Auteur: Bart Coenen/Velt Foto's: Ina maka, Stefan Jacobs Je eigen sla oogsten: lekker! Stefan Jacobs 14
Moestuinieren met kinderen in vijf stappen Kinderen vinden het heerlijk om buiten te zijn én om met hun handen in de aarde te wroeten. Waarom dan nog wachten om samen met hen een minimoestuin aan te leggen? Het is leuk, leerrijk én eenvoudig! Je eigen groenten kweken is gezond, lekker en goedkoop. Maar soms is de drempel om er aan te beginnen te groot: geen tijd, geen plaats, geen ervaring. Toch kan iedereen moestuinieren; klein beginnen is de kunst. Een oude zandbak, een afgedankte kruidenhoek of een vergeten streepje gazon, meer dan één vierkante meter en een kwartiertje per week heb je echt niet nodig. Tip: frisco-stokjes zijn ideaal als etiket bij de plantjes Stap 1: Kies je plekje Kies een plekje in de zon en zorg dat je er aan alle kanten bij kunt. Heb je wat meer plaats, een groot gezin of meer ambitie, dan kun je nog één of meerdere meters aan je strook toevoegen of enkele vierkanten naast elkaar leggen. Kies een plek waar de bodem niet te nat oogt want op een zompige, waterzieke bodem is het moeilijk groenten kweken. Oriënteer je minituintje als het even kan op de noord-zuidas en zet er een houten of gevlochten rand omheen. Een rand houdt de bovenste voedzame laag mooi op haar plaats en vormt een buffer tegen omliggend onkruid. Elk zaadje levert met een beetje geluk ook een plantje op Stefan Jacobs 15
Tip: Groenten in de zandbak Zijn de kinderen de zandbak ontgroeid, dan heb je meteen een ideale plek voor je minimoestuin. Haal de folie die op de bodem ligt weg of doorprik hem en vul met vruchtbare aarde en minstens één vierde compost. Bij zware grond kun je er een deel van het overgebleven zand in mengen. Stap 2: De bodem Maak de bovenste 15 à 20 cm van de grond los zonder hem te keren. Gebruik daarvoor een woelvork, een spitvork of een spade. Denk er aan dat je de losgewoelde grond niet te lang onbegroeid laat; probeer binnen de twee à drie weken te zaaien. Als de grond is losgewerkt, spreid je er een laag compost overheen. Voor een vierkante metertuin volstaat één emmer. Werk de compost met een hark in de bovenste 5 tot 10 cm in. Start je nog maar pas met een moestuintje, dan heb je misschien nog geen compost voorradig. Je vindt kant-en-klare (bio)compost in het tuincentrum of bij de gemeentelijke compostplaats. Start samen met je moestuintje een compostvat of -hoop op. Stap 3: Kies je groenten Deel je minimoestuin in vijf rijen in met telkens 20 cm ertussen, en links en rechts een buitenrand van 10 cm - samen precies een meter breed. Op elke rij zullen telkens twee soorten na elkaar groeien. Kies voor gemakkelijke groenten zoals sla, spinazie, radijsjes en verse kruiden als peterselie, koriander, kervel en winterpostelein. Deze groenten groeien snel en krachtig en hebben amper last van ziektes - ideaal voor wie geen tijd heeft of voor wie aan zijn eerste moestuinexperiment toe is. Tip: Wortels en zonnebloemen in de kindertuin Kinderen bootsen volwassenen graag na. Laat hen dingen zaaien die zij lekker vinden zoals wortels en voeg er een kerstomaat of (mini)zonnebloem aan toe. Laat de kinderen hun tuin versieren met kunstwerkjes, leuke labels, windvaantjes Stap 4: Zaaien en oogsten Het zaaien begint vanaf maart in mei oogst je al je eerste sla, radijzen en kervel. Hark de grond mooi fijn en trek een kleine groef. Zaai op zo recht mogelijke rijen (een touwtje spannen helpt). Zet er een markering bij een stokje is al voldoende opdat je weet waar straks je groenten kiemen (en waar het onkruid