resound.com KINDEREN Manieren om uw kind meer te laten horen GIDS OVER TAALONTWIKKELING VAN UW KIND M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 1 15-03-2016 13:01:35
Meer toegang tot geluiden De eerste drie levensjaren zijn cruciaal voor het leren van taal. Een kind heeft geluiden en vooral spraak nodig om specifieke geluiden en woorden te leren herkennen. De meeste kinderen zeggen hun eerste woordje rond het eerste levensjaar. Maar hun taalontwikkeling begint al veel eerder. Wist u dat baby s al in de baarmoeder de stem van hun moeder herkennen? Uw kind leert spreken door te luisteren naar gesproken taal. Hij leert ook snel de communicatieve vaardigheden die nodig zijn om te leren in het algemeen. Met de geavanceerde hoortoestellen van ReSound heeft een kind met gehoorverlies toegang tot geluiden en spraak. Alles op een veilig en comfortabel volume. De hoortoestellen helpen met zijn spraak- en taalontwikkeling. We gebruiken in dit boekje hij, maar het gaat hier steeds over jongens én meisjes. In dit boekje vindt u: Tips om een goede leeromgeving voor uw kind te creëren. Uitleg over gehoortesten. M ijlpalen in de taalontwikkeling voor kinderen vanaf geboorte tot 5 jaar oud. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 2 15-03-2016 13:01:39
M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 3 15-03-2016 13:01:45
M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 4 15-03-2016 13:01:53
Communicatie met uw kind Uw kind begon met u te communiceren vanaf de dag dat hij werd geboren. Ondanks het gehoorverlies communiceerde u al snel op een unieke manier met uw kind. Deze interactie is belangrijk om de band tussen beiden sterker te maken. Het helpt ook bij de ontwikkeling van de taal- en leervaardigheden van uw kind. TIPS OM GOED MET UW KIND TE COMMUNICEREN: Praat veel Praat veel tegen uw kind. Spreek vanaf een kleine afstand en praat duidelijk en op een normaal volume. Aankijken Uw kind leert taal door te luisteren én te kijken naar uw bewegende mond en uw gezichtsuitdrukkingen. Nauw contact Veel oogcontact, aanraking, knuffels en kusjes leren uw kind hoe het contact kan leggen met anderen. Dagelijkse interactie Via spelen, voorlezen, samen muziek luisteren en andere dagelijkse activiteiten stimuleert u de spraak- en taalontwikkeling van uw kind. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 5 15-03-2016 13:01:59
Leer hoe uw kind het beste uit zijn hoortoestellen haalt Goede toegang tot geluid is de basis voor spraak- en taalontwikkeling. Elk uur dat uw kind wakker is, is voor hem een kans om te luisteren en te leren. Hoortoestellen en/of hooraccessoires laten uw kind horen en vergroten de mogelijkheid om spraak en taal te ontwikkelen. TIPS OM UW KIND OPTIMAAL TOEGANG TOT GELUIDEN TE BIEDEN. Verminder achtergrondgeluid Met veel geluid op de achtergrond verstaat uw kind u slechter. Let op geluid vanaf de TV, verkeer, of andere pratende mensen. Houd het simpel Als uw kind niet begrijpt wat u zegt, herhaal het dan met simpelere woorden en gebruik gebaren om uw boodschap kracht bij te zetten. Ga dichtbij staan Zorg voor een spreekafstand tussen de één en twee meter. Spreek duidelijk maar schreeuw niet, omdat dat uw verstaanbaarheid verslechtert. Maak spraak makkelijker hoorbaar Maak gebruik van accessoires zoals de ReSound Micro Mic, Multi Mic of een FM-systeem*. Zo verstaat uw kind meer in rumoerige situaties of bij grote luisterafstand. Kijk uw kind aan Probeer uw kind altijd aan te kijken, ook als hij zijn gezicht van u af draait. Hoortoestellen Moedig uw kind aan om zijn hoortoestellen zo vaak mogelijk te dragen, het liefst de hele dag. *FM-ontvanger nodig M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 6 15-03-2016 13:02:04
