DE AXENROOS 1
De roos van Axen Algemene achtergrond De roos van Axen werd uitgewerkt door Ferdinand Cuvelier. De axenroos is een manier om het gedrag van mensen te ordenen. In die roos is niet alleen de plaats belangrijk ( pauw, uil,...) maar vooral ook de onderlinge relaties. ( wisselwerking pauw/ wasbeer - leeuw/kameel...) Iedereen heeft eigenschappen van àlle dieren in zich of zou die moeten hebben, want mensen zijn pas sociaal-vaardig als ze zich kunnen aanpassen aan de andere. Er kan maar worden gegeven als er iemand is die wil krijgen. bv. een baby lacht pas als er iemand is om naar te lachen. We kunnen bij mensen heel veel gedragswijzen zien, waarmee ze wel of niet in contact komen met een ander. De bedoeling van de "axen" is al deze gedragswijzen in enkele grote categorieën onder te brengen. Ax = de mogelijkheden die mensen hebben om relaties aan te gaan. De 10-tal belangrijkste worden voorgesteld door 10 dieren, die we op een roos situeren. Dit noemen we dan de axenroos. De opbouw van de roos Zes hoofdrelatiewijzen werden opgenomen in de roos: geven of aanbieden, vragen of aannemen, houden, lossen of ondergaan, weerstaan en aanvechten. De hoofdrelatiewijzen zijn opdeelbaar in drie zones: Harmonie (samen): geven en vragen Conflict (tegen): weerstaan en aanvechten Afzondering (uiteen): houden en lossen Een ax is een relatiewijze, vermenigvuldigd met de inzet. Deze inzet kan zijn: Persoon of bijzijn (informatie over jezelf of contact) Goederen en diensten Informatie en richtlijnen In principe bekom je op deze manier 18 axen (6 hoofdrelatiewijzen en 3 inzetten). Echter: enkel de harmoniezone wordt opgedeeld per inzet. In totaal zijn er dus 10 onderverdelingen in de Axenroos. Hieronder worden deze onderverdelingen weergegeven, met hun totemdier. Per dier geldt dat er normaal en overdreven gedrag kan vertoond worden. 2
Pauw Zich tonen Zone: harmonie Hoofdrelatiewijze: geven Inzet: persoon en bijzijn Positief gedrag Laat dikwijls zien hoe mooi en goed hij gewerkt heeft Geniet van de belangstelling voor zijn persoon en van het feit dat iedereen naar hem opkijkt Beseft dat hij niet volmaakt is, maar toch veel te bieden heeft Weet dat hij binnen de groep een eigen, unieke plaats inneemt Is niet verlegen Oefent gewoon door zijn aanwezigheid aantrekkingskracht uit Mengt zich in het gesprek en spreekt duidelijk hoorbaar Overdreven gedrag Probeert te pas en te onpas de aandacht te trekken Hoort zichzelf graag praten, is betweterig Ziet bij zichzelf geen fouten, zwakheden of tekortkomingen Plaatst zich op overdreven wijze op de voorgrond Omringt zich met vleiers en naar-de-mondpraters Wil 'iemand' zijn door stoer te doen of dingen die niet mogen Wasbeer Opkijken Zone: harmonie Hoofdrelatiewijze: vragen Inzet: persoon en bijzijn Is vriendelijk Vindt alles boeiend Geeft welgemeende lof zonder te overdrijven Is iemand waar iedereen zich goed bij voelt Wijst niemand af Laat aanvoelen dat hij gelooft in de ander Heeft respect voor de anderen Vindt iedereen belangrijk Weet dat iedereen binnen de groep een eigen, unieke plaats inneemt Luistert naar de ander Zingt overdreven de lof Praat de ander naar de mond Vleit de ander Idealiseert de ander Dweept te fanatiek Wordt naïef en goedgelovig Gaat de ander onderschatten en het waardevolle niet meer zien 3
Bever Zorgen Zone: harmonie Hoofdrelatiewijze: geven Inzet: goederen en diensten Is ijverig Is bereid om de handen uit de mouwen te steken Helpt opruimen Leent uit Ruilt Deelt Staat bij waar nodig Overdreven gedrag Dringt zijn hulp op Betuttelt de ander Is bemoeiziek Wordt een knechtje Poes Genieten Zone: harmonie Hoofdrelatiewijze: vragen Inzet: goederen en diensten Positief gedrag Laat zich iets welgevallen en geniet ervan Vraagt wanneer ze iets nodig heeft Krijgt graag, ook beloningen Glundert als haar iets aangeboden wordt, maar profiteert niet Laat zich graag behelpen Geniet van vrienden die met haar begaan zijn Laat zich graag een beetje verwennen en vertroetelen Overdreven gedrag Vraagt voortdurend om geholpen te worden Wil alles hebben wat ze ziet Verwacht dat alles in haar schoot geworpen wordt Laat zich verwennen als een baby Wil overal zoveel mogelijk voordeel uithalen Neemt wat ze wil hebben 4