schiet). Laat je niet vangen aan de klassieke beginnersfout van dik te zaaien. Elk zaadje levert met een beetje geluk ook één plantje op; wees dus karig met zaad. Beter wat te dun dan te dik gezaaid. Grotere zaden zoals die van radijzen mogen wat dieper de grond in, fijn zaad strooi je bijna op de oppervlakte uit. Druk met de hark het gezaaide rijtje aan en ga er vluchtig met een fijne gieter over. Stap 5: Onderhoud Zodra de eerste jonge sla- en radijsblaadjes tevoorschijn komen, zal ook het onkruid komen aanwaaien. Er snel bij zijn is de kunst, want sommige van die ongewenste kruiden groeien erg snel. De stroken tussen de rijen houd je met een klassieke hak of schoffel netjes, hoewel je voor je minimoestuin ook perfect handgereedschap kunt gebruiken. In de rij wied je met de hand. Twijfel je of je met kruid of onkruid te maken hebt, wacht dan even tot het wat groter geworden is. Bij gebrek aan broertjes of zusjes geef je een vriendje ook een lapje grond in jouw tuin. Samen is gewoon leuker. Bij Ina Maka vzw krijgt elk kind een stukje grond om te bewerken. Ina Maka 16
Tuinstarterskit 'Mijn eigen kleine moestuin' Wil je graag tuinieren en genieten van groen uit eigen tuin, maar heb je slechts een klein lapje grond? Velt toont je met een tuinstarterskit hoe je toch verse groenten kunt oogsten. Je hoeft helemaal geen ervaring te hebben en met deze kit kun je nog deze zomer aan de slag. Het boekje 'Mijn eigen kleine moestuin', vijf pakjes biozaad (radijs, veldsla, peterselie, spinazie, rucola) en een zaaikalender helpen je stap voor stap op weg. Zo wordt tuinieren een ontspannende bezigheid voor het hele gezin. Wie weet smullen jullie binnenkort van radijsjes, koriander, peterselie; veldsla en tal van andere groenten, recht uit de tuin! Prijs: 9,00 (+ 2,50 verzendkosten). Stort het totaalbedrag (= 11,50 x aantal exemplaren) op rekeningnummer 001-0990550-62 van Velt vzw met vermelding van 'tuinstarterskit' en je adres. Velt stuurt je het pakket toe. Meer info: www.velt.be 17
Kinderen tuinieren samen Marijke Bornauw vindt het heel belangrijk dat kinderen weer wat meer contact hebben met de natuur. Bij Ina Maka vzw krijgt elk kind een eigen stukje grond om te bewerken. Marijke: We komen twee keer per week anderhalf uur samen. In onze tuintjes moet natuurlijk regelmatig worden gewied, maar alleen wieden is een beetje saai, dus verzinnen we nog vele andere activiteiten. In het voorjaar bereiden we de grond voor, verdelen we de tuintjes en voeren we compost aan. Daarna is het tijd om te zaaien en te planten en te wachten tot alles groeit. De kinderen maken kennis met de levenscyclus van de planten. Marijke: Van de zonnebloemen, radijsjes, sla, goudsbloemen en afrikaantjes die we zaaien, oogsten we zelf zaadjes van de volwassen plant om volgend jaar opnieuw te kunnen zaaien. Compostmeesters leren hoe we onze uitgebloeide planten en ander organisch afval kunnen composteren. Naast wieden, water geven en oogsten speelt Marijke meestal een spelletje met de kinderen. Marijke: Soms iets actiefs, soms een meer educatief spel zoals een domino met bomen, een memory met bosdieren of het Pim Pompoens kwartetspel (Velt). Het is heel fijn om samen met de kinderen in de tuin te werken. Op een ervaringsgerichte manier leren de kinderen veel bij over de natuur. Met loeppotjes bestuderen we de fauna en flora in onze tuin. We begrijpen hoe waardevol de bodemdiertjes kunnen zijn. Meer info: www.inamaka.be Laat kinderen dingen planten die ze zelf lekker vinden: denk aan zoete aardbeien of frambozen. Een courgette om in te bijten! Ina Maka 18