Leren doe je zo! Inspirerende verhalen van opleiders

Leren doe je zo! Inspirerende verhalen van opleiders

Leren doe je zo! Inspirerende verhalen van opleiders 2014 stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven

Colofon Redactie: Wendy Nieuwenhuizen, Will Seignette, Frank Slooten Eindredactie: Miranda van Elswijk, Edwin Rateland Vormgeving en opmaak: Peter-Jan Nieuwenhuizen Uitgave: SBB, Zoetermeer Eerste druk: november 2014 Bij de samenstelling van deze bundel heeft SBB getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Diegenen die desondanks menen rechten te kunnen doen gelden, worden verzocht contact met ons op te nemen om alsnog in een regeling te voorzien. Het tekst- en illustratiemateriaal in deze uitgave mag op geen enkele wijze worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteursrechthebbende. Ondanks alle aan de samenstelling van deze bundel bestede zorg kan de redactie geen aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave. 4

Ik ging voor geel! VOORWOORD Iedereen leert anders. Dat begint met de mate waarin je open staat voor nieuwe dingen. Daarmee zat het bij mij wel snor. Alles wat ik niet wist, zocht ik op of uit. We hadden thuis een twaalfdelige encyclopedie. Daar was deze jeugdige autodidact uren in zoet. Als kleine jongen was ik echter ook een dromer. Ik zat op de lagere school over van alles en nog wat te fantaseren en miste soms complete lessen. Bij controlevragen ging ik meestal nat. Later zag ik die eigenschap terug bij onze oudste dochter. Haar begreep ik als geen ander. Op school bleef ik die dromer. Totdat broeder Willibrord van de vijfde klas aan het begin van het laatste trimester voor de grote vakantie aankondigde dat hij de leerresultaten in de vorm van de Tour de France ging bijhouden. Op een groot bord met de kaart van Frankrijk. Er waren diverse truien te verdienen. Ik was dol op wielrennen en hield van spelletjes. Dat wist hij. Ik ging helemaal voor die gele trui en ontdekte dat leren op school ook leuk kon zijn. Dat spel werd de juiste, legale doping voor mijn lerend vermogen. Ik ben tegenwoordig misschien wat minder een dromer, maar nog steeds ben ik geïnteresseerd in nieuwe dingen. En leer elke dag. Maar het opzoeken en uitzoeken gaat wel veel sneller en makkelijker. Straks even googlen is het motto. Ik wens u veel leesplezier toe. Ben Rijgersberg directeur SBB 5

Inhoudsopgave Inleiding 8 Keuzes... 10 Leren doe je zo: loop stage! 12 Alles wat van het waterschap komt, is goed 15 Sanne Ruben 17 Gevoel? Dat is niet stoer! 18 Aan de bak?! 22 Bedankt! 26 De engste les van mijn leven 28 Even voorstellen: Musa 32 Vooroordelen 34 Toch een beetje juf! 38 Stinkstokken... 40 De intercity naar Amsterdam 43 Queen Latifa: levensverhalen lezen 44 Het leven van de beste praktijkopleider 2013 gaat soms over rozen 48 6

Tussen hoop en vrezen 50 Het gewone bijzonder en het bijzondere gewoon 52 De kleine samenleving 55 Aandacht, daar draait het om in de horeca én in het onderwijs 57 Ik ben toch geen vogel?! 61 Naar school: met decolleté of driedelig pak 62 Bad MotherFuckers 64 Een basis voor de rest van je carrière 66 Hotelschool Venlo denkt out of the box 68 Levenslessen 72 Lissabon 2014 75 In gesprek 78 Wij leren ook van onze studenten 82 Vunzige Funs 83 De hele wereld komt bij je binnen 85 Gedichten over en uit Uganda 88 7

