Met pensioen gaan als zelfstandige

Transcriptie

1 Met pensioen gaan als zelfstandige Uw handige gids over pensioenen, toegelaten activiteiten en meer Acerta ondersteunt starters, zelfstandigen en werkgevers in elke groeifase en bij elk hr-proces.

2 Redactie: Vormgeving: Realisatie: Mieke Bruyninckx ArtDokus.be Marketing Acerta Verantwoordelijke uitgever: Paul Roosen, Buro & Design Center Heizel Esplanade PB 65, 1020 Brussel Acerta Ondernemingsloket vzw BTW BE RPR Brussel BE Acerta Sociaal Verzekeringsfonds vzw: BTW BE RPR Brussel FSMA ca i.s.m. KBC Verzekeringen BE Acerta streeft naar kwaliteitsvolle actuele informatie, maar is niet verantwoordelijk voor eventuele fouten. Publicatiedatum: juni

3 Inhoud Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan? Hoe wordt mijn pensioen berekend? Hoeveel mag ik bijverdienen als gepensioneerde? Wanneer ga ik het best met pensioen? Hoe verloopt de pensioenenaanvraag? Ik zet mijn activiteit als zelfstandige stop Wat zijn mijn rechten in de sociale zekerheid? Ken ik alle pensioenen? Waarom kiezen voor Acerta? 3

4 De normale pensioenleeftijd is 65 jaar, zowel voor mannen als vrouwen. Om vervroegd met pensioen te kunnen gaan, moet u zelfstandige en/of werknemer geweest zijn gedurende een bepaald aantal kalenderjaren (per jaar minstens 2 kwartalen als zelfstandige of 1/3 van een volledig uurrooster als werknemer). Op welke leeftijd kan ik met pensioen gaan? Sinds 2013 werden zowel de leeftijd van het vervroegd pensioen als de loopbaanvoorwaarde geleidelijk opgetrokken. Hierop werden wel uitzonderingen voorzien voor personen met een loopbaan van minstens 40 jaar. Tabel 1: Pensioenleeftijd en loopbaanvoorwaarde Ingangsdatum pensioen Leeftijd vervroegd pensioen Loopbaanvoorwaarde , ,5 40 Vanaf Vragen over de pensioenleeftijd? Neem contact op met uw Acerta-kantoor. Een actueel overzicht van onze kantoren kan u terugvinden op onze website ikbenzelfstandige.be 4

5 Bij de aanpassing van de pensioenleeftijd en de loopbaanvoorwaarde heeft de regering de volgende overgangsmaatregelen voorzien: Wie op 31 december 2012 voldoet aan de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden van dat ogenblik, kan ook na 2012 altijd op vervroegd pensioen gaan. Voorbeeld: een zelfstandige werd 60 jaar in 2012 en had toen een carrière van 35 jaar. Hij had in 2012 vervroegd op pensioen kunnen gaan, maar wou liever nog wat verder werken. Na 2012 zal hij nooit meer voldoen aan de nieuwe voorwaarden, maar hij zal toch nog op vervroegd pensioen kunnen gaan op een zelf gekozen tijdstip. Voor sommigen wordt het verschil tussen de oude leeftijd voor vervroegd pensioen en de nieuwe leeftijd beperkt tot 2 jaar. Concreet: wie geboren is voor 1 januari 1956 en op 31 december 2012 een loopbaan van minstens 32 kalenderjaren bewijst, kan op vervroegd pensioen gaan op het ogenblik dat hij een loopbaan van 37 kalenderjaren heeft. Wie na 2012 op een bepaald ogenblik voldoet aan de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden, kan ook daarna op vervroegd pensioen gaan op een zelf gekozen tijdstip. Voorbeeld: een zelfstandige is 61 jaar geworden in 2014 en had toen een loopbaan van 39/45. Hij kon dus al in 2014 met pensioen gaan. Hij kan echter ook op een latere datum gaan. Het feit dat hij daardoor niet meer aan de leeftijds- en loopbaanvoorwaarde voldoet, vormt geen probleem Wie op pensioen wil gaan op 1 januari 2014, 1 januari 2015 of 1 januari 2016 moet voldoen aan de leeftijds- en loopbaanvoorwaarden van het jaar voordien. Op deze manier vermijdt men dat mensen die verjaren in december en op 1 januari van het jaar nadien op pensioen willen gaan, toch niet kunnen gaan omdat de voorwaarden vanaf 1 januari strenger geworden zijn. In navolging van de pensioenregeling voor werknemers werden ook in de pensioenwetgeving voor zelfstandigen nog extra overgangsmaatregelen ingevoerd voor personen met een gemengde loopbaan, die op 1 januari 2013 in een uitstapregeling voor werknemers zaten. Deze bijkomende overgangsmaatregelen gelden voor de volgende 3 groepen: werknemers waarvan de opzegtermijn is ingegaan voor 1 januari 2012 en eindigt of had moeten eindigen na 31 december 2012 werknemers die, buiten het conventioneel brugpensioen, voor 28 november 2011 in onderling overleg met hun werkgever een overeenkomst van vervroegde uittreding hebben afgesloten, die ten vroegste vervalt op de leeftijd van 60 jaar voor zover deze werknemers op dat ogenblik een loopbaan van tenminste 35 jaren bewijzen werknemers die een aanvraag tot vervroegd pensioen hebben ingediend voor 28 november

