De Belgische grensarbeider : sociale en fiscale implicaties ten gevolge van een Franse tewerkstelling

De Belgische grensarbeider : sociale en fiscale implicaties ten gevolge van een Franse tewerkstelling Wonen aan de ene kant van de grens en werken aan de andere kant van de grens heeft zowel implicaties op fiscaal als op sociaal vlak. Hierna vindt u een overzicht. 1. Implicaties bij 100 % Franse tewerkstelling 1.1. Fiscale implicaties voor Belgische inwoners die gaan werken in Frankrijk Werknemers die voorheen in België woonden en werkten en op die grond belastbaar waren in België en die voor 100 % in Frankrijk gaan werken maar in België blijven wonen, zullen voor hun professionele inkomsten van Franse oorsprong belastbaar worden in Frankrijk. België zal echter als woonland eveneens belastingen heffen over het inkomen. Om te voorkomen dat beide landen over hetzelfde inkomensbestanddeel belastingen heffen, werden afspraken tussen België en Frankrijk vastgelegd in het dubbelbelastingverdrag dat op 10 maart 1964 ondertekend werd. Men zal vanaf het kalenderjaar waarin men overschakelt van Belgische naar Franse tewerkstelling in België een aangifte in de personenbelasting moeten blijven indienen met daarin het wereldwijde inkomen. Met betrekking tot de professionele inkomsten betekent dit dat men in de code 1250 het Belgische loon EN het Franse loon verminderd met de Franse belastingen en sociale zekerheidspremies zal moeten aangeven. Aangezien het bedrag van het Franse loon verminderd met de Franse belastingen en de sociale zekerheidspremies zal worden vrijgesteld in België (vrijstelling met progressievoorbehoud), moet men dit bedrag eveneens aangeven in de rubriek «Inkomsten van buitenlandse oorsprong» (Vak IV.L.2.). Vanaf de datum van Franse tewerkstelling zal men ook belastingplichtig worden in Frankrijk. Grensarbeidersregime Een uitzondering op deze klassieke principes uit het dubbelbelastingverdrag is het grensarbeidersregime. Frankrijk is het enige land waarmee België nog een grensarbeidersregime heeft. Hierdoor zijn personen die in de grensstreek wonen en aan de andere kant van de grens in de grensstreek werken in hun woonstaat belastbaar en sociaal verzekerd in de werkstaat. Op 9 maart 2007 hebben België en Frankrijk een protocolakkoord gesloten over een aanpassing van deze grensarbeidersregeling. Hierin werd overeengekomen dat België onmiddellijk verzaakt aan de voordelen van de regeling. Hierdoor zullen in België verblijvende grensarbeiders die hun activiteit in Frankrijk uitoefenen, vanaf 1 januari 2007 in Frankrijk belastbaar zijn en niet meer in België! Dit akkoord ligt nu ter goedkeuring bij het Belgische en Franse Parlement. 100 % belastbaar in Frankrijk Werknemers die 100 % in Frankrijk werken, dienen als Belgisch rijksinwoner toch in België hun wereldwijde inkomen aan te geven (en vrij te stellen). I N H O U D De Belgische grensarbeider : sociale en fiscale implicaties ten gevolge van een Franse tewerkstelling 1 Btw-eenheid herziening van de aftrek toetreding en uittreding van leden 4 Fusies, splitsingen en gelijkgestelde verrichtingen (2) 6 Maaltijdcheques toegekend aan de zelfstandige bedrijfsleiders : eindelijk een realiteit 8 P 309340 Afgiftekantoor 9000 Gent X Tweewekelijks Verschijnt niet in juli PACIOLI NR. 241 BIBF-IPCF 12 25 NOVEMBER 2007 1

1.2. Sociale zekerheidsimplicaties voor werknemers die in België sociaal verzekerd waren en overschakelen naar de Franse sociale zekerheid Werknemers die voorheen in België als zijnde hun woonland werkten en op die grond sociaal verzekerd waren in België en nu 100 % in Frankrijk gaan werken, worden sociaal verzekerd in Frankrijk ingevolge de EU-Verordening 1408/71. 2. Implicaties bij een gesplitste tewerkstelling tussen België en Frankrijk (salary split) In tegenstelling tot een volledige tewerkstelling in één bepaald land, werken werknemers ook vaak gelijktijdig in meerdere landen. Indien aan bepaalde voorwaarden voldaan is, heeft men dan te maken met een gesplitste salarisstructuur. 