De alumni van Wiskunde vertellen Mathematisch Instituut
Bekijk je mogelijkheden op onze website www.studereninleiden.nl en vind je studie Als afgestudeerde wiskundige heb je geleerd om complexe problemen te analyseren en op te lossen. Je kunt na je studie aan de slag in het wetenschappelijke onderzoek, werken bij de overheid of een baan vinden in het bedrijfsleven. Denk bijvoorbeeld aan: * Onderzoeksafdelingen van multinationals * Ingenieurs- en adviesbureaus * De automatisering, banken en verzekeraars * Instellingen als TNO en Centraal Plan Bureau INHOUD De Wiskunde beschrijft inderdaad complexe structuren, patronen en relaties die altijd geldig blijven. Weten wat daarover wiskundig al bekend is, vakmanschap aanleren om met deze kennis om te gaan en studeren om nieuwe zekerheden te ontdekken zijn drie fundamentele activiteiten voor iedere wiskundige, of je nu student bent, hoogleraar of in dienst bent bij een bedrijf. Door wiskunde te bestuderen, erover na te denken en ermee te spelen, ontwikkel je persoonlijke eigenschappen die in personeelsadvertenties vaak omschreven worden met het kunnen omgaan met complexe problemen en het bezitten van analytische vaardigheden of abstract denkvermogen. Wiskundigen werken daarom op plaatsen waar je hen niet direct zou verwachten. Deze brochure geeft je een indruk van de mogelijkheden voor wiskundigen op de arbeidsmarkt. Lees de diverse persoonlijke verhalen van Leidse wiskundigen. Zij geven een mooie indruk van wat wiskunde kan betekenen. wat gebeurt er op het instituut: www.math. leidenuniv.nl Check alumni bijeenkomst op www.luf.nl Deze brochure bevat bijdragen van een aantal Leidse Wiskundestudenten die tussen 1968 en 2011 zijn afgestudeerd. Deze oud-studenten hebben kort voor of na hun afstuderen een baan gevonden en nadien carrière gemaakt. Hun verhalen geven een beeld van de mogelijkheden na het volgen van de studie Wiskunde.
Werken na je studie Welke kanten kan je allemaal op met je studie en wat voor banen horen daarbij? Alexander Rinnooy Kan Voorzitter Sociaal Economische Raad Maarten van Wijk Business Development Manager bij ABN Amro Bank Kees van Boven Business System Manager IT bij Shell Jasper van Wamelen Business Analist bij McKinsey Wynand van de Ven Hoogleraar sociale ziektekostenverzekeringen Petra Verhoeckx College van Bestuur bij het Visser t Hooft Lyceum Leiden 1 Flora Spieksma Universitair docent Mathematisch Instituut Universiteit Leiden Daniël Worm Onderzoeker bij TNO Performance of Networks and Systems Pieter van der Hoeven Docent en afstudeercoördinator aan de Hogeschool Inholland Yasir Kiliç Student wiskunde in Leiden
Profiel Een faculteit om te ontdekken Wiskunde is onderdeel van de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Het onderzoek aan het Mathematisch Instituut is internationaal bekend en gewaardeerd. Landelijk is het ingebed in de Nederlandse Wiskunde Onderzoeksschool WONDER. De bacheloropleiding wordt gezamenlijk met de Technische Universiteit Delft verzorgd, zodat alle soorten wiskunde fundamenteel, technisch en toegepast uitstekend kunnen worden belicht. De masteropleiding sluit aan op en draagt bij aan het landelijk onderwijsprogramma MasterMath. 2 De Universiteit Leiden streeft naar excellentie in onderzoek en onderwijs. De wetenschappelijke staf van het Mathematisch Instituut bestaat uit getalenteerde, gedreven en enthousiaste wiskundigen met internationale bekendheid. Zij combineren onderzoek met onderwijs, zodat de nieuwste ontwikkelingen en inzichten uit het wereldwijde onderzoek bij de Leidse wiskundeopleiding snel doordringen in de collegezaal, gedoceerd door ervaren vakmensen. Vragen van studenten en persoonlijke begeleiding in bachelor-, master- en stageprojecten inspireren docenten omgekeerd tot vernieuwend onderzoek. Je kunt eenvoudig bij hen langsgaan voor een gesprek of wiskundige discussie. Het wiskundig onderzoek in Leiden kent een uitgebreide, zuiver wiskundige kant, die zich richt op fundamentele problemen uit de wiskunde zelf, en een toepassingsgerichte kant. Daarin staan wiskundige problemen centraal, die voortkomen uit de toepassing van wiskunde binnen andere wetenschapsdisciplines, zoals natuurkunde, geneeskunde of biologie. De onderzoeksgebieden sluiten aan op het aandachtsgebied voor toegepast onderzoek van de Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen en Bioscience, in het bijzonder de wetenschappelijke achtergronden van gezondheid. De onderzoekers binnen de faculteit werken daarin interdisciplinair samen met het Leids Universitair Medisch Centrum en de bedrijven op het Leiden Bio Science Park, die rondom de faculteitsgebouwen liggen.
