Ontslag uit het Moeder&Kind Centrum
Inhoudsopgave Wat regelt u zelf voordat u met ontslag gaat?...5 Wat krijgt u van ons mee?...6 Wat doen wij voor u bij het ontslag?...7 Voor u persoonlijk is het volgende belangrijk:...7 Adviezen voor de kraamvrouw...8 Adviezen voor de baby... 11 Overige belangrijke informatie... 16 3
4
U mag bijna met ontslag. De verpleegkundige neemt eerst nog een aantal belangrijke dingen met u door: Wat regelt u zelf voordat u met ontslag gaat? U belt de kraamzorg op het moment dat u weet wanneer u naar huis mag. Zij vragen u naar de gegevens van moeder en kind. U heeft een maxicosi nodig voor het vervoer van uw baby. Deze maxicosi moet veilig zijn: er staat een keurmerk op de achterkant. U moet uw baby binnen drie werkdagen inschrijven bij de Burgerlijke Stand van de gemeente waar u bevallen bent. Hiervoor neemt u een identiteitsbewijs mee. Als u getrouwd bent, kunt u de baby in uw trouwboekje laten bijschrijven. Als u niet getrouwd bent, neemt u het bewijs van erkenning mee. U geeft de naam/namen van uw baby door, de geboortedatum en het tijdstip. Het is ook mogelijk om uw baby aan te geven in ons ziekenhuis bij het geboorteloket in de centrale hal. Dit is elke werkdag mogelijk tussen 09.30 uur en 10.30 uur. Op het gemeentehuis kunt u bij de Dienst Burgerzaken van de Gemeente Harderwijk terecht op werkdagen tussen 09.00 uur en 12.30 uur en op donderdag tussen 09.00 uur en 22.00 uur. 5
Wat krijgt u van ons mee? Een enveloppe voor de kraamzorg, met gegevens over u en de baby. Deze geeft u thuis aan de kraamverzorgster. Als u geen recht meer heeft op kraamzorg, bewaar dan de enveloppe bij de papieren voor het consultatiebureau. Een enveloppe voor de huisarts met gegevens over u en de baby. Het is de bedoeling dat u deze enveloppe binnen een paar dagen afgeeft bij de huisarts. Een enveloppe voor uw eigen verloskundige*, met gegevens over u en de baby. Het is de bedoeling dat u de enveloppe aan de verloskundige geeft tijdens het eerste bezoek bij u thuis. In dit boekje staan een aantal belangrijke dingen. Bijvoorbeeld: achterin het boekje staat: uw baby is op dit moment niet verzekerd tegen ziektekosten. Het is dus belangrijk om uw baby zo snel mogelijk in te schrijven bij uw zorgverzekeraar. U leest op pagina 16 hoe u binnen twee weken de verzekeringsgegevens aan ons doorgeeft. Als u voor nacontrole moet komen bij de gynaecoloog, krijgt u een afspraak mee. Als u in het weekend met ontslag gaat, krijgt u een kaartje mee waarop een telefoonnummer staat. Wij verzoeken u om na het weekend zelf een afspraak te maken. * of de huisarts, als die de controle uitvoert tijdens uw kraamtijd In deze folder wordt verder van verloskundige gesproken 6
Als u medicijnen moet blijven gebruiken, krijgt u een recept mee. In het ziekenhuis is een apotheek op de begane grond, hier kunt u alvast uw medicijnen halen. Wat doen wij voor u bij het ontslag? Wij bellen uw eigen verloskundige en geven gegevens van de bevalling en van de baby door. De verloskundige komt de volgende dag langs voor een huisbezoek. U kunt in de kraamtijd bij haar terecht voor vragen en problemen. Wij vragen u persoonlijk hoe u de opname bij ons heeft ervaren. Als er iets is, horen wij dat graag meteen van u. Ook vragen wij u op www.stjansdal.nl/vragenlijst uw mening te geven! Deze enquête is voor ons erg belangrijk! Van uw ervaring kunnen wij leren en indien nodig onze zorg verbeteren. Voor u persoonlijk is het volgende belangrijk: Wij wensen u een goede kraamtijd toe! De medewerkers van het Moeder&Kind Centrum, Ziekenhuis St Jansdal 7
