Procedure Wijziging Acute Zorgaanbod Brabant 20 juni 2013 De Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi), welke 1 januari 2006 in werking is getreden, beoogt dat zorgaanbieders zelf verantwoordelijk worden voor hun infrastructuur en investeringsbeslissingen. Dit heeft ook consequenties voor de acute zorg. Het ministerie van VWS legt verantwoordelijkheid voor spreiding en toegankelijkheid van acute zorg hiermee nadrukkelijk bij de veldpartijen. Aanbieders van acute zorg hebben de opdracht gekregen om in het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) afspraken te maken over een betere samenwerking en het oplossen van witte vlekken in bereikbaarheid en beschikbaarheid. Het belangrijkste doel hierbij is ervoor te zorgen dat een patiënt die acute zorg behoeft zo snel mogelijk op de juiste plaats terecht komt. Een witte vlek verwijst in deze naar de situatie waarin landelijke veldnormen alsmede regionale afspraken die zijn gemaakt in de focusgroepen niet worden gehaald. Een voorbeeld hiervan is dat deelnemers aan het ROAZ alleen (tijdelijk) kunnen stoppen met functies op een bepaalde locatie als de 45 minuten norm om de SEH-afdeling van een basisziekenhuis te bereiken, niet in gevaar komt. Bijbehorende definities van acute zorg en witte vlekken zijn nader uitgewerkt in bijlage 1. Bij voorgenomen wijzigingen in het acute zorgaanbod dienen zorginstellingen dit kenbaar te maken aan het ROAZ zodat aan de doelstelling van continuïteit en bereikbaarheid, volgens de daarvoor geldende normen, kan worden voldaan. In deze procedure is de rolverdeling uiteengezet van de betreffende zorginstelling en die van het ROAZ welke in deze situatie gehanteerd dient te worden. Rol zorgaanbieder Het inrichten van faciliteiten of functies aanpalend de acute zorg is de eigen verantwoordelijkheid van de individuele zorginstelling of ketenpartner. Dit geldt ook voor het aanbrengen van wijzigingen in functies ten aanzien van een acute zorgvraag of -voorziening, zoals het verplaatsen of stoppen van activiteiten van een spoedeisende hulp en het bundelen van zorg op één locatie. Binnen het ROAZ is er ook een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de spreiding van acute zorg in de regio. De zorginstelling heeft hierdoor een tweede verantwoordelijkheid: vroegtijdig aan het ROAZ laten weten wanneer en hoe het acute zorgaanbod van de instelling wijzigt en wat de gevolgen hiervan zullen zijn voor omliggende partners. De zorginstelling doet dit door, voorafgaand aan de wijziging, het formulier Melding Wijziging Acute Zorgaanbod Brabant (bijlage 2) volledig in te vullen en aan de agendacommissie van het ROAZ te sturen. De agendacommissie agendeert de wijziging vervolgens voor het bespreken daarvan in het eerstvolgende ROAZ. Rol ROAZ Het ROAZ biedt de borging van regionale spreiding van het acute zorgaanbod en afspraken welke in dit kader dienen te worden gemaakt. Het ROAZ doet dit door het procedureel en inhoudelijk toetsen van de voorgenomen wijziging. Hiervoor wordt onderstaande checklist toegepast. 1 van 5
Checklist Procedureel De wijziging is kenbaar gemaakt middels een volledig ingevuld formulier Wijziging Acute Zorgaanbod Brabant. De wijziging is tijdig bekend gemaakt - minimaal 2 ROAZ bijeenkomst voorafgaand aan de geplande datum van doorvoering. Inhoudelijk De gevolgen/potentiële effecten van de wijziging zijn helder in kaart gebracht, voor: de betreffende instelling die de wijziging doorvoert patiënten huisartsenzorg RAV (incl. MKA) ziekenhuizen GGZ instellingen met crisisfunctie verloskundigen Zal er een witte vlek in bereikbaarheid van acute zorg ontstaan (zie definities)? ja / nee, op basis van: eigen onderzoek landelijke acute zorgkaart (NAZB) (cijfers over huidige witte