Wiskunde, wat kun je er mee? Afgestudeerde Wiskundestudenten vertellen De functie wiskundige bestaat niet, het is geen beroep. Je bent bijvoorbeeld wiskundig onderzoeker, docent op een middelbare school of risicoanalist bij een bank. Een wiskundige is iemand die veel kennis heeft van wiskunde; iemand die een universitaire wiskundeopleiding heeft voltooid. De speciale persoonlijke eigenschappen die je tijdens je opleiding hebt ontwikkeld zijn voor veel bedrijven interessant. Ze zullen die specifieke wiskundige kennis en vakmanschap goed kunnen gebruiken. Onderzoekers werken dagelijks met wiskunde aan bijvoorbeeld universiteiten of onderzoeksinstituten als TNO. In de logistieke sector werken medewerkers met wiskunde aan het optimaal organiseren van goederenstromen, personenvervoer of energiedistributie. Door slim gebruik te maken van wiskundige principes ontwikkelen bedrijven in de technologiesector nieuwe apparaten en technieken. Zo zijn bijvoorbeeld MRIscanners in het ziekenhuis, JPEG voor digitale opslag van beelden en de succesvolle zoekmachine Google ontstaan. Toepassingen van wiskunde zijn divers. Nieuwe mogelijkheden ontstaan door creatief om te gaan met wiskunde. Op Internet zijn statistieken te vinden die ruwweg zeggen waar wiskundigen werken. In welke sectoren van de economie, in wat voor soort bedrijven en in welke mate. De persoonlijke verslagen van het carrièrepad van individuele wiskundigen die je in deze brochure aantreft, geven een schets van wat wiskunde voor ieder van hen persoonlijk betekent. Laat deze verslagen een inspiratie zijn voor wat wiskunde voor jou zou kunnen betekenen: voor jouw opleiding, toekomstig werk en persoonlijke ontwikkeling. Word ook wiskundige! 3
Alexander Rinnooy Kan Voorzitter Sociaal Economische Raad De Sociaal-Economische Raad (SER) adviseert het kabinet en parlement namens het georganiseerde bedrijfsleven over sociaal economische beleidsonderwerpen. In de SER werken onafhankelijke kroonleden en vertegenwoordigers van werkgeversen werknemersorganisaties samen. Ook heeft de SER enkele bestuurlijke en toezichthoudende taken, onder meer bij de product- en bedrijfschappen. 4 Op de middelbare school had ik een inspirerende wiskundeleraar. Hij vertelde niet alleen wat we moesten weten, maar gaf ook interessante doorkijkjes in de rest van het vak, op zo n manier dat de stof bleef hangen en me zo fascineerde dat ik er meer over wilde weten. Het is belangrijk dat je je goed laat voorlichten over studierichtingen en nadenkt over wat je echt leuk vindt, anders wordt het heel zwaar. Ik koos resoluut voor wiskunde en ging naar de Universiteit Leiden op advies van een vriend van de familie. Mijn studietijd vond ik heel bijzonder. De kans om te genieten van die zorgeloosheid, die krijg je maar een keer. Als student mag je ongestoord alles verkennen wat je interessant vindt, of het nou relevant is of niet, of je er geld mee verdient of niet, of je er een baan aan overhoudt of niet. Ik vond het heerlijk met al die slimme wiskundigen om me heen. Het studentencorps gaf me vrienden voor het leven, ik zie ze nog regelmatig. Ook was ik een poosje hoofdredacteur van het tijdschrift van de vereniging, waardoor ik me kon ontwikkelen op sociaal en organisatorisch vlak. Een goede keus, want tijdens de opleiding komen die facetten niet echt aan de orde. Helemaal mooi is het als je een bijbaan vindt die past bij je toekomstplannen. De zuivere wiskunde had tijdens mijn studie vooral mijn belangstelling, daarin wilde ik me verder ontwikkelen. Hoewel ik al zicht had op een promotieplek in Leiden, kondigde de universiteit door bezuinigingen een algemene vacaturestop af. Wel kon ik aan de slag in de bedrijfseconometrie, wiskunde is daarbij goed toepasbaar. Voor mijn promotieonderzoek ben ik naar Amsterdam verhuisd, waar ik in 1976 promoveerde. Fantastisch vond ik het creatieve proces in de wiskunde, het heel lang piekeren over en (succesvol) staren naar een probleem. Na mijn promotie werd ik al snel hoogleraar. Toen ik later werd gevraagd als rector magnificus van de Erasmus Universiteit Rotterdam was dat voor mij een totale verrassing. Daarna ben ik in het