JAARVERSLAG 2014 Stichting Purmerendse Voedselbank
De Purmerendse Voedselbank is in 2006 opgericht en wordt sindsdien geconfronteerd met een voortdurende stijging van het aantal cliënten. Ook in het afgelopen jaar werden er weer meer cliënten bij de Voedselbank ingeschreven. Toch is het ons gelukt om wekelijks voldoende voedselpakketten samen te stellen, welke aan de normen voldoen die landelijk worden toegepast. Wij hebben daarbij gelukkig weer veel steun ondervonden van onze leveranciers van levensmiddelen alsmede van onze financiële donateurs, waardoor wij onze cliënten niet hoefden teleur te stellen. Zonder deze steun zou het ons niet mogelijk zijn geweest om aan onze missie te voldoen. Zeer veel dank daarom aan deze bedrijven, organisaties en particulieren. Ook onze vrijwilligers mogen niet onvermeld blijven. Onvermoeibaar deden zij het afgelopen jaar, geruisloos, hun nuttige werk terwijl de druk op hen niet is verminderd. Doelstelling Ons doel is om aan personen en gezinnen in de regio Purmerend Waterland, die onder het bestaansminimum leven, gratis voedsel en levensmiddelen te verstrekken. Door voedsel te vergaren dat niet meer mag worden verkocht, dan wel overtollig is, willen wij tegelijkertijd verspilling tegengaan. Waar mogelijk proberen wij onze cliënten te helpen door problemen m.b.t. armoede te signaleren en door te geven bij de sociale diensten van gemeenten en/of hulpverlenende instanties. Vanzelfsprekend worden de cliënten van de Voedselbank ook zelf geactiveerd om hun financiële zaken meer gestructureerd aan te pakken. Een voedselpakket is namelijk niet meer dan een tijdelijke ondersteuning van maximaal drie jaar om een moeilijke financiële periode te kunnen overbruggen. In het afgelopen jaar hebben wij alle aanvragen voor een voedselpakket kunnen inwilligen. Werving van levensmiddelen Ook in 2014 hebben we weer een aantal supermarktacties kunnen houden, waarbij hulp van scholen ons bijzonder welkom is geweest. Dank aan onze supermarkten in de regio. De kerkelijke inzamelingsacties zijn ons tot grote steun geweest en dit geldt uiteraard ook voor de steun van goede doelen stichtingen, de gemeente Purmerend, serviceclubs, bedrijven, meedenkende scholen en individuele donateurs. Zij allen hebben ons fantastisch geholpen om onze doelstelling te realiseren 2
Cliënten De cliënten komen in eerste instantie naar de voedselbank vanwege de wekelijkse gratis voedselpakketten. De winkelwaarde van zo n wekelijks voedselpakket bedraagt ca. 35 Euro en vormt voor hen een zeer welkome steun in de rug. Huishoudens & Personen In 2014 verstrekten we wekelijks aan ca. 240 huishoudens een voedselpakket. Het gaat daarbij om ruim 600 personen die hier van gebruik maken. Om in aanmerking te komen voor een voedselpakket worden stringente financiële criteria gehanteerd waarbij - na aftrek van de vaste lasten - dezelfde normbedragen zijn gehanteerd als het jaar daarvoor, t.w.: E. 180, - per maand voor de eerste volwassene E. 60, - per maand voor elke extra volwassene E. 50, - per maand voor ieder kind, jonger dan 18 jaar. Tijdens de intake en de halfjaarlijkse herindicatie om na te gaan of de cliënten nog steeds in aanmerking komen voor een gratis voedselpakket, worden tegelijkertijd eventueel andere zorgbehoeften van hen in kaart gebracht en wordt indien nodig een doorverwijzing geregeld om aan hen een zo adequaat mogelijke hulpverlening te bieden. Ook als cliënten bijvoorbeeld geen gebruik maken van subsidies, toeslagen of kwijtscheldingsregelingen, terwijl zij daar wel recht op zouden hebben, worden zij daarop geattendeerd. De intake, het aannemen van nieuwe cliënten, en de halfjaarlijkse herindicatie worden voor ons verzorgd door de Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek Waterland (SMDzw), aan de Emmakade in Purmerend. 3
