April 2014 AfvalStroom

Vergelijkbare documenten
December 2014 AfvalStroom

ARN, uw duurzame innovatieve partner!

De zin van afvalscheiding

B-130 Green Deal Nijmegen

Energie uit afval, een schone zaak

April 2015 AfvalStroom

Juli 2015 AfvalStroom

Waarom doen we het ook alweer?

Wij wensen u prettige feestdagen en een duurzaam 2016

AfvalStroom. Maart 2016

Omgekeerd afval inzamelen. Waar zijn we in Stichtse Vecht mee bezig?

feiten& weetjes energiecentrale REC Alles wat je zou moeten weten... Hoe Hoe eigenlijk? zit het eigenlijk? De REC maakt van uw afval duurzame energie

Nascheiding kunststoffen. Het heldere alternatief van Attero

De Meerlanden: energie in de buurt. Raad Bloemendaal 28 juni 2013

Van afval naar grondstof. Informatie en tips over GFT scheiden

Grondstof voor een beter milieu

CO 2 Een waardevolle grondstof. Peter Simoës

Werkstuk Wiskunde Gwa Huisafval

Beleidsnotitie van afvalbeleid naar Grondstoffenbeleid

Juni/Juli 2014 AfvalStroom

Voorstel 2: Creëer grondstoffenhubs en recycle bedrijfsafval

Gas geven voor duurzame energie

September/Oktober 2014 AfvalStroom

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

Voorstel voor de Raad

Afval is waardevol! Toolkit afvalscheiden. informatiedocument. klaar voor de grondstoffenrevolutie

CO2-Prestatieladder Participatieplan reductie-initiatieven

Onderzoek Afval. Rapportage Onderzoek Afval. Utrecht, mei DUO Market Research Drs. Aart van Grootheest Dr. Eric Elphick

Naar een afval(heffing)loze samenleving?

Samen kunnen meer met afval

Discussienotitie afvalbeleid en circulaire economie

Masterclass Afval en Grondstof. Het Nederlandse Afvalbeleid in vogelvlucht, gemeenten in de circulaire economie

Doorrekening scenario s afvalbeheer gemeente Montfoort

Eljo Vos-Brandjes HVC. Stage raadsleden Dordrecht

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

DEMONSTRATIEPROJECT D ECENTRALE AFVALWATERZUIVERING

De schillenboer komt terug

Nou jaaaa! Wijzigingen afvalinzameling Veenendaal per 1 januari Een folder om te bewaren Hou m apart!

Van Afval Naar Grondstof

Welke partijen heeft u betrokken bij het beantwoorden van de vragen in deze vragenlijst?

handleiding 1. Inleiding 2. Achtergrondinformatie

Aan de raad van de gemeente Olst-Wijhe. 3 december n.v.t. Raadsvergadering d.d. Agendapunt Opiniërend besproken d.d.

Een leefbare, goed bereikbare en duurzaam onderhouden stad Daar zorgen wij voor

Van Afval naar Grondstof: Landelijke ontwikkelingen bij de inzameling van huishoudelijk afval. Olaf Prinsen

Rapport aan B&W d.d. 11 mei 2016 secretaris A. van Engelenhoven. Gemeentewinkel

KTO Het Nieuwe Inzamelen Overvecht

Memo. de leden van de gemeenteraad. het college. Datum: 5 mei scenario s het nieuwe inzamelen. Geachte leden van de raad,

VANG. Van Afval Naar Grondstof. Samen zorgen voor vermindering en hergebruik van huishoudelijk afval HUISHOUDELIJK AFVAL

Duurzame. warmte in huis. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam

Duik eens in uw afval en ontdek de grond stoffen van de toekomst

Afvalinzameling in Ten Boer

Bestuurlijke aandachtspunten voor een duurzame, sociale en schone gemeente

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST

Zeg ook JA tegen afval scheiden.

In dit nummer o.a. Winnaar MVO-Award 2012

Halo Green CupS DOING GOOD IS EASY

Datum: 30 juli 2013 Portefeuillehouder: C.J. Windhouwer

Green Deals gesloten voor stimuleren groene economische groei

Wie weet wat Avri doet?

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Circulaire economie en duurzaamheid bij Waterschappen. Douwe Jan Tilkema directeur. Innovatie en Ondernemerschap bij Waterschappen

Op weg naar een circulaire economie

Facilitair & afvalbeheer

Waterschapsenergie, Waterschap Aa en Maas, Den Bosch

Inhoud. ROVA rijden op GFT. 1. ROVA en duurzaamheid. 2. Introductiefilm Vergister. 3. Vergisting en gasopwaardering. 4.