Adviezen voor de kraamvrouw Hygiëne In het kraambed is handhygiëne erg belangrijk. Was regelmatig uw handen! In ieder geval in de volgende situaties: na toiletbezoek, na het eten, voor en na de verzorging van uw baby. Vóór de borstvoeding of het klaarmaken van flesvoeding. De baarmoeder Na de bevalling is er aan de binnenkant van de baarmoeder een wond, daar waar de placenta (moederkoek) heeft vastgezeten. Het bloedverlies komt daar vandaan. De eerste paar dagen is het bloedverlies helder rood en meer dan bij een gewone menstruatie. Daarna wordt het bloedverlies minder en donkerrood of bruin van kleur. Uiteindelijk wordt het een afscheiding die geel van kleur of doorzichtig is. Als u wat meer in beweging komt, kan het nog wel weer een paar dagen wat meer en helderrood worden. Na vier tot zes weken is het vloeien over. Als het bloed sterk gaat ruiken, is het goed om de verloskundige in te lichten, de oorzaak kan een ontsteking zijn. Naweeën en stolsels De baarmoeder is een spier, die regelmatig sterk samentrekt om de wond te dichten. Deze samentrekkingen noemen we naweeën. U mag als u er veel last van heeft, om de zes uur een paracetamol innemen. 8
Bij het geven van borstvoeding komt er ook een hormoon vrij dat voor samentrekking zorgt. Meestal zijn pijnlijke naweeën binnen twee dagen over. Als het bloed even in de baarmoeder blijft, omdat die even niet goed samentrekt, kan het zijn dat het gaat stollen. Stolsels kunnen wel zo groot zijn als een vuist. Als dit vaker voorkomt, adviseren wij dit door te geven aan uw verloskundige. Plassen Net onder de baarmoeder in de buikholte bevindt zich de blaas. Het is goed om vaak te gaan plassen, in ieder geval elke drie uur, om de blaas leeg te houden. Een volle blaas houdt het samentrekken van de baarmoeder tegen, waardoor u meer gaat vloeien uit de wond aan de binnenkant van de baarmoeder. Na of tijdens het plassen spoelt u met water en verwisselt u het verband. Hygiëne is belangrijk om infecties te voorkomen. Als het plassen erg zeer doet kunt u ook onder de douche plassen, de waterstraal van de douche verlicht het branderige gevoel. Pijnstilling Pijn komt vaak voor na een bevalling. Dit kan allerlei oorzaken hebben, zoals hechtingen, naweeën, stuwing, tepelkloven of spierpijn. Als pijnstilling mag u paracetamol gebruiken, maximaal zes tot acht tabletten van 500 mg per 24 uur. Dit mag ook als u borstvoeding geeft. 9
Perineum en hechtingen Na de bevalling is het perineum (het gebied tussen de plasbuis en de anus) vaak gezwollen en pijnlijk. Als u er voorzichtig en recht op gaat zitten, geneest het meestal het beste. Zo voorkomt u ook pijn in uw rug van een verkeerde houding. Een ijskompres kan verlichting geven. Hechtingen lossen vanzelf op. Als u er veel last van heeft, kunnen uitwendige hechtingen na vijf tot zeven dagen worden verwijderd door de verloskundige. Ontlasting na de bevalling Het duurt vaak een aantal dagen voordat u ontlasting krijgt in het kraambed. Eet daarom vezelrijk (groente, fruit en volkorenproducten) en drink voldoende. Stuwing bij borstvoeding In de dagen na de bevalling zullen de borsten voller en steviger worden. De bloedvoorziening neemt toe en daarna ook de melkproductie. Hierdoor kan uw temperatuur wat stijgen en de borsten kunnen gespannen en warm aanvoelen. Dit is een milde stuwing, meestal komt dit voor als de melkproductie op gang komt. Het is belangrijk, zeker in deze fase, dat uw baby goed en regelmatig aangelegd wordt. Mocht de temperatuursverhoging boven de 38 graden Celsius uitkomen, dan spreken wij van koorts en adviseren wij contact op te nemen met uw verloskundige. 10
Stuwing bij flesvoeding Wanneer u flesvoeding geeft, is het aan te raden uw borsten zo min mogelijk te stimuleren en extra warmte te vermijden. Draag in het kraambed een strakke BH. Wanneer er hevige stuwing is, overleg dan met uw kraamverzorgende of verloskundige wat u het beste kunt doen. Kraamtranen Een bevalling is een emotionele en aangrijpende gebeurtenis. Een paar dagen na de bevalling bent u soms ineens erg moe en de pijnklachten lijken op zo n dag veel erger. Bovendien spelen de hormonen ook een grote rol. Een huildag hoort bij de kraamtijd en is heel normaal. Geef er gerust aan toe. Adviezen voor de baby Temperatuur Een baby die net geboren is, moet zich aanpassen aan de temperatuur buiten de baarmoeder. Koude handjes, voetjes en neus van uw baby zeggen niets over de temperatuur. De temperatuur van de baby moet tussen de 36,5 C en 37,5 C liggen. Als de temperatuur lager is dan 36,5 C, zorgt u voor warmte. Dit kan door voeding te geven, een kruik in de wieg te leggen, een mutsje op te doen of eventueel een extra deken te geven. Neem bij een temperatuur onder de 36,0 C contact op met uw verloskundige. Neem in elk geval een uur nadien nog een keer de temperatuur van de baby op. 11