Inleiding WANNEER HEBT U VOOR HET LAATST IETS GELEERD? Een half jaar geleden zat ik te kijken naar een aflevering van het NCRV-programma Man Bijt Hond. Ze hadden een item over leren. De commentator die de items altijd inleidt, sprak met zijn lijzige stem: We leren allemaal elke dag wel wat nieuws, grote dingen, kleine dingen, belangrijke en onbelangrijke dingen maar het geeft altijd een goed gevoel iets nieuws te leren. Wanneer hebt u voor het laatst iets geleerd? Daarna passeerde er een bonte stoet mensen op een markt die allemaal vertelden wat ze pas geleerd hadden. Het was verbazend om te horen wat de mensen onder leren verstaan en wat ze aan nieuwe kennis en vaardigheden konden opsommen. Ze hadden pas geleerd vissoep te koken of hun mobiele telefoon te gebruiken, of ze hebben geleerd geen papagaaien te aaien want die bijten. Een man had geleerd hoe je zorgtoeslag kan aanvragen en een meisje had geleerd op haar broertje te passen zonder dat die ging huilen. Een mevrouw met twee volle boodschappentassen had voor het laatst iets geleerd toen ze naar Vlieland was geweest, namelijk dat het daar veel regent. Daar gaat ze dus niet meer heen. Op MBO City, de conferentie voor opleiders in het mbo, valt ook veel te leren. Van de sprekers en van elkaar. De sprekers komen met aansprekende inzichten in ons vakgebied en laten ons via mooie metaforen zien dat we als docenten nog lang niet zijn uitgeleerd. Dat doen ze allemaal op hun eigen manier en we halen allemaal ons eigen leerresultaat. Op televisie zag ik Harvard-docent William Ury een voordracht houden over diplomatiek onderhandelen. Hij leert ons diplomatie door het vertellen van verhalen, iets wat docenten nou eenmaal graag doen. Hij begon met het volgende verhaal. 8

Er was eens een oude Arabier die zijn zeventien kamelen naliet aan zijn drie zoons. Zijn eerste zoon zou de helft krijgen, zijn tweede zoon een derde en zijn derde zoon een negende. Maar zeventien is niet door twee, drie of negen deelbaar, en de zoons kwamen er niet uit. Ze besloten een wijze oude vrouw te raadplegen. Die dacht lang na en zei: ik weet niet of ik jullie kan helpen maar ik heb zelf één kameel en die mogen jullie hebben. Nu hadden de zoons achttien kamelen. De oudste kreeg er negen, de tweede zes en de derde twee samen zeventien. Een kameel was over en die brachten ze terug naar de oude vrouw. William Ury heeft bemiddeld in kleine en grote crises, van gestrande huwelijken tot kernwapenonderhandelingen tussen Rusland en Amerika. Mijn werk, zegt Ury, is het vinden van die achttiende kameel. De som is niet belangrijk, maar het gevoel bij partijen dat er recht is gedaan aan hun belangen en gevoelens. Weer wat geleerd. Leren van elkaar kunnen we tussen de sprekers door. Door naar elkaar te luisteren en elkaar onze ervaringen te vertellen. Docenten en praktijkopleiders klommen op hun zeepkist en vertelden ons hun verhalen. Wij brachten ze bij elkaar in deze bundel. Om recht te doen aan de ervaringen, om u te vermaken en tegelijk om van te leren. Daar is het MBO City tenslotte om te doen. Namens de redactie, Will Seignette 9

Keuzes... DINEKE VAN DER VEN, MBO UTRECHT - UZA Ze kwamen binnen met gezichten als oorwurmen. De hele groep, niet één uitgezonderd. Mijn hemel, dacht ik zwaarmoedig, moeten dat verpleegkundigen worden? De zomervakantie zat erop en het was voor de schatten heel moeilijk om te wennen aan het gewone leven. Verplichte tijden, taken, studeren! Yuch! Structuur, ook zoiets. Zij zaten er niet op te wachten. Dat zo n leerplichtambtenaar in je nek hijgt, dat is gewoonweg irritant. En dat je ouders zich ermee bemoeien, ook al zoiets lastigs. En een hele poos niks mogen doen met je smartphone, welke hals had dat bedacht? Kom zeg, je hebt toch een leven?! Blijkbaar hadden ze zich voorgenomen om het maar eens allemaal af te reageren op mij, de verpleegkundedocent. Hakken in het zand, ongeïnteresseerde blikken en vooral niks uit je tas halen. Wegkijken en scheef zitten. Meer zat er voor mij niet in, blijkbaar. Het leek wel afgesproken werk. Ik zuchtte maar eens diep en zocht in mijn geheugen naar een mooi verhaal over het door hen gekozen vak. Over patiënten, zorgvragers. Over de doelgroep waar zij zich op zouden gaan richten. Een verhaal om iets, zeg maar, aan te wakkeren... En ik vertelde het verhaal van mevrouw Jansen, een stokoude dame die ik ooit verpleegd had... De mevrouw Jansen in het verhaal wilde ooit heel erg graag verpleegkundige worden, vertelde ze mij. Als kind droomde ze daar al van. Mensen helpen, dat was wat ze wilde. En in háár tijd, zo aan het begin van de vorige eeuw, betekende dat dat je als jong, wereldvreemd 10

