Milieucoördinator Het milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel 2005
Milieujaarverslag 2005 van de Vrije Universiteit Brussel Vrije Universiteit Brussel Pleinlaan 2, 1050 Brussel, België tel. 02/629.21.11, infovub@vub.ac.be Auteur: Dimitri Devuyst Datum van uitgave: mei 2006
MILIEUPRESTATIE-INDICATOREN 2005 Reëel gasverbruik per m² (MJ/m²) Campus Etterbeek 395 MJ/m² Stijging met Trend cijfers 2001 89 MJ/m² en 2002 zijn (op grafiek: t.o.v. het niet blauwe lijn met jaar betrouwbaar ruiten) voordien wegens foutief werkende teller Campus Jette (op grafiek: roze lijn met vierkanten) 551 MJ/m² Daling met 119 MJ/m² t.o.v. het jaar voordien Trend Over de jaren heen is er een dalend verbruik 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 een dalend gasverbruik is positief voor D.O. de stijging in het gasverbruik op de campus Etterbeek vraagt bijzondere aandacht Elektriciteitsverbruik per m² (kwh/m²) Campus Etterbeek 82 kwh/m² Stijging met (op grafiek: blauwe lijn met ruiten) 2 kwh/m² t.o.v. het jaar voordien Trend over de jaren heen is er een licht stijgend verbruik 160 140 120 100 80 Campus Jette (op grafiek: roze lijn met vierkanten) 136 kwh/m² Stijging met 2 kwh/m² t.o.v. het jaar voordien Trend over de jaren heen is er een licht stijgend verbruik veel hoger dan op Etterbeek 60 40 20 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 een dalend elektriciteitsverbruik is positief voor D.O. het grote verschil in verbruik tussen de beide campussen en het stijgend verbruik vraagt onze aandacht Elektriciteitsverbruik per lid van de universitaire gemeenschap (kwh/persoon) Campus 1.314 Etterbeek kwh/pers (op grafiek: blauwe lijn met ruiten) Campus Jette (op grafiek: roze lijn met vierkanten) 2.779 kwh/pers Stijging met 52 khw/pers t.o.v. het jaar voordien Stijging met 185 khw/pers t.o.v. het jaar voordien Trend over de jaren heen is er een licht stijgend verbruik Trend over de jaren is er een licht stijgend verbruik dubbel zo hoog dan op Etterbeek 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 een dalend elektriciteitsverbruik is positief voor D.O. het grote verschil in verbruik tussen de beide campussen en het stijgend verbruik vragen onze aandacht 1
Leidingwaterverbruik per lid van de universitaire gemeenschap (liter/persoon) Campus Etterbeek 8.756 liter/pers (op grafiek: blauwe lijn met ruiten) Campus Jette (op grafiek: roze lijn met vierkanten) 10.585 liter/pers Daling met 798 liter/pers t.o.v. het jaar voordien Daling met 282 liter/pers t.o.v. het jaar voordien Trend over de jaren heen is er een licht stijgend verbruik 14000 12000 10000 8000 6000 Trend Over de jaren 4000 heen is er 2000 een dalend verbruik 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 een dalend leidingwaterverbruik is positief voor D.O. Grondwaterverbruik per lid van de universitaire gemeenschap (liter/persoon) Campus 2.412 Etterbeek liter/pers 7000 (op grafiek: blauwe lijn met ruiten) Campus Jette (op grafiek: roze lijn met vierkanten) 2.364 liter/pers Stijging met 812 liter/pers t.o.v. het jaar voordien Stijging met 252 liter/pers t.o.v. het jaar voordien Trend over de jaren heen is er een dalend verbruik Trend over de jaren heen is er een sterk dalend verbruik 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 een dalend grondwaterverbruik is positief voor D.O. op termijn streeft de overheid naar het vervangen van het grondwater door regenwater Papierverbruik (aantal vellen papier) Nietgerecycleerd vellen 13.823.000 Stijging papier met 98.000 (op grafiek: vellen blauwe lijn met t.o.v. 2004 ruiten) Gerecycleerd papier (op grafiek: roze lijn met vierkanten) Totaal (op grafiek: rode lijn met bollen) Aandeel gerecycleerd papier t.o.v. totaal 1.432.000 vellen 15.255.000 vellen Stijging met 33.000 vellen t.o.v. 2004 Stijging met 131.000 vellen t.o.v. 2004 9,4% Stijging met 8,1% t.o.v. het 2001 jaar Trend dalend verbruik over de jaren heen Trend stijgend verbruik over de jaren heen Trend plateau bereikt na sterke daling in 2002 Trend gerecycleerd papier wint terrein 20.000.000 15.000.000 10.000.000 5.000.000 0 2001 2002 2003 2004 2005 een dalend papierverbruik en een verhoging van het aandeel gerecycleerd papier is positief voor D.O. het gerecycleerd papier wint aan populariteit, maar het totale papierverbruik is de laatste 3 jaar niet gedaald 2
Papierverbruik per lid van de universitaire gemeenschap (aantal vellen papier/persoon) Totaal papierverbruik per vellen/pers 1.277 2000 persoon Stijging met 47 vellen/pers t.o.v. 2004 Trend dalend verbruik over de jaren heen 1500 1000 500 0 2001 2002 2003 2004 2005 een dalend papierverbruik/persoon is positief voor D.O. Productie niet-gevaarlijk afval campus Etterbeek (kg) Restafval 420.260 kg Daling met 700000 (op grafiek: blauwe lijn met ruiten) Groot vuil (op grafiek: groene lijn met driehoeken) Papier (op grafiek: roze lijn met vierkanten) Totaal (op grafiek: rode lijn met bollen) Aandeel gescheiden inzameling papier t.o.v. totaal (op grafiek: blauwe lijn met ruiten) Afval met bioveiligheidsrisico 64.120 kg 109.820 kg 594.200 kg 62.740 kg t.o.v. het jaar voordien Daling met 2.600 kg t.o.v. het jaar voordien Stijging met 24.840 kg t.o.v. het jaar voordien Daling met 40.500 kg t.o.v. 2004 18,5% Stijging met 5,1% t.o.v. het jaar voordien Trend over de jaren heen is er nog geen echte daling in restafval Trend na piek in 2003 weer daling vast te stellen Trend 3e jaar op rij wordt meer papier gescheiden ingezameld Trend over de jaren heen is er een stijging Trend steeds meer papier gescheiden ingezameld Productie gevaarlijk afval campus Etterbeek (kg) Chemisch afval 6.120 Trend kg Stijging met sterke 12000 1384 kg t.o.v. stijging het jaar 2004 over de 10000 (op grafiek: roze lijn met vierkanten) Totaal (op grafiek: rode lijn met bollen) 4.119 kg 10.239 kg Stijging met 1025 kg t.o.v. het jaar voordien Stijging met 2.409 kg t.o.v. het jaar voordien jaren heen Trend sterke stijging over de jaren heen Trend sterke stijging over de jaren heen 600000 500000 400000 300000 200000 100000 0 2001 2002 2003 2004 2005 een daling in de productie van niet-gevaarlijk afval en een stijging van het aandeel gescheiden ingezameld papier t.o.v. het totaal is positief voor D.O. de gescheiden inzameling van papier kent een groot succes sinds 2002 algemeen gesproken is er een stijging in de productie van niet-gevaarlijk afval op de campus Etterbeek 8000 6000 4000 2000 0 2001 2002 2003 2004 2005 een stijging in de hoeveelheden afzonderlijk ingezameld gevaarlijk afval wordt als positief aanzien voor D.O. de gescheiden inzameling van gevaarlijk afval kent een positieve trend 3