2.1. Fiscale behandeling In principe worden bezoldigingen belast in de staat waar de activiteiten worden uitgeoefend, tenzij de volgende drie voorwaarden simultaan voldaan zijn : 1. het verblijf in de werkstaat (Frankrijk) duurt niet langer dan 183 dagen gedurende het kalenderjaar; 2. het salaris wordt niet ten laste genomen van een werkgever in de werkstaat; 3. het salaris wordt niet ten laste gelegd van een vaste inrichting van de werkgever in de werkstaat. Indien een werknemer dus meer dan 183 dagen in Frankrijk voor professionele doeleinden verblijft, is de eerste voorwaarde niet voldaan en zal hij bijgevolg belast worden in de werkstaat, met name Frankrijk. Zelfs indien de 183 dagen-regel niet voldaan is, kan het zijn dat er belastbaarheid in Frankrijk ontstaat. Indien de salariskosten gerelateerd aan de Franse activiteiten doorgerekend worden naar de Franse vennootschap is de tweede voorwaarde immers niet vervuld, wat betekent dat er tevens een belastingplicht ontstaat in Frankrijk. Aangezien de heffingsbevoegdheid dan toekomt aan de werkstaat (Frankrijk), worden de bedrijfsinkomsten die bekomen worden in de werkstaat in België van belasting vrijgesteld. Voor de berekening van de personenbelasting op het overige belastbaar inkomen van een inwoner van België, wordt het tarief toegepast dat van toepassing zou zijn geweest indien de vrijgestelde inkomsten niet waren vrijgesteld (zgn. vrijstellingsmethode met progressievoorbehoud). Dergelijke splitsing van de heffingsbevoegdheid over twee of meer landen heeft in de regel een belastingvermindering tot gevolg. Dit kan verklaard worden door, enerzijds, het gedeeltelijk vermijden van de progressieve belastingdruk en, anderzijds door de lagere belastingdruk in het buitenland. Frankrijk : belastbaarheid in de belasting der niet-inwoners Voor de belasting op de inkomsten van Franse oorsprong (die voortvloeien uit de Franse activiteit) is men afhankelijk van het Centre des Impôts des non-résidents. Deze dienst dient op de hoogte gesteld te worden van de tewerkstelling van de werknemer op het Franse grondgebied. Bij deze dienst dient men het formulier déclaration de la retenue à la source aan te vragen. De Franse onderneming zal verantwoordelijk zijn voor de nodige inhoudingen aan de bron ten voordele van de Franse schatkist en om een maandelijkse aangifte ( déclaration de la retenue à la source ) betreffende deze inhoudingen te doen bij de dienst Centre des Impôts des non-résidents. Deze aangifte dient ten laatste de 15de van de maand volgend op de maand van de betalingen gedaan te worden. De percentages voor het berekenen van de Franse inhoudingen aan de bron zijn (jaarbarema s) : Van 0 tot 13 408 0 % Van 13 408 tot 38 903 12 % Van 38 903 20 % Afhankelijk van de aard van de tewerkstelling kunnen ook maand-, week-, of dagbarema s van toepassing zijn. Het nettobelastbaar salaris (i.e. salaris na aftrek van sociale zekerheidsbijdragen), verminderd met de forfaitaire Franse vrijstelling van 10 % dient als basis voor het bepalen van het toepasselijke percentage. De eerste twee schijven van inhouding aan de bron (0 % en 12 %) zijn bevrijdend voor de Franse belasting. De schijf van 20 % kan evenwel aanleiding geven tot een regularisatie; hiervoor dient men een jaarlijkse aangifte te doen in de IRPP (formulier 2042 in te dienen bij Centre des Impôts des nonrésidents ). Voor de verschuldigde belasting op deze schijf van inkomsten zal men rekening houden met de familiale situatie (berekening per deel = pars ). Indien de berekende belasting hoger is dan 20 %, zal er nog een bijkomende belasting verschuldigd zijn voor het verschil tussen de effectieve aanslagvoet en 20 %. Indien er geen bijkomende belasting verschuldigd is, dient de belastingplichtige geen jaarlijkse aangifte in te dienen. 2.2. Sociaalrechtelijke aspecten Wanneer personen die de nationaliteit van één van de EUlidstaten bezitten beroepsactiviteiten uitoefenen op het grondgebied van meer dan één van de EU-lidstaten, wordt de toepasselijke sociale wetgeving bepaald door toepassing van de bepalingen van EU-verordening nr. 1408/71. Artikel 14, 2, b, i van deze EU-verordening bepaalt dat de wetgeving van de woonplaatsstaat, in dit geval dus België, van toepassing blijft indien een deel van de werkzaamheden 12 25 NOVEMBER 2007 BIBF-IPCF PACIOLI NR. 241 2

