Flesvoeding. Inleiding

Transcriptie

1 Flesvoeding Inleiding Gefeliciteerd met uw baby! U gaat uw kindje flesvoeding geven. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom ouders na de geboorte van hun kind kiezen (of moeten kiezen) voor flesvoeding in plaats van borstvoeding. In deze brochure geven wij informatie over flesvoeding. De eerste voeding Ongeveer een uur na de geboorte krijgt uw baby zijn of haar eerste flesje met voeding. De hoeveelheid is afhankelijk van het geboortegewicht van uw baby. Niet alle baby's drinken vanaf de eerste fles alles op. Dit is geen reden tot bezorgdheid. Na een paar dagen oefenen komt dit in de meeste gevallen vanzelf goed. Afhankelijk van hoe uw baby de fles drinkt, wordt de hoeveelheid voeding de daaropvolgende dagen opgehoogd. Dit gaat in overleg met de verpleegkundige van de afdeling en/of de kinderarts als deze bij de behandeling van uw baby betrokken is. In de kraamtijd thuis wordt de hoeveelheid voeding in overleg met de kraamverzorgende en/of verloskundige verder opgehoogd. Na de kraamtijd zal het consultatiebureau dit vervolgen. Hier wordt uw baby bij ieder bezoek gewogen. De verpleegkundige van het consultatiebureauteam zal naar aanleiding van het gewicht van uw baby met u bespreken hoeveel voeding uw baby mag hebben en hoe vaak. Het is niet verstandig uw baby meer voeding te geven dan de hoeveelheid die bij het gewicht en de leeftijd van de baby passen. De totale hoeveelheid voeding per dag wordt gedeeld door het aantal voedingen dat de baby nodig heeft. Afhankelijk van het geboortegewicht krijgt een baby zeven of acht voedingen per 24 uur. Mocht uw baby meer dan tien procent zijn afgevallen, dan zal er overleg plaatsvinden met de kinderarts (in het ziekenhuis) of verloskundige (in de thuissituatie). Hoe weet ik dat de flesvoeding warm genoeg is? Flesvoeding kan in een flessenwarmer, magnetron of au bain-marie verwarmd worden. Au bain-marie is geleidelijk aan verwarmen van de fles met voeding in een pan of kom met warm water. Lees de instructie voor het bereiden en bewaren van de voeding op de verpakking. Wanneer u de fles opgewarmd hebt, kunt u de temperatuur van de voeding controleren door een drupje melk aan de binnenkant van de pols te laten druppen. Wanneer u zowel geen kou als geen warmte ervaart, is de melk op temperatuur. Voelt de melk koud aan, dan moet het nog wat verder opgewarmd worden. Voelt de melk warm of zelfs heet, dan moet u de fles onder een koude kraan af laten koelen. Welk flesje moet ik gebruiken? Er zijn verschillende flesjes en verschillende vormen van spenen in de winkel te verkrijgen. Het is moeilijk om te adviseren welke fles en welke speen het beste is voor uw baby. Wanneer u merkt dat de baby zeer snel of juist heel langzaam de voeding drinkt of dat de baby veel spuugt, vraag dan de kraamverzorgster of het consultatiebureau om advies. 1

2 Het is heel verstandig om in de kraamweek steeds dezelfde soort fles en speen te gebruiken om de baby een kans te geven om aan het drinken te wennen. Hoe maak ik flesvoeding klaar? In het ziekenhuis heeft de verpleegkundige kant-en-klare voeding voor u warm gemaakt. Thuis leert u van de kraamverzorgster hoe de flesvoeding op correcte wijze wordt bereid. Instructies voor het geven van de voeding Neem voor het geven van de fles rustig de tijd. Het voeden duurt gemiddeld tussen de vijftien en dertig minuten (afhankelijk van de hoeveelheid aangeboden voeding). Ondersteun uw baby met uw arm. Houd de fles schuin, zodat de speen gevuld is met voeding. Strijk met de speen langs de lipjes en wacht tot uw kindje de mond wijd openspert. Breng de speen voorzichtig in het mondje; het kindje moet als het ware de speen zelf naar binnen zuigen. De lippen moeten goed om de speen sluiten en niet naar binnen worden gezogen. De tong ligt tijdens het drinken onder de speen. Na de voeding komt er meestal een boertje. Houd uw kindje hiervoor (half) rechtop. Over de schouder leggen en op het ruggetje kloppen is niet nodig. Wrijf zachtjes over zijn/haar rug en wacht rustig af tot het boertje komt. Eventuele rest voeding weggooien. Early Feeding Skills Als uw baby is opgenomen op de couveuse unit, worden de voedingsmomenten van uw kindje beoordeeld met de Early Feeding Skills- checklist. De Early Feeding Skills-checklist wordt gebruikt bij: Alle premature baby s vanaf de leeftijd van 32 weken, die starten met fles-of borstvoeding. Premature baby s leren later en anders drinken omdat hun zenuwstelstel en organen nog niet helemaal volgroeid zijn. Alle op tijd geboren baby s met adem-, slik- en zuigproblemen. Het doel van de checklist is: Voorkomen dat uw baby zich verslikt. Voorkomen van stress tijdens de voedingsmomenten. Ervoor zorgen dat het drinken voor u en uw baby een positieve ervaring is of wordt. Aangeven dat kleine aanpassingen nodig zijn om uw baby beter te laten drinken. 2