Productie niet-gevaarlijk afval campus Jette (kg) Restafval 178.700 kg Stijging met (op grafiek: blauwe lijn met ruiten) Groot vuil (op grafiek: groene lijn met driehoeken) Papier (op grafiek: roze lijn met vierkanten) Totaal (op grafiek: rode lijn met bollen) Aandeel gescheiden inzameling papier t.o.v. totaal 10.920 kg 11.460 kg 201.080 kg 25.810 kg t.o.v. 2004 Stijging met 2.920 kg t.o.v. het jaar 2004 Stijging met 9.340 kg t.o.v. het jaar 2004 Stijging met 38.070 kg t.o.v. 2004 5,7% Stijging met 4,4% t.o.v. het jaar voordien Trend sterke stijging in restafval over de jaren heen Trend stijging in hoeveelheid groot vuil over de jaren heen Trend Geen stijging of daling over de jaren heen Trend sterke stijging in afval-productie over de jaren heen Trend over de jaren heen geen evolutie 250000 200000 150000 100000 50000 0 2001 2002 2003 2004 2005 een daling in de productie van niet-gevaarlijk afval en een stijging van het aandeel gescheiden ingezameld papier t.o.v. het totaal is positief voor D.O. de sterke stijging in de productie van niet-gevaarlijk afval op de campus Jette vraagt onze aandacht Productie gevaarlijk afval campus Jette (kg) Chemisch afval 2.129 Trend kg Stijging met sterke 695 kg t.o.v. stijging 2004 over de (op grafiek: blauwe lijn met ruiten) Afval met bioveiligheidsrisico (op grafiek: roze lijn met vierkanten) Totaal (op grafiek: rode lijn met bollen) 4.159 kg 6.288 kg Stijging met 621 kg t.o.v. het jaar voordien Stijging met 1.316 kg t.o.v. het jaar voordien jaren heen Trend sterke stijging over de jaren heen Trend sterke stijging over de jaren heen 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2001 2002 2003 2004 2005 een stijging in de hoeveelheden afzonderlijk ingezameld gevaarlijk afval wordt als positief aanzien voor D.O. de gescheiden inzameling van gevaarlijk afval kent een positieve trend Totale productie afval per lid van de universitaire gemeenschap (kg/persoon) Etterbeek 59 Trend kg/pers Daling met 3 Lichte 90 (op grafiek: kg/pers t.o.v. stijging 80 blauwe lijn met het jaar 2004 over de 70 ruiten) jaren heen 60 50 Jette 75 Trend 40 kg/pers Stijging met 10 Vrij stabiel 30 (op grafiek: roze kg/pers t.o.v. over de 20 lijn met het jaar jaren heen 10 vierkanten) voordien 0 2001 2002 2003 2004 2005 een daling in de hoeveelheden afval geproduceerd per persoon wordt als positief aanzien voor D.O. 4
Aandachtspunten milieujaarverslag 2005 Belangrijke evoluties in 2005 Milieuvergunningen De nieuwe milieuvergunning met referentie 246988 voor de studentenkamers in de Nieuwelaan werd toegekend op 08-07-2005 en is geldig voor 15 jaar tot 08-07-2020. Bioveiligheidsproblematiek Op 1 januari 2005 kwam Dr. Walter Kempenaers in dienst als bioveiligheidsverantwoordelijke. Op 10 augustus 2005 werd de gebruikersvergunning GGO-245827 afgeleverd voor 5 jaar voor de laboratoria die werken met pathogenen of genetisch gemodificeerde organismen op de campus Jette. Op 6 september 2005 werd de gebruikersvergunning GGO-245827 afgeleverd voor 5 jaar voor de laboratoria die werken met pathogenen of genetisch gemodificeerde organismen op de campus Etterbeek. Op 6 oktober 2005 werd door de Vrije Universiteit Brussel beroep aangetekend tegen de gebruikersvergunning GGO-245827 en in het bijzonder tegen de voorwaarden die worden opgelegd m.b.t. afvalverwerking. Het milieucollege besliste de voorwaarden in de gebruikersvergunning aan te passen. Gevaarlijk en bijzonder afval We zien in 2005 een stijging in de hoeveelheden afgevoerd t.o.v. het jaar voordien. Dit is positief in de zin dat alle gevaarlijk afval dat gescheiden wordt ingezameld niet in de natuur terecht komt, maar deskundig wordt verwerkt. Niet-gevaarlijk afval Op de campus Etterbeek zien we in 2005 een stijging in de gescheiden ophaling van papierafval en een daling in de hoeveelheden geproduceerd groot vuil en restafval. In totaal (alle niet-gevaarlijk afval samen) is er een daling met 40.500 kg in vergelijking met het jaar voordien. Op de campus Jette zien we in 2005 een stijging van de totale hoeveelheden geproduceerd niet-gevaarlijk afval met 38.000 kg ten opzichte van het jaar 2004. 18,5% van het totaal niet-gevaarlijk afval wordt afgevoerd als gescheiden ingezameld papier dat kan worden gerecycleerd. Op de campus Jette is dit slechts 5,7%. Energieverbruik In 2005 was er op de campus Etterbeek een duidelijk meerverbruik van aardgas in vergelijking met 2004, een stijging die niet te verklaren is door klimatologische factoren. Ook het gebruik per m² ging omhoog. Op de campus Jette is er een duidelijke daling in het verbruik van aardgas. Zowel op de campus Etterbeek als op de campus Jette gaat het elektriciteitsverbruik per m² geleidelijk omhoog sinds 2002. Het elektriciteitsverbruik per persoon ligt op de campus Jette dubbel zo hoog dan op de campus Etterbeek. PCB-houdende transformatoren De Vrije Universiteit Brussel investeerde alleen al op de campus Etterbeek 909.160 euro gespreid over drie jaar voor de vervanging van alle PCB-houdende transformatoren, een erg belangrijke investering ten voordele van het milieu. 5
Waterverbruik en productie van afvalwater Het leidingwaterverbruik per lid van de universitaire gemeenschap is dalend, vooral op de campus Etterbeek werd in 2005 een daling gerealiseerd van 798 liter per persoon t.o.v. het jaar voordien. Op de campus Jette was er een daling van het leidingwaterverbruik met 282 liter per persoon t.o.v. het jaar voordien. In het kader van de VLIR werd een studie gemaakt van de afvalwaterproblematiek van de universiteiten. Uit de studie blijkt de grote heterogeniteit van opgelegde vergunningsvoorwaarden voor de verschillende instellingen en de heterogeniteit en het sterk wisselend karakter van de activiteiten aan de universitaire instellingen, waardoor hun afvalwaterproblematiek niet te vergelijken is met deze van een doorsnee bedrijf. Geluidsproblematiek Er werd een klacht van geluidshinder ontvangen voor het kinderdagverblijf op de Generaal Jacqueslaan. Het betreft een klacht van een buur betreffende het