10 ANTWOORDEN OVER JOUW PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE. BETERE ZEKERHEID VOOR ONDERNEMERS

10 ANTWOORDEN OVER JOUW PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE BETERE ZEKERHEID VOOR ONDERNEMERS www.zenito.be

2 MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE INLEIDING In deze folder geven we, in de vorm van vraag en antwoord, beknopte informatie over je (toekomstig) pensioen als zelfstandige. Deze folder helpt je zeker op weg, meer en specifiekere informatie vind je op onze website. Wil je meer weten over jouw concrete situatie, dan helpt je klantverantwoordelijke je graag verder. Hij of zij kan daarvoor een beroep doen op een team van experten van onze studiedienst.

MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE 3 INHOUD 1. Wanneer kan ik met pensioen gaan? 04 2. Hoe vraag ik mijn pensioen aan? Hoe verloopt die procedure? Wat bij een gemengde loopbaan? 05 3. Wat met de sociale bijdragen als ik met pensioen ga? 06 4. Welke verplichtingen heb ik als ik beroepsactief blijf na mijn pensioen? 07 5. Hoeveel pensioen mag ik verwachten? Hoe wordt dat 08 berekend? Welke jaren tellen mee? 6. Ik ben gescheiden. Heeft dat gevolgen voor mijn pensioen? 09 7. Wat als ik of mijn echtgeno(o)t(e) komt te overlijden? 09 8. Wat als ik mijn zaak overdraag aan mijn kinderen? 09 Eindeloopbaan: wat nu? 9. Hoe zit het met het aanvullend pensioen? Hoe wordt dat betaald? Hoe kan ik dat opvragen? 10 10. Wat na mijn pensionering? 10

4 MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE WANNEER MET PENSIOEN? 1. WANNEER KAN IK MET PENSIOEN GAAN? Je kan hoe dan ook met pensioen gaan op de eerste dag van de maand volgend op de maand van je 65ste verjaardag. Dit is de wettelijke pensioenleeftijd. In 2025 stijgt de pensioenleeftijd naar 66 jaar en in 2030 naar 67 jaar. Om al vóór je 65ste met pensioen te kunnen gaan, moet je een voldoende aantal loopbaanjaren bewijzen. WAT IS EEN LOOPBAANJAAR? Een loopbaanjaar als werknemer of als ambtenaar is een kalenderjaar waarin je minstens 104 voltijdse dagequivalenten gewerkt hebt. Ook gelijkgestelde periodes (ziekte, werkloosheid, loopbaanonderbreking, ouderschapsverlof, tijdskrediet en legerdienst) tellen mee als er aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Een loopbaanjaar als zelfstandige is een kalenderjaar waarin je minstens 2 kwartalen bijdragen betaald hebt als zelfstandige in hoofdberoep of als meewerkende echtgeno(o)t(e) maxi-statuut. Kwartalen waarin je arbeidsongeschikt én vrijgesteld van bijdragebetaling (gelijkstelling ziekte) bent, leveren je ook pensioen op. Onder bepaalde voorwaarden wordt ook je legerdienst mee in rekening genomen. Denk eraan dat een door betaling gelijkgestelde studieperiode nooit in aanmerking komt voor vaststelling van het aantal loopbaanjaren voor je vervroegd pensioen. Hetzelfde geldt voor de kwartalen die vrijgesteld zijn van betaling door de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen. In de tabel zie je hoeveel loopbaanjaren nodig zijn om met vervroegd pensioen te kunnen gaan in functie van je leeftijd. 60 j. 60,5 j. 61 j. 61,5 j 62 j. 62,5 j. 63 j. 65 j. 66 j. 67 j. 2016 42 41 40 2017 43 42 41 2018 43 42 41 2019 44 43 42 2025 44 43 42 2030 44 43 42 WP: wettelijke pensioenleeftijd Er bestaan ook overgangsmaatregelen waardoor je mogelijk nog iets vroeger met pensioen kan gaan. Meer hierover op onze website: www.zenito.be/pensioen. WP WP WP WP WP WP

MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE 5 HOE AANVRAGEN? 2. HOE VRAAG IK MIJN PENSIOEN AAN? HOE VERLOOPT DIE PROCEDURE? WAT BIJ EEN GEMENGDE LOOPBAAN? Het is belangrijk om weten dat je je pensioen nooit automatisch ontvangt. Verder moet je de aanvraag van je pensioen onderscheiden van de uitbetaling ervan. PENSIOEN AANVRAGEN Eén enkele pensioenaanvraag volstaat. Je aanvraag wordt doorgestuurd naar elke pensioendienst waar je pensioen opgebouwd hebt. Was je actief als loontrekkende, zelfstandige en/of ambtenaar? Door je ene aanvraag zullen zowel de Federale Pensioendienst (werknemers en ambtenaren) als het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (zelfstandigen) in actie schieten en je pensioen berekenen. Je hoeft dus niet elke dienst afzonderlijk te con tacteren. Na een tijdje ontvang je van elke dienst (FPD en RSVZ) een aparte berekening van je pensioen. Ben je jonger dan 65 jaar en kan je met pensioen gaan? Vraag je pensioen online aan via www.mypension.be of ga naar het gemeentebestuur van je woonplaats en vraag daar je pensioen aan. Je kan je aanvraag ten vroegste één jaar voorafgaand aan de gewenste ingangsdatum van je pensioen doen. www.mypension.be PENSIOEN UITBETAALD KRIJGEN Ga je met pensioen op je 65ste? Ongeveer een half jaar voor je 65ste verjaardag wordt er automatisch een pensioenonderzoek gestart en ontvang je de nodige documenten. Je hoeft dus geen pensioenaanvraag te doen. Wil je pas na je 65ste met pensioen gaan? Dan moet je zelf een pensioenaanvraag indienen, via www.mypension.be of via het gemeentebestuur van je woonplaats (zie hoger). Naast je pensioenberekening ontvang je ook een vragenlijst van de pensioendienst. In de vragenlijst dien je onder meer aan te geven of je na je pensioen nog actief blijft als zelfstandige of niet. Pas als je deze vragenlijst ondertekend terugbezorgd hebt (per post of per e-mail), kan je pensioen worden uitbetaald.

6 MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE SOCIALE BIJDRAGE? 3. WAT MET DE SOCIALE BIJDRAGEN ALS IK MET PENSIOEN GA? Het antwoord verschilt al naargelang je beroepsactief blijft of je alle beroepsactiviteit stopzet. Heb je geen enkele zelfstandige beroepsactiviteit meer vanaf je pensioen, dan wordt je aansluiting als zelfstandige bij het sociaal verzekeringsfonds stopgezet. De bijdrage van het kwartaal waarin je met pensioen gaat én je activiteit stopzet, moet je niet meer betalen. Opgelet: mogelijk ontvang je van ons na je pensioen nog een aantal herzieningen voor de 2 à 3 jaren voorafgaand aan je pen sioen. Voor deze jaren betaalde je namelijk een voorlopige bijdrage, omdat je inkomen van deze jaren nog niet gekend was. Je definitieve bijdragen worden steeds berekend op basis van je werkelijke netto belastbare beroepsinkomsten van dat jaar zelf. Wil je, eenmaal met pensioen, geen herzieningen meer ontvangen? Dan kan je ons uiterlijk op het moment van de ingangsdatum van je pensioen vragen om geen herzieningen na je pensioen meer te ontvangen. Meer informatie hierover vind je via www.zenito.be/geenbijdrageherziening-na-pensioen. Blijf je na je pensioen actief? Lees dan verder welke regels op jou van toepassing zijn.

MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE 7 BEROEPSACTIEF? 4. WELKE VERPLICHTINGEN HEB IK ALS IK BEROEPS- ACTIEF BLIJF NA MIJN PENSIOEN? Je blijft bij je sociaal verzekeringsfonds aangesloten als zelfstandige. Houd rekening met de betaling van sociale bijdragen en het inkomen dat je mag bijverdienen naast je pensioen. Contacteer zeker ook je boekhouder om na te gaan welke impact je beroepsactiviteit heeft op fiscaal vlak. BETALING VAN SOCIALE BIJDRAGEN Werk je verder en verwerf je nog zelfstandige beroepsinkomsten vanaf je pensioen? Je blijft sociale bijdragen verschuldigd tegen een verlaagd bijdragepercentage van 14,70%. Deze bijdragen leveren je geen sociale voordelen op, het zijn solidariteits bijdragen. Blijft je netto belastbaar beroepsinkomen zeer laag? Dan ben je mogelijk geen sociale bijdragen verschuldigd. Voor de juiste bedragen kan je terecht op www.zenito.be. BIJVERDIENEN NAAST JE PENSIOEN Jonger dan 65 jaar? Je mag op jaarbasis een beperkt bedrag (afhankelijk of je al dan niet een kind ten laste hebt) bijverdienen zonder dat je pensioen in het gedrang komt. Jonger dan 65 jaar met een loopbaan van minstens 45 jaar? Je mag onbeperkt bijverdienen naast je pensioen. Minstens 65 jaar? Je mag onbeperkt bijverdienen vanaf 1 januari van het jaar waarin je 65 jaar wordt, ook al heb je geen loopbaan van 45 jaar. HOEVEEL MAG JE ECHTGENOOT BIJVERDIENEN? Afhankelijk van het soort pensioen dat wordt uitbetaald, dient je echtgenoot zijn/haar inkomsten te beperken. Een pensioen kan worden uitbetaald aan het bedrag alleenstaande of aan het bedrag gezin. Een gezinspensioen ligt gemiddeld 25% hoger dan een pensioen als alleenstaande. Belangrijk is dat als een gezinspensioen betaald wordt, je echtgenoot zijn/haar inkomsten dient te beperken. Het bedrag dat je echtgenoot mag bijverdienen, is afhankelijk van zijn/haar leeftijd. Overschrijdt je echtgenoot de op hem/haar toepasselijke inkomstengrens, dan wordt je pensioen uitbetaald aan het bedrag als alleenstaande. Ontvangt je echtgenoot een uitkering, dan ontvang je altijd je eigen pensioen als alleenstaande, ongeacht het bedrag van de uitkering.