in deze staat wordt uitgeoefend of indien de werknemer verbonden is aan verscheidene ondernemingen of verscheidene werkgevers die hun zetel of domicilie op het grondgebied van verschillende lidstaten hebben. Dit betekent dus dat Belgische rijksinwoners met een gesplitste salarisstructuur tussen België en Frankrijk de Belgische sociale zekerheidsbijdragen zowel op het Belgisch als op het buitenlandse salaris verschuldigd zijn. In de praktijk kunnen alle formaliteiten ter zake en alle betalingen van sociale zekerheidsbijdragen uitgevoerd worden door de Belgische vennootschap of het sociaal secretariaat, handelend als bemiddelaar of gevolmachtigde tussen de RSZ en de buitenlandse vennootschap(pen). Verder dient nog een attest E-101 aangevraagd te worden waarin wordt bevestigd dat uitsluitend de Belgische sociale zekerheid van toepassing is. 2.3. Cijfervoorbeeld Een eenvoudig cijfervoorbeeld toont aan dat een gesplitste salarisstructuur tussen België en Frankrijk een aanzienlijk nettovoordeel kan opleveren in vergelijking met een 100 % Belgische tewerkstelling. De berekeningen uit het volgende voorbeeld zijn gebaseerd op een situatie waarbij de werknemer gehuwd is (niet-werkende echtgenote), twee kinderen ten laste heeft en een bruto jaarsalaris van 167 000,00 EUR verdient. Voor de gesplitste salarisberekening hebben we een verdeling van 50 % België en 50 % Frankrijk aangenomen. Hypothese 1 Hypothese 2 BELGIE (50 %) FRANKRIJK (50 %) TOTAAL SPLIT BELGIE (100 %) Bruto salaris : 83 500,00 83 500,00 167 000,00 167 000,00 Af : Belgische sociale lasten (10 858,57) (10 858,57) (21 717,14) (21 717,14) Subtotaal : 72 641,43 72 641,43 145 282,86 145 282,86 Inkomstenbelasting (B/FR) (32 533,48) (22 270,00) (54 803,48) (66 611,74) Totaal netto : 40 107,95 50 371,43 90 479,38 78 671,12 Afhankelijk van de concrete situatie zijn eventueel nog verdere optimalisaties mogelijk. Dit dient geval per geval bekeken te worden rekening houdend met de feitelijke gegevens van de tewerkstelling en de persoonlijke situatie. 3. Speciaal aanslagstelsel voor werknemers die gedetacheerd worden naar Frankijk Onder bepaalde voorwaarden kunnen werknemers, die tijdelijk gedetacheerd worden naar Frankrijk, vrijgesteld worden van Franse belastingen op de extra vergoedingen die hen worden toegekend n.a.v. hun buitenlandse tewerkstelling. De vrijstelling geldt voor vijf jaar en wordt toegekend op voorwaarde dat de werknemer in kwestie geen Franse rijksinwoner is geweest voor fiscale doeleinden in de vijf voorafgaande jaren aan de Franse tewerkstelling. Bovendien mag het vrijgestelde bedrag niet meer bedragen dan 20 % van het belastbare loon. Het belastbare loon dient ook gelijkaardig te zijn aan dat van gelijkaardige functies in Frankrijk om van de vrijstelling te kunnen genieten. Gelieve te noteren dat aandacht besteed dient te worden aan het opstellen van het detacheringscontract. Besluit Uit bovenstaande blijkt dat bij een internationale tewerkstelling het raadzaam is zich te laten begeleiden door een fiscale adviseur om zowel de sociaal- als fiscaalrechtelijke aspecten correct te kunnen inschatten. Naar gelang de persoonlijke situatie zijn bovendien vaak optimalisaties mogelijk die bepaald kunnen worden aan de hand van berekeningen. Op die manier kan een grensoverschrijdende tewerkstelling voor de werknemer in kwestie een verhoging van het nettoloon opleveren. Yves COPPENS Tax Counsel Veerle TRIEMPONT Senior Tax Counsel PACIOLI NR. 241 BIBF-IPCF 12 25 NOVEMBER 2007 3