ventilatiesysteem. Metingen van het Brussels Instituut voor Milieubeheer wezen op een overschrijding van de normen. De nodige technische maatregelen werden genomen om het geluidsniveau te doen dalen. Bodemproblematiek De opdracht werd gegeven voor een oriënterend bodemonderzoek op de campus Rode, ter voorbereiding van de verkoop van de site. Mobiliteits- en parkeerproblematiek In 2005 werd de tweede fase van het bedrijfsvervoerplan afgewerkt en goedgekeurd door het Bestuurscollege. In deze tweede fase zit een actieplan dat de aandacht moet vestigen op een meer milieubewuste mobiliteit. Het bedrijfsvervoerplan is voornamelijk gericht op gratis openbaar vervoer en de promotie van de fiets. De fietswerkgroep organiseerde een fietsactiedag in mei 2005. In september 2005 vond een mobiliteitsforum plaats op de campus Etterbeek waarbij alle instellingen en bedrijven uit de buurt werden samengebracht om na te denken over de mobiliteitsproblematiek in de wijk van het Oefenplein. In Jette zou de overheid een tramverbinding willen aanleggen tussen Simonis en het AZ-VUB. In december 2005 maakte de gemeente bekend dat hier omtrent een impactstudie zal worden opgesteld. Papierverbruik Het aandeel van het gerecycleerd papier in het totaalverbruik kent vijf jaar op rij een duidelijke stijging. Het is positief dat het gebruik van gerecycleerd papier geleidelijk aan meer aanhang krijgt op de Vrije Universiteit Brussel. Spijtig genoeg staat daar de laatste twee jaar geen evenredig grote daling van het verbruik van niet-gerecycleerd papier tegenover. Asbestproblematiek Op 1 september 2005 deed het Brussels Instituut voor Milieubeheer (BIM) een controle op asbest in het gebouw P op de site Arsenaal. Het BIM trof in het gebouw verwarmingsbuizen aan met erg beschadigde asbesthoudende isolatie. De Vrije Universiteit Brussel zal er voor zorgen dat het asbest in dit leegstaand gebouw zal worden verwijderd. Groenbeheer op en rond de campussen van de Vrije Universiteit Brussel Het beheer van de Hoogstamboomgaard op de campus Jette kreeg een belangrijke stimulans met de medewerking van de vrijwilligers van de Jeugdbond voor Natuur en Milieu. 6
Duurzame ontwikkeling De Denk- en Actiegroep Duurzame Ontwikkeling werd opgericht en heeft als doel om mee te werken met de Vrije Universiteit Brussel aan het in de praktijk brengen van de principes van milieuzorg en duurzame ontwikkeling. Aandachtspunten voor de toekomst Niet-gevaarlijk afval Er zou nog veel meer papier gescheiden kunnen worden ingezameld mits de introductie van een meer gebruiksvriendelijk inzamelsysteem. Verschillende opties om dit mogelijk te maken dienen in de toekomst te worden onderzocht. Er dient aandacht te worden besteed aan de gescheiden inzameling van PMD en glasafval. De stijging in de productie van niet-gevaarlijk afval op de campus Jette vraagt onze aandacht. PCB-houdende transformatoren De drie overblijvende PCB-houdende transformatoren op de campus Jette dienen in 2006 zo spoedig mogelijk te worden vervangen door niet-pcb-houdende toestellen. De bestelling voor deze vervanging werd eind 2005 geplaatst. Energieverbruik De belangrijke stijging in het gasverbruik per m² in 2005 op de campus Etterbeek vraagt onze aandacht. Het grote verschil tussen de beide campussen in elektriciteitsverbruik per m² vraagt om verder onderzoek. Gezien de wereldwijde energieproblematiek is het aangewezen dat wordt nagedacht over de energievoorziening voor de Vrije Universiteit Brussel in de toekomst en dat de energieprestatie van gebouwen en het energiegebruik van specifieke activiteiten wordt doorgelicht. Mobiliteits- en parkeerproblematiek De acties voorzien in het actieplan dat deel uitmaakt van het bedrijfsvervoerplan dienen in de praktijk te worden gebracht. Papierverbruik Er dient aandacht te worden besteed aan het verminderen van de hoeveelheden papier die worden verbruikt. Milieuzorg De Vrije Universiteit Brussel dient zich te beraden over een systeem voor milieuzorg dat het punctueel actiegericht niveau overstijgt. Het zich eigen maken van een milieubeleid is een eerste stap in een meer planmatige aanpak van milieuzorg, volgens de normen van de vandaag toegepaste milieuzorgsystemen. De universiteit dient zich te beraden of ze wenst deel te nemen aan het Label Ecodynamische Onderneming 7
8
Inhoudsopgave Milieuprestatie-indicatoren 2005 1 Aandachtspunten milieujaarverslag 2005 5 Inhoudsopgave 9 Afkortingen 11 Profiel van de Vrije Universiteit Brussel 13 Voorwoord 15 1. Inleiding 17 2. Het bekomen van vergunningen voor activiteiten en inrichtingen van de Vrije Universiteit Brussel 18 3. De afvalproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel 20 4. Het verwijderen van PCB-houdende apparaten aan de Vrije Universiteit Brussel 30 5. Energieverbruik aan de Vrije Universiteit Brussel 31 6. Gebruikte koelmiddelen op de Vrije Universiteit Brussel 43 7. Het waterverbruik en de productie van afvalwater aan de Vrije Universiteit Brussel 44 8. De bodemproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel 54 9. Inkuiping van opslagtanks, gevaarlijke producten en PCB-houdende transformatoren aan de Vrije Universiteit Brussel 55 10. De geluids- en trillingenproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel 56 11. De mobiliteits- en parkeerproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel 58 12. Het papierverbruik aan de Vrije Universiteit Brussel 63 13. Een gezonde werk- en leefomgeving op de campussen van de Vrije Universiteit Brussel 66 14. Het beheer van gebouwen en open ruimten op de campussen van de Vrije Universiteit Brussel, aspecten van fauna en flora 68 15. Milieuzorg en duurzame ontwikkeling aan de Vrije Universiteit Brussel 71 16. De milieu-initiatieven van de universitaire gemeenschap en van de partners van de Vrije Universiteit Brussel 75 17. Relatie tussen de Vrije Universiteit Brussel en de stadsbuurten waarin ze haar activiteiten ontplooit 78 9