M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 7 15-03-2016 13:02:09
Begrijp uw kind en zijn gehoorverlies GEHOORSCREENING Een snelle en eenvoudig uit te voeren hoorscreening signaleert gehoorverlies, zelfs bij pasgeboren baby s. GEHOORTESTEN Een gehoortest helpt de mate van gehoorverlies bepalen. Tijdens het opgroeien van uw kind helpen regelmatige gehoortesten uw hoorprofessional bij het kiezen, aanpassen en instellen van de hoortoestellen. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 8 15-03-2016 13:02:15
AUDIOGRAM Elk audiogram toont de resultaten van een gehoortest voor één oor. Onderaan het audiogram lopen frequenties van laag naar hoog, vergelijkbaar met pianotoetsen. De getallen aan de linkerkant van het audiogram geven het volume weer. De lage volumeniveaus staan bovenaan (-10 db HL) en hoge volumeniveaus onderaan (120 db HL). HL staat voor gehoorniveau en db voor decibel. Het audiogram gebruikt een X voor het linkeroor en een O voor het rechteroor. Hiermee wordt het zachtste geluid dat uw kind bij elke frequentie kan horen gemarkeerd voor beide oren. Gehoordrempels tussen -10 en 20 db HL worden als normaal beschouwd. De meeste hoorprofessionals zijn het erover eens dat een drempel van meer dan 25 db HL betekent dat er gehoorverlies is. db -10 Mate van gehoorverlies 0 10 20 30 20-40 db HL Licht gehoorverlies 40-60 db HL Matig gehoorverlies 60-70 db HL Matig tot ernstig gehoorverlies 70-90 db HL Ernstig gehoorverlies 90+ db HL Zeer ernstig gehoorverlies 40 50 60 70 80 90 100 110 120 125 250 500 1K 2K 4K 6K Hz Het audiogram gebruikt nog andere symbolen waarmee uw hoorprofessional het gehoorverlies van uw kind goed kan beschrijven. Heeft u vragen over de testresultaten van uw kind, dan kunt ze het beste stellen aan uw hoorprofessional of huisarts. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 9 15-03-2016 13:02:17
Mijlpalen in luisteren, spreken en taalgebruik Bij taalontwikkeling heeft elk kind zijn unieke tijdlijn. Experts hebben mijlpalen vastgesteld voor luister- spraak- en taalontwikkeling. Dit zijn ijkpunten die door de meeste kinderen met een goede toegang tot geluid, in het bijzonder spraak, gehaald worden. Bespreek de mate van gehoorverlies van uw kind met uw audicien. Zo weet u zeker dat de hoortoestellen genoeg versterking bieden in elke fase van zijn taalontwikkeling. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 10 15-03-2016 13:02:23
De volgende tabellen tonen wat uw kind ongeveer doet op de leeftijden van 0-6 maanden, 6-12 maanden, 1-2 jaar, 2-3 jaar, 3-4 jaar en 4-5 jaar. We gebruiken in de voorbeelden steeds hij, maar het gedrag is voor jongens en meisjes gelijk. Dit is slechts een leidraad, want elk kind ontwikkelt zich naar zijn eigen, unieke tijdlijn. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 11 15-03-2016 13:02:30
TAALVAARDIGHEDEN 0-6 MAANDEN aat verschillende huiltjes horen voor verschillende doelen (honger, pijn, natte luier, contactbehoefte). A ls uw kind brabbelt, antwoord dan met dezelfde geluiden. M aakt geluidjes bij ongemak en plezier. P raat tegen uw baby tijdens het voeden, aankleden, vasthouden, knuffelen en spelen. Schrikt van harde geluiden. Zing liedjes. rabbelt. Zet muziek aan. LUISTERVAARDIGHEDEN 0-6 MAANDEN H erkent en zoekt vertrouwde geluiden en stemmen. M aak veel gebruik van intonatie als u tegen uw kind praat. V alt stil of wordt kalm als het zo n bekend geluid hoort. S chenk aandacht aan geluid in de omgeving en wijs in de richting van waar het vandaan komt. M aakt onderscheid tussen spraak en andere geluiden. Draait hoofdje naar geluiden toe. ekijkt speelgoed dat geluid of muziek maakt. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 12 15-03-2016 13:02:31