6 Hoe wordt mijn pensioen berekend? Stel uw pensioenloopbaan samen Uw pensioen als zelfstandige wordt berekend op basis van uw pensioenloopbaan, meer bepaald de jaren waarin u de sociale bijdragen in hoofdberoep betaald hebt. Een volledige loopbaan omvat 45 jaren of voltijdse dagequivalenten. Uw pensioenloopbaan start vanaf het ogenblik waarop u zelfstandige bent geworden en sluit af op de laatste dag van het kwartaal voor de ingangsdatum van uw pensioen. Hoe langer uw beroepsloopbaan is, hoe hoger uw pensioen. Het is dus belangrijk om een zo volledig mogelijke loopbaan te bewijzen. Gelukkig hoeft u zich daarover niet te bekommeren. Uw sociaal verzekeringsfonds houdt immers al uw gegevens bij en maakt deze automatisch over aan de pensioendiensten. Heel wat zelfstandigen zijn ook werknemer of ambtenaar geweest en hebben dus een gemengde loopbaan. Uiteraard hebben zij ook voor die jaren recht op een pensioen. Deze loopbaangegevens worden bijgehouden door de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP) of door de overheid. Gezinshoofd of alleenstaande? U hebt recht op een pensioen als gezinshoofd als u gehuwd bent en uw echtgenote ten laste is. Uw echtgenote is ten laste als ze zelf geen pensioen of uitkering geniet en haar beroepsinkomsten beperkt worden tot de toegelaten grens. Als u geen gezinshoofd bent, ontvangt u het pensioen als alleenstaande, dat ligt ongeveer 25% lager. Als beide echtgenoten pensioengerechtigd zijn, hebben zij dus beiden recht op het pensioen als alleenstaande. Maar als het gezinspensioen van één van de echtgenoten hoger is dan de twee pensioenen als alleenstaande samen, maakt de pensioendienst hen hierop attent. Zij kunnen dan nog kiezen welk pensioen ze nemen. Het volstaat om in uw pensioenaanvraag aan te geven welke hoedanigheid u had (zelfstandige, werknemer, ambtenaar). De rest volgt vanzelf. 6