3 Wat betekent dit voor uw baby? Er wordt gekeken of uw baby toe is aan zelf drinken. Uw baby zal hierdoor meer rust krijgen, omdat uw baby niet geprikkeld of gestimuleerd wordt als zij/hij er nog niet aan toe is. In het begin zal uw baby misschien vaker sondevoeding krijgen, maar dit hoeft niet te betekenen dat uw baby langer in het ziekenhuis moeten blijven. Omdat het aanleren van drinken pas gebeurt als uw baby er echt aan toe is, zal uw baby dit sneller leren dan als dit gedaan wordt als uw baby er nog niet aan toe is. Uw baby loopt minder risico op voedingsproblemen op latere leeftijd. Wat betekent dit voor u? Rust rondom een voedingsmoment. Meer duidelijkheid door eenduidige communicatie van de verpleegkundigen. Tijdens de opname van uw baby kunt u altijd terecht bij de verpleegkundige die uw baby verzorgt. De verpleegkundige kan u ook adviseren over welke fles het meest geschikt is voor uw baby. Huilen: honger of iets anders? Soms is het lastig om als ouder te weten waarom uw baby huilt. Als baby's honger hebben kunt u dit zien aan bepaalde signalen die ze geven, bijvoorbeeld smakken. U leert de signalen die de baby geeft steeds beter herkennen. Stuwing Als u geen borstvoeding kunt of wilt geven, krijgt u er in de kraamweek toch mee te maken: u krijgt stuwing. De verpleegkundige op de afdeling of de kraamverzorgster thuis helpt u hiermee zodat u er zo min mogelijk last van heeft. Draag vanaf de bevalling een goed zittende, strakke beha. Dit voorkomt de meeste klachten van stuwing. Veilig leren drinken Sommige baby s hebben extra aandacht nodig bij het leren drinken. Als een baby melk doorslikt, sluit de luchtweg zich een halve seconde zodat er geen voeding in de longen komt. Hiervoor moet de baby zijn ademhaling goed kunnen afstemmen op het zuigen en slikken. Randprematuren, dysmature en gretige baby s kunt u beter in zijligging voeden. Door te voeden in zijligging ontstaat een lagere flow (melkstroom) en komt de melk niet meteen achter in de mond terecht. Dit is een veiligere manier van voeden bij baby s die nog moeite hebben met drinken. Tijdens het drinken observeert u of de baby goed adempauzes neemt en biedt u deze eventueel aan door de fles naar beneden te kantelen, zodat er even geen melk toestroomt. Negatieve drinkervaringen kunnen later gevolgen hebben voor de eetontwikkeling. 3