Btw-eenheid herziening van de aftrek toetreding en uittreding van leden 1. Probleemstelling In de nummers 228 en 232 van Pacioli hebben we al een eerste beschouwing gewijd aan de btw-eenheid die op 1 april 2007 in werking is getreden. In dit nummer zullen we dieper ingaan op de herziening van de aftrek bij de toetreding en de uittreding van leden. 2. Toetreding en uittreding van een lid 2.1. Begrippen De toetreding van een lid tot een btw-eenheid doet de volgende gevolgen ontstaan : voor het lid brengt de toetreding een herziening in zijn nadeel teweeg van de aftrek met betrekking tot de bedrijfsmiddelen waarvoor de herzieningsperiode van vijf of vijftien jaar nog loopt; bij de btw-eenheid geeft de toetreding van een lid recht op een herziening in haar voordeel van de aftrek met betrekking tot de bedrijfsmiddelen waarvoor de herzieningstermijn van vijf of van vijftien jaar nog loopt. De uittreding van een lid doet de tegenovergestelde gevolgen ontstaan : bij de btw-eenheid brengt de uittreding van een lid de herziening in haar nadeel teweeg van de aftrek met betrekking tot de bedrijfsmiddelen waarvoor de herzieningstermijn nog loopt; voor het uittredende lid komen de bedrijfsmiddelen waarvoor de herzieningstermijn nog geldt ten belope van de nog niet vervallen vijfden of vijftienden voor een herziening in zijn voordeel in aanmerking. De andere goederen dan de bedrijfsmiddelen ontsnappen aan elke regularisering (geen herziening noch onttrekking). Met instemming van de betrokkenen, kan een compensatie worden doorgevoerd tussen herzieningen in het voordeel en herzieningen in het nadeel van de belastingplichtige (zie 2.6.). De herziening van de aftrek met betrekking tot de bedrijfsmiddelen kan normaal gedurende een periode van vijf jaar vanaf de oorspronkelijke aftrek worden toegepast. Voor wat de belasting betreft, geheven op handelingen die strekken of bijdragen tot de oprichting of de aankoop van een gebouw, bedraagt het herzieningstijdvak evenwel vijftien jaar. 2.2. Toetreding van een lid : herziening in het nadeel van het lid Wanneer een lid tot een btw-eenheid toetreedt, moet hij de aftrek van de bedrijfsmiddelen waarvoor het herzieningstijdvak van vijf of vijftien jaar nog niet is verstreken, aan herziening onderwerpen. Het betreft de bedrijfsmiddelen die worden gebruikt voor de werkzaamheid van de btw-eenheid. Een belastingplichtige heeft in 2006 de volledige aftrek toegepast van de btw geheven van de investering in roerend materiaal. In 2005 heeft hij de totale aftrek ingeroepen in verband met de oprichting van een gebouw dat voor zijn werkzaamheid wordt gebruikt. In 2007 wordt deze belastingplichtige lid van een btweenheid. Bij zijn toetreding tot de eenheid moet het lid persoonlijk betalen : 4/5 van de in 2006 afgetrokken btw (op het materiaal); 13/15 van de in 2005 afgetrokken btw (op het gebouw); 2.3. Toetreding van een lid : herziening in het voordeel van de eenheid De btw-eenheid heeft het recht om, in verband met de bedrijfsmiddelen, de herziening in haar voordeel aan te vragen van de aftrek op deze goederen, ten belope van de nog niet verstreken vijfden of vijftienden van het herzieningstijdvak. Op basis van het voorgaande voorbeeld heeft de eenheid aanspraak op een herziening in haar voordeel ten belope van : 4/5 voor het door het lid in 2006 aangeschaft materiaal; 13/15 voor het door het lid in 2005 opgetrokken gebouw. Het door het lid bij zijn toetreding tot de btw-eenheid te betalen bedrag wordt berekend volgens het exacte bedrag van de btw dat hij heeft afgetrokken. 12 25 NOVEMBER 2007 BIBF-IPCF PACIOLI NR. 241 4

De herziening in het voordeel van de eenheid bij de toetreding van het lid wordt bepaald op basis van de btw die het lid bij de aanschaffing van de bedrijfsmiddelen heeft gedragen, maar daarbij wordt rekening gehouden met het recht op aftrek dat eigen is aan de eenheid. Ter herinnering : het recht op aftrek van de voorbelasting bij de btw-eenheid, is afhankelijk van de verrichting van externe handelingen die dit recht op aftrek doen ontstaan (zie Pacioli nr. 232). Bij de oorspronkelijke aftrek is het lid een gemengde belastingplichtige die onderworpen is aan het algemeen verhoudingsgetal inzake de afrek van 80 %. Bijgevolg is zijn aftrek beperkt tot 80 % van de totale btw. Bij zijn toetreding tot de btw-eenheid is het algemeen verhoudingsgetal van deze eenheid 90 %. Het lid past de herziening in zijn nadeel toe op de persoonlijk afgetrokken 80 %. De btw-eenheid bepaalt de herziening in haar voordeel volgens haar eigen algemeen verhoudingsgetal, hetzij 90 % van de totale btw geheven van de oorspronkelijke verwerving door het lid (vermenigvuldigd met het aantal nog niet verstreken vijfden of vijftienden). 