7 Berekening van het zelfstandig pensioen Voor ieder loopbaanjaar wordt een pensioenbedrag berekend op basis van uw beroepsinkomen in dat jaar, meer bepaald het inkomen waarop u sociale bijdragen betaald hebt. Dat principe geldt voor uw loopbaanjaren vanaf Wat uw loopbaanjaren vóór 1984 betreft, wordt een forfaitair pensioen toegekend van 178,87 euro per loopbaanjaar als gezinshoofd of 143,10 euro per jaar als alleenstaande. Dat bedrag is voor alle zelfstandigen gelijk. Door het pensioenbedrag voor al uw loopbaanjaren op te tellen, krijgt men uw totaal pensioen. Voor de grote meerderheid van de zelfstandigen ligt dat onder het minimumpensioen, zodat zij in de praktijk het minimumpensioen toegekend krijgen, in verhouding tot hun loopbaanbreuk. Om recht te hebben op het minimumpensioen, moet uw loopbaanbreuk minstens 30/45 zijn. Als u vervroegd met pensioen gegaan bent in 2013 en uw loopbaan kleiner was dan 41/45 (incl. bepaalde jaren als werknemer), is uw pensioen als zelfstandige verminderd met een percentage dat varieert naargelang de pensioenleeftijd. U vindt deze percentages in tabel 2. Er werd in 2013 geen vermindering meer berekend vanaf 63 jaar of vanaf een loopbaan van 41 kalenderjaren. Tabel 2: Vermindering wegens vervroeging Leeftijd vervroegd pensioen % 60,5 21,5 % % 61,5 15 % % Vanaf 63 jaar / Als u wil weten hoeveel pensioen u precies zal genieten, kan u bij de overheid een vrijblijvende simulatie aanvragen. Als u nu al enig idee wil hebben, kan tabel 3 u helpen. Daarin vindt u het minimumpensioen voor personen die sinds hun 20ste ononderbroken zelfstandige geweest zijn. Voor personen die sinds 1984 hoge sociale bijdragen betaald hebben, kan het pensioen iets hoger liggen, maar nooit hoger dan het maximumpensioen (1 592,99 euro voor een gezinshoofd of 1 274,39 euro voor een alleenstaande). Voor pensioenen die ingaan vanaf 1 januari 2014 werd de vermindering wegens vervroeging volledig afgeschaft, ongeacht de leeftijd waarop men op pensioen gaat en ongeacht de loopbaan. 7

8 Berekening van het pensioen als werknemer of ambtenaar Als u ook werknemer of ambtenaar bent geweest, hebt u uiteraard ook recht op een pensioen voor dat gedeelte van uw loopbaan. Dat pensioen wordt afzonderlijk berekend. U ontvangt dus twee pensioenbeslissingen, eentje van de pensioendiensten van de zelfstandigen (RSVZ) en eentje van de pensioendiensten van de werknemers (RVP) of de ambtenaren (PDOS). Het pensioen als werknemer of ambtenaar hangt af van het loon. Hoe hoger het loon of de wedde, hoe hoger ook het pensioen. We kunnen hier onmogelijk concrete bedragen op plakken. U vraagt best een individuele simulatie aan. Tabel 3: Minimumpensioen als zelfstandige per maand ( ) Ingang Loopbaan Gezinshoofd Alleenstaande 60 jaar 40/ ,76 951,95 61 jaar 41/ ,95 975,74 62 jaar 42/ ,15 999,54 63 jaar 43/ , ,34 64 jaar 44/ , ,14 65 jaar 45/ , ,94 Cumulatieberekening Als u zelfstandige, werknemer of ambtenaar was, hebt u altijd recht op een pensioen op basis van die verschillende activiteiten. De som van de verschillende loopbanen kan echter niet hoger zijn dan voltijdse dagequivalenten. Dit komt overeen met 45 jaren voltijdse tewerkstelling. De vermindering wordt toegepast op de minst voordelige dagen, ongeacht het stelsel. De pensioenbonus Tot en met 2014 konden zelfstandigen een pensioenbonus verdienen door de ingangsdatum van hun pensioen uit te stellen. Via deze bonus werd het pensioenbedrag aanvankelijk opgetrokken met 59,73 euro per maand. Voor de extra loopbaanjaren vanaf 2014 kan men tussen 39 en 65 euro per maand krijgen bovenop het wettelijk pensioenbedrag. Het principe van de pensioenbonus bestaat ook in de pensioenregeling van de werknemers. Als u een gemengde loopbaan hebt (werknemer en zelfstandige in bijberoep), kan u dus een dubbele bonus verdienen door uw pensioen uit te stellen. Deze bonus is afgeschaft voor pensioenen, die ingaan vanaf Maar reeds opgebouwde bonussen blijven wel verworven. Inhoudingen De pensioendiensten berekenen uw bruto pensioen. Maar in sommige gevallen gebeurt er bij de betaling een inhouding, zodat uw netto pensioen lager uitvalt. De mogelijke inhoudingen zijn: de bedrijfsvoorheffing (als uw pensioen + 95 % van uw aanvullend pensioen hoger is dan 1 635,00 euro per maand voor een gezinshoofd of 1 140,00 euro per maand voor een alleenstaande. Bij kinderlast ligt het vrijgestelde bedrag hoger.); een bijdrage van 3,55 % voor het RIZIV (als uw pensioen + aanvullend pensioen hoger is dan 1 675,59 euro per maand voor een gezinshoofd of 1 413,84 euro per maand voor een alleenstaande); een soldariteitsbijdrage (als uw pensioen + aanvullend pensioen hoger is dan 2 569,12 euro per maand voor een gezinshoofd of 2 222,18 euro voor een alleenstaande). Als u enkele jaren zelfstandige in bijberoep was, hebt u ook recht op een pensioen in de regeling van de zelfstandigen, op voorwaarde dat u even hoge sociale bijdragen betaalde als een zelfstandige in hoofdberoep. Op die manier kan uw loopbaanbreuk eveneens uitkomen boven de eenheid. Ook in dit geval wordt de vermindering toegepast op de minst voordelige jaren, over de beide stelsels heen. 8