bedrijfsleven voorzitter geweest van werkgeversorganisatie VNO (later VNO-NCW). Ik heb de academische wereld toen wel gemist, de omgang met studenten gaf me altijd veel plezier in mijn werk. Nu geef ik gelukkig weer een paar uur per jaar college in Amsterdam, dat vind ik erg inspirerend. Mijn werk als voorzitter van de SER bestaat uit het voorbereiden van adviezen voor de Nederlandse regering. Recentelijk nog over wat wij een verantwoorde beleidsrichting vinden voor ontwikkelingssamenwerking en welke rol het bedrijfsleven daarbij kan spelen. Naast mijn werk als voorzitter van de SER ben ik lid van enkele raden van advies en raden van toezicht, bijvoorbeeld voor het Concertgebouw, het Kröller-Müller Museum en het Prins Bernhard Cultuurfonds. Mijn baan is heel gevarieerd, en dat vind ik enorm prettig. Van mijn wiskundestudie heb ik nooit spijt gehad. Het gevoel dat ik, mede dankzij mijn opleiding, een nuttige bijdrage kan leveren aan het functioneren van dit land motiveert me elke dag.
Ik studeerde Wiskunde en Econometrie en promoveerde in 1976. Al snel werd ik hoogleraar en even later rector magnificus aan de Erasmus Universiteit. Ik ben voorzitter van VNO geweest en lid van de raad van bestuur van ING. Nu ben ik voorzitter van de SER. 5
Kees van Boven Business System Manager IT bij Shell 6 Ik studeerde Wiskunde (1979-1985), richting informatica. Mijn stage liep ik bij Shell en ik mocht er daarna aan de slag als applicatieontwikkelaar. Mijn carrière bij Shell kent vele IT-functies met standplaatsen in Nederland, Engeland en Nigeria.
De vele bedrijven van Shell hebben elk hun specialiteit. Het hoofdkantoor van Shell in Den Haag geeft richting aan deze maatschappijen. Shell houdt zich bezig met het opsporen, aanboren en produceren van gas en aardolie en met het raffineren ervan voor de productie van motorbrandstoffen en grondstoffen voor de chemie. Daarnaast realiseert Shell de verkoop, opslag en het transport van deze producten en doen we veel aan onderzoek, technologie en innovatie. Ik begon bij Shell in de tijd dat computers nog groot en bijzonder waren. Toen de eerste PC zijn intrede deed bij ons bedrijf, stonden we er allemaal vol bewondering omheen. Niet veel later werkte ik aan de ontwikkeling van internationale IT-netwerken en het standaardiseren en centraliseren van systemen wereldwijd. Ik ben gewend geweest gemakkelijk te verkassen naar een ander land, dat heb ik altijd leuk gevonden. Mijn laatste bestemming was Nigeria, waar ik me bezig hield met IT-planning en strategie. Nu zit ik in Den Haag en dat vind ik ook prima. Hier werken ook veel buitenlandse mensen, we spreken vooral Engels. Met onze afdeling voorzien we alle IT-afdelingen ter wereld van de applicaties die ze nodig hebben om de automatisering voor hun divisie te beheren en organiseren. Denk aan applicaties voor de helpdesk, voor incidentprocessen om meldingen van mankementen te registreren en software voor release management, die wordt gebruikt bij de invoer van nieuwe systemen. Het is belangrijk dat specifieke wensen van alle verschillende IT-afdelingen op elkaar worden afgestemd. Zo kunnen we de kosten delen terwijl we oplossingen vinden die het werk gemakkelijker maken voor iedereen. We proberen altijd de gulden middenweg te vinden, zodat alle partijen tevreden zijn. Ik ben Wiskunde gaan studeren omdat ik plezier had in het vak en omdat ik er goed in was. Dat ik naar Leiden ging, was vanzelfsprekend, omdat mijn familie daar ook had gestudeerd. Ik vond de opleiding veel schoolser dan verwacht. Net als op de middelbare school had ik een rooster en ging ik elke dag naar de colleges. Als ik het allemaal begreep, dan was ik thuis zo klaar. Omdat informatica toen al de toekomst had, wilde ik me daarin specialiseren. Hoe het apparaat werkte leerde je niet, wel de theorie. Pas veel later tijdens de opleiding kwam de vraag wat voor baan ik eigenlijk kon krijgen. Het fundamentele trok me niet zo, maar het bedrijfsleven wel. Mijn professor adviseerde me toen te solliciteren bij Shell voor een stage. Ik woonde op kamers in Leiden, via via had ik net voordat het eerste jaar begon een kamer gevonden. Het studentenleven