In 2014 was de instroom van cliënten nagenoeg gelijk aan de uitstroom, terwijl ruim 40 % van de bestaande cliënten opnieuw in aanmerking kwamen voor een voedselpakket. Cliënten Verloop Zoals uit de onderstaande grafiek blijkt, is in de loop van 2014, ondanks de crisis en de nog steeds voelbaar mindere financiële en economische omstandigheden, het totaal aantal wekelijks verstrekte voedselpakketten niet opnieuw explosief gestegen. Het aantal wekelijks verstrekte voedselpakketten in 2014 300 In 2014 uitgegeven pakketten 250 200 150 100 50 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 Pakketten Noodpakketten 4
Met nadruk willen we er nog eens op wijzen dat het verstrekken van een voedselpakket is bedoeld als overbruggingshulp. De cliënten worden in beginsel na drie jaar uitgeschreven, of eerder wanneer de omstandigheden zich zodanig hebben verbeterd, dat de cliënt niet meer aan de voorwaarden voldoet. De levering van een voedselpakket wordt ook beëindigd wanneer een cliënt drie maal achtereen zijn pakket, zonder afbericht, niet ophaalt. Het komt ook voor dat een cliënt zelf aangeeft te willen stoppen, vanwege een verhuizing, dan wel vanwege het vinden van betaalde arbeid of het einde van de schuldsanering. De werkdruk om het cliënten bestand ordentelijk te reguleren bleef evenwel extreem hoog. Verwerking Aanvragen voor Voedselpakketten Zo vonden er in 2014 bijna 250 intake gesprekken plaats en maar liefst een kleine 350 herintake-gesprekken! Uiteindelijk werden er ruim 50 aanvragen afgewezen en werd in bijna 350 gevallen, ook op eigen initiatief van de cliënten, de verstrekking stop gezet. Opvallend en bemoedigend is dat maar liefst 25 % van de cliënten korter dan drie maanden gebruik hoeft te maken van de steun van de voedselbank en meer dan de helft, 56 % van de cliënten kan na één jaar weer zelfstandig verder. Een kwart van de cliënten heeft twee tot drie jaar steun nodig terwijl slechts 19 % voor de volle drie jaar gedwongen is een beroep op de voedselbank te doen. 5
Tijdsduur verstrekking voedselpakketten (in maanden) Uit de intakegesprekken blijkt het vaak te gaan om mensen die zich niet goed weten te handhaven in onze maatschappij of anderszins moeite hebben met de regelgeving en geen vertrouwen (meer) hebben in hulpverlening. Mensen kunnen ook onverwacht en geheel onvoorbereid in financiële problemen komen door het plots wegvallen van inkomen als gevolg van ziekte, werkloosheid, echtscheiding of verlies van een partner. Voorts vallen mensen, die een inkomen hebben dat net boven de bijstandsgrens ligt, buiten de meeste financiële steun regelingen en komen zij daardoor bij één enkele schuld al vaak in de problemen. In de praktijk gaat het daarbij veelal om mensen die het ook om andere reden al lastig hebben, zoals: Alleenstaande ouders met kinderen Mensen met psychische problemen Mensen met een chronische ziekte of handicap Ouderen met een onvolledige AOW ZZP ers met onvoldoende inkomsten 6
Opbouw Huishoudens Ruim 40 % van de clienten is alleenstaand, terwijl eenoudergezinnen ruim 30 % van het bestand uitmaken. Daarbij valt op dat 55 % van onze cliënten tussen de 30 en 50 jaar oud is, de meest kwetsbare groep, terwijl ook de groep van 50 jaar en ouder relatief sterk is vertegenwoordigd. Leeftijdsopbouw Cliëntenbestand 7
Onze cliënten kampen vaak met een combinatie van problemen om het hoofd financieel boven water te houden, zoals een uit de hand gelopen opbouw van schulden, het er niet in slagen om jaren lang met een laag inkomen rond te komen. te maken krijgen met onvoorziene hoge uitgaven/incidentele financiële tegenslagen, onbekendheid zijn met de regelgeving en te volgen procedures, geconfronteerd worden met wachttijden bij de toekenning van een uitkering, vastlopen in de bureaucratie, net buiten allerlei regelingen vallen, niet kunnen werken met ingewikkelde formulieren en angst of schaamte hebben en kennen voor instanties Het kaartje hier onder laat zien in welke omliggende gemeentes van Purmerend de Voedselbank clienten heeft. Hier uit blijkt dat veruit het merendeel van de clienten (77 %) in Purmerend woont. De grootste gemeenten daar om heen zijn Edam- Volendam (7 %), Waterland (5 %) en de Beemster (4 %). Cliënten Voedselbank in omliggende gemeentes 8