en onschuldig wicht onder de vleugels van een strenge hoofdzuster gewoon moest doen wat je opgedragen werd. Je kreeg les van andere, vooral oudere verpleegkundigen. Je werd daar meer door gedrild dan onderwezen. Je werkte tien uur per dag keihard op een afdeling in het ziekenhuis en aandacht voor hoe je je voelde was er gewoonweg niet. Gevoelens?, zei mevrouw Jansen, Ach, kind, daar deden ze vroeger niet aan. Toen mevrouw Jansen op de afdeling alle bedden op moest gaan maken, volgens de strikte instructies van het envelopje-vouwen en het kussensloop-de-goede-kant-op, kwam ze op een kamertje waar een meisje alleen lag. Doodziek, leukemie, en ongeveer van mijn eigen leeftijd, peinsde mevrouw Jansen met een treurig gezicht. Ik had zo n medelijden met dat tere, bleke meisje. Ze zag er zo broos, zo kwetsbaar uit. Toen dat patiëntje op een kwade ochtend overleed en mevrouw Jansen in huilen uitbarstte, kreeg ze een forse draai om haar oren van de hoofdzuster. Geschrokken, nou ja, dat niet alleen, overstuur zeg maar, rende ze de afdeling af, pakte haar fiets en vloog met vliegende vaart naar huis. Onderweg haar tranen wegvegend, wat niks hielp, want ze bleven stromen! Thuisgekomen liet haar moeder haar in de luie zondagse stoel van vader zitten, gaf haar een kom hete thee met honing en zei: Drink dit nu maar rustig op. Ik ben zo terug, meis. Moeder vertrok naar het ziekenhuis om tegen de hoofdzuster te zeggen dat haar dochter niet meer terugkwam. Mevrouw Jansen is toen coupeuse geworden. En een hele goeie ook. Ze heeft nog naam gemaakt in de modewereld. Maar toch, kind, zei ze tegen me: als ik jou zo bezig zie, als verpleegster, dan krijg ik altijd nog een soort heimwee, naar m n jeugddroom. Ik wilde het ooit ook zo graag, hè, dat kunnen zorgen voor anderen... Het was stil geworden. Ze zaten te luisteren. Het..aah... en..och... zweefde zo n beetje geluidloos door de ruimte. Ik stelde uiteindelijk de vraag: Zijn er in deze klas eigenlijk nog mensen die toch liever geen verpleegkundige willen worden? Nou nee, die waren er niet. Hoe kwam ik daar nou bij? En de les begon... 11

Leren doe je zo: loop stage! MARIEKE LANGEMEYER, PRAKTIJKBEGELEIDER MGGZ Een stage is belangrijk voor je loopbaan, dat weet ik als geen ander. Ik startte ooit als stagiaire bij Defensie tijdens mijn studie psychologie in Utrecht en dat beviel zo goed dat ik er nu nog steeds werk. Mijn stagebegeleidster gaf me destijds veel ruimte en tegelijkertijd was er continu contact mogelijk. Als zij er niet was, kon ik mijn vragen altijd wel bij iemand anders kwijt. De wetenschap dat je er niet alleen voor staat, is heel belangrijk voor een jongere. Ik had de positie van stagiaire, maar deed gewoon mee. Ik sprak veel mensen, kwam op veel plekken binnen de organisatie en werkte ook wel eens s avonds. Ik voelde me echt onderdeel van het team. Sinds 1998 vervul ik verschillende functies binnen Defensie, de laatste jaren als senior adviseur van het Kenniscentrum van de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg (MGGZ). Het Kenniscentrum verzamelt, borgt en verspreidt vakinhoudelijke kennis onder psychologen en psychiaters van de MGGZ, die militairen behandelen met psychische klachten. Sommigen lijden aan Post Traumatische Stressstoornis (PTSS), anderen kampen met alcoholproblemen of een burnout. Stagebegeleiding Ik begeleid jaarlijks twee of drie stagiairs. Het zijn leerlingen die een secretariële opleiding op mbo-niveau 2 volgen. Soms hebben ze een rugzakje met problemen, bijvoorbeeld thuis of op school. Sinds kort laat ik een stagiair op twee plekken in de organisatie werken, zodat de stage van 4½ dag voldoende variatie biedt. We kijken bij welke bij- 12