was een feest. Omdat ik niet veel hoefde te studeren, had ik alle tijd voor een biertje op de studentenvereniging. Ook was ik daar druk met het opbouwen van een geordend archief. Als student leer je echt voor jezelf opkomen; je bent voor het eerst uit huis en je moet een plekje zien te veroveren bij een studentenvereniging. Je leert jezelf presenteren en ontmoet nieuwe mensen met wie je jaren later nog steeds contact hebt. Dat is een verrijking. In mijn werk merk ik dat het analytisch kunnen denken nog steeds een grote aanwinst is. Dat heb ik aan mijn opleiding te danken. Voor veel bedrijven zijn mensen met een bètaopleiding interessant, omdat je je die bepaalde manier van denken hebt eigen gemaakt. 7
Jasper van Wamelen Business Analist bij McKinsey McKinsey is een advieskantoor in management consulting. Voor de grootste bedrijven ter wereld zoeken we naar oplossingen voor strategische vraagstukken. Dat doen we op allerlei gebieden, van investeringen en finance tot marketing, reorganisatie en kostenbesparing. Wie bij McKinsey werkt, is gewend bedrijven snel te doorzien en in korte tijd resultaat te behalen. Met meer dan 90 kantoren wereldwijd krijg je alle kans om voor korte of langere tijd in het buitenland aan de slag te gaan. 8 Hoewel ik op de middelbare school de bètavakken erg leuk vond, schrikte het stoffige imago me af. Ook het idee dat een bètastudie gelijk zou staan aan veel colleges en een druk studierooster waardoor er minder tijd overblijft voor sociale activiteiten, vond ik niet zo aantrekkelijk. Maar ik wist niet goed wat ik dan wel wilde gaan doen. Vooral de duidelijkheid van wiskunde bleef me trekken, iets is goed of fout. Uiteindelijk heb ik de stoute schoenen aangetrokken en ben ik gestart met de opleiding. Het eerste jaar viel soms best tegen en niet omdat het stoffig was, maar omdat het allemaal niet zo gemakkelijk ging als op het vwo. Ik moest nu echt flink studeren om de vakken te halen. Wel vond ik het fijn eens echt uitgedaagd te worden en de keuzevakken maakten dat de studie nog boeiender werd. De vraagstukken die gingen over het bedrijfsleven vond ik het interessantst. Ik wilde zien hoe de wiskunde daarin kon worden toegepast. Ook de logica vond ik mooi, het puzzelen en het oplossen van vraagstukken, daar had ik plezier in. Tijdens mijn studie zat ik op kamers in een huis met tien jongens. Heel gezellig. Ik was ook lid van een studentenvereniging en actief in commissies. Ik heb daar onder meer de strategie voor de introductieweek uitgewerkt en geholpen met het organiseren van activiteiten. Het is altijd leuk om niet alleen met je studie bezig te zijn. Lekker genieten van je studententijd en alle vrijheid, mensen ontmoeten en op stap met je vrienden. De afgelopen jaren op de universiteit heb ik ontzettend veel geleerd. Naast de broodnodige basisvakken en interessante keuzevakken is het vooral de manier van denken en redeneren die ik zie als een aanwinst voor de rest van mijn leven. Al vanaf de eerste dag leer je niets meteen voor waar aan te nemen, maar eerst grondig na te denken over de geldigheid van een stelling. Dat is een instelling die ook in het bedrijfsleven erg nuttig kan zijn. Na mijn afstuderen kreeg ik al snel een baan bij McKinsey. Hier kijken we naar strategische problemen van bedrijven. Zo werken we voor een multinational die een overname wil in het buitenland en ons vraagt of dat een goed idee is. Een bedrijf kan ook vragen of we hun kostenstructuur onder de loep willen nemen en ze te adviseren waarop ze kunnen bezuinigen. In een kleine projectgroep van 3 of 4 mensen gaan we aan de slag met de vraag, ieder heeft zijn eigen taak. We werken meestal samen met mensen uit het bedrijf zelf, die ons kunnen voorzien van gedetailleerde informatie en specialistische kennis. Ik maak analyses, bijvoorbeeld van de markt, en geef vervolgens een prognose of advies. Het analytisch kunnen denken is essentieel in mijn baan. Ik vind het fascinerend om voor grote bedrijven te werken en hun te helpen met het verbeteren van de bedrijfsvoering. Het oplossen van puzzels doe ik nog steeds net als tijdens de opleiding, maar nu in de vorm van echte problemen.