Bestuur Het bestuur van de voedselbank kende in het afgelopen jaar geen personele veranderingen en bestaat nog steeds uit voorzitter (Willem Friso Dekker), secretaris (John Verweij), penningmeester (Hans Specker) en twee leden (mevr. Rina van Rooij en Bud Wibawa). Wel zullen we ons moeten beraden over de komende mutaties binnen ons bestuur en voor vervanging en wellicht aanvulling moeten zorgen. Voorzitter en penningmeester maken tevens deel uit van het regionale overleg voedselbank Noord Holland, in Amsterdam. In 2014 heeft ons beleid zich gericht op navolgende aandachtspunten: 1. Het bewerkstelligen van voldoende aanvoer van voedsel die een goede en afgewogen samenstelling mogelijk maakt van de wekelijks te verstrekken pakketten. Naast de eigen inspanningen wordt daartoe nauw samengewerkt met de andere voedselbanken in de regio, terwijl ook de landelijke voedsel verwerving een steeds professioneler karakter krijgt. 2. Het verkrijgen van financiële donaties. Niet alleen de behoefte aan meer voedselproducten, maar ook de hogere eisen m.b.t de kwaliteit en de veiligheid er van, noopt immers tot continue investeringen in materieel en de uitrusting van de bedrijfsruimte evenals het bevorderen van een hogere efficiency van de bedrijfsvoering. 3. Goed vervoer en opslag van de voedselproducten. Onze in 2013 via sponsoring verworven transport bus voldoet zeer goed, terwijl we nog steeds gratis mogen tanken en financieel zeer stevig gesteund werden bij de noodzakelijke aanschaf van een nieuwe koelcel. 4. Marketing en communicatie. Het is van groot belang om de doelstellingen en de activiteiten van de voedselbank goed en zorgvuldig voor het voetlicht te brengen. Al eerder werd een heldere en aansprekende brochure vervaardigd waar we erg veel gebruik van maken o.m. bij het houden van onze supermarktacties. Eind 2014 is vervolgens onze geheel vernieuwde website live gegaan, waardoor zowel voor onze cliënten als voor anderen, die belangstelling hebben, het mogelijk is actuele informatie te verkrijgen over onze organisatie, haar donateurs en vrijwilligers. 9
5. Administratie en bewustwording. Via de in- en uitvoering van een nieuw administratief systeem zijn we er in geslaagd om karakteristieken van het cliënten bestand goed in beeld te krijgen waardoor we in de toekomst, in samenwerking met andere maatschappelijke en gemeentelijke instellingen, beter en gerichter ondersteuning zullen kunnen bieden. Voorts zijn er ten behoeve van een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak voor de activiteiten van de Voedselbank door bestuursleden en de coordinator weer diverse presentaties verzorgd voor service clubs, kerken, scholen e.d. 6. Aandacht voor de kinderen. Ook het afgelopen jaar konden we dankzij de hulp van ondernemers, stichtingen en vooral ook giften van particulieren - voor de jonge kinderen van onze cliënten weer een Sint Nicolaas feest organiseren. Ze genoten ervan en waren blij verrast met hun cadeautjes. Vrijwilligers Ongeveer 40 vrijwilligers zijn wekelijks actief om alle cliënten op vrijdag van een voedselpakket te kunnen voorzien. Ook de assistentie van bewoners van de Prinsenstichting, die bijna iedere week meehelpen, stellen wij zeer op prijs. In 2014 hebben we een kleine reorganisatie doorgevoerd bij onze vrijwilligers. Omdat de aard der werkzaamheden complexer is geworden en de coördinatie door één persoon teveel dreigde te worden hebben we twee andere vrijwilligers als coördinator benoemd. Het betreft Marciano Pieters, die nu operationeel verantwoordelijk is voor