Duurzame. warmte in uw bedrijf. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam

Raadsvoorstel agendapunt

Samen vooruit. in de circulaire economie. CIRCLES inspireert en ondersteunt u met tools en praktische kennis. Re-creating (y)our environment

Hand-out digiboard presentatie

Onderzoek Afvalsamenwerking Twente

1 8 JUL Maatschappelijk jaarverslag. Samen ambities waarmaken INGEKOMEN

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

Datum Agendapunt Documentnummer. 24 mei R06S004/z

C-157 Green Deal Productie Bioplastics uit Groente-, Fruit-, en Tuinafval

Minder lokale lasten door afvalinzameling en verwerking goedkoper te maken

Overdracht College-Raad. Voorgesteld besluit raad

Onderzoek Omgekeerd Inzamelen tweede fase

Duurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen

In het voorjaar van 2014 heeft ARN een ecologisch bijenpaleis geplaatst op de stortplaats. Dit duurzame onderkomen is ontworpen door architect Daan

Strategisch Thema. -Duurzame stad-

Raadsvergadering: 28 nov 2017 Besluit: Aangenomen Voor: HOP, CDA, VVD, CU, D66, SP, ND, LMJ, BB, SH, PvdA Tegen: TD

Vragen en antwoorden

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

Van pot naar pan. Groen gas uit Tilburg

Rotie: Cleaning & Services Amsterdam: Tankstorage Amsterdam: Orgaworld: Biodiesel Amsterdam:

Pharmafilter. april 2012

Afval inzameling in Houten

van afvalinzamelaar naar grondstoffenleverancier 2 I

KTO Het Nieuwe Inzamelen Hoograven en Deel Zuidwest

Afvalcontainers in de Circulaire Economie

De burgemeester, Mr. J.H.C. van Zanen

Manifest Circulair Onderwijs

Voorstel aan de raad. Kenmerk Vergaderdatum 9 juni Afval is Grondstof. Beleidsnota

WELKOM 15 oktober 2015 NVRD Regio bijeenkomst. Link bedrijfsfilm:

Inhoudsopgave. Inhoud van de leskist

Meer en Betere Recycling

WATER- SCHAPPEN & ENERGIE

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

Regie op energie. Investeren in de productie van duurzame energie in de regio Arnhem-Nijmegen

Transcriptie:

April 2014 AfvalStroom Koelwaterleiding: Mooi project en win-win in de polder Warmtenet voor duurzame verwarming 14.000 woningen vergevorderd Bijzonder scholenproject: Niet goed als mensen alles zomaar weggooien Wethouder Van de Weerd: Wereld schoon aan volgende generaties overdragen Duurzame aanpak ACV sluit mooi aan bij de dagelijkse praktijk ARN