Ik studeerde Wiskunde in Leiden (2004-2011), richting toegepaste wiskunde. Sinds kort werk ik bij McKinsey als fellow ofwel Business Analist. 9
Flora Spieksma Universitair docent Mathematisch Instituut Universiteit Leiden 10 Na mijn kandidaatsexamen Spaans ( 76-79) ben ik Wiskunde gaan studeren in Leiden. Ik studeerde af in 1985 en ben daarna gepromoveerd. Na een fellowship kwam ik in vaste dienst in Leiden in 1998.
Op het Mathematisch Instituut in Leiden wordt wiskundig onderzoek gedaan en onderwijs gegeven. Er zijn verschillende vakgroepen, ik zit bij de vakgroep Stochastiek. Er zijn ook vakgroepen die zich bijvoorbeeld bezig houden met algebra of meetkunde. Vele bekende Nederlandse wiskundigen werken hier en hebben hier gewerkt, zoals analyticus Thomas J. Stieltjes en getaltheoreticus Hendrik D. Kloosterman. Hun invloed is nog steeds merkbaar. Toen ik mijn studie Spaans had afgerond, miste ik toch het sommen maken. Ik besloot wiskunde te gaan studeren, een bizar contrast met het leren van een taal. Van een opleiding met 30 meisjes per jaar en hooguit één jongen ging ik naar een studie met slechts eenderde meisjes. Van een studie waarbij je 100 bladzijden per uur las stapte ik over naar een opleiding waar één bladzijde gemakkelijk 10 uur in beslag kon nemen. In 1985 ben ik afgestudeerd in de richting mathematische besliskunde. Na mijn afstuderen bleef ik in Leiden voor promotieonderzoek, waar ik in 1990 promoveerde. Vervolgens ging ik een half jaar naar de University of California in Berkeley. In 1991 kreeg ik de CJ Kokprijs van de Universiteit Leiden en een Shell Reisprijs, wat me in de gelegenheid stelde een aantal maanden door de VS en Canada te reizen om diverse onderzoeksgroepen te bezoeken. In 1993 kreeg ik een 5-jarig KNAWfellowship en uiteindelijk ben ik in 1998 in vaste dienst van het Mathematisch Instituut van de Universiteit Leiden gekomen. Mijn werk aan de universiteit bestaat voornamelijk uit onderzoek en onderwijs. Ik richt mij vooral op de theoretische kant, maar ik werk ook samen met de Vrije Universiteit en het CWI, organisaties die veel contact hebben met het bedrijfsleven. Zij doen onder meer projecten voor call centers, om te bepalen hoeveel agenten je moet inzetten en welke specialisaties nodig zijn om ervoor te zorgen dat ten minste 80% van de bellers hooguit 20 seconden in de wacht staat. Voor de gezondheidszorg optimaliseren ze het gebruik van MRI-apparaten. Onderzoek in de mathematische besliskunde kun je net zo praktisch of theoretisch maken als je zelf wilt. Naast mijn onderzoek geef ik colleges over besliskunde aan Wiskundestudenten in de bachelorfase en ontwikkel ik video lectures voor de masteropleiding Statistical Sciences in the Life and Behavioural Sciences. Verder begeleid ik studenten die afstuderen, bezig zijn met hun theoretische scriptie of stage lopen bij een bedrijf. Zo n stage kan bijvoorbeeld gaan over het voorspellen van inkomsten uit vliegtickets bij de KLM, de robuustheid van netwerken bij TNO, of het bepalen van optimale scheepsroutes voor een rederij waarbij de kapiteins proberen onderweg nog vrachtjes op te pikken als de schepen niet vol beladen zijn. Ik vond studeren erg leuk, al was het jammer dat ik tijdens de opleiding niet zo goed doorzag wat nuttige vakken zouden zijn om te volgen. Alle vakken bleken later met elkaar te maken te hebben. Achteraf had ik meer vakken willen volgen in de wiskunde met natuurkunde als tweede hoofdvak. Naast het studeren was ik student-assistent. Het was een openbaring om te merken dat ik een vak dat ik het jaar ervoor nog erg lastig vond opeens prima doorzag. Ik gaf in die tijd ook algebra aan een werkgroep. Studenten vonden het er heel gezellig en zeiden dat ze niet het idee hadden hard te moeten werken. Trots was ik toen hun gemiddelde cijfer het hoogste was van alle groepen! 11