18. Communicatie rond de milieuproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel 80 19. Besluit 81 Referentielijst 82 Voor verdere inlichtingen m.b.t. het milieujaarverslag of de milieuproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel neem contact op met Dimitri Devuyst, milieucoördinator bureau campus Etterbeek: gebouw M, 1e verd., lokaal 1M110, tel. 02/629.14.75 bureau campus Jette: gebouw K, 2e verd. (MEKO), tel. 02/477.49.34 e-mail: Dimitri.Devuyst@vub.ac.be Voor verdere inlichtingen m.b.t. de bioveiligheidsproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel neem contact op met Walter Kempenaers, bioveiligheidsverantwoordelijke bureau campus Etterbeek: gebouw M, 1e verd., lokaal 1M111, tel. 02/629.15.25 bureau campus Jette: gebouw K, 2e verd. (MEKO), tel. 02/477.49.34 e-mail: Walter.Kempenaers@vub.ac.be Secretariaat Dienst Milieucoördinatie, Serge Gillot bureau campus Etterbeek: gebouw M, 5e verd., lokaal 5M516 tel. 02/629.39.97, fax. 02/629.38.27 e-mail: Serge.Gillot@vub.ac.be 10
Afkortingen AZ-VUB BIM BIWM BSG CFC COPERNICUS CPB DADO GGO HCFC HFC MES PAK's PCB PMD ULB VIB WIV Academisch Ziekenhuis van de Vrije Universiteit Brussel Brussels Instituut voor Milieubeheer Brusselse Intercommunale Watermaatschappij Brussels Studentengenootschap Chlorofluorocarbonaat Cooperation Programme in Europe for Research on Nature and Industry through Coordinated University Studies Comité Preventie en Bescherming Denk- en Actiegroep Duurzame Ontwikkeling Genetisch Gemodificeerd Organisme Hydrochlorofluorocarbonaat Hydrofluorocarbonaat Milieueffectenstudie Polyaromatische koolwaterstoffen Polychloorbifenyl Plastiek, metaal en drankverpakkingen Université Libre de Bruxelles Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid 11
12
Profiel van de Vrije Universiteit Brussel Historiek en basisfilosofie De Vrije Universiteit Brussel is ontstaan uit de Franstalige Université Libre de Bruxelles (ULB) die in 1834 door de Brusselse advocaat van Vlaamse oorsprong, Pierre-Théodore Verhaegen, gesticht werd. Het was zijn bedoeling een universiteit op te richten die onafhankelijk zou zijn van Staat en Kerk en waar academische vrijheid zou heersen. Hoewel reeds in 1935 aan de faculteit Rechtsgeleerdheid van de ULB cursussen in het Nederlands gedoceerd werden, duurde het nog tot 1963 voor in vrijwel alle faculteiten cursussen in het Nederlands konden worden gevolgd. Met de wet van 28 mei 1970 werd de op 1 oktober 1969 doorgevoerde splitsing van de oude universiteit in een Nederlandstalige (VUB) en Franstalige (ULB) universiteit, een juridische, administratieve en wetenschappelijke realiteit. De Vrije Universiteit Brussel heeft als enige Vlaamse universiteit het principe van 'Vrij Onderzoek' in haar statuten ingeschreven. Dit principe is gebaseerd op een tekst van de Franse wiskundige en natuurfilosoof Henri Poincaré (1854-1912) die zegt dat : Het denken mag zich nooit onderwerpen, noch aan een dogma, noch aan een partij, noch aan een hartstocht, noch aan een belang, noch aan een vooroordeel, noch aan om het even wat, maar uitsluitend aan de feiten zelf, want zich onderwerpen betekent het einde van alle denken. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het zegel van de Vrije Universiteit Brussel de spreuk 'scientia vincere tenebras' (de duisternis overwinnen door de wetenschap) draagt. De bedeltas en de samengeslagen handen op het oranje-wit-blauwe schild in het embleem (de kleuren van de prinselijke vlag van Oranje) verwijzen naar de strijd van de protestantse Geuzen en de Prins van Oranje tegen de Spaanse overheersing en de inquisitie in de 16de eeuw. De spreuk, gecombineerd met de bedeltas en de samengeslagen handen, staan symbool voor het vrije en ongebonden karakter van de Vrije Universiteit Brussel. Een ander basisprincipe, eveneens opgenomen in het organiek statuut van de Vrije Universiteit Brussel, is dat de instelling democratisch beheerd dient te worden. Concreet betekent dit dat alle geledingen, zowel professoren, assistenten, vorsers, studenten als het administratief en technisch personeel, in alle bestuursorganen vertegenwoordigd zijn. Zo garanderen wij dat elke geleding ruime inspraak in de besluitvorming krijgt en aldus deelneemt aan het beleid. Feiten en cijfers De Vrije Universiteit Brussel telde in het academiejaar 2004-2005 9.229 studenten. De instroom van nieuwe studenten bedroeg 2.435. Het slaagpercentage van eerstejaarsstudenten bedraagt 48%. Eenmaal voorbij het eerste jaar, rondt 81% van de (eerste en tweede cycli)studenten zijn studie succesvol af. Ongeveer de helft van de 13
studenten komt uit het vrij gesubsidieerd onderwijs. Bijna driekwart komt uit de provincies Vlaams- Brabant en Antwerpen. De Vrije Universiteit Brussel heeft 279 bilaterale akkoorden met 160 partneruniversiteiten, gelegen in 132 steden in 28 verschillende landen. Dankzij die akkoorden hebben studenten de mogelijkheid om tijdelijk aan een andere universiteit te studeren. 34% van deze bilaterale contracten voorziet naast studentenmobiliteit ook professorenuitwisseling. De Vrije Universiteit Brussel telde in 2005 2.519 personeelsleden. Dit staat gelijk aan 1.562 voltijdse plaatsen, want 42% van het academisch en 32% van het administratief en technisch personeel werkt deeltijds. De Vrije Universiteit Brussel financiert 52% van haar personeelsleden met overheidsgeld (werking), 48% wordt betaald via andere financieringsbronnen (onder meer onderzoeksgelden). 63% van de 2.519 personeelsleden valt onder de categorie academisch personeel. Het aandeel vrouwen onder het academisch personeel is de afgelopen vier jaar gestegen met 16%. Vooral bij de jonge onderzoekers neemt het aantal vrouwen toe (46%). Kijken we specifiek naar de groep professoren dan zien we dat één op vijf professoren een vrouw is. In 2004 werd 51.814.963 euro besteed aan onderzoek van de Vrije Universiteit Brussel, 3% meer dan het vorige jaar. De inkomsten uit contracten via de samenwerking met de Vlaamse onderzoeksinstituten - het Interuniversitair Micro-Electronica Centrum (IMEC) en het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie (VIB) - stegen. Het aantal octrooidossiers, aangevraagd op nieuwe wetenschappelijke vindingen, steeg met 27%. De Vrije Universiteit Brussel participeert in 66 EU-onderzoeksprojecten. In 2004 werd door buitenlandse experts, in opdracht van de Vlaamse Interuniversitaire Raad, de kwaliteit van het onderzoeksmanagement van de Vlaamse universiteiten doorgelicht. Zij waren vol lof over het onderzoeksbeleid van de Vrije Universiteit Brussel. Het internationaal meest geciteerde wetenschappelijke artikel van België staat op naam van onderzoekers van de Vrije Universiteit Brussel. Uit een onafhankelijke bibliometrische