Dit geldt ook na de volgende maatregelen: Als de temperatuur hoger is dan 37,5 C, zorgt u voor verkoeling, Dit kan door de kruik uit de wieg te nemen, voeding te geven, uw baby minder warm aan te kleden of een dekentje weg te halen. Neem bij een temperatuur boven de 38,0 C contact op met uw verloskundige. Poepen en plassen Een baby moet binnen 24 uur gepoept en geplast hebben. De eerste ontlasting wordt meconium genoemd, deze is zwart en teerachtig. De billetjes zijn vaak moeilijk schoon te maken. De ontlasting wordt steeds lichter van kleur tot het lichtbruin is (of geel is bij borstvoeding). Een baby moet ook binnen 24 uur geplast hebben. Gedurende de eerste dagen heeft de baby, afhankelijk van de hoeveelheid voeding, twee of drie natte luiers. Na een week is bijna iedere luier nat. Soms ziet u de eerste twee dagen een oranje/rood vlekje in de luier. Dit noemen we uraat en het komt vaak voor als uw baby nog niet veel drinkt. Meisjes kunnen na de geboorte soms wat slijm of bloed verliezen. Dit wordt schijnmenstruatie genoemd en komt door hormonen. Dit is niet ernstig en gaat vanzelf weer over. Borstvoeding U kunt uw baby aanleggen bij zoekbewegingen, smakken of huilen. Laat maximaal vier uur tussen de voedingen zitten. Probeer overdag om de twee à drie uur aan te leggen, dit 12
stimuleert het aanmaken van de borstvoeding. Het kan ongeveer drie dagen duren (soms langer) voordat de voeding goed op gang is gekomen. U kunt gebruik maken van de kennis van onze lactatiekundigen. Dit zijn verpleegkundigen die een extra opleiding gehad hebben om u te kunnen helpen bij problemen rondom de borstvoeding. Zij hebben een spreekuur op maandag en donderdag. U kunt hen per mail bereiken: lactatiekundigen@stjansdal.nl of eventueel per telefoon (0341) 463409. Flesvoeding Als u flesvoeding geeft, krijgt uw baby in principe zeven à acht voedingen per dag. Geef uw baby de eerste dag 10-15 ml voeding per keer. Geef elke dag 10 ml meer per voeding, tot 100 cc per keer. Kook flessen en spenen voor het eerste gebruik tien minuten uit in kokend water en daarna een keer per dag drie minuten. Alle soorten flesvoeding die u in Nederland kunt kopen zijn goedgekeurd. De samenstelling van flesvoeding is vastgelegd in de Warenwet. Spugen De eerste 24 tot 48 uur zijn baby s soms wat misselijk en kunnen ze spugen. Ook kan bellen blazen een teken zijn van misselijkheid. Sommige baby s spugen vruchtwater met wat rood-bruin bloed of slijm. Dit is normaal. 13
Huilen Baby s huilen regelmatig. Huilen kan onder andere een teken zijn van honger, een vieze luier, kramp, zuigbehoefte of een boertje dat dwars zit. Uw baby moet wennen aan de wereld buiten de baarmoeder. Een baby wordt vaak rustig als hij bij u of uw partner ligt. Geel zien Baby s gaan vaak na een dag of drie geel zien. Dit komt omdat de lever zich moet aanpassen aan de situatie buiten de baarmoeder. De stof die zorgt dat uw baby geel ziet heet bilirubine, dit gaat via de ontlasting het lichaam uit. Zonlicht zorgt voor extra afbraak van bilirubine. Als uw baby geel is en erg sloom wordt, niet meer wil drinken en slecht wakker te maken is, moet neem dan contact op met uw verloskundige. Navelstompje Na de bevalling krijgt uw baby een klemmetje op het stompje als de navelstreng doorgeknipt wordt. Het navelstompje droogt helemaal in en valt er af. Dit is meestal tussen de vijfde en tiende dag. De kraamverzorgende zal het navelstompje verzorgen en controleren. Hielprik / gehoortest Op de vierde of vijfde dag na de bevalling krijgt uw baby de hielprik. Hierbij neemt een verpleegkundige een beetje bloed uit het hieltje af. Dit wordt onderzocht op een aantal 14