2.4. Uittreding uit de eenheid : herziening in haar nadeel Bij de uittreding van een lid past de btw-eenheid een herziening in haar nadeel toe op de door de eenheid afgetrokken btw, wanneer de betrokken bedrijfsmiddelen nog voor herziening vatbaar zijn. X trekt in 2005 de volledige btw af in verband met de oprichting van een gebouw. In 2007 treedt hij toe tot een btw-eenheid. De btw-eenheid heeft recht op de herziening in haar voordeel van 13/15 van de btw geheven op de oprichting van het gebouw. Gesteld wordt dat de externe handelingen van de eenheid recht op volledige aftrek doen ontstaan. In 2008 moet X uit de eenheid treden wegens insolvabiliteit. De eenheid moet 12/15 van de door X afgetrokken voorbelasting betalen. 2.5. Uittreding uit de eenheid : herziening in het voordeel van het lid Het lid dat de eenheid verlaat heeft aanspraak op de herziening in zijn voordeel met betrekking tot de bedrijfsmiddelen die nog vatbaar zijn voor herziening. Deze herziening heeft betrekking op de nog niet verstreken vijfden en de vijftienden van het herzieningstijdvak betreffende de aftrek in verband met de bedrijfsmiddelen. Het uittredende lid heeft aanspraak op een herziening in zijn voordeel ten belope van 12/15. Deze herziening in zijn voordeel impliceert dat het lid handelingen verricht die het recht op volledige aftrek doen ontstaan. 2.6. Compensatie tussen herzieningen in het voordeel en herzieningen in het nadeel Mits de betrokkenen ermee instemmen, kan compensatie worden verleend tussen : bij het lid : de herzieningen in het nadeel (toetreding tot de eenheid) of in het voordeel (uittreding van het lid); bij de eenheid : de herzieningen in het voordeel (toetreding tot de eenheid) of in het nadeel (uittreding van het lid). 3. Slotbeschouwingen De problematiek van de btw-eenheid is breed vertakt. Dit artikel schetst, samen met de artikels gepubliceerd in de vorige nummers (228 en 232) van Pacioli, een globaal overzicht over de btw-eenheid : oprichting, verbondenheid van de leden, algemene werking, interne handelingen, externe handelingen, belasting, aftrek en herziening van de aftrek. In een volgend nummer zullen we de uitzonderlijke belasting van de interne handelingen (verkopen aan zichzelf of onttrekkingen : artikel 12 1, 3 en 4 WBTW en de belastbare interne dienstverrichtingen : artikel 19 2, en 19bis WBTW) bespreken. Dan zal de volledige problematiek uitgeklaard zijn. De redactie van dit artikel werd afgesloten op 15 oktober 2007. Van zodra de circulaire over de btw-eenheid gepubliceerd is, komen we hierop terug. Yvon COLSON Externe medewerker BIBF PACIOLI NR. 241 BIBF-IPCF 12 25 NOVEMBER 2007 5

Fusies, splitsingen en gelijkgestelde verrichtingen (2) Nadat we, in een vorige bijdrage (Pacioli nr. 239), het verschil tussen de verschillende verrichtingen beschreven hebben, zullen we nu de diverse verrichtingen nader beschouwen, onder meer voor wat de voorbereiding, en, in een volgend artikel, de procedure en de gevolgen ervan, betreft. De voorbereiding Fusies, splitsingen en gelijkgestelde verrichtingen vergen een nauwgezette voorbereiding. De accenten kunnen wisselen naargelang de aard van de verrichting. Beschrijving van de overgedragen vermogensbestanddelen Bij een fusie of de inbreng van een algemeenheid zal de beschrijving van het over te dragen vermogen minder gedetailleerd zijn dan bij splitsingen of bij de inbreng van een bedrijfstak. De ruilverhouding De ruilverhouding omvat twee aspecten : enerzijds de waarde van de aan elke verkrijgende vennootschap overgedragen vermogensbestanddelen en anderzijds de in ruil ervoor toegekende vergoeding. De in ruil toegekende vergoeding zal veel gemakkelijker te