Jaarverslag 2015 Vereniging Vrijetijdslandschap Groene Hart West

Jaarverslag 2015 Vereniging Vrijetijdslandschap Groene Hart West

1 Colofon Titel: Jaarverslag 2015 - Vereniging Vrijetijdslandschap Groene Hart West Datum: 5 maart 2016 Opstellers: Rob Berkers (Berkers Advies) en Pieter Veen (Circular Landscapes) Contact: Rob Berkers, 06 361 65 934/info@groenehartwest.nl Post: Groene Hartplein 4, 2381 GS Zoeterwoude

2 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Hoe het begon... 3 1.2 Doelstelling van de vereniging... 4 1.3 Leden... 4 1.4 Bestuur... 5 1.5 Ondersteuning... 5 1.6 Financiën... 5 2 Versterken van het vrijetijdslandschap... 6 2.1 Wat was de uitgangssituatie?... 6 2.2 Wat hebben we gedaan en bereikt?... 6 2.3 De projecten... 6 Project Kwaliteitsimpuls Boeren-Leidsekaasmuseum Kagereiland 6 Project Recreatieboerderij Buitenverwachting, Hoogmade 7 Project Groene Ontmoeting t Geertje... 7 Project Rondvaart Zoetermeer... 7 Project BoerEnGoed / Recreatief Transferium Zoeterwoude 8 3 Versterken van de vereniging... 9 3.1 Wat was de uitgangssituatie?... 9 3.2 Wat hebben we gedaan en bereikt?... 9

3 1 Inleiding 1.1 Hoe het begon Op initiatief van de ANWB, en met ondersteuning van de provincie Zuid-Holland, Holland Rijnland en Servicenet Nationale Landschappen, is in 2013 de pilot Vrijetijdslandschap Groene Hart West gestart. Deze pilot had als doel om ondernemersinitiatieven te ondersteunen die de recreatieve toegankelijkheid en aantrekkelijkheid van het landschap vergroten. De initiatieven moeten bijdragen aan publieke doelen, op korte termijn uitvoerbaar zijn (binnen twee jaar) én een rendabele exploitatie hebben. De pilot is onder de naam Vrijetijdslandschappen op particuliere grond opgenomen in het provinciale Uitvoeringsprogramma Groen. In fase 1 van de pilot zijn algemene criteria geformuleerd en zijn zeven kansrijke initiatieven geselecteerd. Deze initiatieven zijn in fase 2 samen met de ondernemers uitgewerkt tot globale projectplannen. In deze tweede fase is door de ANWB met behulp van social media ook een interactieve publieksprijsvraag georganiseerd. De prijsvraag heeft aangetoond dat er veel draagvlak en enthousiasme is voor de zeven initiatieven, zowel bij het publiek als bij bestuurders. Vijf van de zeven initiatieven gingen begin 2015 fase 3 in: de feitelijke uitvoering van de businesscases. De vijf ondernemers investeren zelf in deze projecten en ontvangen cofinanciering van de provincie Zuid-Holland en de regio Holland-Rijnland. Na realisatie van de projecten ontstaat er: vergroting van het aanbod aan toeristisch-recreatieve voorzieningen in het landelijk gebied; een betere recreatieve toegankelijkheid van het landelijk gebied; vergroting van de belevingswaarde van het landschap en een private bijdrage aan het duurzaam beheer van het landschap. In fase 1 en 2 zijn de zeven initiatieven in samenhang ontwikkeld. De betrokken organisaties en de ondernemers vonden het allen van groot belang om ook in fase 3 het vrijetijdslandschap van Groene Hart West in samenhang te blijven ontwikkelen. Dit vraagt om een structurele vorm van afstemming en samenwerking. Er is een platform nodig waar de samenwerkende private én publieke partners elkaar ontmoeten, kennis uitwisselen, de voortgang bespreken, knelpunten wegnemen en uitvoeringsafspraken maken. Ook is het gewenst dat er op het overkoepelende niveau van Groene Hart West nagedacht wordt over en gewerkt wordt aan recreatieve verbindingen (voortouw bij publieke partijen, arrangementen en promotie (voortouw private kant) en het ontwikkelen van nieuwe producten (private kant). Vanuit deze gedachte, het bundelen van krachten, hebben de vijf ondernemers in maart 2015, met ondersteuning van Servicenet Nationale Landschappen, de Vereniging Vrijetijdslandschap Groene Hart West opgericht. De provincie Zuid-Holland heeft voor de duur van 1 jaar (2015, doorlopend in 2016) subsidie verleend aan de vereniging voor het inhuren van secretariële ondersteuning (structureren, overleg, begeleiding, aanjagen).