TAALVAARDIGHEDEN 6-12 MAANDEN egrijpt de namen van een aantal vertrouwde voorwerpen. eer uw baby zijn naam en de namen van vertrouwde voorwerpen. T oont interesse in boeken met plaatjes. Z eg wat u doet ( Nu leg ik je pop weg ). et aandachtig op bij gesprekken. Speel kiekeboe met uw kind. rabbelt met veel expressie, alsof het praat. Z et uw kind op schoot en laat het plaatjes zien uit tijdschriften en boeken. rabbelt in korte lettergrepen ( dada en mama). Begrijpt nee en dag-dag. Z ing eenvoudige kinderliedjes voor uw kind. Z egt misschien al zijn eerste woordjes. LUISTERVAARDIGHEDEN 6-12 MAANDEN Reageert op zijn eigen naam. R icht uw aandacht op geluiden ( Hoor jij dat hondje blaffen? ). D raait het hoofd om als reactie op geluid. egint te reageren op simpele verzoeken. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 13 G eef uw kind eenvoudige opdrachten: ( Waar is mamma? of Kijk hier eens ). 15-03-2016 13:02:32
TAALVAARDIGHEDEN 1-2 JAAR Kopieert veel nieuwe woorden. eer uw kind de namen van mensen, lichaamsdelen en voorwerpen. D oet vertrouwde geluiden na, zoals auto s, vliegtuigen en vogels. eantwoordt vragen met één woord. K an u vertellen wat hij wil door er naar te wijzen of een woord te noemen. Gebruikt zijn eigen voornaam. ees elke dag voor uit een boek met duidelijke plaatjes van vertrouwde dingen zoals mensen, bloemen, huizen en dieren en benoem ze. S preek duidelijk en gebruik eenvoudige woorden. Z egt de namen van speelgoed en vertrouwde voorwerpen. M aakt zinnen van twee of drie woorden zoals Weg dag-dag en Meer sap. N euriet of probeert eenvoudige liedjes te zingen. LUISTERVAARDIGHEDEN 1-2 JAAR V oert eenvoudige éénstapsopdrachten uit. G eef eenvoudige opdrachten ( Geef het konijntje maar aan papa ). Draait zijn hoofd naar een geluid toe. S timuleer hem om uw korte zinnetjes te herhalen. Kijkt naar pratende mensen. K an lichaamsdelen aanwijzen als u dat vraagt. uistert naar eenvoudige verhalen, liedjes en rijmpjes. ees rijmpjes voor met interessante geluiden, liefst gecombineerd met bewegingen of plaatjes. eer welke geluiden verschillende voorwerpen maken. egrijpt steeds meer woorden: -12-18 maanden: 75-100 woorden. -18-24 maanden: 100-200 woorden. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 14 15-03-2016 13:02:32
TAALVAARDIGHEDEN 2-3 JAAR P raat in eenvoudige zinnen en uitdrukkingen. S peel woordspelletjes zoals Naar bed naar bed, zei Duimelot. egint meervoud en verleden tijd te gebruiken. Speel spelletjes als Memory. P raat in zinnen van twee tot drie woorden. Praat en lees elke dag met uw kind. G eef uw kind antwoord in een hele zin, niet alleen met ja of nee. ekijkt graag boekjes. V ocabulaire breidt zich uit naar zo n 500 woorden. LUISTERVAARDIGHEDEN 2-3 JAAR R eageert op eenvoudige aanwijzingen. eer uw kind eenvoudige liedjes en rijmpjes. Reageert als iemand hem roept. Z oek apps die uw kind stimuleren om te luisteren en woorden te herhalen. G eniet van eenvoudige verhalen, rijmpjes en liedjes. H erhaalt de woorden van iemand anders. W ijst naar ogen, oren en neus als iemand dat vraagt. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 15 15-03-2016 13:02:33
TAALVAARDIGHEDEN 3-4 JAAR Zegt eigen voor- en achternaam. etrek uw kind in uw alledaagse gesprekken: vertel bijvoorbeeld wat u gaat doen vandaag. egrijpt woorden die een richting aangeven ( over, onder, op en in ). S telt wie-, wat-, waar- en waaromvragen. P raat in zinnen van 3 tot 5 woorden zoals Mamma eet een appel. Herhaalt graag woorden en geluiden. V ertelt graag eenvoudige verhalen vanaf een plaatje of uit een boek. S tel vragen en luister naar zijn antwoorden. S peel eenvoudige spelletjes leer begrippen als locatie ( in, op ) en tijd ( nu, later ). ees voor uit boeken met gedichtjes, liedjes en rijmpjes. Z ingt graag en kan toon houden bij een simpele melodie. H erkent duidelijke kleuren als rood, blauw, geel en groen. LUISTERVAARDIGHEDEN 3-4 JAAR W il dat bekende verhalen exact worden verteld zoals ze in het boek staan. S timuleer uw kind om zijn favoriete verhalen te herhalen. uistert graag naar verhalen en herhaalt eenvoudige rijmpjes. H erkent vertrouwde, dagelijkse geluiden. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 16 S timuleer uw kind om eenvoudige rijmpjes te herhalen. P raat over geluiden die u in de omgeving hoort. 15-03-2016 13:02:35
TAALVAARDIGHEDEN 4-5 JAAR Kent namen, letters en getallen. eg uit hoe bepaalde woorden met elkaar verbonden zijn, zoals op en neer, eerste en laatste. Vertelt korte verhalen. W eet hoe een gesprek werkt: hij vertelt én luistert. P ast zijn manier van vertellen aan de situatie aan. Zo praat hij buiten harder dan binnen. V ergroot het vocabulaire door over groepen of categorieën te praten, zoals Een appel is een fruitsoort. aat uw kind vertellen hoe hij iets heeft gedaan. P raat samen over dagelijkse bezigheden en help uw kind om dingen in te plannen met behulp van een kalender of lijstje. LUISTERVAARDIGHEDEN 4-5 JAAR egrijpt woorden die met rangorde te maken hebben, zoals eerste, volgende en laatste. G eef tweestapsopdrachten, zoals Pak het rode boek uit de kast en breng het hier. egrijpt woorden die met tijd te maken hebben, zoals gisteren, vandaag en morgen. uister naar hem als hij praat, reageer actief en moedig hem aan om door te spreken. V oert klassikale opdrachten uit, zoals Omcirkel op het papier het ding dat je kunt eten. Z org ervoor dat u de aandacht van uw kind heeft alvorens hem een opdracht te geven. H oort en begrijpt het meeste van wat er thuis en op school wordt gezegd. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 17 15-03-2016 13:02:35
5 JAAR EN OUDER Na het vijfde levensjaar van uw kind ontwikkelt zijn spraak- en taalvaardigheid, inclusief lees- en schrijfvaardigheid, zich steeds verder. Kinderen volgen ook bij de ontwikkeling van deze vaardigheden hun eigen, unieke tijdlijn. U kunt uw kind helpen door de leraren in te lichten over zijn gehoorverlies en zijn hoortoestellen. Samen kunt u ontdekken wat voor uw kind het beste werkt in de klas en op het schoolplein. In gesprek blijven met de mensen die in het leven van uw kind een rol spelen, is een prachtige en lonende manier om uw kind te ondersteunen tijdens zijn kindertijd. Referenties American Speech-Language Hearing Association Website. Hoe hoort en leert uw kind? Website: www.asha.org/public/speech/development/ Oesterreich L. Understanding Children Language Development. Guidelines. De Ohio State Universiteit. http://ohioline.osu.edu/uc/pdf/1529f.pdf M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 18 15-03-2016 13:02:41
M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 19 15-03-2016 13:02:47
De hoortoestellen van ReSound passen zich aan de levensstijl van uw kind aan. Ze geven uw kind toegang tot spraak, in de best mogelijke geluidskwaliteit. Zo krijgt hij nieuwe kansen om zich te verbinden met de wereld om hem heen. resound.com INTERNATIONAAL HOOFDKANTOOR M102477-NL-16.03-Rev.A GN ReSound Lautrupbjerg 7 DK-2750 Ballerup Denemarken Tel.: +45 45 75 11 11 resound.com GN HEARING BENELUX B.V. CONTACTGEGEVENS BELGIË ReSound Postbus 85 6930 AB Westervoort Tel.: 026 319 5000 info@gnresound.nl www.resound.com Tel: +32 (0)2 513 55 91 info@gnresound.be www.resound.com 2016 GN ReSound A/S. Alle rechten voorbehouden. ReSound is een handelsmerk van GN ReSound A/S Apple, het Apple-logo, iphone, ipad en ipod zijn handelsmerken van Apple Inc., geregistreerd in de Verenigde Staten en andere landen. M102477-NL-16.03-Rev.A.indd 20 15-03-2016 13:02:55