bepalen zijn wanneer de verkrijgende vennootschappen naar aanleiding van de geplande verrichting worden opgericht, dan wanneer het om een bestaande vennootschap gaat die een kapitaalverhoging doorvoert. In dat laatste geval moet immers de waarde van de verkrijgende vennootschap(pen) vóór de verrichting worden bepaald om de waarde van één aandeel van deze bestaande verkrijgende vennootschap te kennen. De waarde waarvan hiervoor sprake is, is niet de boekwaarde, maar wel degelijk de werkelijke waarde. Wanneer het vermogen niet volledig ten gunste van één enkele verkrijgende vennootschap wordt overgedragen, moeten de overgedragen bestanddelen immers met quasi chirurgische preciesheid worden beschreven. Een vennootschap splitsen is het geheel waaruit de vennootschap bestaat opdelen. De balans van een vennootschap beschrijft maar gedeeltelijk wat er in de vennootschap aanwezig is. De splitsing of de inbreng van een bedrijfstak is dan ook niet beperkt tot de bestanddelen die op de balans voorkomen. Ook het personeel, de overeenkomsten (huurcontracten, concessies, kredieten, handelsovereenkomsten, enz.), de eventuele vergunningen en de hangende of potentiële geschillen moeten worden toegekend (verdeeld). De beschrijving moet op nuttige wijze worden aangevuld met een bepaling inzake de toekenning van de actief- en passiefbestanddelen die nadien nog zouden opdagen. Bij gebrek aan dergelijke clausule bepaalt het Wetboek van Vennootschappen dat, wanneer een gedeelte van de activa van het vermogen in het voorstel van splitsing of inbreng niet wordt toegekend en de tekst van het voorstel geen uitsluitsel geeft over de verdeling ervan, dit gedeelte of de waarde ervan wordt verdeeld over alle verkrijgende vennootschappen naar verhouding van het netto-actief dat aan ieder van hen in het voorstel is toegekend. Wanneer een gedeelte van de passiva van het vermogen in het voorstel van splitsing of inbreng niet wordt toegekend en de tekst van dit voorstel geen uitsluitsel geeft over de verdeling ervan, dan zijn alle verkrijgende vennootschappen daarvoor hoofdelijk aansprakelijk. Het is om deze, soms gevaarlijke, hoofdelijke aansprakelijkheid te vermijden dat in andere toekenningsbepalingen moet worden voorzien. We illustreren dit met een paar voorbeelden. Geval nr. 1 Vennootschap A neemt vennootschap B over. A vertoont een waarde van 100 000, vertegenwoordigd door 1 000 aandelen. B vertoont een waarde van 20 000, vertegenwoordigd door 1 000 aandelen. Elk bestaand aandeel van A heeft een waarde van 100. Elk aandeel van B een waarde van 20. De ruilverhouding zou kunnen zijn «in ruil voor vijf aandelen van B wordt één aandeel van A toegekend». Dat ziet er goed uit in theorie, maar hoe moet een aandeelhouder worden vergoed die een aantal aandelen bezit dat geen veelvoud van 5 is? Een mogelijke oplossing is de 1 000 bestaande aandelen van A eerst te vervangen door 5 000 aandelen; zodra deze omruiling is doorgevoerd vertoont elk van de 5 000 bestaande aandelen een waarde van 20; de ruilverhouding zal dan één nieuw aandeel A tegen één aandeel B zijn. Geval nr. 2 Vennootschap A neemt vennootschap B over. A vertoont een waarde van 96 000, vertegenwoordigd door 1 000 aandelen. B vertoont een waarde van 20 000, vertegenwoordigd door 200 aandelen. Elk bestaand aandeel van A heeft een waarde van 96. Elk aandeel van B een waarde van 100. In dergelijke situatie wordt het belang van de opleg ingezien. De ruilverhouding wordt als volgt vastgesteld : «in ruil 12 25 NOVEMBER 2007 BIBF-IPCF PACIOLI NR. 241 6