9 Hoeveel bedraagt mijn toekomstig pensioen? Vanaf de leeftijd van 55 jaar ontvangt u automatisch een pensioenraming van de overheid. U kan ook het aanvraagformulier raming van uw toekomstige pensioenrechten downloaden van Toekomstige gepensioneerde/formulieren. U ontvangt een berekening via de post. Als u vragen hebt bij de vaststelling van uw loopbaan in deze berekening, kan u terecht bij Acerta. 9

10 Hoeveel mag ik bijverdienen als gepensioneerde? Verplichte aangifte wordt de uitzondering Als u na uw pensionering nog een beroepsactiviteit wil uitoefenen, moet u daar sinds 2013 in principe geen aangifte meer van doen. Er zijn maar 4 situaties meer waarin de voorafgaande aangifte nog blijft bestaan: voor de eerste uitbetaling van het pensioen; wanneer u een mandaat, ambt of post uitoefent; wanneer u een beroepsactiviteit in het buitenland uitoefent; wanneer u een sociale uitkering in het buitenland geniet. Hoeveel sociale bijdragen moet ik nog betalen? Als u na uw pensioen een beroepsactiviteit als zelfstandige blijft uitoefenen, moet u in principe sociale bijdragen blijven betalen. De bijdragen worden voorlopig berekend op uw inkomen van het 3de voorafgaande jaar. Nadien volgt er een regularisatie op het inkomen van het lopende jaar. Er gelden geen maximumbedragen meer, tenzij voor de eerste 3 volledige kalenderjaren vanaf de ingangsdatum van het pensioen. Deze maximumbijdragen gelden niet voor de gepensioneerden, die onbeperkt mogen bijverdienen. Zij betalen sociale bijdragen op het volledige beroepsinkomen. Tabel 4: Toegelaten beroepsinkomen per jaar vóór de leeftijd van 65 jaar Zelfstandige (netto per jaar) Werknemer (bruto per jaar) Rustpensioen zonder kinderlast Rustpensioen met kinderlast Overlevingspensioen zonder kinderlast Overlevingspensioen met kinderlast