Daniël Worm Onderzoeker bij TNO Performance of Networks and Systems TNO is een onafhankelijke onderzoeksorganisatie die op basis van haar expertise en onderzoek een belangrijke bijdrage levert aan de concurrentiekracht van bedrijven en organisaties, aan de economie en aan de kwaliteit van de samenleving als geheel. Door haar veelzijdigheid en capaciteit tot integratie van deze kennis neemt TNO een unieke positie in. 12 Ik was op het vwo geïnteresseerd in informatica en wiskunde, maar wist niet goed wat ik van een opleiding Wiskunde moest verwachten. Een dubbele propedeuse was de oplossing, zo kon ik me breed ontwikkelen in het eerste jaar en tegelijk ondervinden welke studie me het beste lag. Omdat er raakvlakken zijn tussen de opleidingen onderling, hoefde ik niet alle vakken van de twee opleidingen te volgen. Het was ongeveer een derde extra studiebelasting. Wiskunde op de universiteit is wel anders dan op de middelbare school. Daar ben je meer bezig met rekenen en op de universiteit met bewijzen. Natuurlijk moet je op het vwo wel goed zijn in wiskunde. Direct na mijn afstuderen ben ik begonnen met mijn promotie. Ik wilde de wereld van de theoretische wiskunde nog niet achter me laten en het leek me boeiend hierin onderzoek te doen en zelf nieuwe resultaten te bewijzen. Het mooie aan wiskundig onderzoek is dat, als je iets nieuws ontdekt en mag publiceren en geen fouten hebt gemaakt, het nooit meer ontkracht kan worden. Het is voor altijd. De vaardigheden die je leert, kun je bovendien toepassen in je werk in het bedrijfsleven, zoals het abstracte denken en je probleemoplossende vermogen. Voor mijn onderzoek lees ik veel wiskundeboeken en artikelen. Ook bedenk ik interessante open vragen en bekijk ik welke problemen ik zou kunnen oplossen. Ik probeer vermoedens te bewijzen of teniet te doen. Hiervoor heb ik geen computer nodig; meestal heb ik genoeg aan een pen en papier of een schoolbord. Over mijn nieuwe resultaten schrijf ik artikelen, die in wiskundige tijdschriften worden gepubliceerd. Ook geef ik werkcolleges en kijk ik huiswerk en tentamens na van studenten. Andere wiskundigen uit mijn vakgebied ontmoet ik tijdens internationale congressen. Je zou een promotie kunnen zien als een continuering van de studie, je blijft nieuwe wiskunde leren. Er is ook een groot verschil: bij een huiswerkopgave weet je zeker dat er een oplossing moet zijn en dat jij die moet proberen te vinden, maar tijdens je promotie kom je vooral vragen tegen waarvan het antwoord niet bekend is. Je weet dus nooit zeker of het je ooit zal lukken een antwoord te vinden. Dit is uitdagend, maar het kan ook best frustrerend zijn. Ik heb een leuke tijd gehad in Leiden. Na het studeren was ik vaak te vinden bij de studentenvereniging, vooral in het begin. Ik zat als jonge student net op kamers in een vreemde stad en ik vond het leuk ook studenten te ontmoeten die iets anders studeerden dan wiskunde. Als je nog niet weet wat je wilt studeren, dan is het een aanrader een dagje mee te lopen met colleges. Dan kun je de sfeer proeven en zie je hoe het gaat. Je kunt een afspraak maken en dan loop je mee met een eerstejaars of tweedejaars student en heb je alle gelegenheid vragen te stellen en indrukken op te doen.