vlekken) RAV in betreffende gebied (cijfers) overige betrokken partijen in betreffende gebied Zo ja, dan dient het ROAZ de volgende vragen beantwoord te zien: Is voldoende voorzien in het voorkomen en/of oplossen van witte vlekken in spreiding en borging van het acute zorgaanbod? Zijn er oplossingen omschreven die de bereikbaarheid van acute zorg afdoende borgen? Is voorzien in hernieuwde afspraken tussen ketenpartners? Vervolg Het ROAZ gaat na of het voorstel tot wijziging voldoende voorziet in het voorkomen en/of oplossen van witte vlekken in spreiding en borging van het acute zorgaanbod. Indien het voorstel voldoet, zal het ROAZ aangeven geen belemmeringen te zien in de uitvoering ervan. Wanneer het voorstel echter niet voldoet, zal het ROAZ de betreffende zorginstelling voorzien van suggesties om het voorstel waar mogelijk aan te scherpen opdat regionale afstemming wordt geborgd. Indien de betrokken ketenpartners geen oplossing voor een witte vlek zien, kunnen de betrokken verzekeraars en het ROAZ de gesignaleerde witte vlek gezamenlijk melden bij de minister. De minister kan er dan voor kiezen om door middel van bestuursdwang de betrokken zorgorganisatie(s) er toe te dwingen de acute zorg te borgen. In het uiterste geval kan hierbij de toelating van de betreffende zorginstelling worden ingetrokken. De minister kan hierbij echter niet eisen dat een zorgorganisatie meer zorg gaat leveren dan van oudsher het geval was. ROAZ Brabant, 20 juni 2013 2 van 5
Bijlage 1. Definities Acute zorg Er bestaan diverse definities voor acute zorg. Het ROAZ in Brabant hanteert, conform de WTZi, de definitie: een door de zorgvrager en/of zorgverlener ervaren onvoorziene en onmiddellijke behoefte aan diagnostiek en behandeling (Meerjarenbeleidsplan 2010-2012). Afbakening In de beleidsregels van de WTZi is opgenomen dat bij acute zorg in de ogen van de zorgvrager en/of zorgverlener er sprake is van een levensbedreigende situatie of van een situatie waarbij uitstel van hulp ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid. Het is daarbij niet relevant of de zorgvraag bewezen acuut is of niet. In gevallen waaruit blijkt dat volgens de zorgverlener uitstel mogelijk is, kan een patiënt doorverwezen worden naar de reguliere zorg. Het ROAZ in Brabant heeft gekozen de definitie van het einde van de acute zorgketen te formaliseren in het eerste, definitieve bed. Dit betekent dat binnen de focusgroep acuut myocardinfarct gesproken wordt over het traject inclusief rescue procedures en eventueel terugplaatsing naar een verwijzend ziekenhuis, binnen de acute obstetrie bij de fluxus over capaciteitsvraagstukken in de behandeling en binnen de acute psychiatrie over onderlinge overdrachten tussen ketenpartners. Deze definitie past daarmee optimaal in de intentie van de WTZi en is expliciet net achter de poort van het ziekenhuis. Daarbij geldt dat, hoewel de definitie van acute zorg breed is, de invalshoek van de WTZi is gericht op onderlinge afstemming van de verschillende aanbieders van acute zorg: de onderlinge aansluiting van afzonderlijke schakels in de keten van acute zorg. Witte vlek Het ROAZ heeft de taak inzicht te krijgen in witte vlekken in bereikbaarheid en beschikbaarheid van acute zorg en deze op te lossen door activiteiten tussen aanbieders van acute zorg af te stemmen. Een witte vlek verwijst in deze naar een situatie waarin landelijke normen alsmede regionale afspraken die zijn gemaakt in het focusgroepen kader van de bereikbaarheid en beschikbaarheid van de acute zorg niet worden gehaald (Procedure Wijziging acute zorgaanbod Brabant). Bereikbaarheid huisartsenposten De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) noemt twee veldnormen wat betreft de aanrijtijden naar een