11 Toegelaten beroepsinkomen Het toegelaten beroepsinkomen als gepensioneerde vindt u in tabel 4. Als u de toegelaten grens overschrijdt met minder dan 100 %, wordt uw pensioen verminderd met het percentage van de overschrijding. Als de overschrijding 100 % bedraagt of meer, wordt uw pensioen voor dat jaar volledig geschorst. Vanaf 2015 mogen gepensioneerden die 65 jaar zijn of ouder, onbeperkt bijverdienen. Ook gepensioneerden, jonger dan 65 jaar, mogen onbeperkt bijverdienen als ze een loopbaan van minstens 45 jaar bewijzen. Onbezoldigd mandaat Speciale regeling land- en tuinbouw Land- en tuinbouwers die hun beroepsactiviteit na hun pensioen beperken tot de hierna volgende oppervlakte, moeten geen sociale bijdragen meer betalen: 1 ha landbouwgrond, maai- of grasweide; 35 are gewone boomgaard; 15 a groenten; 15 a tabak of hop; 15 a geneeskrachtige planten of intensieve boomgaard; 12,5 are boomkwekerij of rijsbos; 10 a witloof; 3 a bloemen of sierplanten; 200 m2 serre. Voor gemengde teelt gelden er bijkomende grenzen. Als uw activiteit als gepensioneerde zich beperkt tot een onbezoldigd mandaat in een vennootschap (zaakvoerder, bestuurder, ), moet u geen sociale bijdragen meer betalen. Let wel: uw activiteit moet beperkt blijven tot het mandaat, meer bepaald het leiden, verbinden en vertegenwoordigen van de vennootschap. Als u daarnaast ook uitvoerende taken waarneemt in de vennootschap, blijft u bijdrageplichtig. Het kan hier gaan om dienstverlening aan het cliënteel, administratief of boekhoudkundig werk, technische taken, 11

12 Tabel 5: Sociale bijdragen na pensioen Netto jaarinkomen Sociale bijdrage per kwartaal 0,00 0, ,80 0, ,81 107, ,00 113, ,00 189, ,00 236,09 Max. bijdr. vervroegd pensioen zonder kinderlast 8 000,00 302, ,00 354,13 Max.bijdr. vervroegd pensioen met kinderlast ,00 568, , , , , , , , ,11 Max.bijdr. na pensioenleeftijd met pensioen Schakel uw echtgenote in Als uw echtgenote u helpt bij uw beroepsactiviteit, mag u een gedeelte van uw beroepsinkomen fiscaal op haar naam zetten. Voor de beoordeling van het toegelaten bedrag (tabel 4) geldt alleen het gedeelte van het inkomen dat fiscaal op uw naam staat. Door u goed te organiseren, kan u dus samen met uw echtgenote meer verdienen dan de toegelaten grens. Uw persoonlijke sociale bijdrage stijgt niet. Hou er wel rekening mee dat ook uw meewerkende echtgenote moet aansluiten bij het sociaal verzekeringsfonds, tenzij ze al een eigen sociaal statuut heeft. Of ze ook sociale bijdragen moet betalen en hoeveel, hangt af van het beroepsinkomen op haar naam. Vragen over toegelaten activiteit en sociale bijdragen? Neem contact op met uw Acerta-kantoor. Een actueel overzicht van onze kantoren kan u terugvinden op onze website ikbenzelfstandige.be Voor een juiste fiscale aangifte vraagt u advies aan een boekhouder of fiscalist. 12