Column Geslaagde transitie ARN B.V. is een publiek-private onderneming. Aan de private kant staat een stabiel bedrijf. Aan de publieke kant staan veranderingen voor de deur. De gemeenteraadsverkiezingen, de nieuwe coalities en het nieuwe beleid zijn voor ARN in meerdere opzichten belangrijk. We krijgen (deels) nieuwe gezichten in de aandeelhoudersvergadering en in de Raad van Commissarissen. Gaat er inhoudelijk ook iets veranderen? Ik heb een persoonlijk steekproefje genomen uit de verkiezingsprogramma s. Daarin liggen immers de ingrediënten voor het toekomstige beleid verborgen. Opvallend is de grote aandacht voor energie en grondstoffen. Duurzaamheid is geen vraagstuk, maar is een uitgangspunt. De ambities variëren van een energieneutrale stad in 2045 tot het verlagen van WOZ - bijdragen voor woningen met een gunstiger energielabel. Opvallend is dat de term grondstoffen meer valt dan de term afval. Het lijkt erop dat de circulaire economie een geruisloos uitgangspunt voor beleid is geworden. ARN is daarmee een knooppunt voor de inzameling en distributie van grondstoffen en energie geworden. Toch een mooie transitie in een paar decennia. Korte berichten Duurzaamheid in het onderwijs Ruim driekwart van de Nederlandse bedrijven vindt dat het onderwijs structureel meer aandacht moet besteden aan duurzaamheid als onderdeel van de opleidingen. Van de ondervraagde werkgevers wil 62 procent met het onderwijs samenwerken om de kennis en vaardigheden van scholieren en studenten op dit gebied te vergroten. Volgens de werkgevers kan dit op termijn de positie van de Nederlandse economie versterken. [Zie ook het artikel op pagina 6 van deze AfvalStroom]. Gelderland energieneutraal De provincie Gelderland wil in 2050 energieneutraal zijn. De provincie hoopt dat in 2015 al acht procent hernieuwbare energie wordt geproduceerd. De provincie denkt daarbij o.a. aan de productie van biogas en het benutten van warmtenetten en andere warmtebronnen. Prof. dr. Theo Camps, Voorzitter Raad van Commissarissen ARN B.V. Scheiden van afval Nijmegen is de uitblinker van Gelderland als het gaat om het scheiden van afval. Dat zegt de Vereniging voor Afvalen Reinigingsmanagement (NVRD) in Arnhem. Samen met Maastricht behoort Nijmegen tot de top van Nederland. Ook Druten, Heumen, Millingen en Putten doen het volgens de NVRD erg goed. Volgens deze vereniging is er in gemeenten die de methode de vervuiler betaalt hanteren, minder restafval dan in andere gemeenten. AfvalStroom Digitaal? Indien u AfvalStroom voortaan digitaal wenst te ontvangen, kunt u ons dat laten weten via: afvalstroom@arnbv.nl, zo nodig onder vermelding op welk specifiek e-mailadres u het relatiemagazine wenst te ontvangen. Indien u ons magazine daarnaast ook nog per post op uw huisadres wenst te ontvangen, vernemen wij dat ook graag. Ons speciale e-mailadres voor AfvalStroom kunt u tevens gebruiken voor uw reacties op artikelen. Foto omslag: Aanleg warmtenet. Recyclen drankenkartons levert milieuwinst op Rijksoverheid, gemeenten en bedrijfsleven gaan onderzoeken of er een landelijke afspraak moet komen over het apart gescheiden inzamelen van drankenkartons. Het rijk hoopt hiermee te bereiken dat meer herbruikbaar afval wordt gescheiden. Herintroductie afvalstoffenbelasting Ondanks bezwaren uit de afvalsector heeft de Eerste Kamer besloten tot herintroductie van de afvalstoffenbelasting. Met ingang van 1 april 2014 wordt die belasting (weer) ingevoerd. Het storten van baggerspecie is vrijgesteld. In overleg met de afval- en recyclebranche gaat het rijk voor de jaren na 2014 wel kritisch kijken naar de effecten van deze belasting. AfvalStroom April 2014 2

Win-win in de polder Koelwaterleiding tussen Rioolwaterzuiveringsinstallatie en Biogasinstallatie ARN is multifunctioneel Enkele jaren geleden zei de directie van afvalenergiecentrale ARN B.V. over de goede samenwerking met buurbedrijf de Rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) van het Waterschap Rivierenland dat daarmee wordt bewezen dat water en vuur uitstekend samengaan. Daarmee doelde de directie onder andere op de levering van een deel van de bij het verbranden van afval vrijkomende restwarmte aan de zuiveringsinstallatie. Op 3 februari 2014 werd aan deze goede samenwerking een nieuw hoofdstuk toegevoegd door de oplevering van een koelwaterleiding tussen de twee bedrijven. Via deze koelwaterleiding wordt effluent (gezuiverd rioolwater) van de RWZI verpompt naar de Biogasinstallatie (BGI) van ARN, waar het wordt gebruikt als koelwater voor het conditioneren van de proceslucht voordat de lucht in het biofilter wordt gereinigd. Het na dit proces opgewarmde water wordt vervolgens teruggeleid naar de RWZI, waar het wordt hergebruikt voor het proces van waterzuivering, waarvoor juist warmte nodig is. De besturing van dit proces is volledig geautomatiseerd via een draadloze verbinding. In de BGI wordt op jaarbasis circa 40.000 ton groente-, fruit- en tuinafval (GFTafval) verwerkt en omgezet in 2,5 miljoen m 3 biogas en 16.000 ton hoogwaardige compost. Het biogas wordt na opwerking tot groengas door het regionaal vervoersbedrijf Hermes (een Connexxion-dochter) gebruikt als duurzame transportbrandstof in de stadsen streekbussen. Technisch slimme oplossing De investering in de aanleg van de één kilometer lange koelwaterleiding inclusief alle randfaciliteiten bedroeg 250.000 euro. De eerste spade voor dit gezamenlijk uitgevoerde project ging in augustus 2013 de grond in onder begeleiding van een projectteam bestaande uit technici van beide bedrijven. De uitvoerende werkzaamheden zijn verricht door GMB. Dit bedrijf bestond vorig jaar een halve eeuw. Dit multidisciplinaire bedrijf is gespecialiseerd in een scala aan duurzame oplossingen op het gebied van water, energie en grondstoffen. Voor ARN was Arnoud Rozestraten projectleider bij dit project. Over de overwegingen om wij diverse alternatieven onderzocht. Een optie was bijvoorbeeld de bouw van een koeltoren. Dat is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Die oplossing zou een veel hogere investering noodzakelijk hebben gemaakt met als gevolg daarvan ook hogere exploitatiekosten. Het hele project zou daarmee aanzienlijk duurder zijn geworden. Bovendien zouden we dan gebruik hebben moeten maken van grondwater en chemicaliën. Gebruik van grondwater is aanzienlijk minder duurzaam dan de in samenwerking met de Rioolwaterzuiveringsinstallatie gekozen oplossing, waarbij simpel gezegd gezuiverd rioolwater heen en weer wordt gepompt. Herman van Rooijen (Waterschap Rivierenland) en Willy Verstegen (Rioolwaterzuiveringsinstallatie) tonen zich eveneens gelukkig over de gekozen constructie. Dit is een mooie technische en tegelijk slimme oplossing, die ook nog eens goed is voor het milieu. Bovendien konden wij snel beschikken over een vertrouwde en veelzijdige aannemer als GMB. Voor ons is de extra winst van dit project trouwens dat deze oplossing biologisch gezien uitstekend is, omdat het zorgt voor een optimaal reinigingsproces van het rioolwater in onze eigen installatie. Bij dat proces maken wij namelijk gebruik van bacteriën en die voelen zich erg lekker in het warme water dat wij van ARN terugkrijgen. Daardoor werken ze harder. Al met al is er dus voor alle partijen sprake van een mooi project en een duurzame win-win in de polder. Links op de luchtfoto: de Rioolwaterzuiveringsinstallatie. Foto rechts: een deel van de nieuwe installatie. te kiezen voor deze vorm van koelwatervoorziening zegt hij: Nadat wij bij de fine-tuning van de BGI constateerden dat extra koelwater nodig was om het proces in die installatie te optimaliseren, hebben De leden van het projectteam van de samenwerkende bedrijven. AfvalStroom April 2014 3