8 MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE HOEVEEL PENSIOEN? 5. HOEVEEL PENSIOEN MAG IK VERWACHTEN? HOE WORDT DAT BEREKEND? WELKE JAREN TELLEN MEE? Het bedrag van je pensioen is afhankelijk van je pensioenloopbaan en van je beroepsinkomsten. PENSIOENLOOPBAAN Elk kwartaal waarin je actief was als zelfstandige en waarin je een bijdrage betaald hebt als zelfstandige in hoofdberoep of als meewerkende echtgeno(o)t(e) maxi-statuut, levert je een stukje pensioen op. Ook kwartalen waarin je arbeidsongeschikt en vrijgesteld was van bijdragebetaling (gelijkstelling ziekte) tellen mee voor je pensioen. Kwartalen die je niet moest betalen omwille van een vrijstelling door de Commissie voor Vrijstelling van Bijdragen geven geen recht op pensioen. Heb je een gemengde loopbaan, dan bouw je voor periodes van activiteit als werknemer en/of ambtenaar ook pensioen op. Gelijkgestelde periodes (werkloosheid, ziekte, ouderschapsverlof, legerdienst, bepaalde periodes van tijdskrediet en loopbaanonderbreking) tellen ook mee voor je pensioenopbouw. Contacteer de Federale Pensioendienst (FPD) voor meer informatie (www.sfpd.fgov.be). BEROEPSINKOMSTEN Je pensioenbedrag wordt in principe berekend op basis van de inkomsten waarop je tijdens je loopbaan sociale bijdragen betaalde (proportioneel pensioen). Een groot deel van de zelfstandigen krijgt in de praktijk echter een gewaarborgd minimumpensioen toegekend en uitbetaald. Indien het pensioen berekend op basis van je inkomsten lager uitvalt dan het gewaarborgd minimumpensioen, dan zal de pensioendienst automatisch het gewaarborgd minimumpensioen toekennen. Opgelet: enkel wie een pensioenloopbaan van minstens 30 jaar aantoont (1 kwartaal = 0,25 jaar) kan aanspraak maken op het gewaarborgd minimumpensioen. Loopbaanperiodes als ambtenaar tellen hiervoor niet mee. Het bedrag van het minimumpensioen dat je ontvangt, wordt berekend in functie van de lengte van je loopbaan. De bedragen van het minimumpensioen vind je terug op onze website www.zenito.be/pensioen. Het volledige minimumpensioen wordt slechts toegekend bij een volledige pensioenloopbaan (45 jaar). Als je geen volledige pensioenloopbaan hebt, heb je mits je minstens 30 loopbaanjaren aantoont recht op een proportioneel deel van het minimumpensioen. Als je bijvoorbeeld 40 loopbaanjaren hebt, kan je aanspraak maken op 40/45 van het volledige minimumpensioen. STUDIES Een studieperiode levert je normaal geen pensioen op. Toch kan je deze studieperiode door betaling van een bijdrage laten meetellen voor je pensioen. Voorwaarde is dat je zelfstandige activiteit aanving binnen de 180 dagen na het einde van je studies. De studieperiode die kan meetellen loopt vanaf het jaar waarin je 20 werd tot aan de start van je zelfstandige activiteit. Belangrijk is dat studiejaren gelijkstellen voor je pensioen enkel nuttig is als je je pensioenbedrag wilt verhogen. Gelijkgestelde studiejaren tellen helaas niet mee om na te gaan of je met vervroegd pensioen kan gaan. De vraag die zich stelt, is of de kostprijs voor het meetellen van je studieperiode in verhouding staat tot het extra pensioenbedrag dat je studieperiode je oplevert. We rekenen dit graag voor je uit. Je kan tot het einde van je loopbaan wachten om je studiejaren in het pensioenstelsel van de zelfstandigen te laten meetellen voor je pensioen.

MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE 9 WIJZIGING GEZINSSITUATIE? 6. IK BEN GESCHEIDEN. HEEFT DAT GEVOLGEN VOOR MIJN PENSIOEN? Je behoudt uiteraard je eigen opgebouwde pensioen. Wanneer je met pensioen gaat, is het mogelijk dat je eigen pensioen aangevuld wordt met een stukje pensioen op basis van de loopbaan van je ex-partner. De aanvulling is beperkt tot de huwelijksjaren waarin je zelf geen of zeer beperkte pensioenrechten had. 7. WAT ALS IK OF MIJN ECHTGENO(O)T(E) KOMT TE OVERLIJDEN? Op basis van de loopbaan van je overleden partner en voor zover je zelf aan bepaalde voorwaarden voldoet (minstens 1 jaar huwelijk, je hebt een bepaalde leeftijd ), heb je recht op een overlevingspensioen. Als je bepaalde inkomstengrenzen respecteert, kan je het overlevingspensioen met een beroepsactiviteit combineren. Jonge weduwen of weduwnaars krijgen geen overlevingspensioen, maar een tijdelijke overgangsuitkering. De overgangsuitkering kan zonder enige begrenzing met een beroepsactiviteit gecombineerd worden. Nadien kom je in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering. 8. WAT ALS IK MIJN ZAAK OVERDRAAG AAN MIJN KINDEREN? EINDELOOPBAAN:WAT NU? Wat als ik mijn zaak overdraag aan mijn kinderen? Wat als ik van plan ben om met pensioen te gaan? Waarmee moet ik allemaal rekening houden? Waar kan ik terecht? Hoe pak ik dat in mijn familie aan? Kan ik daarover met iemand praten? Doe een beroep op de deskundigen van INTEGRAAL en Zenitor wanneer je overweegt je zaak over te laten of wanneer je aan het einde van je loopbaan denkt. Zij staan je bij met informatie, advies en begeleiding tijdens dit belangrijke proces. Denk vroeger aan later! Begin tijdig met het plannen van je eindeloopbaan en/of het overlaten van je zaak en vermijd zo onaangename verrassingen. Goed advies kan hier het verschil maken. Meer info: www.zenitor.be, mail: info@zenitor.be www.integraalvzw.be, mail: info@integraalvzw.be

10 MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE AANVULLEND PENSIOEN? 9. HOE ZIT HET MET HET AANVULLEND PENSIOEN? HOE WORDT DAT BETAALD? HOE KAN IK DAT OPVRAGEN? Zoals de naam het zegt, is het aanvullend pensioen een aanvulling op je wettelijke pensioen. Je kan het opvragen op het ogenblik dat je met pensioen gaat of wanneer je de leeftijd bereikt die wordt vermeld in de pensioenovereenkomst. De wettelijke pensioenleeftijd bedraagt momenteel 65 jaar. De wettelijke pensioenleeftijd wordt in 2025 verhoogd tot 66 jaar en in 2030 tot 67 jaar. Heb je een aanvullend pensioen via Zenito Aanvullend Pensioen? Contacteer ons gerust. Dit kan per e-mail: aanvullendpensioen@zenito.be. NA HET PENSIOEN? 10. WAT NA MIJN PENSIONERING? Maak kennis met Neos en ontdek het netwerk van ondernemende senioren! Een rijk netwerk blijft ook na je actieve loopbaan van levensbelang. De roots van Neos liggen bij Zenito. Neos telt ruim 31.000 leden in 200 lokale afdelingen. Elke Neos-club staat garant voor schitterende culturele evenementen, boeiende voordrachten, gezellige bijeenkomsten én goed gezelschap! De tijd van je leven beleef je bij Neos. Ontdek de Neos-club in jouw buurt op www.neosvzw.be.

MET PENSIOEN ALS ZELFSTANDIGE 11 MEER INFO? Voor meer informatie over pensioen en voor concrete bedragen kan je terecht op onze website www.zenito.be/pensioen. Heb je nog vragen over jouw concrete situatie, neem dan contact op met je klantverantwoordelijke. Zijn/haar gegevens vind je terug op alle briefwisseling van Zenito of zoek je klantverantwoordelijke op via de zoektool mijn klantverantwoordelijke op www.zenito.be/tools. Copyright 2016 (1e editie) Niets in deze uitgave mag op welke wijze dan ook verveelvoudigd of overgenomen worden, tenzij met uitdrukkelijke vermelding van: uit de 10 antwoorden over jouw pensioen als zelfstandige, een uitgave van Zenito Sociaal Verzekeringfonds vzw. Deze brochure is louter ten informatieve titel opgesteld. Zenito Sociaal Verzekeringsfonds vzw als auteur en uitgever kan niet aansprakelijk gesteld worden voor onjuiste gegevens. VU: Jan Steverlynck, Willebroekkaai 37, 1000 Brussel.

www.zenito.be