zondere projecten een leerling mee kan draaien. Is er een grote bijeenkomst ergens in het land, kan ze meehelpen met de voorbereidingen en op de dag zelf? Waar zit uitdagend werk? Ik steek veel tijd in de leerlingen. Iemand voorbereiden op zijn werkzame leven is een kostbaar goed. Je kunt jongeren niet zomaar loslaten van: Daar is je bureau, je komt er wel uit he?. Ik begeleid intensief en bied een vangnet. Er speelt op die leeftijd van zeventien, achttien jaar van alles in hun ontwikkeling. Daar ben ik mij van bewust. Mijn eigen ervaring als stagiair neem ik mee bij het begeleiden van mijn stagiairs. Stage is dé kans om kennis te maken met een bedrijf en uit te vinden of je het werk dat je later gaat doen leuk vindt. Probeer alles maar uit. Natuurlijk moet je als begeleider oppassen hoe ver je gaat. Ik wil niet te diep in de privésituatie van iemand duiken. Alleen al het bieden van een stabiele werkomgeving kan een stagiair goed doen en een nieuwe wereld openen. Ik had een keer een meisje dat zich in het begin moeilijk aan afspraken hield. Later hoorde ik goede verhalen over haar van een volgend stagebedrijf. Mensen steken toch wat op van wat ze bij ons leren, denk ik dan. Ik heb ooit de fout gemaakt om een leerling de eerste dag een psychiateroverleg te laten notuleren. Dat ging volledig de mist in. Maar aan het eind van de stage ging het notuleren wél goed. Ik heb daarop mijn kwaliteitseisen bijgesteld; een rapport hoeft niet geschreven te zijn op mijn niveau. Het gaat erom dat een stagiair het beste uit zichzelf haalt, niet mijn standaard haalt. Het mooiste vind ik als ze inzien dat ze meer kunnen dan ze zelf denken. Je ziet ze opbloeien en dat is heel mooi om te zien. Ik heb me in de loop der tijd een coachende rol aangemeten. Ik ben niet alleen het externe geheugen van de stagiair: Het is bijvoorbeeld niet handig om te beginnen over iets wat pas over twee weken moet 13

gebeuren. Je kunt niet te ver vooruit dingen plannen. Ik laat de leerling ook zelf nadenken over probleemoplossingen. Natuurlijk help ik waar nodig, maar vaak genoeg zeg ik: Denk er zelf eens over na, hoe zou dit kunnen werken? of: Zoek maar even op internet. Ik moest leren om niet direct antwoord te geven, een kant-en-klare oplossing te geven, maar de leerling zelf te laten leren en ervaren. Heilig overtuigd Af en toe krijg ik met een stagiair te maken die ik bij nader inzien het liefst zou wegsturen. Zoals het meisje dat onder meer grote moeite had om een kopie te maken. Doordat ze op school en thuis werd opgehemeld, was ze er heilig van overtuigd dat ze alles foutloos kon en nog beter. Wij dachten daar anders over en vertelden haar waar ze nog in kon verbeteren. Maar ze stond niet open voor kritiek. Thuis vonden ze dat ze alles goed deed, zei ze. We coachten haar zo goed mogelijk, wat voorkwam dat ze weg moest. Ze is de enige stagiair van wie we naderhand nooit meer wat hoorden... Mijn ervaring leert dat veel studenten niet of nauwelijks weten wat een stage inhoudt en waarom ze nou eigenlijk bij het bedrijf van hun gading willen werken. Het maakt ze niet uit wáár ze stage lopen, als ze maar aan de slag kunnen! Die gebrekkige voorbereiding komt door tijdgebrek, maar ook door de scholen zelf, die vaker met leerlingen over stages van gedachten zouden moeten wisselen. Bagage Welke bagage wil ik meegeven? Vooral dat ze nadenken over wat ze leuk vinden om te doen. Je besteedt immers veel tijd aan werk. Dan kun je maar beter doen wat je leuk vindt, anders houd je het niet vol. Voor secretaressen is dat extra belangrijk, want ze zijn breed inzetbaar. De sectoren waar je terecht kunt komen, zijn heel divers. Wat past bij je? Een verzorgingstehuis, kinderopvang, ziekenhuis, verzekeraar? De branche is belangrijk en de mentaliteit van collega s kan enorm verschillen! 14