Kachel van Nijmegen Aanleg warmtenet voor duurzame verwarming 14.000 woningen vergevorderd Een droom die uitkomt. Dit zei de Nijmeegse wethouder Jan van der Meer bij het ondertekenen in 2012 van de overeenkomst voor de aanleg van een warmtenet. Via dat netwerk wordt begin volgend jaar restwarmte van Afvalenergiecentrale ARN geleverd voor het verwarmen van ongeveer 14.000 woningen in de nieuwbouwwijken Waalfront en Waalsprong. Met dit project zet Nijmegen een forse stap op de weg naar de energieneutrale gemeente die ze in 2045 wil zijn. Anno 2014 is het project vergevorderd en is ARN volgens de wethouder goed op weg om vanaf volgend jaar de kachel van Nijmegen te worden. ARN-directeur Gerard van Gorkum zei bij de ondertekening van de overeenkomst: Dit project biedt ons bedrijf een unieke mogelijkheid om nu nog onbenutte restwarmte effectief te gebruiken en daarmee het energierendement substantieel te verhogen. Ook van Gorkum is in zijn nopjes met het goede verloop van de werkzaamheden. De aanleg van het warmtenet geldt immers als een omvangrijk technisch en duurzaam project. Om de levering van warmte over een afstand van ongeveer zes kilometer mogelijk te maken, Wethouder Jan van de Meer zijn en worden warmteleidingen en buizen vanaf de ARN-locatie in Weurt onder het Maas- Waalkanaal en de Waal door gelegd. Nuon legt in de wijken ook nog eens vier kilometer transportnet aan. Het warmtenet geldt als een duurzaam systeem van warmtevoorziening, omdat het in vergelijking met warmtevoorziening via HR-gasketels zorgt voor een aanzienlijk lagere uitstoot - tot wel 70% - van CO 2. In andere woorden: een reductie van ongeveer 21 miljoen kilogram CO 2. Deelnemers in dit project zijn de provincie Toekomstproof Vanwege het maatschappelijk belang van het project kon met de rijksoverheid een Green Deal worden gesloten. Met de Green Deals ondersteunt het Rijk duurzame initiatieven. Concreet betekent dit dat het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie 2,5 miljoen euro beschikbaar heeft gesteld als co-financiering in dit project. De in het project deelnemende energiebedrijven beschouwen het project als toekomstproof. Groot voordeel van het warmtenet is volgens hen namelijk, dat het net in de toekomst relatief eenvoudig kan worden uitgebreid en dat ook andere warmtebronnen op het net kunnen worden aangesloten. Voor de founding fathers van het warmtenet is het ook mooi meegenomen dat verschillende partijen, die nu nog niet in het project deelnemen, de afgelopen tijd hebben laten weten interesse te hebben om op termijn te worden aangesloten op het warmtenet. Zo liet een woordvoerder van de bedrijvenvereniging Trade Port Nijmegen-West al eens aantekenen dat het mooi zou zijn als de bedrijven voor hun energie- en warmtevoorziening op het warmtenet zouden kunnen worden aangesloten. Om in de toekomst de aansluiting van andere energie-afnemers mogelijk te maken, is het tracé van het warmtenet ten opzichte van de oorspronkelijke Gelderland, de gemeente Nijmegen, Alliander, Nuon en ARN als de warmtebron. Nuon investeert ongeveer 82 miljoen euro en de gemeente en Alliander investeren ongeveer 18 miljoen euro in dit project. Vanwege het maatschappelijk belang heeft de provincie Gelderland een krediet van 4 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de aanleg van de hoofdinfrastructuur. Daarnaast heeft de provincie een extra krediet van 1 miljoen euro vrijgemaakt voor een toekomstige uitbreiding van het warmtenet richting Betuwe en Arnhem, waardoor één groot regionaal warmtenet kan ontstaan. planning zelfs iets verlegd. De gemeente Nijmegen is al met al zeer te spreken over de duurzame ontwikkelingen in de regio. Zo schreef het gemeentebestuur in de in december 2013 vastgestelde Nota Duurzaamheidsbeleid dat dit beleid goed op gang is gekomen. Volgens de gemeente blijkt dit overigens niet alleen uit het project Warmtenet, maar ook uit het feit dat 62% van het afval in de gemeente aan de bron wordt gescheiden. Daarmee scoort Nijmegen samen met Maastricht het beste ten opzichte van vergelijkbare steden. Deze hoge score is weer gunstig voor de Biogasinstallatie (vergistings- en nacomposteringsinstallatie) die ARN in 2013 in gebruik heeft genomen. In deze installatie wordt gescheiden ingezameld groente-, fruit- en tuinafval verwerkt tot hoogwaardige compost en groengas als brandstof voor het openbaar busvervoer in de regio Arnhem-Nijmegen. Of zoals de ARN-directie wel eens zegt: Wij zijn niet alleen een regionale kachel, maar ook een groene motor. AfvalStroom April 2014 4