huisartsenpost: 15 en 30 minuten rijden per personenauto en het binnen 30 seconden beantwoorden van een spoedoproep. Bereikbaarheid ambulancezorg Er is een door de politiek en door het beleid aanvaarde norm dat 95% van de spoedeisende inzetten (A1- ritten) in de ambulancezorg binnen 15 minuten ter plaatse moet zijn. In dit kader zijn er rekenkundige normen die worden gehanteerd in het Landelijk Referentiekader Spreiding en Beschikbaarheid ambulancezorg. In dit referentiekader is het uitgangspunt dat voor elke RAV-regio 97% van de inwoners binnen 12 minuten rijtijd moet kunnen bereiken (spreidingsnorm). Daarnaast is ervan uitgegaan dat er voldoende ambulances beschikbaar moeten zijn om in 95% van de meldingen voor spoedeisende ambulancezorg een ambulance beschikbaar te hebben. Bereikbaarheid SEH Voor de bereikbaarheid van spoedeisende hulp is de 45-minutennorm als wettelijk uitgangspunt genomen (WTZi). De norm in de WTZi schrijft aan zorginstellingen voor dat zij alleen kunnen stoppen met functies op 3 van 5
een bepaalde locatie als de 45-minutennorm niet in gevaar komt. De norm gaat uit van bereikbaarheid van een SEH binnen 45 minuten met een ambulance. Vanaf ontvangst van de melding bij de meldkamer heeft de ambulance 15 minuten de tijd om bij de plaats van het incident te komen. Vervolgens wordt 5 minuten stabilisatie- en inlaadtijd gerekend en resteren de overige 25 minuten voor vervoer naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis met een spoedeisende hulp. Bereikbaarheid crisisdienst GGZ Acute geestelijke gezondheidszorg betreft acute zorg. Daar waar sprake is van een hoge urgentie (A1) geldt dan ook de eerder aangehaalde 45-minutennorm. Daar waar specifieke psychiatrische expertise nodig is, wordt de crisisdienst ingeschakeld. In de praktijk gaat hier vaak directe, telefonische triage aan vooraf opdat medische urgentie en belangen van betrokken hulpverleners afgewogen kunnen worden en voorbereidingen voor eventuele verwijzing vlot opstarten. In de focusgroep Acute Psychiatrie van 28 februari 2013 is overeengekomen dat deze telefonische triage binnen 15 tot 20 minuten na melding plaats dient te vinden. Ook heeft de focusgroep afgesproken een maximum van 2 uur aan te houden als opkomsttijd voor de GGZ crisisdienst in het kader van een psychiatrische beoordeling. Dit naar aanleiding van de in het huidige convenant vastgestelde intentieverklaring tussen GGZ Nederland en de politie die zegt dat een crisisdienst het uitgangspunt hanteert dat er binnen tenminste 2 uur, of zoveel sneller als mogelijk, een medewerker van de crisisdienst ter plaatse is om de politie bij te staan. 4 van 5
Bijlage 2. Formulier Melding Wijziging Acute Zorgaanbod Brabant Datum: 1. Gegevens zorginstelling Naam instelling: Adres: Postcode: Plaatsnaam: 2. Persoonsgegevens Naam: Titel: Functie: Telefoonnummer: E-mail: 3. Wijziging in acute zorgaanbod A. Beschrijf de voorgenomen verandering in uw acute zorgaanbod. Benoem hierbij de huidige en toekomstige situatie. B. Datum van voorgenomen uitvoering: C. Beschrijf welke effecten de voorgenomen wijziging heeft op de acute zorgketen. D. Denkt u dat er effecten merkbaar zullen zijn voor andere partners? Zo ja, welke effecten verwacht u voor welke partners? E. Welk onderzoek heeft u gedaan om de verwachte effecten te staven? F. Zijn er maatregelen nodig naar aanleiding van bovengenoemde verwachte effecten en heeft u hierover gecommuniceerd met betrokken ketenpartners? G. Aanvullende informatie en/of toelichting: Stuur het volledig ingevulde formulier naar: Netwerk Acute Zorg Brabant, t.a.v. Agendacommissie ROAZ Brabant, Postbus 90151, 5000 LC Tilburg. Of mail het naar: secretariaatnazb@elisabeth.nl o.v.v. Melding wijziging acute zorgaanbod. 5 van 5