analyse (2003) bleek ook dat internationale experts veelvuldig verwijzen naar wetenschappelijke publicaties van onze onderzoekers: tot 16% meer dan gebruikelijk voor Westerse en Japanse universiteiten. Het aandeel van de publicaties dat tot stand komt in internationaal samenwerkingsverband is de afgelopen tien jaar gestegen met 7%. De Vrije Universiteit Brussel biedt 129 opleidingen aan, waarvan 27 Engelstalig. Daarnaast werden tijdens het academiejaar 2003-2004 75 (kortlopende) postacademische vormingen voor professionals ingericht. Om studenten beter wegwijs te maken in de flexibelere opleidingstrajecten - sinds oktober 2004 hebben studenten de keuze uit major- en minorprogramma's en hebben ze vanuit een (brede) bacheloropleiding aansluitpunten met meerdere masters - werd per opleidingsdomein een trajectbegeleider aangesteld. In 2004 veranderde de Vrije Universiteit Brussel van teleleerplatform: Dokeos, een opensourcesysteem, verving Blackboard. Het nieuwe teleleerplatform telt ruim 9.000 gebruikers. Verder werden 2.749 opleidingsonderdelen geëvalueerd, 8% meer dan in 2003. 97% van deze opleidingsonderdelen kreeg van de student een score van 'goed' tot 'zeer goed'. Externen hebben veel belangstelling voor het docentenevaluatiesysteem van de Vrije Universiteit Brussel. Op vraag van diverse onderwijsinstellingen werkte de cel Kwaliteitszorg en Accreditatie plannen uit op basis waarvan zij eenzelfde interne evaluatie van hun opleidingen kunnen organiseren. 14
Voorwoord Tijdens het jaar 2005 werd door de Vrije Universiteit Brussel geïnvesteerd in de uitbouw van de Dienst Milieucoördinatie. Tot nu toe werkte de milieucoördinator zonder medewerkers, maar vanaf 2005 werd dhr. Serge Gillot toegevoegd aan het secretariaat van de Algemene Directie en vervult hij ook taken voor de milieucoördinator. In de praktijk zet hij zich voornamelijk in voor de planning, opvolging en administratie van de ophalingen van het gevaarlijk afval, naast de algemene secretariaatstaken. Ook in 2005 werd dr. Walter Kempenaers toegevoegd aan de Dienst Milieucoördinatie als bioveiligheidsverantwoordelijke. Het invullen van deze functie is wettelijk verplicht. Aangezien de Vrije Universiteit Brussel zijn personeelsbestand moet afslanken was het in 2005 niet mogelijk de bioveiligheidsverantwoordelijke voltijds in dienst te nemen. Hij werkte in 2005 dan ook slechts twee dagen per week in opdracht van de Vrije Universiteit Brussel, met het vooruitzicht op een halftijds contract in 2006. Hoewel er in 2005 dus slechts een beperkte invulling mogelijk was van een secretariaatsen een expertenfunctie had dit wel een grote impact voor de werking van de Dienst Milieucoördinatie. In 2005 werd niet alleen de bioveiligheidsproblematiek en de planning van het gevaarlijk afval meer nauwgezet opgevolgd, maar werd het ook mogelijk voor de milieucoördinator om meer inhoudelijk werk te verrichten rond het bedrijfsvervoerplan en het in de praktijk brengen van het concept "milieuzorg". Vanaf 2005 vinden de lezers van dit milieujaarverslag er ook de milieuprestatieindicatoren in terug. Het gaat hier om een nieuw instrument voor de Vrije Universiteit Brussel dat het mogelijk maakt in één oogopslag een beeld te krijgen van de milieuproblematiek aan onze instelling wat betreft het verbruik van energie en grondstoffen. Het streven naar een dalend verbruik van gas, elektriciteit, water en papier en een dalende productie van afval is niet enkel positief vanuit milieu-oogpunt, maar moet ook gezien worden als goed bedrijfsbeheer. Gezien de stijgende energieprijzen is een verspilling van energie ook om financiële redenen uit den boze. Ik doe dan ook een oproep aan alle personeelsleden en studenten om in het kader van hun academische en administratieve bezigheden rekening te houden met de milieuproblematiek. Iedereen kan zijn steentje bijdragen voor een meer milieuvriendelijk werken van onze instelling en allemaal samen maken we een groot verschil. Jim Van Leemput Algemeen Directeur 15
16
1. Inleiding Het milieujaarverslag 2005 is reeds het vijfde milieujaarverslag van de Vrije Universiteit Brussel. Dit document is een geschikt instrument om de evoluties op milieugebied op te volgen. Het geeft een overzicht van de belangrijkste milieuthema's en milieugebonden dossiers en schetst de belangrijke stappen die worden gezet op milieugebied. Het vestigt ook de aandacht op een aantal belangrijke punten voor de toekomst. Het milieujaarverslag is in de eerste plaats interessant voor de directies, besluitvormers, beleidsmakers en bestuursorganen van de Vrije Universiteit Brussel maar kan ook personeelsleden en studenten die op zoek zijn naar specifieke milieu-informatie interesseren. Ook de overheidsdiensten die de milieuproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel opvolgen, de buren en andere mensen die nieuwsgierig zijn naar de milieusituatie aan de Vrije Universiteit Brussel vinden hun gading in het milieujaarverslag. Hierna volgen enkele belangrijke dossiers en feiten die zich in 2005 op milieugebied aandienden en die verder in de volgende hoofdstukken van dit milieujaarverslag worden toegelicht: de invoering van een bedrijfsvervoerplan en maatregelen om de universitaire gemeenschap aan te zetten tot een meer milieubewuste pendel; het in dienst treden van een bioveiligheidsverantwoordelijke waardoor de bioveiligheidsproblematiek meer aandacht krijgt; de oprichting van een Denk- en Actiegroep Duurzame Ontwikkeling; de vervanging van de PCB-houdende transformatoren door nieuwe toestellen zonder PCB s; de afwerking van een VLIR-studie over de afvalwaterproblematiek aan Vlaamse universitaire instellingen; het bestellen van een oriënterend bodemonderzoek voor de campus Rode. Dit milieujaarverslag geeft een beeld van de situatie in 2005. Voor meer recente informatie wordt verwezen naar de website van de dienst milieucoördinatie (www.vub.ac.be/mico). Hier vindt u het laatste nieuws rond de milieuproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel, krijgt u informatie over het beheer van het gevaarlijk afval, de bioveiligheid, de mobiliteitsproblematiek en duurzame ontwikkeling. Bovendien krijgt u allerhande tips om de milieubelasting van werk en studies aan de Vrije Universiteit Brussel zo laag mogelijk te houden. 17