Ik heb een dubbele propedeuse gedaan in wiskunde en informatica. Met wiskunde ben ik verder gegaan (2001-2006), gecombineerd met nog enkele vakken informatica. Daarna ben ik in Leiden gepromoveerd en nu doe ik een traineeship bij TNO. 13
Maarten van Wijk Business Development Manager bij ABN Amro Bank 14 Ik studeerde Toegepaste Wiskunde ( 78-86). Daarnaast deed ik een universitaire studie Psychologie. Via Interpay (nu Equens) kwam ik bij de ABN AMRO Bank (1996) en na verschillende posities kwam ik op mijn huidige plek.
ABN AMRO is opgesplitst in een divisie voor particuliere klanten en een divisie voor zakelijke klanten. Ik werk bij de particuliere tak met zowel modale rekeninghouders als private customers, dat zijn de rijke particulieren. Wij zorgen voor de betalingsverkeerproducten waarvan particulieren in Nederland gebruik maken, zoals bankrekeningen, overschrijvingen, internetbankieren, het bankpasje en de credit card en ideal. In dit gebouw houden we ons bezig met productmanagement, marketing en IT. Mijn afdeling ontwikkelt strategieën voor de standaardisatie van internationaal gangbare betalingssystemen. Ook het nieuwe pinnen, met je chip in plaats van met de magneetstrip, begeleiden we en laten we aansluiten op de internationale standaards. Elk land had altijd zijn eigen wijze van pinnen, die brengen we nu allemaal in een lijn. Daarvoor zijn internationale afspraken nodig, waarvoor ik veel overleg met banken uit de andere landen. Ook kijken we hoe onze eigen nieuwe bankproducten goed kunnen werken binnen deze standaards. Beveiliging staat hierbij voorop. Omdat we te maken hebben met deze internationale afspraken, is het lastig ons te onderscheiden van de concurrent. Bij productontwikkeling gaat het vaak om kleine handigheden voor de consument. Onze afdeling is ondersteunend aan productmanagement en zorgt ervoor dat de nieuwe producten worden afgestemd op de technieken die nu mogelijk zijn. Ook maak ik afspraken met andere banken over bijvoorbeeld de beveiliging van betalingsverkeer waarmee we samen het vertrouwen van consumenten moeten behouden. Deze afspraken mogen nooit de concurrentie verkleinen, maar moeten wel de risico s beperken. Nu zijn we bezig met de uitrol van het nieuwe pinnen en met e-commerce op Europese schaal. Meestal hebben we te maken met complexe trajecten en met veel belanghebbenden, denk bij het nieuwe pinnen aan al die winkeliers en banken die nieuwe pinautomaten moeten aanschaffen. Een project kan van idee tot implementatie soms wel 5 tot 10 jaar in beslag nemen. Ook hebben we intensief gewerkt aan de introductie van de e.dentifier voor veilig bankieren. Toen deze uiteindelijk werd geïntroduceerd en overal te zien was in reclamecampagnes, was ik best trots. Ik vind het een uitdaging te werken in een groot spanningsveld. Aan de ene kant de innovatie en productontwikkeling en aan de andere kant de grote hoeveelheid randvoorwaarden en de concurrentie. Het is leuk hierin ontwikkelingen op gang te kunnen brengen. Het vraagt zowel wat van mijn analytische capaciteiten als mijn management skills, communicatieve eigenschappen en beïnvloedingsvermogen. Ik vond wiskunde op de universiteit best schools. Daarom ben ik, als maatschappelijke tegenhanger, psychologie ernaast gaan doen. Een goede keus. Cryptografie vond ik het boeiendst bij wiskunde, het heeft me bovendien mijn eerste baan opgeleverd. In mijn huidige werk gebruik ik vooral mijn analytische vermogen en mijn capaciteiten structuren te doorzien. Ook heb ik tijdens mijn wiskundestudie geleerd op een heldere manier te formuleren. Sociale vaardigheden heb ik tijdens mijn studie psychologie ontwikkeld en in mijn vrije tijd. Het is altijd goed om in je studententijd andere facetten van jezelf te ontwikkelen. Zo was ik actief bij de vakbond voor studenten en heb ik geholpen met het opzetten van een stadskrant. In Leiden was het altijd gezellig. Het is een kleine stad en je wordt gemakkelijk opgenomen in de studentengemeenschap. Wie met zijn studiekeuze bezig is, zou eerst moeten vaststellen wat hij echt leuk vindt om te doen, waar zijn passie ligt. Vaardigheden en je persoonlijkheid ontwikkel je dan vanzelf. Ga uit van je eigen kracht en kijk goed om je heen. 15