transport, opslag en magazijnbeheer, alsmede de wekelijkse samenstelling- en uitgifte van de voedselpakketten. Anita de Snayer treedt op als coördinator voor onze administratie, waarvan het team werd uitgebreid met een nieuwe vrijwilligster, Esmeralda Romero. De algehele coördinatie blijft in handen van Maurits Miete. We beschikken over een zeer gemotiveerd en hecht team, waarbij eenieder zijn/ haar taak kent en met plezier kan verrichten. Meerdere keren per jaar vindt overleg plaats tussen de coördinatoren en het bestuur. In de nazomer was er weer de jaarlijkse barbecue voor bestuur en vrijwilligers. Ook is er in het afgelopen jaar voor cliënten en vrijwilligers van de Voedselbank een diner georganiseerd door de PCI/Caritas in het wok restaurant in Purmerend. Meer dan 300 personen hebben hieraan deelgenomen. Assistentie in de bediening werd verleend door o.m. bestuursleden van de voedselbank en andere leden van vrijwilligersorganisaties. Het WOK-restaurant op de Koemarkt bood daarbij wederom warme gastvrijheid, hetgeen door alle deelnemers op hoge prijs is gesteld. 10
Financiële gang van zaken De voedselproducten die worden uitgedeeld, worden weliswaar gratis ter beschikking gesteld, maar ze moeten wel worden vervoerd, opgeslagen, goed bewaard, omgeslagen worden in kratten en wekelijks worden uitgedeeld. Hiermee zijn kosten gemoeid en deze betreffen vooral de huur van een bedrijfsruimte, gas, water en licht, materieel en de noodzakelijke transportbus. Zoals de onderstaande tabel en grafiek Financiële Uitgaven 2014 in % laten zien, besloegen in het afgelopen jaar deze kostenposten bijna 80 % van de uitgaven van de voedselbank. De post Materieel viel dit jaar hoger uit omdat de oude koelcel, meer dan dertig jaar oud, dringend aan vervanging toe was. In beginsel wordt er geen voedsel gekocht, tenzij de nood echt aan de man is. Door de aankoop van Kerststollen, gefinancierd door een sponsor, viel daardoor post de Voedsel (4,7 %) aanzienlijk hoger uit dan in voorgaande jaren. De gemaakte kosten per uitgedeeld voedselpakket bedroegen in 2014 ongeveer 3,50 euro, terwijl de winkelwaarde er van zo n 35 euro bedraagt. Dit betekent dat elke ontvangen financiële bijdrage aan de activiteiten van de voedselbank is vertienvoudigd. 2,3 Financiële Uitgaven 2014 in % Huur bedrijfspand 30,3 Kosten materieel 23,4 3,7 Kosten vervoer 12,3 4,2 7,1 4,7 30,3 Gas, water en licht 12 Communicatie & Marketing 4,2 12 Bestuur & vrijwilligers 3,7 12,3 23,4 Verzekeringen 2,3 Sinterklaasfeest kinderen 7,1 Aankoop voedsel 4,7 100% 11
De tabel en grafiek Financiële bijdragen in 2014 in % geven voorts aan dat de inspanningen van de voedselbank een breed maatschappelijk draagvlak genieten. De verkregen dotaties kwamen in ruime en brede mate zowel van bedrijven en particulieren als van maatschappelijke- en kerkelijke organisaties, stichtingen en de gemeentelijke overheid. Financiële bijdragen 2014 in % Stichtingen 24,6 Kerken 16,8 Particulieren 12,6 13,6 3,9 24,6 Gemeente Purmerend 16,1 12,4 Bedrijven 12,4 Scholen/Service Clubs 13,6 16,1 12,6 16,8 VB Nederland 3,9 100% De financiële bijdragen aan de activiteiten van de Voedselbank zijn het afgelopen jaar - gelet op de tienvoudige waardevermeerdering - niet alleen effectief besteed, maar kwamen ook met hulp van de Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek Waterland terecht bij personen en gezinnen die het echt nodig hebben. Van belang daarbij is, dat het hier niet alleen de verstrekking van kwalitatief goedeen gezonde voedselproducten betreft aan medeburgers die het financieel bijzonder moeilijk hebben, maar dat de inspanningen van de voedselbank er tevens op zijn gericht om deze mensen te helpen om uit die situatie te komen, waardoor ze in staat zijn om weer financieel zelfstandig te kunnen functioneren. Met het oog op haar cliënten, is het bestuur van de Stichting Voedselbank Purmerend de vele onbaatzuchtige donateurs en sponsors dan ook bijzonder dankbaar. 12