2. Het bekomen van vergunningen voor activiteiten en inrichtingen van de Vrije Universiteit Brussel 2.1. Milieuvergunningen In 2005 diende de Vrije Universiteit Brussel één aanvraag in voor het hernieuwen van een milieuvergunning, met name voor de studentenkamers op de Nieuwelaan. A. Milieuvergunning studentenkamers Nieuwelaan De nieuwe milieuvergunning met referentie 246988 voor de studentenkamers in de Nieuwelaan werd toegekend op 8 juli 2005 en is geldig voor 15 jaar tot 8 juli 2020. Het toekennen van de milieuvergunning werd voorafgegaan door een milieu-inspectie van de gebouwen door de milieubeambten van de gemeente Etterbeek op 17 mei 2005 en de samenkomst van de overlegcommissie van de gemeente Etterbeek op 18 mei 2005. De leden van de overlegcommissie hadden geen vragen aan de aanwezige vertegenwoordigers van de Vrije Universiteit Brussel, Ludo Reuter (Diensthoofd Huisvesting) en Dimitri Devuyst (milieucoördinator). 2.2. Bioveiligheidsdossiers In 2005 werden zowel voor de campus Jette als voor de campus Etterbeek nieuwe gebruikersvergunningen voor het werken met pathogene micro-organismen of genetisch gemodificeerde organismen bekomen. A. Bioveiligheidsdossiers campus Etterbeek Voor de campus Etterbeek werden 18 dossiers samengesteld, waarvan 15 in risicoklasse 1 en de overige 3 in risicoklasse 2. Op 6 september 2005 werd de gebruikersvergunning GGO-245827 afgeleverd voor 5 jaar. Alle bioveiligheidsdossiers werden aanvaard; daarbij werden evenwel 8 activiteiten ingeschaald onder risicoklasse 2 i.p.v. de voorgestelde risicoklasse 1. Op 6 oktober 2005 werd door de Vrije Universiteit Brussel beroep aangetekend tegen de gebruikersvergunning GGO-245827. Er werd een bezwaar ingediend tegen één aspect van de vergunning, nl. de opgelegde maatregelen ter inactivatie van vast besmet afval, die naar de mening van de Vrije Universiteit Brussel onnodig omslachtig waren. Na een eerste gesprek met het BIM hierover werd het op 6 oktober 2005 nodig geacht om beroep aan te tekenen bij het Brusselse Milieucollege. Na de hoorzitting van 5 december 2005 besliste het Milieucollege zich aan te sluiten bij de positie van de Vrije Universiteit Brussel. 18
B. Bioveiligheidsdossiers campus Jette Aan de campus Jette werden 19 dossiers samengesteld, waarvan 6 in risicoklasse 1 en de overige 13 in risicoklasse 2. Op 10 augustus 2005 ontving de Vrije Universiteit Brussel van het BIM de beoogde vergunning voor ingeperkt gebruik, met referentie GGO-245827, voor een nieuwe periode van 5 jaar. Alle bioveiligheidsdossiers werden aanvaard; in twee gevallen werd echter gevraagd een bijkomende risico-analyse op te stellen voor specifieke toepassingen met virale vectoren. Deze werden inmiddels in overleg met de betrokken onderzoekers opgesteld. 2.3. Vergunningen voor het werken met sommige stoffen met hormonale, antihormonale, anabole, beta-adrenergische, anti-infectieuze, antiparasitaire en anti-inflammatoire werking Laboratoria die gebruik maken van stoffen met hormonale, antihormonale, anabole, beta-adrenergische, anti-infectieuze, antiparasitaire en anti-inflammatoire werking dienen hiervoor een vergunning aan te vragen bij de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu - Directoraat-generaal Geneesmiddelen, dit in toepassing van het K.B. van 12/04/1974, gewijzigd door het K.B. van 12/08/2000 (B.S. 12/09/2000). In het jaar 2005 werd één dergelijke vergunning toegekend, geldig voor vijf jaar. Bovendien werden zes reeds bestaande vergunningen uitgebreid. Dit type van vergunningen werd voor het eerst toegekend in het jaar 2000. Aangezien ze geldig zijn voor vijf jaar werden een aantal laboratoria in 2005 gevraagd door het Directoraat-generaal Geneesmiddelen om nieuwe aanvragen in te dienen. In 2005 werden twee vergunningen hernieuwd tot 2010. 19
3. De afvalproblematiek aan de Vrije Universiteit Brussel De ophaling van het gevaarlijk en bijzonder afval aan de Vrije Universiteit Brussel is de verantwoordelijkheid van de Dienst Milieucoördinatie. De ophaling van het niet-gevaarlijk afval is de verantwoordelijkheid van de Dienst Facility Management op de campus Etterbeek en van de Technische Dienst op de campus Jette. 3.1. Gevaarlijk en bijzonder afval In 2005 werd het gevaarlijk en bijzonder afval afgevoerd door erkende ophalers, zoals wettelijke voorzien. De procedures die daarbij worden gevolgd zijn beschreven in het "Handboek voor het beheer van gevaarlijk en bijzonder afval aan de Vrije Universiteit Brussel" dat kan worden geraadpleegd op de webpagina van de Dienst Milieucoördinatie (www.vub.ac.be/mico). A. Chemicaliën In 2005 werd verder samengewerkt met de firma SGS Ewacs en werden er 6 ophalingen georganiseerd, op volgende data: 18 januari 2005, 22 maart 2005, 17 mei 2005, 28 juni 2005, 20 september 2005 en 15 november 2005. Er is dus een ophaalfrequentie voorzien van om de twee maanden. Op de betreffende data werden telkens de twee campussen bezocht voor de ophaling van het chemisch afval. Al deze ophalingen werden gepland door Serge Gillot van de Dienst Milieucoördinatie en begeleid door Geert Van Impe, medewerker van de Dienst Preventie. Tabel 3.1 en figuur 3.1 geven een overzicht van de hoeveelheden chemisch afval dat werd afgevoerd in de periode 2001-2005 door SGS Ewacs. We zien in 2005 een stijging t.o.v. het jaar voordien. Dit is positief in de zin dat alle gevaarlijk afval dat gescheiden wordt ingezameld niet in de natuur terechtkomt, maar deskundig wordt verwerkt. Tabel 3.1. Hoeveelheden chemisch afval afgevoerd door SGS Ewacs voor de periode 2001-2005 afvoer in 2001 afvoer in 2002 afvoer in 2003 afvoer in 2004 afvoer in 2005 campus 2.697 kg 1.563 kg 2.221 kg 4.736 kg 6.120 kg Etterbeek campus Jette 524 kg 704 kg 1.744 kg 1.434 kg 2.129 kg campus Rode 60 kg 700 kg 2.010 kg 1.747 kg Activiteiten op deze campus stopgezet campus ELISHOUT (COOVI- ANDERLECHT) - - 141 kg Activiteiten op deze campus stopgezet Activiteiten op deze campus stopgezet Totaal 3.281 kg 2.967 kg 6.116 kg 7.917 kg 8.249 kg 20