4 Daarnaast heeft de provincie Zuid-Holland, eveneens voor de duur van 1 jaar (2015, doorlopend in 2016) subsidie verleend aan de Stichting Land van Wijk en Wouden voor het uitvoeren van een aantal werkzaamheden die het versterken van het vrijetijdslandschap ondersteunen: Organiseren van netwerkcafés Verspreiden van nieuws via de nieuwsbrief van de Stichting Land van Wijk en Wouden Ondersteunen, aanjagen en verbreden Organiseren van bijeenkomsten van de werkgroep Vrijetijdslandschap Groene Hart West 1.2 Doelstelling van de vereniging De vereniging heeft ten doel, zo is statutair vastgelegd, het Groene Hart West leuker te maken voor bewoners, recreanten en toeristen door in samenwerking met ondernemers, overheden en maatschappelijke instellingen het gebied toegankelijker, aantrekkelijker en bekender te maken met voorzieningen en activiteiten die passen bij de schaal en het karakter van het gebied. De vereniging tracht haar doel te bereiken door: a. haar leden te ondersteunen bij netwerkontwikkeling, fondsenwerving en marketingactiviteiten. b. het onderhouden van contacten met andere organisaties, overheden en maatschappelijke organisaties. 1.3 Leden Het lidmaatschap van de vereniging staat open voor ondernemers die werkzaam zijn in Groene Hart West, die het doel van de vereniging onderschrijven en die concrete plannen hebben die aan dit doel bijdragen, onderbouwd met een uitgewerkt projectplan inclusief begroting. Bij oprichting telde de vereniging vijf leden: Streekwinkel BoerEnGoed in Zoeterwoude, Boerderij t Geertje in Zoeterwoude, Rondvaart Zoetermeer, Boerderij Buitenverwachting in Hoogmade en Kaasboerderij Van Ruiten in Kaag. Eind 2015 waren dit nog steeds de leden. De doelstelling van de vereniging is om meer leden te werven, waarbij het dus gaat om ondernemers die concreet aan de slag willen in het Groene Hart West om het gebied aantrekkelijker te maken. Dus geen groeien om het groeien, maar een toename met ondernemers die de vereniging en het gebied sterker maken is wenselijk. Het werkgebied, Groene Hart West, is daarbij niet nauw begrensd. De leden kwamen in 2015 5 x bijeen om de voortgang van de lopende projecten te bespreken, met elkaar te sparren, en ideeën uit te wisselen.

5 1.4 Bestuur In 2015 kende de vereniging een interim-bestuur, bestaande uit Coen Tückermann (voorzitter) en Rob Berkers (secretaris/ penningmeester). In 2015 is gezocht naar een goede invulling van een bestuur dat vanaf 2016 de vereniging zal leiden. 1 1.5 Ondersteuning Rob Berkers (Berkers Advies) en Pieter Veen (Circulair Landscapes) ondersteunen de vereniging. De rol van Pieter Veen is met name het ondersteunen van ondernemers (meedenken, assisteren in subsidietrajecten). De overige ondersteunende werkzaamheden liggen in hoofdzaak bij Rob Berkers. Rob is voor externen ook contactpersoon voor de vereniging. Ook de Stichting Land van Wijk en Wouden leverde inzet en zal dit ook in 2016 doen. Stichting Land van Wijk en Wouden had en heeft de lead bij de organisatie van de netwerkcafés en de eigen nieuwsbrief en had en heeft een ondersteunende rol bij het initiëren van nieuwe ondernemersprojecten. 1.6 Financiën Financiële details zijn in deze openbare versie van het jaarverslag niet opgenomen. 1 Inmiddels is een nieuw bestuur aangetreden: Coen Tückermann (voorzitter), Jan Uit den Boogaard (secretaris/ penningmeester), Ko Droogers en Jan Kempers.