4 Datum:.. e dag na de bevalling Tijd Temp Plas Poep Hoeveelheid voeding Bijzonderheden 4

8 Weer naar huis Aandachtspunten voor de kraamvrouw De eerste zes weken na de bevalling wordt de kraamperiode genoemd. In deze periode vindt het ontzwangeren plaats. De baarmoeder herstelt naar zijn normale grootte en de menstruele cyclus komt weer op gang. Bloedverlies Tijdens de eerste twee dagen na de bevalling is het bloedverlies helder rood, net zoals bij een heftige menstruatie. U kunt ook stolsels verliezen die net zo groot zijn als een tennisbal. Dit is normaal. Na twee dagen wordt het bloedverlies minder en verandert de kleur. Na ongeveer tien dagen neemt het bloedverlies verder af en lijkt het op een normale menstruatie. Het bloeden stopt na ongeveer drie tot zes weken. Bij een drukke dag kan het bloedverlies tijdelijk weer wat toenemen. Wanneer de afscheiding vies gaat ruiken is het verstandig contact op te nemen met uw verloskundige of huisarts. Zolang u bloedverlies hebt mag u alleen douchen en nog geen bad nemen. Als het bloedverlies (bijna) gestopt is en u alleen nog wat bruinige afscheiding heeft, mag u ervan uitgaan dat de baarmoeder weer gesloten is en mag u weer een bad nemen. Menstruatie De eerste menstruatie kunt u verwachten na zes weken. Als u borstvoeding geeft kan dit wat langer duren (soms zelfs langer dan 22 weken). De vruchtbare periode ligt 2-3 weken vóór een menstruatie. U kunt dus al vanaf drie weken na de bevalling weer zwanger worden. Als u niet meteen weer zwanger wilt worden is het noodzakelijk om anticonceptie te gebruiken. Plassen Het is belangrijk dat u regelmatig, om de drie uur, plast. Ga naar het toilet als u aandrang voelt. Om infecties tegen te gaan en eventueel pijn bij het plassen te verminderen wordt geadviseerd om de vagina tijdens of na het plassen met (warm) water te spoelen. Het is ook mogelijk om onder de douche te plassen. Sommige vrouwen hebben (voelen) na de bevalling geen aandrang. Het gevoel komt na een tijdje wel terug. Temperatuur opnemen Neem uw temperatuur twee keer per dag op, s morgens bij het opstaan en s middags. Noteer de gegevens voor de kraamverzorgster en verloskundige. Keizersnede Wanneer u een keizersnede gehad heeft, mag u niet zwaar tillen. Til tot zes weken na de keizersnede niet zwaarder dan zes kilo. Er komt anders te veel druk te staan op de wond. U mag uw baby wel tillen. Het wondgebied zelf kan wel een half tot een heel jaar na de keizersnede gevoelloos blijven, dit is normaal. De huidzenuwen hebben tijd nodig om te herstellen. Wanneer het litteken rood, gezwollen en/of pijnlijk is, kan dit een teken zijn dat u te veel lichamelijke arbeid heeft verricht. Doe het dan wat rustiger aan. Pijnbestrijding U kunt pijn hebben van de naweeën en de hechtingen. Tegen de pijn mag u paracetamol tabletten innemen, maximaal vier keer per dag 1000 mg (2 tabletten per keer). 8

9 Bekkenbodem en hechtingen Na de bevalling is de bekkenbodem (het perineum) soms opgezwollen en voelt beurs aan. Als u hechtingen heeft, is het perineumgebied gevoelig voor infecties. Spoel daarom na elk toiletbezoek met water en verwissel regelmatig het verband. Ook is het goed dat u tweemaal per dag uw hechtingen spoelt onder de douche. Het perineum geneest snel. Het is belangrijk voor de genezing van de wond om gewoon op een stoel te gaan zitten. Rust Rust is erg belangrijk in de kraamperiode. Kraambezoek kan soms te veel zijn. Plan daarom niet teveel kraamvisite of wacht hier nog even mee. Probeer overdag zeker twee uur te slapen. U kunt de onderbroken nachten dan beter aan. Geef uw lijf de tijd om te herstellen van de bevalling. Voorkom dat u te veel trappen moet lopen en laat de zware huishoudelijke klusjes aan iemand anders over. Sporten U kunt ongeveer zes weken na de bevalling weer beginnen met licht sporten. De bekkenbodemspieren zijn na de bevalling vaak slap. Tijdens een bevalling oefent het babyhoofdje een grote druk uit op uw bekkenverbindingen en rekt het wat op. Uw bekken kan daardoor in het kraambed tijdelijk wat instabieler zijn. Begin na de bevalling al met het doen van bekkenbodem-spieroefeningen. Door deze spieren te trainen voorkomt of vermindert u ongewenst urineverlies. Ongeveer zes weken na de bevalling kunt u uw buikspieren weer trainen. Bij een keizersnede zal het herstel wat langzamer gaan dan na een gewone bevalling. In principe zijn er na twaalf weken geen beperkingen meer voor u. U kunt alles weer doen wat u zou willen; sport, zware lichamelijke activiteiten, etc. Vrijen Als het bloedverlies (bijna) gestopt is en u alleen nog wat bruinige afscheiding heeft, mag u ervan uitgaan dat de baarmoeder weer gesloten is en mag u weer gemeenschap hebben. Het moment waarop u er weer aan toe bent om te vrijen, is voor iedereen verschillend. Neem daarom de tijd hiervoor. De eerste keren vrijen na een bevalling kunnen wat gevoelig zijn. Zorg ervoor dat u ontspannen bent en voldoende opgewonden. Als u borstvoeding geeft, kan de vagina wat droger zijn dan gewoonlijk. Gebruik eventueel wat glijmiddel. Wanneer u na de bevalling gehecht bent, kan het litteken wat stug aanvoelen tijdens het vrijen. Het litteken wordt soepeler door het te masseren met olie of vitamine-e-crème. Wanneer u een keizersnede gehad heeft, kan de wond de eerste tijd nog pijnlijk zijn tijdens het vrijen. In principe is de wond binnen drie tot vijf weken genezen. Mocht u twee tot drie maanden na de bevalling toch nog steeds klachten hebben van het litteken, of pijn ervaren tijdens het vrijen, neem dan contact op met uw huisarts. Psychisch evenwicht Na de bevalling vinden bij kraamvrouwen hormonale veranderingen plaats wat zich kan uiten in psychische veranderingen. Tijdens de kraamperiode kunnen positieve en negatieve gevoelens elkaar afwisselen, waardoor kraamvrouwen uit hun evenwicht zijn. 9