aangeboren afwijkingen: ziekten die te behandelen zijn met een dieet of medicijnen. Als de uitslag goed is, hoort u niets. Bij afwijkende uitslagen krijgt u binnen drie maanden bericht. Gelijktijdig met de hielprik neemt men meestal ook meteen een gehoortest af. Huiduitslag De eerste week krijgt uw baby soms wat uitslag of pukkeltjes. De huid moet nog wennen aan de nieuwe omgeving. De uitslag betekent niet meteen dat uw baby ergens allergisch voor is. Het is wel aan te raden om op te letten met geparfumeerde wasmiddelen en verzorgingsmiddelen voor de huid. Gewicht verliezen Het is normaal dat een kindje in de eerste week wat afvalt. Dit mag niet meer zijn dan 10% van het geboortegewicht. Het komt vooral doordat een baby meer vocht verliest dan dat het met de voeding binnen krijgt. Op de tiende dag hebben de meeste kinderen hun geboortegewicht weer bereikt. Vitamine K en D Een baby die borstvoeding krijgt, heeft extra vitamine K nodig. Vitamine K is belangrijk voor de bloedstolling. Alle baby s krijgen na de geboorte drie druppels vitamine K, genoeg voor de eerste week. Vanaf de achtste dag geeft u uw baby iedere dag vitamine K en vitamine D. De aanbevolen hoeveelheid staat op de verpakking. 15
Overige belangrijke informatie Zorgverzekering Uw baby is op dit moment niet verzekerd tegen ziektekosten! Meld daarom de geboorte bij uw zorgverzekeraar, dan ontvangt u een registratienummer voor uw baby. Dit registratienummer mailt u naar facturering@stjansdal.nl. Dit adres is uitsluitend voor het doorgeven van de verzekeringsgegevens, niet voor vragen over nota s e.d. U kunt het ook per telefoon doorgeven, op maandag t/m donderdag tussen 8.00 en 12.00 uur. Belt u daarvoor met de afdeling Facturering: (0341) 463518. Ontvangen wij binnen twee weken een inschrijfnummer van uw baby, dan kunnen wij de rekening van de zorgkosten van uw baby rechtstreeks naar uw zorgverzekeraar sturen. Ontvangen wij dit nummer niet, dan sturen we u zelf de rekening toe. Consultatiebureau U doet aangifte van de geboorte bij de Burgerlijke Stand van de gemeente Harderwijk. Zij geven de geboorte van uw baby automatisch door aan het consultatiebureau bij u in de buurt. In de eerste week na de geboorte komt de wijkverpleegkundige langs voor het hielprikje, de gehoortest en een intakegesprek. U krijgt dan ook een afspraak om naar het consultatiebureau te komen. 16
De lactatiekundige Voor al uw vragen over borstvoeding Voor wie? U kunt terecht bij de lactatiekundige van het ziekenhuis wanneer: u begeleid wordt door de gynaecoloog/ klinisch verloskundige u op de kraamsuites van het Moeder&Kind Centrum bevallen bent uw baby opgenomen is of opgenomen geweest is op de couveusesuites van het Moeder&Kind Centrum Met welke vragen? Tijdens de zwangerschap, wanneer u: twijfelt tussen het geven van borst of kunstvoeding vragen heeft over uw borsten en borstvoeding negatieve ervaringen heeft met het geven van borstvoeding Na de bevalling, wanneer u: problemen heeft bij het geven van borstvoeding vragen heeft over medicijngebruik bij borstvoeding Spreekuur Lactatiekundig spreekuur: maandag en donderdag Op afspraak via de secretaresse van het Moeder&Kind Centrum Ma t/m vr: 8.00-16.00 uur; tel: (0341) 463627 of (0341) 463409 Bellen of mailen Met vragen, waarvoor geen afspraak nodig is, kunt u bellen op maandag tot en met vrijdag tel: (0341) 463409 of mailen naar: lactatiekundigen@stjansdal.nl 17
18
Uitgave: Patiëntencommunicatie Vormgeving: PR&Communicatie Harderwijk, november 2015 CAZ GY 160.11.15
Ziekenhuis St Jansdal Wethouder Jansenlaan 90 3844 DG Harderwijk Postbus 138 3840 AC Harderwijk Telefoon (0341) 463911 www.stjansdal.nl