13 13

14 Wanneer ga ik het best met pensioen? Nu u weet hoe uw pensioen berekend wordt en welk bedrag u mag bijverdienen, blijft de vraag op welke leeftijd u het best met pensioen gaat. Dat hangt natuurlijk af van veel factoren, zoals uw werklust, gezondheid, gezinssituatie, financiële engagementen, leefbaarheid van uw bedrijf, enz. Louter vanuit de invalshoek van de pensioenwetgeving kunnen we de volgende vuistregels formuleren: Uw loopbaanbreuk is een belangrijk uitgangspunt. Als u aan de loopbaanvoorwaarde voldoet, zou u kunnen overwegen om met vervroegd pensioen te gaan. Sinds 1 januari 2014 is de vermindering wegens vervroeging immers afgeschaft. Ook de daling van de sociale bijdragen kan een argument zijn om met vervroegd pensioen te gaan. Uw pensioen ligt dan weliswaar lager, maar u bespaart ook sociale bijdragen. Het kan een oplossing zijn voor mensen die het rustiger aan willen doen en zo weinig mogelijk sociale lasten willen betalen. Doorwerken heeft dan weer als voordeel dat uw loopbaanbreuk verhoogt en dat u recht opent op een hoger pensioen. Als u 65 jaar bent mag u zelfs onbeperkt bijverdienen. U kan uw pensioen dan als extraatje opvragen zonder uw inkomsten te beperken. 14

15 Hoe verloopt de pensioenaanvraag? Als u met pensioen wil gaan op uw 65ste, hoeft u geen aanvraag te doen. De pensioendiensten onderzoeken immers ambtshalve uw pensioenrechten. U ontvangt daarover een brief rond de 15de maand vóór uw 65ste verjaardag. Daarin is uw pensioen berekend. U bent vrij om dat pensioen te laten ingaan of niet. Als u vervroegd met pensioen wil gaan, moet u een aanvraag doen via het gemeentehuis of elektronisch via pensioenaanvraag.be. Dat kan vanaf de 12de maand vóór de ingangsdatum van uw pensioen. Hoe gaat het daarna verder? Het gemeentehuis stuurt uw aanvraag door naar de bevoegde pensioendiensten. Enige tijd nadien ontvangt u van de pensioendiensten een vragenlijst. De pensioendiensten sturen de nodige gegevens door naar uw sociaal verzekeringfonds, dat automatisch uw sociale bijdragen aanpast vanaf het kwartaal waarin u met pensioen gaat. Het kan even duren voor u een pensioenbeslissing ontvangt, maar de pensioendiensten laten u in ieder geval vóór de ingangsdatum weten op welk bedrag u recht hebt. Als u zelfstandige en loontrekkende was, krijgt u van iedere pensioendienst afzonderlijk een beslissing. U kan op dat moment nog altijd beslissen om uw pensioenniet te laten ingaan. Hulp bij uw pensioenaanvraag? Voor hulp bij het invullen van de formulieren kan u terecht bij de volgende organisaties: de zitdag van het RSVZ in uw gemeente (vraag informatie aan uw gemeentehuis); de pensioendienst van uw ziekenfonds (vraag informatie aan uw ziekenfonds); 15

16 Ik zet mijn activiteit als zelfstandige stop Wat zijn mijn rechten in de sociale zekerheid? Wat moet ik doen? Als u beslist om iedere beroepsactiviteit stop te zetten vanaf uw pensionering, kan u de pensioendiensten daarover inlichten. U bent ook wettelijk verplicht om uw ondernemingsnummer te laten schrappen. Hiervoor kan u terecht bij Acerta Ondernemingsloket. Na de doorhaling van uw ondernemingsnummer, kunnen we ook uw bijdragedossier afsluiten. Als u uw bedrijf overlaat, is uiteraard ook de overnemer welkom bij Acerta om de formaliteiten als beginnende zelfstandige te laten regelen. Als gepensioneerde hebt u recht op terugbetaling van uw grote en kleine risico s, zonder dat u nog bijdragen moet betalen. U moet daarvoor niets doen. Uw ziekenfonds wordt verwittigd door de pensioendiensten. U hebt recht op verhoogde terugbetaling (voorkeurregeling of RVV) als het gezinsinkomen lager ligt dan ,81 euro, verhoogd met 3 079,19 euro per persoon ten laste. Dat moet u zelf wel even in orde brengen bij uw ziekenfonds. Als er nog rechtgevende kinderen zijn, hebt u als gepensioneerde eventueel recht op verhoogde kinderbijslag. Acerta stuurt u automatisch de nodige formulieren. Hoe de stopzetting regelen? U moet enkele formulieren ondertekenen en de prijs voor de doorhaling van uw ondernemingsnummer betalen. U komt dus best even langs op uw Acerta-kantoor. Maak een afspraak via tel Meer informatie over uw rechten? Neem contact op met uw Acerta-kantoor. Een actueel overzicht van onze kantoren kan u terugvinden op onze website ikbenzelfstandige.be 16

