Jeanette aan de Stegge Schilderen met emoties
2 Jeanette aan de Stegge is als schilderes voornamelijk bekend vanwege haar treffende portretten. Ze heeft als bijna geen ander de gave om de persoonlijkheden van mensen in schilderijen te vangen. Dat heeft haar veel waardering opgeleverd. Minder bekend is haar vrije werk. Ze is daar ook terughoudend mee, omdat dergelijke doeken teveel van haar eigen persoonlijkheid tonen. Een introvert kunstenaar, zou je denken. De redactie van Stoockx zocht haar op in een voorstad van Parijs en ontdekte dat er ook een andere kant aan haar zit. Tekst: Dick Zoet, Foto s: Séan Damstra Het vangen van iemands karakter, is een heel intuïtief proces; dat gebeurt vrijwel uitsluitend op gevoel. Ik kies nooit voor de gemakkelijke weg. Ik ga net zo lang door tot een schilderij helemaal perfect is. En omdat ik me van meet af aan heb geconcenteerd op portretten, is dat altijd een gecompliceerd proces. Die focus op portretten is overigens nauwelijks bewust tot stand gekomen. Toen ik in Mexico in een atelier mij toelegde op schilderen met olieverf, was het tweede schilderij dat ik maakte al een portret. Dat heb ik, op voorspraak van de aldaar bekende schilder Arturo Paredes, gemaakt vanwege de portretopdracht die hij moest uitvoeren en dat, wegens tijdgebrek, aan mij vroeg. Een hele uitdaging uiteraard, maar gelukkig was de opdrachtgever blij met he eindresultaat. Vanaf dat moment ben ik verknocht aan portretten. Dat komt ook omdat ik heel erg in mensen geïnteresseerd ben: ik ben een mensenmens. Ik vind het telkens weer een enorme uitdaging om iemands karakterologische eigenschappen, iemands persoonlijkheid in een doek te vatten. Ook omdat er geen echte regels zijn om dat te doen. Ieder mens is weer anders en dus moet je telkens opnieuw beginnen. En dat vind ik een heel avontuur. Om een beeld te krijgen van iemand die geportretteerd moet worden, ga ik uiteraard wel altijd van tevoren een gesprek aan. Daarin vraag ik naar zaken als hobby s, voorkeuren en bijvoorbeeld het sterrebeeld. Dat laatste moet overigens niet te zweverig worden opgevat: vaak kloppen de eigenschappen die aan sterrebeelden worden toegedicht vrij nauwkeurig. Die informatie, tezamen met de andere dingen die me worden verteld, geven me een aardig beeld
hoe die persoon in elkaar steekt. En dan let ik bijvoorbeeld ook nog op de lichaamshouding, hun bewegingen, hoe ze kijken. Dat laatste is erg belangrijk. Hoe mensen kijken, de blik in hun ogen, dat moet ik op het doek zien te krijgen. Soms benadruk ik iemands karakter door hem of haar op een specifieke manier te laten zitten of kijken. Maar nooit iets kunstmatigs; het moet altijd aansluiten bij het specifieke karakter van die persoon. Dat vangen van iemands karakter, is een heel intuïtief proces; dat gebeurt vrijwel uitsluitend op gevoel. Om het dan vervolgens technisch goed op het doek te krijgen, daarvoor moet je toch weer serieus bezig zijn. Dat is vrij rationeel. Je moet dus beide elementen in je verenigen. Gevangen Ik heb nooit de drang gevoeld om schilderes te worden. Als kind was ik wel altijd aan het knutselen en tekenen, maar niet met het doel om daar later in verder te gaan. Dat artistieke zit ook niet echt in de familie, wel het creatieve qua ideeën, het bedenken van oplossingen. M n vader was van oorsprong architect daarna meubelmaker - dus misschien dat ik z n oog voor detail heb meegekregen. Hij stimuleerde me ook altijd enorm; bracht ook altijd van allerlei spullen mee naar huis. En m n moeder is creatief. Maar niemand van onze familie doet aan beeldende kunst; ik ben wat dat betreft een beetje een buitenbeentje. Ik ben er ook pas echt serieus mee begonnen toen ik in Mexico woonde. Op dat moment Om een portret te verkopen, verkeerde ik een moeilijke periode. Dat had alles te maken daar heb ik absoluut geen moeite met m n persoonlijke situatie. Ik zat min of meer gevangen mee. Maar vrij werk, daar zit in m n dagelijkse beslommeringen en in m n relatie. wellicht teveel van mezelf in. En toen een vriendin eens vroeg of ik zin had mee te gaan naar een schildersatelier, heb ik eigenlijk zonder er bij na te denken ingestemd. En dat bleek een schot in de roos. Ik kon daarin al m n emoties en gevoelens leggen en me volledig uiten. Ik heb dat ook als een openbaring ervaren. Later, tijdens en na mijn scheiding, heb ik ook het verdriet, de frustraties en wat daar allemaal bij komt kijken, al schilderend verwerkt. Dat heeft bijvoorbeeld geresulteerd in een schilderij van een vrouw dat nu bij m n moeder hangt. Dat is te persoonlijk om te verkopen, naar m n mening. En dat geldt eigenlijk een beetje voor al m n vrije werk. Om een portret te verkopen, daar heb ik absoluut geen moeite mee. Maar vrij werk, daar zit wellicht Ik ben een mensenmens. teveel van mezelf in. Dan laat ik teveel van mezelf zien. En dat, terwijl mensen me een heel extravert persoon vinden. Maar blijkbaar komen er tijdens het schilderen bepaalde lagen van mezelf naar boven, die ik anderen niet wil tonen. Daarom zoek ik ook de beslotenheid van m n atelier op of posteer me hier in de tuin of aan de oevers van de Seine. Ik werk liever ongestoord tijdens het schilderen.