10 Dit kan zich op de volgende manieren uiten: Plotselinge huilbuien (de zogenaamde kraamtranen). Snel geïrriteerd raken over kleine dingen. Verminderd concentratievermogen en vergeetachtigheid. Deze verschijnselen zijn normaal en verdwijnen na enige tijd weer vanzelf. Aandachtspunten voor de zorg van uw baby Temperatuur opnemen Een pasgeborene kan zich nog niet op temperatuur houden. Uw baby heeft een goede temperatuur als hij/zij in de hals net zo warm aanvoelt als uw hand. De temperatuur van de handjes van uw baby zegt niets over de lichaamstemperatuur. De normale temperatuur van de baby ligt tussen de 36,5 C en 37,5 C. Onder de 36,5 C voegt u een warmtebron toe; mutsje, extra deken en als het nodig is een kruik. De kruik altijd controleren op lekkage en deze achter de rug op de deken leggen. Boven de 37,5 C neemt u de warmtebron weg. Wanneer de temperatuur lager dan 36 C of hoger dan 38 C is moet u de verloskundige bellen! Plassen en poepen Binnen 24 uur na de bevalling moet een baby één keer geplast hebben. De eerste dagen daarna heeft een baby, afhankelijk van de hoeveelheid voeding, minimaal twee tot drie natte luiers op een dag. De urine kan oranje van kleur zijn. De eerste ontlasting is zwart en teerachtig, dit wordt meconium genoemd. De ontlasting wordt steeds lichter van kleur tot het lichtbruin of geel is. Temperatuur in de woonkamer Het streven is om de kamertemperatuur tussen de 20 C en de 23 C te laten zijn. Dit is bij warm weer niet altijd haalbaar. Navelverzorging Vaak is het navelstompje nog niet afgevallen als u met uw baby naar huis gaat. Dit gebeurt meestal rond de zevende tot de tiende dag. Wanneer de navelstomp rood wordt en vlezig is, kunt u met een wattenstaafje met alcohol 70% de navelstomp schoonmaken. Is het wondje na het afvallen van het navelstompje mooi droog, dan hoeft u er niets meer aan te doen. Lekt het wondje nog iets, leg er dan een droog steriel gaasje op. Gewicht Baby s vallende eerste dagen iets af. Een gewichtsverlies van 7 tot 10 % wordt in Nederland als normaal beschouwd. Dit wordt veroorzaakt door het uitscheiden van overtollig vocht uit de weefsels en de eerste ontlasting van de baby. Op de 10 e levensdag moet de baby weer op zijn geboortegewicht zijn. Een gemiddelde baby in de leeftijd van 10 dagen tot drie maanden komt ongeveer 115 tot 225 gram per week aan. Slapen Over het algemeen slapen baby s achttien tot twintig uur per dag. Ze zijn vaak alleen wakker tijdens de voedingen en verzorging. De eerste zes weken zal de baby s nachts ook 10