Wynand van de Ven Hoogleraar sociale ziektekostenverzekeringen 16 Ik studeerde Wis- en Natuurkunde van 68 tot 76. De laatste 3 jaar van mijn studie was ik student-assistent, dat was tevens mijn opstap naar mijn eerste baan bij het Economisch Instituut ( 76-83). Daarna ben ik begonnen bij de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Aan de Erasmus Universiteit Rotterdam worden studenten opgeleid tot bijvoorbeeld wetenschapper en wordt kennis vergaard met onderzoek. Als er onderzoeksresultaten worden gepubliceerd die van belang zijn voor het politieke of economische beleid in Nederland of bijvoorbeeld voor ziekenhuizen, dan kunnen professoren door politieke bestuurders of door de zorg om uitleg worden gevraagd. Op basis van die nieuwe informatie kunnen ze vervolgens hun organisatie bijsturen of zelfs werken aan wetswijzigingen. Als hoogleraar sociale ziektekostenverzekering aan de Erasmus Universiteit Rotterdam geef ik colleges op het gebied van zorgverzekering. Ik vertel onder meer over de hervormingen in de gezondheidszorg die de afgelopen 20 jaar hebben plaatsgevonden en de concurrerende verzekeringsmarkt. In het nieuwe zorgstelsel mag de burger elk jaar opnieuw zijn zorgverzekeraar kiezen. Met mijn onderzoeksgroep doe ik onderzoek naar ziektekostenverzekeringen. Zo voorspellen we voor iedere burger, aan de hand van de genoten zorg van de afgelopen jaren, wat zijn ziektekosten voor het volgend jaar zullen zijn. Deze voorspelling is nodig voor het zogenaamde risicovereveningssysteem. Daarbij krijgen zogverzekeraars per verzekerde een compensatie, zodat er voor de verzekeraar geen reden meer bestaat zieke mensen met hoge ziektekosten te weigeren. Deze compensatie is afgeleid van onze voorspelling van iemands toekomstige ziektekosten. We werken continue aan de verbetering van de voorspellingen, zodat het bedrag van de compensatie nog nauwkeuriger wordt. De afwisseling in mijn werk vind ik bijzonder. Ik mag studenten opleiden, onderzoek doen en een adviserende rol innemen in de maatschappij. Ook ontmoet ik veel interessante mensen op internationale congressen en bepaal ik mijn eigen agenda, die vrijheid is erg aantrekkelijk. Het geeft me een goed gevoel dat de onderzoeken en ideeën waar ik al meer dan twintig jaar aan werk langzamerhand in de praktijk worden uitgevoerd. De honderden mensen die we in die tijd goed hebben opgeleid, hebben ondertussen vooraanstaande posities in de zorg en het bestuur en kunnen nu zelf invloed uitoefenen om de zorg in Nederland te verbeteren. Op de middelbare school was ik goed in wiskunde. Mijn leraar was daar zeker debet aan, want hij kon erg goed lesgeven. Het is belangrijk te gaan studeren wat je leuk vindt, want anders houd je het niet vol. Overigens moet je de daarbij behorende carrièrekansen zeker niet negeren, want je zult later toch een boterham moeten verdienen. In de eerste 3 jaar deed ik vooral het hoognodige aan de studie, want ik was voornamelijk druk met het gezellige studentenleven en als lid van een commissie in de studentenvereniging. Ik denk dat die jaren, ondanks het weinige studeren, wel goed zijn geweest voor mijn sociale ontwikkeling. Het zorgde voor een goede balans met de abstracte opleiding. Vanaf het vierde jaar ging ik mijn best doen. Een flinke inhaalslag was nodig om de vakken goed te kunnen volgen, maar daarmee werd de opleiding ook meteen veel interessanter. Tijdens de opleiding hield ik me veel bezig met de toegepaste wiskunde, want ik zag mezelf werken bij bijvoorbeeld Unilever of Shell. Pas toen een professor vroeg om een student-assistent en ik wel zin had om wat bij te verdienen, kwam de ommekeer. Ik kreeg er al snel een vaste baan aangeboden en daarna heb ik de wetenschap nooit meer gedag gezegd. Toch voelt het of ik elke 5 jaar een andere baan heb. Ik doe telkens nieuwe onderzoeken en ben steeds aan het werk met nieuwe studenten en andere wetenschappers. Dat houdt het dynamisch. 17