Het Nijmeegse warmtenet hoort tot de grote jongens Harrie van der Wielen is als Businessmanager Nuon Warmte nauw betrokken bij de realisatie van het warmtenet. Voordat hij ingaat op enkele technische aspecten wil hij zijn waardering uitspreken voor de rol van de Nijmeegse wethouder Jan van der Meer bij dit project. Alle partijen, inclusief ARN, hebben er letterlijk veel energie in gestoken. De wethouder komt echter de eer toe dat hij na langdurige onderhandelingen iedereen aan tafel heeft gekregen, waardoor het contract voor de realisatie van het warmtenet in 2012 kon worden getekend. Het project is nu zo ver gevorderd dat het netwerk begin 2015 in gebruik kan worden genomen. Van der Wielen heeft voor Nuon diverse grote en kleine stadswarmteprojecten onder zijn hoede. Het Nijmeegse warmtenet noemt hij wel bijzonder vanwege de succesvolle samenwerking tussen alle partijen. Indigo (Alliander en de gemeente Nijmegen) realiseert de transportleiding van ARN naar de Waalsprong. Vanaf het punt dat deze leiding binnendijks in de Waalsprong komt, legt Nuon Warmte het resterende deel van het transportnet aan naar de deels al bestaande stadsverwarmingsnetten in Lent en Oosterhout. Lent en Oosterhout worden weggehaald. Van der Wielen wil overigens niet gezegd hebben dat de verdere route richting de woonwijken dan een fluitje van een cent is. Zo n groot project is nooit gemakkelijk. Het blijft een uitdaging, maar ik heb er alle vertrouwen in dat alles op 1 januari 2015 operationeel is. Over de samenwerking tussen alle bij de aanleg van het net betrokken partijen is Van der Wielen zeer te spreken. Uiteraard zijn er wel eens discussiepunten, Locatie ARN Hoogstandje Bij de uitvoering van dit project moeten Nuon en Indigo rekening houden met allerlei andere projecten, die deels gelijktijdig in de Waalsprong lopen. Van der Wielen: Ik denk dan aan de verlenging van de Waalbrug, de aanleg van de nieuwe Stadsbrug, de dijkteruglegging, de realisatie van de nevengeul van de Waal, etc. Tot begin 2015 zal er op veel plaatsen in Nijmegen-West en de Waalsprong keihard gewerkt worden door de partijen om het warmtenet op tijd operationeel te krijgen. Het warmteoverdrachtstation (WOS) bij ARN, de boringen onder de Waal en het Maas-Waalkanaal en de aanleg van 10 kilometer transportnet zullen allemaal in het komende jaar worden gerealiseerd. Dit is best een hoogstandje! Als we dan in 2016 ook de definitieve Hulp Warmte Centrale operationeel hebben, kunnen de tijdelijke ketelhuizen in maar die horen er gewoon bij. Zonder wrijving geen glans, zeg ik altijd. Op de vraag hoe lang het warmtenet technisch gezien meegaat, antwoordt Van der Wielen: Dan praat je minimaal over een periode van vijftig jaar. In Almere hebben wij in 1979 een net aangelegd, dat nog steeds prima draait. Nog oudere netten vind je in Utrecht (sinds 1923) en Rotterdam (sinds 1948). Delen van die netten worden nog steeds gebruikt. Als bijvangst van de aanleg van het warmtenet hebben Nuon en ARN voor de levering van warmte voor het warmtenet en voor de levering van door ARN geproduceerde elektriciteit (energie uit afval) een contract gesloten met een looptijd van dertig jaar. Van der Wielen noemt dit zeer uniek. Volgens hem toont dit mooie verbond aan dat beide bedrijven veel vertrouwen in elkaar hebben. AfvalStroom April 2014 5