11 behoefte hebben aan een voeding. Leg uw baby niet op de buik te slapen, ook niet een enkele keer. Dit is gevaarlijk in verband met kans op wiegendood. Leg uw baby op de rug te slapen, dit is de veiligste houding. Gebruik geen dekbedjes maar leg uw baby onder een dekentje te slapen. Een dekbedje is even warm als vier dekentjes! Leg de baby niet te ver onder de dekentjes, tot de schouders is voldoende. Uw baby kan dan niet met het hoofdje onder de dekentjes komen en hij/zij krijgt voldoende frisse lucht. Een normale slaapkamertemperatuur voor uw baby is ongeveer 18 C. Kleed uw baby niet te warm aan. Ventileer de slaapkamer regelmatig als de baby uit de kamer is. Zet het wiegje nooit vlakbij een verwarming, open raam en/of een ventilatierooster. Hielprik In de eerste week na de geboorte van uw kind worden druppels bloed afgenomen uit de hiel van uw baby. In een laboratorium wordt het bloed onderzocht op een aantal zeldzame, maar ernstige aandoeningen (zie Deze aandoeningen zijn niet te genezen, maar als ze op tijd worden opgespoord, zijn ze wel goed te behandelen. Het is daarom heel belangrijk voor de gezondheid van uw kindje dat u meedoet aan de hielprik. De hielprik kan door de verpleegkundige in het ziekenhuis afgenomen worden of thuis door de wijkverpleegkundige van het consultatiebureau. Wanneer u uw kindje aangeeft bij de Burgerlijke Stand ontvangt u een folder met uitgebreide informatie over de hielprik. Gehoorscreening Behalve een hielprik krijgt elke pasgeboren baby een gehoorscreening. In de meeste regio s gebeurt dat tegelijk met de hielprik. Kijk voor meer informatie op de website over de gehoorscreening: De gehoorscreening wordt uitgevoerd door de wijkverpleegkundige van het consultatiebureau. Vitamine K suppletie Alle pasgeborenen krijgen na de geboorte 1 mg vitamine K toegediend. Vitamine K is noodzakelijk voor een goede bloedstolling. Wanneer uw kindje borstvoeding krijgt, is het advies om vanaf de 8 e dag tot de 12 e week dagelijks 150 mcg vitamine K oraal toe te dienen. Wanneer uw kindje zowel borst- als flesvoeding krijgt, dient u vanaf de 8 e dag 150 mcg vitamine K toe totdat uw kindje meer dan 500 ml flesvoeding krijgt. Wanneer uw kindje flesvoeding krijgt, hoeft u volgens de gezondheidsraad geen vitamine K toe te dienen. Vitamine K kunt u bij de drogist kopen. Vitamine D Vitamine D is nodig voor het ontwikkelen van sterke botten en tanden. Vitamine D wordt door het lichaam zelf aangemaakt in de huid onder invloed van zonlicht. Daarnaast wordt het in het lichaam uit de voeding opgenomen. Het advies is om vanaf de 8 e dag 10mcg vitamine D per dag te geven tot een leeftijd van 3 jaar. Aangifte bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente Binnen drie werkdagen na de geboorte moet uw baby aangegeven worden bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente waar uw kindje geboren is. Hiervoor is een legitimatiebewijs van beide ouders nodig, het trouwboekje of geregistreerd partnerschapsbewijs en/of de erkenningspapieren. Is uw man of partner niet aanwezig 11

12 geweest bij de geboorte? Dan mag degene die getuige geweest is van de geboorte aangifte doen. Ook deze persoon moet zijn legitimatiebewijs meenemen. Aanmelden bij de zorgverzekeraar Het is belangrijk om uw baby binnen vier maanden na de geboorte aan te melden voor een zorgverzekering. Als u uw baby laat inschrijven op uw polis, is uw baby gratis meeverzekerd tot het 18 e levensjaar. Neem voor vragen over de zorgverzekering contact op met uw eigen zorgverzekeraar. Wanneer uw baby niet tijdig is aangemeld of wanneer de juiste verzekeringsgegevens niet bij ons bekend zijn, zullen wij de medische kosten in eerste instantie bij uzelf in rekening brengen. Tot slot Als u thuis nog vragen heeft kunt u altijd contact opnemen met uw verloskundige. Bij haar kunt u tot zes weken na de bevalling terecht met uw vragen. Ook kunt u contact opnemen met uw huisarts. U kunt ook nog gebruik maken van de diensten van het consultatiebureau. Afdeling E, gynaecologie en kraamafdeling MCL april 2019 Docnr (5) 12