Alles wat van het waterschap komt, is goed ELKE WETZELS, PRAKTIJKBEGELEIDER Kuikens beschouwen het eerste wezen dat ze zien als hun moeder. Die vergelijking is weleens bij me opgekomen als ik terugdenk aan Tim. Het is al enkele jaren geleden dat hij bij ons waterschap stage kwam lopen en inmiddels heeft hij een leuke baan elders. We ontmoeten elkaar nog wel eens hier of daar en nog steeds schemert in zo n contact de hoopvolle vraag door: Is er bij jullie misschien een vacature?! Tim volgde de mbo-opleiding Watermanagement. Hij kreeg de gelegenheid om stage te lopen bij onze buitendienst. Op een van zijn eerste dagen trof ik hem aan in de loods met zijn boterhamtrommeltje voor zich op tafel. Een jonge knul met verwarde krullen, sproeten en een nieuwsgierige, open blik. We raakten aan de praat. Ik was benieuwd hoe hij zich voelde in deze werkomgeving. Daar had ik wat gevraagd Ik veronderstelde dat hij gewoon een dagje was meegelopen met één van onze rattenvangers, maar zijn verhaal klonk als een avontuur uit een spannend jongensboek Hoe ze langs en dwars door beken hadden gestruind, loerend naar sporen van en aanwijzingen voor de aanwezigheid van ratten. Hoe levensgevaarlijk zo n beest eruit zag: zùlke tanden. En groot dat ze waren echt niet normaal! En of ik eigenlijk wel wist hoe dat in z n werk ging, ratten vangen. Hoe ingenieus die rattenvallen gemaakt waren en hoewel bedoeld om te doden, waren de vallen echt wel diervriendelijk. En o ja, tegen het einde van de dag hadden nog een paar burgers hun pad gekruist. Ze hadden zich heel geïnteresseerd getoond in het werk van de rattenvanger en zijn stagiair. Toen had de rattenvanger hen, heel illustratief, 15

een échte, dode rat laten zien. Nou, dáár waren die mensen toch zó van onder de indruk geweest. Die begrepen nu echt wel wat voor goed werk het waterschap deed. En dat is heel belangrijk, want zij betalen tenslotte belasting aan ons toch?, eindigde hij een beetje ademloos zijn relaas. Omgevingsgerichtheid, besef van het belang van PR en een sterke identificatie met het waterschap ( ons ). Tim bleek na deze stagedag onbewust bekwaam! Ik ken ook collega s die dat stadium na jaren nog niet echt bereiken. Zo ontstond een leuk contact. Met een hardnekkigheid waar je U tegen zegt, bleef hij mij in de u-vorm benaderen, maar dat hinderde hem geenszins mij enthousiast van al zijn belevenissen in het veld op de hoogte te houden. Naast zijn praktische stage in t veld werkte hij met mij aan wat persoonlijke ontwikkelingsdoelen: communiceren, presenteren en draagvlakdenken. In die sessies vertelde hij ook wel eens onbevangen over zijn leven buiten het waterschap. Hij was nog op zoek naar een vriendin, zo liet hij me vertrouwelijk weten. Ik liet hem een foto zien van mijn dochter en een stuk of wat vriendinnen. Zit er wat bij voor je? vroeg ik met een knipoog. Ik had niet verteld wie mijn dochter was, maar hij pikte precies haar eruit. Tja, zei hij zelf toen hij dat hoorde, eigenlijk kon het ook niet anders, want ja, ze is via u toch weer een link naar het waterschap! Tim verliet het waterschap met pijn in zijn hart denk ik. We namen uitgebreid afscheid. Voor iedere collega had hij een zakje met zelfgemaakt lekkers. Van z n ouders ontvingen we een dankmail. Tim verzekerde ons dat hij nu zeker wist wat hij wilde worden: waterschapper! Die bereidheid om van alles te houden wat maar naar waterschap klonk, heb ik niet eerder en ook daarna niet meer gezien. Misschien was hij niet helemaal realistisch, maar het was absoluut mooi! 16