ARN ondersteunt milieudag op school "Wij leren hoe uit afval elektriciteit wordt gemaakt" In het gymnastieklokaal van de PI-School (PI staat voor pedologisch instituut) in Ubbergen waren de leerlingen op 4 februari jl. in steeds wisselende groepjes de hele dag enthousiast in de weer met het op een speelse wijze 'inzamelen van afval'. In andere lokalen kokkerelden de kinderen met biologische producten, werd een milieuspel gespeeld of werden van oude kranten leuke speeltjes gemaakt. Dit alles rond het thema 'Natuur en Milieu'. Bij de invulling van het programma voor 120 leerlingen van groep vijf tot en met acht werd de school bijgestaan door Sabine Kok en Hilleke van Gils van ARN. Lianne Duiven, leerkracht en coördinator van het project, is blij met de hulp van ARN. Ik vind het uniek dat een bedrijf zoveel tijd steekt in een schoolproject. Wij kenden ARN al van de jaarlijkse excursies naar het bedrijf, maar dit is voor de kinderen een heel andere ervaring. Bovendien krijgen alle kinderen nu tegelijk deze voorlichting. De school is onderdeel van Entréa. Die organisatie combineert jeugdzorg, onderwijs en onderzoek in het gebied rond Nijmegen en Rivierenland. Daarmee ondersteunt Entréa gezinnen bij de opvoeding en ontwikkeling van kinderen, die zorg en begeleiding bij hun ontwikkeling nodig hebben. Extra aandacht Lianne Duiven benadrukt dat de kinderen normaal begaafd zijn. "Maar ze vragen wel extra gespecialiseerde aandacht. Daarom tellen de klassen maximaal dertien leerlingen. op ernstige toon dat het 'echt niet goed is' als mensen alles zomaar door elkaar weggooien. "Er kunnen altijd mooie dingen van worden gemaakt." Tussen de bedrijven door worden filmpjes vertoond over afvalverwerking, de productie van biogas en over recycling. De medewerksters van ARN staan klaar om daarbij uitleg te geven. Elders in Nardi Miggiels, teamcoördinator - leerkracht het schoolgebouw zegt een leerling onder applaus van de collegaatjes: "Wij leren hier veel over afval en hoe ARN daar elektriciteit van maakt." Weer een ander zegt stralend: "Het afvalspel in het gymlokaal vond ik heel erg leuk én de pauze." Gevraagd naar hun belevenissen op de school zeggen Sabine Kok en Hilleke van Gils: "Het was best een uitdaging om een hele dag zo intensief bezig te zijn. Deze opzet vraagt een heel andere voorbereiding en aanpak dan een rondleiding op het bedrijf. Het was wel erg leuk om te doen." (Noot bij de foto's: op verzoek van de school zijn de kinderen zelf niet in beeld gebracht.) Als deze kinderen niet goed worden begeleid, kunnen ze tussen wal en schip vallen. Ze krijgen hier overigens hetzelfde lesprogramma als op de reguliere basisschool en ze kunnen gewoon doorstromen naar het voortgezet onderwijs. Ik vind het daarom jammer dat de overheid steeds meer beknibbelt op de financiering van dit soort onderwijs." Dat kinderen veel plezier beleven, blijkt overduidelijk bij een rondje langs diverse lokalen. Overal zijn kinderen enthousiast in de weer. Bij de 'proeverij en kookgroep' zegt een meisje: "Hier leren wij om minder eten weg te gooien en afval goed te scheiden." In een ander lokaal wordt met restmateriaal geknutseld om er grappige speeltjes van te maken. Een wijsneusje vertelt Lianne Duiven (links) en Eline van Haren, stagiaire AfvalStroom April 2014 6