voor één aandeel van B wordt één aandeel van A en een opleg in geld van 4 toegekend». Geval nr. 3a Vennootschap A, met een waarde van 100 000, wordt gesplitst in drie nieuwe vennootschappen die door A worden opgericht. B ontvangt een vermogen ter waarde van 45 000, C een vermogen van 30 000 en D een vermogen van 25 000. Vennootschap A heeft drie aandeelhouders die respectievelijk 51 %, 26 % en 23 % van de aandelen van A bezitten. Bij gebrek aan andere bepalingen zal elke aandeelhouder respectievelijk 51 %, 26 % en 23 % van de aandelen van elk van de drie uit de splitsing ontstane vennootschappen ontvangen. Geval nr. 3b De basisgegevens zijn identiek aan deze van geval 3a. Maar in toepassing van artikel 751, 5 van het Wetboek van Vennootschappen zal de verdeling, over de vennoten van de te splitsen vennootschap, van de aandelen van de nieuwe vennootschappen niet naar evenredigheid met hun rechten op het kapitaal van vennootschap A geschieden en is voorzien om de aandelen van elke nieuwe vennootschap bij voorrang aan één van de drie aandeelhouders van vennootschap A te geven. Weliswaar moet rekening worden gehouden met de eisen van artikel 1 van het Wetboek van Vennootschappen, dat bepaalt dat een vennootschap wordt opgericht door een contract tussen twee of meer personen, maar in de door het Wetboek bepaalde gevallen kan de vennootschap worden opgericht door een rechtshandeling uitgaande van één persoon. Tenzij de gekozen rechtsvorm een BVBA is, moet elke verkrijgende vennootschap ten minste twee aandeelhouders tellen. In feite moet het vermogen van elke aandeelhouder, namelijk M : 51 000, P : 26 000 en R : 23 000 in overeenstemming worden gebracht met de waarde van elke verkrijgende vennootschap, namelijk B : 45 000, C : 30 000 en D : 25 000 EUR. Een mogelijke oplossing, uitgaande van de veronderstelling dat alle aandelen in de verschillende vennootschappen een eenheidswaarde van 1 000 EUR hebben. Toekenning van : M P R 44 aandelen van de vennootschap B aan M 44 000 1 aandeel van de vennootschap B aan R 1 000 26 aandelen van de vennootschap C aan P 26 000 4 aandelen van de vennootschap C aan M 4 000 22 aandelen van de vennootschap D aan R 22 000 3 aandelen van de vennootschap D aan M 3 000 totaal 51 000 26 000 23 000 Wat men ook niet uit het oog mag verliezen is dat, wanneer bij een splitsing bepaald wordt dat de verdeling, over de vennoten van de te splitsen vennootschap, van de aandelen van de nieuwe vennootschappen niet naar evenredigheid met hun rechten op het kapitaal van deze vennootschap zal gebeuren, de waarde van de overgedragen bestanddelen met de hoogste preciesheid moet worden vastgesteld. In dergelijk geval is het gevaar dat sommige aandeelhouders worden bevoordeeld, en andere bijgevolg worden benadeeld, immers reëel, terwijl, bij een evenredige verdeling, dat gevaar is principe onbestaande is. Overleg en samenwerking met alle externe tussenkomende partijen Aangezien de waarde van de vennootschappen en/of de vermogensbestanddelen kan afhangen van gerechtelijke deskundigenonderzoeken of aspecten, moeten al deze deskundigen zo snel mogelijk bij de voorbereiding van de verrichting tussenkomen. Bij fusies en splitsingen moet het voorstel, onder meer, vermelden : «de ruilverhouding van de aandelen en, in voorkomend geval, het bedrag van de opleg». Dat betekent dat op het ogenblik dat het voorstel wordt opgemaakt, de ruilverhouding vastgesteld is en reeds werd besproken met de professional die het controleverslag inzake het voorstel moet opstellen. Zelfs wanneer het voorstel bij onderhandse akte wordt opgemaakt, is het raadzaam het vooraf aan de notaris voor te leggen die nadien de fusie- of splitsingsakten zal moeten opstellen. Het Wetboek schrijft voor dat de notaris na onderzoek het bestaan en zowel de interne als de externe wettigheid moet bevestigen van de rechtshandelingen en formaliteiten waartoe de vennootschap waarbij hij optreedt, gehouden is. Het is om problemen op dat gebied te vermijden dat het raadzaam is de notaris zo vroeg mogelijk, en zeker vóór de neerlegging van het voorstel, erbij te betrekken. Jean-Pierre VINCKE Bedrijfsrevisor PACIOLI NR. 241 BIBF-IPCF 12 25 NOVEMBER 2007 7