Sanne Ruben JANNEKE LOOTENS, DOCENT de muziek staat hard veel te hard om echt te praten zeker om je te verstaan maar wij praten midden op de dansvloer althans ik praat en jij luistert en dat gaat ik weet niet wat er gekker is dat jij luistert naar mijn verhaal terwijl ik aangesteld ben voor het omgekeerde of dat jij luistert terwijl niemand luistert en ook niemand mij kan verstaan jij bent ouder ik ben wijzer nee en het is ook niet omgekeerd de muziek kan altijd harder maar jij luistert meer nog dan je leert niet af, loet, kon jij me niet nalaten telkens te vertellen elk examen opnieuw je haar wat verwilderd, jijzelf moe van de drukte die het kostte om drie uur lang peinzend en zwijgend aan papier te vertellen wat je wist er zijn momenten geweest dat er niet uit kwam wat jij zo goed wist te bedenken elk jaar opnieuw je hoofd vol chaos, jij moe van het onbegrip mijdend en zwijgend ik doe het alleen heldhaftig diegene die toe durft te geven dat perfectie en af eindpunten zijn en iemand die bezig is groter te worden heeft weinig aan een punt dat het einde kan zijn 17

Gevoel? Dat is niet stoer! INGRID G. TALSMA, ALGEMEEN JURIDISCH DOCENT SCHOOL VOOR POLITIEKUNDE TE DRACHTEN Na twintig jaar in verschillende functies in de politiepraktijk te hebben gewerkt, maakte ik in 2012 de overstap naar het docentschap bij de Politieacademie. Vanuit een detacheringsbasis startte ik op de School voor Politiekunde in Drachten. In het politiewerk had ik een ruime ervaring, maar in het lesgeven was ik volledig onervaren. De eerste weken van mijn inwerkperiode keek ik bij diverse docenten mee in hun lessen en algauw besloot ik mij te laten coachen door één collega-docent. Zijn geëngageerde wijze van lesgeven sprak mij aan. Gefaseerd nam ik gedeelten van een les van hem over. Na een aantal weken voerde ik de lessen zelfstandig uit. Mijn vuurdoop had ik in een klas die bestond uit 25 studenten; ze waren net gestart met hun opleiding Allround Politiemedewerker. Deze studenten waren relatief jong. Tijdens het lesgeven zag ik dat er in de klas onderling veel met elkaar werd gecommuniceerd. Zo zag ik dat ze gebaren naar elkaar maakten. Ik hoorde ze fluisteren, giechelen en opmerkingen maken. Gedurende de les was er continu ruis. Op een schaal van 1 tot 10 vond ik dat deze klas een beweeglijkheidsen geluidsfactor had van een 9,5. Het stoorde mij tijdens het lesgeven, ik merkte dat ik zelf rust nodig had om didactisch het juiste te kunnen blijven doen. Het stoorde mij tevens omdat ik zag dat het leerproces van een aantal studenten er kennelijk onder te leiden had. 18

Je zou het studentengedrag kunnen noemen, maar wat hielp het mij als beginnend docent om deze klas te etiketteren? Leren begint immers vanuit jezelf. Wat was mijn doel en waar had ik behoefte aan? Vanuit die principes ben ik vervolgens gaan handelen. Wat mij bijzonder opviel was dat de klas helemaal onrustig werd als er onderwerpen als emoties, empathie, gevoelens inleven de revue passeerden. Als ik vroeg naar de reden van hun reactie, antwoordden ze dat praten over gevoel niet hun belangstelling had. Gevoel? Dat is niet stoer! Boeven vangen, daar wilden ze voor worden opgeleid! Ik liep door de klas heen en weer, stelde vragen, luisterde naar hun gedachten, ideeën, wensen, plannen en behoeften. Ik vroeg hoe zij zichzelf in de toekomst als politieman/vrouw zagen en vroeg wat ze nodig hadden om dat beroep straks uit te kunnen oefenen. U zult het antwoord raden, inderdaad ze hadden lessen nodig en een diploma. Toen ik eenmaal de aandacht had, vertelde ik hen wat ik als beginnend docent voelde in de klas en vooral wat ik nodig had. Ik had hen namelijk nodig voor mijn eigen leerproces en vertelde wat ik had te bieden. We hadden een gezamenlijke passie, namelijk het politievak. Maar oh jee, passie is gevoel! De klas luisterde aandachtig terwijl ik vertelde dat het leren van theorieën, technieken, procedures en bevoegdheden belangrijke elementen zijn om welke beroepstak dan ook uit te kunnen oefenen. Maar dat er daarnaast nog een essentieel onderdeel nodig is om te kunnen zijn wie je bent. Ik vroeg ze eens terug te denken aan een moment waarbij ze niet zagen dat iemand naar ze keek maar ze wel dit gevoel hadden. Allen antwoordden dat ze deze ervaring hadden gehad. 19