Figuur 3.1. Evolutie van de hoeveelheden chemisch afval opgehaald op de Vrije Universiteit Brussel (in kg) 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2001 2002 2003 2004 2005 Etterbeek Jette Rode Totaal B. Risicohoudend en niet-risicohoudend medisch/biologisch afval Het "risicohoudend medisch/biologisch afval afkomstig van medische diensten en laboratoria werd in 2005 verder afgevoerd in de gele vaten of dozen met biorisicosymbool, zoals voorzien in de wetgeving. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wordt dit type afval officieel benoemd onder naam "speciale afvalstoffen afkomstig van activiteiten inzake gezondheidszorg". Ophalingen georganiseerd door de Dienst Milieucoördinatie werden in 2005 uitgevoerd door de firma Vanheede. Deze firma kwam in 2005 om de twee weken langs op de campus Jette en om de maand op de campus Etterbeek. Enkele laboratoria verkozen hun eigen ophaling te organiseren en maakten daarbij gebruik van de diensten van de firma van Gansewinkel. Tabel 3.2 en figuur 3.2 geven een overzicht van de hoeveelheden risicohoudend medisch afval afgevoerd door Vanheede en van Gansewinkel in de periode 2001-2005. Het is opvallend dat de hoeveelheden risicohoudend medisch/biologisch afval afgevoerd van beide campussen blijven stijgen. Vooral in Etterbeek is de stijging opvallend, het derde jaar op rij. Dit is gedeeltelijk te verklaren door de overheveling van de activiteiten van de campus Rode naar de campus Etterbeek. De stijging het laatste jaar kan verschillende redenen hebben. Mogelijke redenen zijn: a) een frequenter gebruik van de gele vaten (i.p.v. het afval te autoclaveren waarna het als niet-risicohoudend wordt beschouwd), b) een verhoogde activiteitsgraad van de laboratoria of c) een verscherpte controle door de bioveiligheidsverantwoordelijke. Het niet-risicohoudend medisch/biologisch afval wordt zowel op de campus Etterbeek als op de campus Jette afgevoerd via de perscontainer met restafval. Er werd overeengekomen met de ophalers, Indaver en Biffa dat de inhoud van deze perscontainers steeds voor verbranding wordt aangeboden. De wetgeving voorziet namelijk dat het niet-risicohoudend medisch afval niet mag worden gestort. 21
Tabel 3.2. Hoeveelheden risicohoudend medisch/biologisch afval afgevoerd van de campussen van de Vrije Universiteit Brussel in de periode 2001-2005. campus Etterbeek afvoer in afvoer in afvoer in afvoer in afvoer in 2001 2002 2003 2004 2005 867 kg 782 kg 2.293 kg 3.094 kg 4.119 kg campus Jette 2.628 kg 3.628 kg 3.751 kg 3.538 kg 4.159 kg campus Rode 1.089 kg 1.348 kg 661 kg activiteiten stopgezet activiteiten stopgezet Totaal 4.584 kg 5.758 kg 6.705 kg 6.632 kg 8.278 kg Figuur 3.2. Evolutie van de hoeveelheden risicohoudend medisch/biologisch afval opgehaald op de Vrije Universiteit Brussel (in kg) 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 2001 2002 2003 2004 2005 Etterbeek Jette Rode Totaal C. Radioactief afval Het radioactief afval werd ook in 2005 strikt gescheiden van alle andere afvalstoffen afgevoerd door de Dienst Fysische Controle. De procedure ontwikkeld door de Dienst Fysische Controle werd in 2005 verder opgevolgd. Bij ophaling van allerhande laboratoriumafval en chemisch afval controleert SGS Ewacs telkens of er niet per vergissing toch radioactief afval wordt aangeboden. D. Lege tonercartridges Alle types van lege tonercartridges werden in 2005, zoals voorheen, ingezameld in het Centraal Magazijn van de Vrije Universiteit Brussel. Diensten die ver van het Centraal Magazijn zijn gevestigd kunnen hun lege cartridges ook meegegeven met de chauffeur van het Centraal Magazijn. Lege tonercartridges dienen steeds te worden afgeleverd in hun originele verpakking. De lege cartridges worden regelmatig opgehaald voor recyclage door de gespecialiseerde firma Copy-Fill uit Deinze. In 2005 werden voor 742 kg aan lege 22
toner- en inktcartridges opgehaald op de Vrije Universiteit Brussel, een daling ten opzichte van de 951 kg opgehaald het jaar voordien. E. Lege batterijen Ook lege batterijen werden in 2005 gescheiden ingezameld zoals voorheen. Lege batterijen kunnen worden gedeponeerd in de "geel-groene" recipiënten van BEBAT. De meest zichtbare BEBAT-inzamelpunten bevinden zich bij de ingang van de studentenrestaurants op zowel de campus Etterbeek als de campus Jette. In het Centraal Magazijn en op het Zelfstudiecentrum Wetenschappen op de campus Etterbeek kunnen ook lege batterijen worden achtergelaten. Grotere inzameltonnen bevinden zich in het Magazijn van de Technische Dienst op de campus Etterbeek en op de Technische Dienst op de campus Jette. Ook op de dienst Menselijke Ecologie (campus Jette) en op de dienst Elementaire Deeltjes (campus Etterbeek) worden lege batterijen verzameld. In 2005 werden zoals voordien lege batterijen ingezameld, maar waren geen van de recipiënten overvol, zodat geen ophaling door BEBAT diende te worden georganiseerd. De dienst ETEC-IR liet in 2005 wel 5.500 kg lood-zwavelzuurbatterijen afvoeren door de firma Campine Recycling. F. Oude elektrische en elektronische toestellen In 2005 werden de oude computers gratis opgehaald door het kringloopcentrum Televil uit Vilvoorde, zowel op de campus Etterbeek als op de campus Jette. Op de campus Etterbeek wordt deze ophaling georganiseerd door de Aankoopdienst en op de campus Jette door de Technische Dienst. Op de campus Etterbeek kunnen oude elektronische toestellen worden binnengebracht in het Centraal Magazijn en op de campus Jette werden drie boxpaletten geplaatst in de garage onder gebouw B voor de recyclage van het oude elektronische materiaal. Hoe dan ook blijft het de boodschap voor iedere dienst om zelf de reflex te hebben zoveel mogelijk de eigen oude toestellen op individuele basis terug mee te geven met de leveranciers. Telkens een nieuw toestel wordt binnengebracht zou een oud moeten worden meegegeven. Op de aankoopfactuur van een nieuw toestel staat aangegeven dat een Recupel-bijdrage werd betaald. Dit betekent dat de leverancier verplicht is een oud gelijkaardig toestel weer mee te nemen. Personeelsleden die hun computer kregen via de dienst Administratieve Informatieverwerking (AIVE) dienen deze steeds in overleg met hen te beheren. De oude toestellen die door AIVE worden teruggenomen worden ook afgevoerd voor recyclage. Op de campus Etterbeek werd in 2005 een volume van 36 m³ ICT-materiaal afgevoerd door Televil, dit is een stijging met 12 m³ in vergelijking met het jaar voordien. Op de campus Jette werden in 2005 zes boxpaletten met eletronisch afval afgevoerd door Televil. Dat is evenveel als het jaar voordien. Een interessant initiatief van oudstudent handelsingenieur aan de Vrije Universiteit Brussel, Olivier Van den Eynde, is Close the Gap. Dit initiatief heeft als doel de digitale kloof in de wereld te dichten door afgedankte computers in te zamelen, deze te herinstalleren en ze dan te schenken aan organisaties in de derde wereld. Ook dat is dus een mooie oplossing om oude computers een nieuwe bestemming te geven. Close the Gap aanvaardt niet zomaar alle elektronisch materiaal. Meer informatie kan worden gevonden op de website www.closethegap.be. In 2005 werden een vijftal oude computers van de Vrije Universiteit Brussel overgenomen door Close the Gap. 23