4 Het is natuurlijk altijd prettig wanneer mensen jouw werk blijken te waarderen. Schilderen heeft voor mij iets therapeutisch. Ik kom helemaal tot rust als ik met een schilderij bezig ben. Dat is iets van mezelf en daarbij zijn anderen een storende factor. Dat geldt overigens ook voor het schilderen van portretten. Die laat ik ook niemand zien voordat ze af zijn. Enerzijds omdat je toch een bijna intieme relatie met zo n doek hebt, en aan de andere kant omdat mensen dan allerlei opmerkingen maken en aanwijzingen geven. Kijk, ik heb van tevoren al precies in m n hoofd hoe dat schilderij moet worden en gaandeweg ontstaat dat dan ook. Signalen van derden zijn storend tijdens dat ontstaansproces. Bovendien zouden ze het beeld dat je hebt kunnen beïnvloeden en dat zou tot een ander eindresultaat kunnen leiden. En dat is niet mijn bedoeling. Schilderen heeft voor mij ook iets therapeutisch. Ik kom helemaal tot rust als ik met een schilderij bezig ben. Dan kan ik alles van me af zetten en me volledig concentreren op dat doek. Zo erg zelfs dat ik alles om me heen vergeet. Losser Ik ben nu ruim veertien jaar redelijk intensief bezig met schilderen en ik merk zelf dat ik veel heb bijgeleerd. De techniek is sterk verbeterd en ik kan er ook steeds meer gevoel in leggen. En dat zien anderen ook. Dat is voornamelijk ontstaan na m n tijd in Mexico. Ik ben me, mede dankzij het schilderen, ook als persoon gaan ontplooien en die omslag is terug te vinden in m n werk. Het is als het ware steeds losser geworden, hoewel de penseelstreek heel precies is gebeleven. Gelukkig heb ik inmiddels ook de nodige waardering gekregen. Mensen weten me te vinden voor portretten. Ik heb weliswaar een eigen website, maar de meeste opdrachtgevers komen toch binnen dankzij mond-tot-mondreclame. Ze zien ergens een portret van me en raken daarvan gecharmeerd. Die toenemende interesse geeft me behoorlijke voldoening. Het is natuurlijk altijd prettig wanneer mensen jouw werk blijken te waarderen. Er zitten toch vele uren in en ik moet er ook een behoorlijke dosis energie en gevoel in leggen. Het blijft een emotioneel proces, maar ik doe het met veel plezier. Wanneer een portret uiteindelijk af is en uit m n atelier verdwenen, heb ik het gevoel alsof er een familielid is vertrokken. Het laat een leegte achter. Gaandeweg ontstaat er toch een bijzondere band met zo n portret. Met vrij werk is het anders. Die band is er al bij de eerste penseelstreken omdat er geen enkele voorwaarde en voorbeeld is waar ik aan moet voldoen en het volledig vanuit het gevoel komt. Maar voorlopig blijf ik het heerlijk vinden om me vooral toe te leggen op de portretkunst. Bovendien vind ik het nog altijd enigszins moeilijk om dat vrije deel van mezelf te laten zien. Zo extravert als ik in het dagelijkse leven ben, zo introvert ben ik als schilder. Die twee kanten heb ik klaarblijkelijk. Maar wellicht dat ik me binnenkort toch over die innerlijke drempels heen zet. M n vrije werk is maar bij een beperkte groep bekend en die heeft daar heel positief op gereageerd.we zijn dus op de goede weg en ik geloof er vast in dat het helemaal goed zal komen. Zoals ik al zei, ik kies nooit voor de gemakkelijke weg.