17 Ken ik alle pensioenen? Naast het gewone rustpensioen, waarover u meer kan lezen in deze brochure, bestaan er nog de volgende pensioenvormen. Het overlevingspensioen: dit is het pensioen dat de weduwe of weduwnaar van een zelfstandige of loontrekkende kan aanvragen op basis van de beroepsloopbaan van de overleden echtgenoot. Het pensioen voor de feitelijk gescheiden echtgenoot: als de echtgenoten feitelijk gescheiden zijn, wordt het gezinspensioen voor de helft uitbetaald aan iedere echtgenoot. Het echtscheidingspensioen: na de echtscheiding heeft men recht op de helft van het gezinspensioen van de exechtgenoot, beperkt tot het opgebouwde pensioen tijdens het huwelijk. Inkomensgarantie voor ouderen (IGO): vanaf de leeftijd van 65 jaar hebt u recht op een bestaansminimum van 8 093,52 euro per jaar als samenwonende of ,40 euro als alleenstaande. Als uw pensioen en bestaansmiddelen lager liggen, hebt u recht op een financiële tegemoetkoming. Uw pensioen wordt in rekening gebracht ten belope van 90 %. De IGO-uitkering wordt aangevraagd via het gemeentehuis. Buitenlandse pensioenen: een persoon die gedurende een gedeelte van zijn loopbaan in een ander land van de Europese Unie heeft gewerkt, heeft recht op een pensioen vanwege de betrokken lidstaat of lidstaten. Hij kan dat aanvragen via de Belgische instanties. Als de beroepsactiviteit zich situeerde in een land buiten de Europese Unie, hangt het af van de wetgeving van dat land en van een eventueel bilateraal verdrag of hij recht heeft op een pensioen. De pensioenrente of het onvoorwaardelijk pensioen : een persoon die de normale pensioenleeftijd bereikt maar niet met pensioen gaat, heeft toch altijd recht op het wettelijk gedeelte van de rente die gevormd is op zijn pensioenstortingen. Dit is een onvoorwaardelijk pensioen. 17

18 18

19 Waarom kiezen voor Acerta? Acerta ondersteunt starters, zelfstandigen en werkgevers in elke groeifase en bij elk hr-proces. We zijn marktleider in Vlaanderen en kennen een sterk groeiende aanwezigheid in Brussel en Wallonië. Als full service hr-dienstengroep hebben we alles in huis: vestigingsformaliteiten, sociale zekerheidsdiensten, payrollmanagement, gespecialiseerd juridisch advies, kinderbijslagdiensten, enz. U staat als klant steeds centraal Correcte service Onze permanente zorg gaat uit naar een correct beheer van uw dossier, naar toegankelijke informatie en naar een kwaliteitsvolle dienstverlening. U geniet bij ons van een persoonlijke begeleiding. Innovatieve tools U kan gerust zijn dat wij te allen tijde investeren in onze tools en ondersteuning. Daarbij stellen wij veiligheid, efficiëntie en een gemakkelijk gebruik voorop. Zo staan wij 24/24 voor u klaar. Bereikbaar en snel U bent steeds van harte welkom in onze plaatselijke kantoren. Voor meer informatie kan u steeds terecht in onze kantoren. Een actueel overzicht vindt u terug op onze website ikbenzelfstandige.be. 19

20 SZB V.U.: Paul Roosen, Buro & Design Center - Heizel Esplanade PB 65, 1020 Brussel ikbenzelfstandige.be zelfstandigen@acerta.be