Vervolgens vroeg ik ze terug te denken aan een moment dat ze een beslissing hadden moeten nemen waarbij ze twijfelden en vroeg ze wat de doorslag bij hun besluit had gegeven. En wederom antwoordde de klas, dat ze zich konden herinneren dat hun gevoel vaak leidend geweest was in het nemen van die ene beslissing. Vervolgens deelde ik mijn ervaring met de klas, dat in het politiewerk gevoel niet uit te schakelen is. Sterker nog, bij incidenten waar het erop aankomt, gebruik je vaak je intuïtie en ga je af op je gevoel en zou het zelfs levensreddend kunnen zijn voor jezelf of voor een ander. Zo gaf ik het voorbeeld dat ik ooit eens tegenover een heel grote sterke man had gestaan die aangehouden moest worden voor mishandeling. Mijn postuur en lengte pasten bijna twee keer in de man die tegenover mij stond. De man dreigde dat ik een peloton Mobiele Eenheid moest halen om hem uit huis te krijgen. Ik vertelde de man dat ik fysiek niet tegen hem opgewassen was en dat ik die strijd niet aan zou gaan, omdat ik het onderspit zou delven. Ik zei de man dat zijn geschreeuw mij angst inboezemde en ik daardoor niet goed naar hem kon luisteren, terwijl dat wel mijn bedoeling was. Om een lang verhaal kort te maken, deze man is uiteindelijk zonder strijd, zonder gebruik van handboeien met mij meegegaan naar het politiebureau. Dit voorbeeld was voor de klas beeldend, ze stelden er vragen over en ik merkte dat zij begonnen te begrijpen dat het woord gevoel misschien anders gedecodeerd moest worden dan zij toe nu toe hadden gedaan. De lessen die daarop volgden, hadden een metamorfose ondergaan. Tijdens de les was er rust, de studenten hadden een actieve leer- en luisterhouding, er was saamhorigheid, ze corrigeerden elkaar, gaven 20

elkaar feedback en stonden daarvoor open voor. Een politieman/ vrouw was in wording; niet alleen zij maakten progressie, maar ik ook! In de evaluatiefase vertelden enkele studenten dat ze het gevoel hadden daadwerkelijk gegroeid te zijn en dat dit goed voelde. Mevrouw, dit gevoel is dus best wel stoer! Ik leer van mijn studenten en zij leren van mij, dicht bij je doel en je gevoel blijven. Die interactie heb ik zo ervaren en is voor mij een essentieel onderdeel voor Leren doe je zo. 21

Aan de bak?! ILSE LEGTENBERG, DOCENT ROC TWENTE Het einde was in zicht voor mijn groepje meiden van de opleiding pedagogisch medewerker (kinderopvang) op niveau 3. Meiden die leven voor het werk als groepleidster in de kinderopvang. Ze zaten in hun laatste periode van de opleiding en studeerden bijna af. Helaas hoor je tegenwoordig zo veel dat er weinig werk is in de kinderopvang. Daar hadden twee meiden iets op gevonden: laten we juf vragen of ze ons wil helpen. Ik had ze al drie jaar in de klas bij Nederlands en had immers vanaf het eerste jaar al gezegd: Als jullie hulp nodig hebben, maakt niet uit waarvoor, kom dan bij me. Zo gezegd, zo gedaan. Op een zekere dag in april sprak Merlin mij aan na de les. Juf, zou u mij willen helpen bij het maken van een sollicitatiebrief? Ze zag de doorstroom naar niveau 4 niet zitten en wilde dolgraag aan het werk. Maar ze was bang dat wanneer ze geen goede brief had, ze geen kans zou maken op een baan in de kinderopvang. Ze was al erg goed bezig geweest met een eigen brief en had al heel wat opgeschreven. Met haar brief zijn we aan de slag gegaan. Eerst zorgden we ervoor dat de lay-out er goed uitzag. Vervolgens keken we naar de inhoud. Wat wil je vertellen? Wie ben je en wat draag je uit? Waarom werk je zo graag met kinderen en wat zijn je goede eigenschappen? Allemaal onderdelen die aan bod komen bij een sollicitatiebrief. Na ook nog de spelling bekeken te hebben, had Merlin een topbrief (vonden wij). Ze ging er gelijk mee aan de slag, want ze was van plan alle kinderopvangcentra, peuterspeelzalen en buitenschoolse opvang een brief te sturen. 22