Maaltijdcheques toegekend aan de zelfstandige bedrijfsleiders : eindelijk een realiteit Sinds 1 januari 2007 kunnen de vennootschappen maaltijdcheques toekennen aan de zelfstandige bedrijfsleiders op dezelfde manier als aan werknemers. Evenwel op voorwaarde dat dergelijk voordeel voldoet aan de verscheidene onderstaande voorwaarden. In geval van niet-naleving van deze voorwaarden zal het voordeel worden beschouwd als loon in hoofde van de begunstigde, 1) Het voorwerp uitmaken van hetzij een collectieve, hetzij een individuele overeenkomst. 2) Het aantal maaltijdcheques moet gelijk zijn aan het aantal gepresteerde dagen. Indien het aantal maaltijdcheques het maximale aantal prestatiedagen overschrijdt, worden deze beschouwd als loon. 3) De maaltijdcheques moeten nominatief zijn. 4) De maaltijdcheque mag niet langer dan drie maanden geldig zijn. 5) De tussenkomst van de onderneming mag niet meer bedragen dan 4,91 EUR per maaltijdcheque. 6) De minimale tussenkomst van de bedrijfsleider bedraagt 1,09 EUR. Om vrijgesteld te zijn als sociaal voordeel, moet dat voordeel niet belastbaar zijn in hoofde van de bedrijfsleider en niet aftrekbaar in hoofde van de vennootschap. Wat met de bedrijfsrestaurants? De maaltijdcheques die worden toegekend aan de bedrijfsleiders die toegang hebben tot een bedrijfsrestaurant dat sociale maaltijden verstrekt, kunnen als vrijgestelde sociale voordelen beschouwd worden op basis van artikel 38, 1, eerste lid, 11 van het WIB92 voor zover volgende voorwaarden eveneens vervuld zijn : 1. onder maaltijd wordt verstaan : een soep of een klein voorgerecht, een (warm) hoofdgerecht, een dessert en een drankje; 2. elke maaltijd in een bedrijfsrestaurant moet ten minste ter beschikking worden gesteld aan de kostprijs, die forfaitair wordt bepaald op 4,91 euro. De kosten die voortvloeien uit het leveren van sociale hoofdmaaltijden aan de zelfstandige bedrijfsleider in de mess of het restaurant van de vennootschap waarvoor hij zijn activiteiten uitoefent, zijn aftrekbaar in hoofde van die onderneming, met uitsluiting van een bedrag dat per geleverde maaltijd gelijk is aan het positieve verschil tussen 1,09 euro en de prijs betaald door de zelfstandige bedrijfsleider, ongeacht de kostprijs van de maaltijd, onverminderd de eventuele toepassing van artikel 53, 10 van het Wetboek van de Inkomstenbelastingen 1992. In dat geval kan de zelfstandige bedrijfsleider kiezen of hij betaalt met een maaltijdcheque of met elk ander betaalmiddel en eventueel de terugbetaling bekomen van het verschil tussen de waarde van de maaltijdcheque en de prijs van zijn maaltijd. Indien de maaltijd echter wordt geleverd door het bedrijfsrestaurant aan een lagere prijs dan de kostprijs, moet de zelfstandige bedrijfsleider verplicht gebruik maken van een maaltijdcheque voor de betaling van de maaltijd en kan hij geen terugbetaling bekomen van het verschil tussen de waarde van de maaltijdcheque en de prijs van zijn maaltijd. In geval van niet-naleving van die verplichting, wordt de tussenkomst van de onderneming in de prijs van de maaltijdcheques beschouwd als een belastbaar voordeel van alle aard in hoofde van de verkrijger. Opgelet : de maaltijdcheques die worden toegekend als vervanging of omzetting van loon, premies, uitkeringen, etc. zijn in elk geval een voordeel van alle aard en zijn belastbaar in hoofde van de begunstigde. Bron : Artikel 38, 1, eerste lid, 11 van het WIB92 en Circulaire nr. CI.RH.241/575.580 (AFER 33/2007) d.d. 25.09.2007 Lawrence CLAES Erkend boekhouder Noch deze publicatie, noch gedeelten van deze publicatie mogen worden gereproduceerd of opgeslagen in een retrievalsysteem, en evenmin worden overgedragen in welke vorm of op welke wijze ook, elektronisch, mechanisch of door middel van fotokopieën, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de in haar uitgaven opgenomen info, waarvoor zij echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Verantwoordelijke uitgever : Roland SMETS, B.I.B.F. Legrandlaan 45, 1050 Brussel, Tel. 02/626 03 80, Fax. 02/626 03 90 e-mail : info@bibf.be, URL : http : //www.bibf.be. Redactie : Gaëtan HANOT, Geert LENAERTS, Maria PLOUMEN, Roland SMETS. Adviesraad : Professor P. MICHEL, Ecole d Administration des Affaires de l Université de Liège, Professor C. LEFEBVRE, Katholieke Universiteit Leuven. Gerealiseerd in samenwerking met kluwer www.kluwer.be 12 25 NOVEMBER 2007 BIBF-IPCF PACIOLI NR. 241 8