Het handhaven van de koelketen Eind 2014 zijn we gestart met ons project Waarborging Voedselveiligheid. Een initiatief van de vereniging Voedselbanken Nederland dat er op gericht is daar waar nodig de kwaliteit en de veiligheid van het door de voedselbanken te verstrekken kwetsbare voedsel te verbeteren en zo hoog mogelijk te houden. Niet alleen de cliënten hebben daar baat bij, maar hoe zorgvuldiger de voedsel-banken met het transport, vervoer en opslag van vooral vers, gekoeld en diepgevroren voedsel omgaan, des te eerder zullen grotere leveranciers bereid zijn temperatuurgevoelige levensmiddelen aan de voedselbanken te verstrekken. Deze operatie Voedselbanken groen gaat gepaard met aanzienlijke veranderingen in de manier van werken door onze vrijwilligers. Alles zal nauwkeurig moeten worden geregistreerd- en getemperatuurd vanaf het punt van ontvangst, vervoer, overslag en opslag tot en met het punt van uitgifte. Mocht b.v. tijdens het koelketen-traject de afwijking in temperatuur onverantwoord hoog oplopen, dan kunnen de producten niet meer worden uitgedeeld aan onze cliënten. Naast dit proces van uiterst zorgvuldig omgaan met voedsel zal er ook nauwkeurig op hygiënische afwikkeling moeten worden toegezien. Al met al zal dit gepaard gaan met een ander denkpatroon van onze mensen en zal dit een omschakeling vergen. De motivatie is er omdat een succesvolle uitvoering van het project Waarborging Voedselveiligheid betekent dat we in de toekomst aan de cliënten veel meer dan tot nu ook vlees- en zuivelproducten kunnen uitdelen, en juist hieraan is grote behoefte. Gelukkig kunnen we bij de gehele operatie terugvallen op Voedselbanken Nederland, die ons daarbij ondersteunt met raad en adviezen. Het doel is om in 2015 het z.g. groen-certificaat te krijgen. Inmiddels heeft bureau Sensz. een z.g. nulmeting uitgevoerd. In dit nulmeting-rapport staan een aantal aan te brengen verbeteringen waaraan eerst zal moeten worden voldaan alvorens we kunnen worden gecertificeerd. We zijn daar druk mee aan de slag gegaan en maken goede vorderingen, waaronder een complete herinrichting van de bedrijfsruimte. Met dank aan allen, die ons hebben geholpen om dit allemaal in het afgelopen jaar weer mogelijk te maken. Stichting Purmerendse Voedselbank J.J.W.Verweij, secretaris 13
Donateurs van de Voedselbank Purmerend. Overheid Stichtingen Levensmiddelen Kerken Serviceclubs/scholen Purmerend Banken en Verzekeringen Bedrijven Pers & media Gemeente Purmerend Clup Purmerend Prinsenstichting Purmerend Stichting Maatschappelijke Dienstverlening ZW Stichting Bim Bam Purmerend Stichting Eiercentrale Purmerend Theater De Purmaryn, Purmerend Zorgcirkel Purmerend VSB Fonds Middenbeemster Huurdersvereniging Over & Wheer Albert Heijn Purmerend Bart Purmerend, Harry de Groot, Kees Gutter Deen Supermarkten Douwe Egberts Nederland Hessing Zwaagdijk-Oost Jumbo Supermarkt Makadocentrum Purmerend Plus Retail Middenbeemster, Plus Leewerikplein en Zwanenbloem van Rijswijk, Fruitgroothandel Stichting Manna Schermerhorn diverse particulieren Diverse kerkelijke instellingen in de regio PCI v.h. RK Weeshuis Purmerend Lionsclub Purmerend Marktstaede, Rotaryclubs Polderland en Purmerend Weidevenne, Rotaryclub Monnickendam. Diverse scholen in de regio. Coöperatiefonds Rabobank Waterland en omstreken Heeres Assurantiën, Purmerend, Rabobank Purmerend Univé Regio B.V. en Waterland Accountants Autobedrijf J. Zeilemaker, Purmer EBS Purmerend ETS Spoor Purmerend JSD Bouw Volendam Rijser Grafische Communicatie Purmerend Tekz Alkmaar Charian Holding Purmerend NMT Shipping Purmerend WOK Restaurant Purmerend Companus B.V. Administratiekantoor Volendam Lady M Weddings Burrie Media, Dichtbij, Gezinsblad, N.N.C. Waterland Purmerends Nieuwsblad, Rodi Media, Zondagochtendblad 14