Leeuw Leiden Zone: harmonie Hoofdrelatiewijze: geven Inzet: informatie en richtlijnen Is steeds betrokken Is een centrale figuur geeft welgemeende lof zonder overdrijven Neemt verantwoordelijkheid op Verdeelt Wil gehoorzaamd worden Wil het leiderschap Wil altijd en overal de baas spelen Beschouwt zich als de onbetwiste leider Wil steeds de leiding van een ander overnemen Is een echte betweter Duldt geen tegenspraak Kameel Volgen Zone: harmonie Hoofdrelatiewijze: vragen Inzet: informatie en richtlijnen Volgt trouw alle bevelen op Vraagt beleefd Volgt raadgevingen op Werkt in stilte zonder op te vallen Laat zich niet om de tuin leiden Gaat gemakkelijk in op voorstellen van anderen Houdt zich aan de regels van het spel Kan slaafs worden Wil voor alles en nog wat richtlijnen krijgen van anderen Voelt zich onzeker zonder richtlijnen Vraagt voor alles toestemming Is een meeloper 5
Havik Aanvechten Zone: conflict Is het symbool voor kracht en aanval Is gekend om zijn directe stijl Uit opbouwende kritiek vanuit zijn offensieve, bevechtende houding Houdt van confrontatie Beluistert informatie kritisch Zal bepaalde opdrachten aanvechten Durft vlakaf zijn mening uiten Geraakt snel geïrriteerd Speelt om te winnen Kan destructief worden Pijnigt en kwetst anderen Maakt dingen stuk Vindt alles belachelijk Pest en vernedert tot de zwakkeren zich uitgesloten voelen Steenbok Weerstaan Zone: conflict Laat veel van zich horen Is bijzonder waakzaam Maakt duidelijk wat hem niet zint Doet verongelijkt bij een opmerking Weigert hulp Heeft het moeilijk met regels/afspraken Is afwijzend Laat zich niet doen Vindt kritiek vaak onterecht Voelt zicht betuttelt Houdt zich op afstand Is dikwijls ongenietbaar Vindt alles stom Vertrouwt niets of niemand Is zeer opstandig Verzet zich koppig Laat zich overladen met werkjes 6
Uil Houden Zone: afzonderen Zwijgt over wat hij van zijn toren ziet Blijft op de achtergrond Zit graag alleen Heeft een overzicht vanuit zijn hoekje Ziet en hoort alles Denkt er het zijne over Mengt zich zelden in discussies Kan geheim bewaren Onpartijdig bij ruzies Lost niet vlug iets op Beslist zelf wanneer hij wil helpen Overdrijft met zwijgzaamheid Kijkt vanuit de hoogte op iedereen neer Is arrogant Schildpad (lossen/ondergaan) Lossen Zone: afzonderen Als een schildpad die even rust zoekt onder haar schild Is heel kwetsbaar Zal zich bij drukte even terugtrekken Voelt zich soms overspoeld Is bang om iets verkeerds te doen Voelt zich onzeker Is zeer gevoelig Draagt alle zorgen en problemen met zich mee Is eerder teruggetrokken Voelt zich de mindere van anderen Verstopt haar onmacht Kan zich geen "zwakheden" toestaan 7
Oefening dieren van de axenroos Op een dag wil Bert al zijn dierenvrienden eens samen uitnodigen en daarom organiseert hij een groot feest. Hij zoekt een mooie kaart uit en schrijft op de achterkant in een sierlijk handschrift: Ik, Bert, nodig je van harte uit op het feest dat ik geef voor mijn 10 beste vrienden op de eerste zondag van juli. Je bent welkom vanaf 12 uur. P.s. Laat het even weten als je komt. Als de dieren het kaartje krijgen, reageren ze elk helemaal verschillend. Zet de juiste reactie bij het juiste dier. Als geheugensteuntje zie je ze onderaan nog eens allemaal op een rijtje staan. zegt : "Ik ga de leiding nemen op dat feest en ik wil zeker beginnen met een toespraak. Zo kan iedereen nog wat van mij leren!" wordt nieuwsgierig als hij het kaartje leest. Hij vraagt zich af: "Wie zullen er nog meer naar het feest komen?". Hij vraagt aan de Leeuw: "Weet jij langs welke weg ik het gemakkelijkst naar het feest toe kan gaan?". Als het kaartje leest, is hij onmiddellijk bezorgd over het geschenk dat hij zal meenemen. Hij begint alvast in zijn omgeving te zoeken naar mooie bloemen om ze te drogen, zodat hij de gastheer kan verrassen met een kleurrijk droogboeket. 8