6 2 Versterken van het vrijetijdslandschap 2.1 Wat was de uitgangssituatie? Groene Hart West is vooral een agrarisch cultuurlandschap. Door de nabijheid van de steden Leiden, Alphen aan den Rijn en Zoetermeer is dit landschap van groot recreatief belang. De overheid investeert daarom veel in de aanleg van fiets- en wandelpaden, het vaarnetwerk en de ontwikkeling van aantrekkelijke stad-landverbindingen. Er liggen interessante kansen om dit vrijetijdslandschap nog verder te versterken. Een betere ontsluiting van het vrijetijdslandschap, een versterking van de identiteit en het vergroten van de bekendheid is gewenst. Door agrarische verbreding, die al volop gaande is, verder te stimuleren kan de kleinschalige recreatie sterker ontwikkeld worden. Het verbeteren van stad-landrelaties en het vergroten van de recreatieve aantrekkelijkheid van het landschap zijn expliciete doelstellingen van de provinciale Beleidsvisie Groen en de Regionale Structuurvisie. 2.2 Wat hebben we gedaan en bereikt? De vijf ondernemers die aan de wieg stonden van de vereniging werkten in 2015 aan de versterking van het vrijetijdslandschap door de projecten te realiseren die zij eind 2014 ontwikkeld hebben en waarvoor zij van de provincie en de regio Holland-Rijnland een financiële bijdrage ontvangen. Enkele projectonderdelen zijn in 2015 al gerealiseerd, de andere projectonderdelen zullen in 2016 afgerond worden. Ook zijn nieuwe potentiële leden met interessante toekomstplannen in beeld gekomen. Bovendien hebben enkele leden al plannen voor een verdere versterking van hun bedrijf en de omgeving. Vanuit de twee netwerkcafés die in 2015 zijn georganiseerd zijn enkele onderwerpen naar voren gekomen die aandacht vragen. De meest in het oog springende zijn promotie & marketing (te veel versnippering) en fysieke verbindingen (verbeteringen in het routenetwerk zijn gewenst). 2.3 De projecten De vijf ondernemers hebben in 2015 een start gemaakt met de realisatie van de volgende projecten. Project Kwaliteitsimpuls Boeren-Leidsekaasmuseum Kagereiland Al sinds vier generaties wordt op ambachtelijke wijze Boeren Leidse met sleutels gemaakt op de familieboerderij van Van Ruiten op het Kagereiland. In 2015 heeft de familie Van Ruiten een oude schuur omgebouwd tot een Boeren-Leidsekaasmuseum. Dit museaum is in 2015 geopend. Om het kaasmuseum uit te bouwen tot een regionale toeristische attractie, die ook buitenlandse bezoekers van de Keukenhof kan verleiden om naar het Kagereiland te komen, is een extra kwaliteitsimpuls nodig op het gebied van presentatie, educatie en communicatie. De projectonderdelen die hiervoor moeten zorgen zijn: Inrichten van een interactieve en multimediale tentoonstelling, verplaatsing van de kaaswinkel en het koffie/theepunt, herinrichting van het voorerf, de realisatie van extra passantenplaatsen, de realisatie van een website en een publieksfolder en de realisatie van hooiberghutten en een B&B.