Wethouder Breunis van de Weerd "Wij moeten de wereld schoon aan volgende generaties overdragen" Wethouder Breunis van de Weerd (SGP) van de ruim 110.000 inwoners tellende gemeente Ede zie je niet snel over het hoofd. Boven op een 'kamerbreed' vullend lichaam staat een meesttijds gul lachend hoofd. Die lach verdwijnt niet bij de vraag hoe hij de relatie met ARN als aandeelhouder en aanbieder van afval ervaart. "Ik heb geen klachten. Integendeel. Ik ben trots op het bedrijf. ARN presteert uitstekend en speelt goed in op nieuwe ontwikkelingen." Aan de andere kant is Van de Weerd er niet de man naar om alleen complimenten uit te delen. "Als gemeentelijke bestuurder moet ik uiteraard ook naar het prijskaartje kijken. En dan stel ik vast dat het tarief nog wat aan de hoge kant is. Ik teken daar meteen bij aan dat ARN volgens mij in Nederland verreweg het beste scoort op het gebied van duurzaamheid en dat het bedrijf kundig wordt geleid met oog voor alle belangen. Er wordt ook echt geluisterd naar de gemeenten-aandeelhouders. Ik vind het ook mooi dat het ARN - dankzij de open opstelling - in de bepaald moeilijke regio Nijmegen veelal toch lukt om vergunningsaanvragen snel en ongewijzigd door o.a. gemeenteraden aangenomen te krijgen." Rentmeesterschap Met zaken als verkeer en vervoer, sociaal en fysiek wijkbeheer, de openbare ruimte, milieu en water heeft Van de Weerd een volle portefeuille: "Het zijn onderwerpen die mij na aan het hart gaan. Ze hebben allemaal te maken met het welzijn van de mensen, met het rentmeesterschap over de wereld waarin wij leven en die wij schoon aan volgende generaties moeten overdragen. Daar staat voor mij het begrip duurzaamheid voor. De afgelopen decennia hebben wij in Ede op dat gebied grote slagen gemaakt. Nog geen dertig jaar geleden werd al het afval op een open vuilnisbelt gekiept en werd afvalwater in de sloot geloosd. Ik ben er trots op dat de gemeenteraad onlangs unaniem een voorstel heeft aangenomen om het bomenbestand in Ede te behouden. Bomen zijn te belangrijk om zomaar te kappen. Als maatschappij zijn wij er over de hele linie gezien echter nog niet. Kijk naar afval. Het besef dat afval een grondstof is, waar je zuinig mee om moet gaan en zoveel mogelijk moet hergebruiken, is helaas nog niet overal geland." In één adem spreekt Van de Weerd vervolgens toch ook zijn grote onvrede uit over - zoals hij het noemt - de gevestigde orde in afvalland, zoals belangen- en branche-organisaties. "Ik erger mij groen en geel aan die clubs. Ze hebben het hoogste woord, terwijl ze vooral bezig zijn met het beschermen van hun eigen toko. Dat stuit mij tegen de borst. In het woud van die organisaties mag flink worden gesnoeid. Laten ze maar eerst de vraag beantwoorden waarom wij op deze wereld zijn." Aan de andere kant wil Van de Weerd niet als een 'sombermans' door het leven gaan. "Gelukkig worden er verbeterstappen gemaakt. Niet alleen in afvalland, maar bijvoorbeeld ook bij het waterbeheer. Ik heb op dat gebied jarenlang bestuurlijke functies bij het Waterschap vervuld. Daarom weet ik dat de kwaliteit van het water de afgelopen decennia met reuzenstappen vooruit is gegaan. Tegelijk zeg ik altijd dat we realistisch moeten blijven. Kijk naar het verkeer. Hoe lager de snelheid, hoe minder dodelijke ongevallen er zijn. Dat wil echter niet zeggen dat je de snelheidslimiet dan maar op bijna nul moet stellen. Voor milieu geldt hetzelfde. Er bestaat geen risicoloze samenleving. Er zal altijd een spanning zijn tussen menselijke activiteiten en de belasting van het milieu." AfvalStroom April 2014 7