G. Oude wetenschappelijke toestellen Sinds 1 juli 2005 verzekert Recupel de ophaling en recyclage van afgedankte elektrische en elektronische medische toestellen en laboratoriumapparatuur, het zogenaamde MeLaRec-systeem. In 2005 maakte de Vrije Universiteit Brussel geen gebruik van het aanbod van Recupel. Ongevaarlijke oude wetenschappelijke toestellen werden in 2005 afgevoerd via het groot vuil of via het oud ijzer. Ook in 2005 bestond nog de mogelijkheid om oude wetenschappelijke toestellen aan te bieden aan Prof. Paul Coppens van de Vrije Universiteit Brussel, aan de Stichting voor Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed (SIWE) en aan het Museum voor de geschiedenis van de wetenschappen van de Universiteit Gent. Deze instanties nemen oude wetenschappelijke toestellen enkel over wanneer het hen interesseert voor demonstratiedoeleinden of voor het aanvullen van hun collectie. H. TL-lampen De Technische Dienst verzamelde in 2005 alle TL-lampen die niet meer functioneerden en liet deze afzonderlijk afvoeren door SITA Recycling Services. In 2005 werd op de campus Jette 226 kg TL-lampen afgevoerd en op de campus Etterbeek 598 kg. In 2005 introduceerde Recupel een nieuw terugnameplichtsysteem voor gasontladingslampen. In de praktijk betekent dit dat erkende ophalers werden aangeduid en dat deze lampen gratis worden opgehaald op voorwaarde dat men een minimum van 200 kg lampen heeft verzameld per jaar. Zowel de Facility Manager op de campus Etterbeek als de Technische Dienst op de campus Jette werden in 2005 op de hoogte gebracht van dit nieuw systeem. In 2006 dienen de nodige praktische regelingen te worden getroffen zodat ook de Vrije Universiteit Brussel kan genieten van de gratis ophalingen. I. Het afvalregister De Vrije Universiteit Brussel is wettelijk verplicht een afvalregister bij te houden zoals voorzien in het Besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 30 januari 1997. Het afvalregister werd ook in 2005 op de Dienst Milieucoördinatie bijgehouden en continu aangevuld. Alle attesten en certificaten, of facturen, van de verwijdering van gevaarlijk en bijzonder afval komen in dit centraal beheerd register terecht. Diensten die op eigen initiatief gevaarlijke of bijzondere afvalstoffen laten afvoeren worden daarom verzocht de verwijderingscertificaten overhandigd door de erkende ophalers over te maken aan de milieucoördinator. Het afvalregister van 2005 ligt ter inzage van de overheid en eventueel andere geïnteresseerden op het secretariaat van de Dienst Milieucoördinatie. 3.2. Niet-gevaarlijk afval A. Gescheiden inzamelen van papier en karton In het jaar 2005 werd 109.820kg papier afgevoerd van de campus Etterbeek voor recyclage door de Dienst Facility Management. Uit tabel 3.3 en figuur 3.3 blijkt een duidelijke opwaartse trend, het derde jaar op rij. Er werd in 2005 meer dan dubbel zoveel papierafval ingezameld dan twee jaar voordien in 2003. Een succesvol verhaal, mede dankzij de inspanningen van de personeelsleden die hun papier gescheiden inzamelen en naar de papiercontainers brengen. 24
Tabel 3.3 en figuur 3.4 tonen voor de campus Jette een afvoer van papierafval die overeenkomt met de cijfers van 2001 en 2002. In 2005 werd in Jette 11.460 kg papierafval opgehaald. Het grote verschil tussen de papierinzameling op de campus Etterbeek en Jette is dat in Etterbeek al het papier en karton samen in een perscontainer verdwijnt en dat in Jette enkel papier wordt ingezameld (het karton gaat mee met het restafval) en wordt afgevoerd als confidentieel papier dat door de ophaalfirma wordt versnipperd. In Etterbeek moet het personeel het oud papier en karton zelf naar de rolcontainers in de garage brengen, terwijl in Jette het papier tot in de burelen wordt opgehaald. Op de campus Etterbeek bedroeg in 2005 de hoeveelheid afzonderlijk ingezameld papier 18% van de totale hoeveelheid afgevoerd niet-gevaarlijk afval. Op de campus Jette was dit slechts 6%. In 2006 zal worden onderzocht of het niet interessanter zou zijn in Jette ook te werken met een systeem zoals in Etterbeek, met een gescheiden perscontainer voor papier en karton, waarbij eventuele confidentiële documenten worden versnipperd op de secretariaten. Tabel 3.3. Hoeveelheden papierafval afgevoerd van de campussen van de Vrije Universiteit Brussel voor de periode 2001-2005. afvoer in 2001 afvoer in 2002 afvoer in 2003 afvoer in 2004 afvoer in 2005 campus 6 containers 0 kg 49.100 kg 84.980 kg 109.820 kg Etterbeek van 1100 liter per week (geen gewichten doorgegeven door de ophaler) campus Jette 10.988 kg 11.666 kg 5.920 kg 2.120 kg 11.460 kg B. Gescheiden inzamelen van PMD en glas In 2005 werd nog niet overgegaan tot een meer doorgedreven gescheiden inzameling van plastiek, metaal en drankverpakkingen en glas. Enkel aan de studentenhomes op de campus Jette wordt PMD en glas verzameld. Op de campus Etterbeek staat slechts één glascontainer en wordt geen PMD ingezameld. Daarom zijn enkele individuele diensten, zoals het Zelfstudiecentrum Wetenschappen en de Dienst Menselijke Ecologie, reeds enkele jaren bezig met een eigen interne inzameling van PMD en glas. De gescheiden inzameling van PMD en glas hangt samen met het gegeven dat de afvalcontainers niet in de overdekte garages mogen staan op bevel van de Brusselse brandweer. Er dient daarom werk te worden gemaakt van afvalcontainerhaventjes buiten de garages. Het advies van de milieucoördinator is om ervoor te zorgen dat in deze haventjes voldoende plaats wordt voorzien zodat er aan gescheiden inzameling van PMD en glasafval kan worden gedaan. De inzameling van niet-gevaarlijk afval is de verantwoordelijkheid van de Dienst Facility Management op de campus Etterbeek en van de Technische Dienst op de campus Jette. 25