7 Project Recreatieboerderij Buitenverwachting, Hoogmade Op recreatieboerderij Buitenverwachting wordt met 50 melkkoeien op biologische wijze melk geproduceerd. Het voornemen is om hier op termijn een kleine kaasmakerij aan toe te voegen. Er is ook een bescheiden moestuin. Volgens het principe van Community Supported Agriculture worden producten direct aan de consumenten verkocht en wordt de band met de omgeving versterkt. Het familiebedrijf is tevens een kleinschalige zorgboerderij, een stagebedrijf en er worden groepen ontvangen en rondleidingen verzorgd. De familie Van Rijn wil Buitenverwachting verder uitbouwen tot een multifunctioneel agrarisch bedrijf met een educatieve en recreatieve functie voor de hele regio. De maatregelen binnen dit project zijn: landschappelijke aankleding van de bestaande pleisterplaats, realisatie van natuurelement langs een wandelpad, realisatie van extra passantenplaatsen, realisatie van een vakantiewoning, herinrichting van het erf met infobordjes over het bedrijf en een oplaadpaal en aanpassing van de winkel en de ontvangstruimte. Project Groene Ontmoeting t Geertje t Geertje is een stadsboerderij, gelegen in de Gemeente Zoeterwoude op de grens met het Zoetermeerse recreatiegebied Noord Aa. De boerderij is een bekende trekpleister voor bezoekers uit Zoetermeer, Leiden en Den Haag. Bezoekers zijn welkom op het gehele erf en kunnen vrij lopen door de geitenstal en de stallen voor de koeien en varkens. Er is een restaurant en een streekwinkel. Verder kunnen er boottochtjes worden gemaakt op de natuurplasjes ten noorden van t Geertje. Door het land van de rustige en open Geerpolder is een boerenlandpad gerealiseerd. De familie Van Rijn, eigenaar van t Geertje, wil het bedrijf verder ontwikkelen als uitvalsbasis en recreatieve poort voor activiteiten en ontmoetingen van bezoekers met de natuur en het omliggende landschap. Daarbij past ook dat burgers en bedrijven een grotere rol krijgen in het beheer van het buitengebied. De familie Van Rijn noemt dit totale projectidee de Groene Ontmoeting. Het project bestaat uit de volgende activiteiten: Opzetten organisatievorm voor de Groene Ontmoeting, opstellen samenhangend plan voor de Groene Ontmoeting, de ontwikkeling van een rustplek, de realisatie van een belevingsroute en de realisatie van nieuwe aanlegsteigers voor roeiboten. Project Rondvaart Zoetermeer De Stichting Rondvaart Zoetermeer organiseert sinds 2013 diverse vaartochten door het open polderlandschap tussen Zoetermeer, Den Haag en Leiden. De stichting beschikt over een eigen boot, De Meervaarder, met een vaste ligplaats bij boerderij t Geertje. De Stichting Rondvaart Zoetermeer werkt met vrijwilligers en heeft geen winstoogmerk. De stichting wil de kwaliteit van haar aanbod vergroten, minder weersafhankelijk worden (en daarmee het vaarseizoen verlengen en hiermee het recreatieaanbod en de exploitatie versterken), het aanbod aan vaartochten uitbreiden en nieuwe arrangementen ontwikkelen. Het project van Rondvaart Zoetermeer bestaat uit de volgende activiteiten: realisatie van een nieuwe aanlegsteiger bij t Geertje, aankoop van een huif voor over de boot, ontwerp, opmaak, druk en verspreiding van flyers en de ontwikkeling van themarondvaarten en arrangementen.

8 Project BoerEnGoed / Recreatief Transferium Zoeterwoude Gemma Breedijk van BoerEnGoed runt op het Recreatief Transferium sinds eind 2013 een winkel met bijzondere producten uit de streek: boerenkazen. Gemma Breedijk wil de winkel verder ontwikkelen en wil het Recreatief Transferium verder helpen uitbouwen tot een echte Poort naar het Groene Hart waarmee het een schakelfunctie gaat vervullen tussen stad en land. Het project voor BoerEnGoed / Recreatief Transferium Zoeterwoude bestaat uit de volgende activiteiten: Opzetten van een streekmarkt, realisatie van een educatief natuurwandelpad, geo-cache en NME-activiteiten, realisatie van informatiepanelen en een interactieve kaart, verbetering van routes en bewegwijzering en op iets langere termijn- de realisatie van twee aanlegsteigers.

9 3 Versterken van de vereniging 3.1 Wat was de uitgangssituatie? In het begin van 2015 bestond de Vereniging Vrijetijdslandschap Groene Hart West nog niet. Wel was er het voornemen bij de vijf ondernemers en bij Servicenet Nationale Landschappen om tot het oprichten ervan te komen. 3.2 Wat hebben we gedaan en bereikt? In het eerste kwartaal van 2015 is de verenging opgericht en zijn de daarbij behorende zaken geregeld (zoals inschrijven Kamer van Koophandel, aanmelden bij belastingdienst, afsluiten bestuursaansprakelijkheidsverzekering). Later is ook een logo en een website (www.groenehartwest.nl) ontwikkeld. De vereniging kende eind 2015 nog dezelfde vijf leden die vanaf aanvang betrokken waren. Er zijn daarnaast enkele ondernemers in beeld gekomen die willen aanhaken. 2 Deze ledenwerving vond met name plaats via de netwerkcafés. Deze netwerkcafés waren ook erg nuttig om bij een veelheid aan partijen (overheden, organisaties en dus ondernemers) op het netvlies te komen. In 2015 is sprake geweest van een interim-bestuur. Eind 2015 zijn nieuwe bestuursleden gevonden die vanaf 2016 het nieuwe, volwaardige bestuur gaan vormen. Door de leden, de ondersteuners en de interim-bestuurders is gewerkt aan het vergroten van de naamsbekendheid van de vereniging, dit door het bezoeken van netwerkbijeenkomsten en door 1 op 1 met partijen in gesprek te gaan. 2 In januari 2016 zijn 3 nieuwe leden toegetreden: Allemansgeest Nautique (Voorschoten), Poldercentrum t Lage Land (Warmond) en Plantentuin Esveld (Boskoop).