Nog geen week later staat er een, bijna hysterisch, blije Merlin voor me. Juf, u raadt het nooit! Ik ben uitgenodigd voor een gesprek! Dit was voor haar een enorme opsteker. Ze had de baan natuurlijk nog niet, maar dat ze was uitgenodigd, gaf haar enorm veel zelfvertrouwen. Ze kon het toch allemaal wel. Ik heb haar gevraagd me op de hoogte te houden en wenste haar veel succes. Maar dit was nog niet alles. Twee dagen later was ze er opnieuw. Juf, ik geloof het zelf bijna niet, maar ik heb volgende week nog een gesprek! Ze hadden haar bij een ander bedrijf dus ook uitgenodigd. Geweldig om dat te horen en nog fantastischer om Merlin op te zien bloeien door alleen een uitnodiging. Merlins succes met haar sollicitatiebrief bleef niet onopgemerkt. Een week na de uitnodigingen van Merlin kwam Jodie na de les bij mij langs. Juf, zou u mij misschien ook kunnen helpen met een sollicitatiebrief? Natuurlijk wilde ik dat. We zijn direct aan de slag gegaan met haar eigen brief. We hebben er een beetje magie van de brief van Merlin in gestopt en ze kon hetzelfde doen als Merlin: ieder kinderdagverblijf een brief sturen. Direct nadat ik Jodie had geholpen, heeft ze een stuk of negen brieven verstuurd. Gelukkig kwam ze op tijd achter haar fout. Ik citeer de zin uit haar brief: Graag zou ik bij <naam organisatie> komen werken, omdat het mij aanspreekt hoe jullie met kinderen werken. Wat bleek, ze had geen naam bij naam organisatie gezet en had de brief zo verstuurd. Gelijk een blunder; ze hoopte maar dat het geen gevolgen had. De rest van de brieven heeft ze goed aangepast. Hoe het is afgelopen met de verhalen? Dit succesverhaal is geen succesverhaal zonder een succes. Of eigenlijk moet ik zeggen twee successen. 23

Merlin kon kiezen uit twee aanbiedingen. Ze heeft gekozen voor een leuk kinderdagverblijf waar ze een contract van tien maanden heeft getekend met uitzicht op verlenging. Jodie heeft een contract van zes maanden getekend bij haar oude stagebedrijf. Zij hadden haar fout in de brief opgemerkt en ze zagen de humor hiervan in. Ze hebben haar voor een gesprek uitgenodigd en ze kon direct tekenen. 24

25 Giel Derks

Bedankt! DANIËLLE NOORDERMEER, AVENTUS SECTOR GEZONDHEID Bij de start van de opleiding verpleegkunde, vertelde de student alles al beter te kunnen Ja maar, Ja maar, werd voor haar bij docenten een gevaar Een vocabulaire tot sint-juttemisland, kreeg in het eerste jaar al snel de overhand De opvallende houding en grove taal was voor haar o zo waar, toch stond ze altijd voor medestudenten klaar Het regelen van andermans zaken, was voor haar een geoliede wagen Wonderbaarlijk, maar waar, ze kreeg ook haar toetsen voor elkaar Naarmate de opleiding vorderde en zij op stage ging, was het iedere keer weer een moeilijk begin Wekelijkse problemen leken voor mij wel een structureel verhoor, mijzelf toch te dwingen tot een luisterend oor, Zo ongrijpbaar als ze was, bracht ze toch weer sfeer in de klas 26