kan haar vreugde niet op, bij het zien van de uitnodiging en ze schrijft een kaartje terug: "Dank je wel voor de vriendelijke uitnodiging. Ik ben er erg blij mee en ik kom graag van al die heerlijkheden genieten." denkt: "Oh een feest! Ik zal zorgen dat mijn veren mooi glanzen. Ik oefen alvast om op die dag mijn staart zo sierlijk mogelijk te kunnen openvouwen." leest de uitnodiging met steeds groter wordende ogen. "Oh, wat een knap idee". Ook hij stuurt een kaartje terug en op zijn kaartje staat: "Wat knap van je, om ons allemaal samen uit te nodigen. Wat heb jij steeds een prachtige ideeën!" draait de kaart om en zegt: "Ja, wie zijn die andere dierenvrienden dan wel die ook mogen komen? Dat had toch ook op die uitnodiging kunnen staan?" schudt zijn kop. "Ha nee, "zegt hij, "Ik wil niet om 12 uur op dat feest zijn. Dan mis ik mijn middagslaapje. Dan moeten ze maar wachten op mij!". bekijkt de kaart vanaf een afstand. "Ik ga naar dat feest," beslist hij, "maar voorlopig blijft dit mijn geheim. Ik zeg het aan niemand verder." 9
begint meteen te twijfelen of ze wel naar dat feest kan gaan. "Ik durf ook niet echt "nee" te zeggen, want wat zullen de anderen wel zeggen als ik er niet bij ben op die dag?" 10
Kruis de dieren aan waarin je jezelf het meest herkent leeuw kameel pauw wasbeer bever poes uil schildpad havik steenbok 11
Test axenroos Deze test is een hulpmiddel om te zien welke axen je inneemt en welke je ontwijkt. Duid eerst op het andere blad twee dieren aan waarin je jezelf het meest herkent, en ga daarna dit lijstje af. Doe dit door telkens een kringetje te trekken rond het cijfer bij de uitspraak die je het meest ligt. Ik hou me eerder afzijdig 8 1 Ik leg makkelijk contact Ik respecteer de ruimte van anderen 2 9 Ik ben vechtlustig Ik hou veel dingen voor mezelf 7 4 Ik ben dankbaar Ik ben nogal beschermend 3 6 Ik ben meewerkend Ik twijfel vaak 8 1 Ik neem graag de leiding Ik durf hulp in te roepen 4 6 Ik ben gehoorzaam Ik ben op mijn hoede 7 8 Ik laat moeheid toe Ik daag graag uit 9 9 Ik protesteer Ik ben behulpzaam 3 5 Ik kan gestructureerd werken Ik val graag op 1 2 Ik neem graag iets aan Ik kan afwijzend reageren 10 4 Ik krijg graag Ik moet mijn moed verzamelen 7 9 Ik durf te zeggen wat ik denk Ik wacht vaak af 7 2 Ik nodig graag uit Ik word graag verzorgd 5 1 Ik vraag aandacht Ik bied mijn hulp aan 3 1 Ik toon graag wie ik ben Ik kan onhandig zijn 8 4 Ik durf hulp te vragen Ik zet me snel over dingen heen 7 3 Ik bied graag veiligheid Ik kan goed luisteren 2 4 Ik durf te zeggen wat ik nodig heb Ik verdedig mezelf 10 7 Ik hou me er buiten Ik help graag 3 8 Ik stel me klein op Ik geef de richting aan 5 1 Ik ben een vlotte prater Ik durf uitleg te vragen 6 10 Ik verzet me Ik onderdruk anderen soms 9 8 Ik durf verdriet te tonen Ik neem initiatief 5 6 Ik volg liever dan te leiden Ik sluit me af 7 1 Ik zoek toenadering Ik weiger soms iets te doen 10 2 Ik geef graag aandacht Ik laat me graag verwennen 4 3 Ik verwen anderen graag Ik ben volgzaam 6 9 Ik zoek de zwakke plek bij anderen Ik stel me open voor anderen 1 8 Ik geef snel op Ik ben bezorgd 3 2 Ik kijk op naar anderen Ik laat me snel overtuigen 6 7 Ik ben eerder stil Ik ontvang graag mensen 2 6 Ik weet graag veel Ik krijg graag geschenken 4 9 Ik denk twee keer na Ik neem de leiding 5 10 Ik weiger soms dingen Ik ben graag alleen 7 8 Ik durf onzekerheid te tonen Ik val soms mensen aan 9 3 Ik help graag Ik hou mijn ogen en oren steeds open 6 2 Ik toon respect Ik word graag verzorgd 5 5 Ik zeg hoe en waarom Ik ben nogal teruggetrokken 7 2 Ik kan makkelijk iets aanvaarden Ik loop graag in de kijker 1 9 Ik discussieer graag 12
Ik kan goed geheimen bewaren 7 1 Ik word graag opgemerkt Ik leer graag nieuwe dingen 6 1 Ik durf mijn kwetsbaarheid te tonen Ik geef snel kritiek 9 5 Ik durf om medewerking vragen Ik geef graag 3 10 Ik ga niet snel akkoord Ik weet het soms niet zo goed 8 6 Ik zoek dingen graag uit Nu tel je het aantal keer dat je voor elk cijfer gekozen hebt : Nummer 1 : x (pauw) Nummer 2 : x (wasbeer) Nummer 3 : x (bever) Nummer 4 : x (poes) Nummer 5 : x (leeuw) Nummer 6 : x (kameel) Nummer 7 : x (uil) Nummer 8 : x (schildpad) Nummer 9 : x (havik) Nummer 10 : x (steenbok) Kijk nu naar het dier dat het meest voorkomt. Is dat hetzelfde dier als jij voor de test aangeduid had? 13