ACV is een stabiel en nuchter bedrijf. Zonder fratsen Het afval van de gemeenten Ede, Renkum en Wageningen wordt door Afvalcombinatie De Vallei (ACV) ingezameld en naar ARN afgevoerd Deze gemeenten en de gemeente Veenendaal zijn de aandeelhouders van ACV. Het bedrijf telt drie bedrijfsonderdelen. ACV Gemeenten verzorgt alle reinigingstaken voor de deelnemende gemeenten. ACV Bedrijven staat voor de commerciële activiteiten van de groep en Restore Kringloop exploiteert kringloopwinkels in Barneveld, Ede en Veenendaal. Het bedrijf telt ruim 200 medewerkers en vrijwilligers. ACV-directeur Wouter Koenderman omschrijft het bedrijf als: Stabiel, nuchter en zonder fratsen. Als regionaal bedrijf willen wij onze opdrachtgevende gemeenten-aandeelhouders en onze bedrijfsklanten al het werk op het gebied van afvalinzameling en reiniging op een degelijke en vooral ook duurzame manier uit handen nemen. Als concreet voorbeeld van het streven naar duurzaamheid wijst Koenderman op het feit dat ACV al enkele jaren geleden als eerste bedrijf in de regio voor een deel van het wagenpark over is gestapt op groengas. Over het takenpakket van ACV zegt Koenderman: Onze taak richting gemeenten bestaat o.a. uit het inzamelen van afval, straatreiniging, kolkenreiniging, alsmede gladheids- en ongediertebestrijding. Daarnaast geldt ACV als vraagbaak op het gebied van afval en reiniging. Regionale bedrijven en instellingen kunnen bij ons terecht voor alle mogelijke afvaldiensten. Dat varieert van de levering van containers, inzameling tuinafval en plaagdierbestrijding tot en met afvalinzameling en onderhoudsdiensten, zoals het vegen van bedrijfsterreinen, gladheidbestrijding en rioolreiniging. Op jaarbasis is ACV goed voor 150.000 ton afval. Een groot deel daarvan wordt verwerkt bij ARN. De duurzame aanpak van ACV sluit volgens Koenderman mooi aan bij de dagelijkse praktijk bij ARN. Voorbeelden daarvan zijn de vorig jaar in gebruik genomen Biogasinstallatie, waar o.a. groengas en compost wordt geproduceerd en de aanleg van een warmtenet voor de levering van restwarmte voor de duurzame verwarming van woningen in de regio Nijmegen. [zie voor dit laatste punt de pagina s 4 en 5 in deze AfvalStroom.] Korte berichten Klimaatdoel 2030 De Europese Commissie heeft een nieuw klimaatdoel voor 2030 vastgesteld. Dit betekent dat de uitstoot van broeikasgassen dan met 40 procent moet worden gereduceerd ten opzichte van 1990. Dit doel moet binnenlands worden gerealiseerd, dus exclusief mogelijke reducties die door de EU elders in de wereld worden gefinancierd. Duurzame ambitie bij bedrijven Acht van de tien Nederlandse bedrijven vindt dat zij een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben op het gebied van mens, maatschappij en milieu. Zes van de tien bedrijven vindt dat ze nu al een belangrijke duurzame bijdrage levert. Dit blijkt uit een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van MVO Nederland onder 462 bedrijven. Uit het onderzoek bleek tevens dat een ruime meerderheid van de bedrijven (63 procent) vindt dat er een nationale duurzaamheidsambitie moet komen. Het verbruik van grondstoffen, energie en water en de uitstoot van schadelijke stoffen staan volgens de bedrijven namelijk in geen verhouding tot wat de aarde kan dragen. AfvalStroom April 2014 8 Colofon AfvalStroom is een uitgave van ARN B.V. Dit relatiemagazine verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 1250 exemplaren. ARN legt zich toe op de opwerking van huishoudelijk afval uit de regio s Nijmegen, De Vallei en Rivierenland tot secundaire brandstof en op de terugwinning van duurzame energie door de verbranding van deze en andere secundaire brandstoffen. Aandeelhouders van ARN B.V. zijn de regio s Nijmegen, De Vallei en Rivierenland, alsmede het Duitse afvalconcern Remondis AG & CO. KG. Overname van artikelen is met bronvermelding ( Relatiemagazine AfvalStroom ARN ) toegestaan. Postadres: Postbus 7006 6503 GM Nijmegen Bezoekadres: Nieuwe Pieckelaan 1, Weurt Telefoon: (024) 371 71 71 Internet: www.arnbv.nl E-mail: info@arnbv.nl Fotografie: Theo van Zwam, Nijmegen Productie en (eind)redactie: Laurent Chevalier, Brielle Vormgeving & drukwerk: DHD Drukkerij, Groesbeek