Studiesucces voor eerstejaarsstudenten Aansluiting vwo-wo Academische binding Vrijdag 31 oktober 2008 10:00 16:00 uur Linnaeusgebouw,
1. Studiesucces voor eerstejaarsstudenten De Nederlandse universiteiten, verenigd in de VSNU, hebben het studiesucces in de bachelorfase tot hun prioriteit gemaakt. De Nederlandse maatschappij heeft immers uitmuntende afgestudeerden nodig. Universiteiten hebben vier actielijnen benoemd om het studiesucces van studenten te vergroten: 1. Verbeteren van de aansluiting tussen vwo en wo; 2. Vergroten van de binding tussen de student en universiteit; 3. Verhogen van het ambitieniveau voor student en docent; 4. Differentiëren in onderwijsvormen. Verdieping in de eerste fase van de bachelor Vorig jaar zijn tijdens vier regiodagen 130 projecten gericht op studiesucces gepresenteerd. Dit jaar zoeken we meer verdieping. De themadag op de richt zich specifiek op het eerste jaar. De volgende thema s komen aan bod: - samenwerking met het voortgezet onderwijs; - selectie, matching en instaptoetsen; - herinrichting van het eerste jaar; - academische binding. Laat u inspireren Op de bijeenkomst zullen voorbeeldprojecten op bovengenoemde terreinen worden gepresenteerd. Bijvoorbeeld experimenten met intakegesprekken, intensieve keuzecoaching door de Technische Universiteit Eindhoven en de freshman colleges bij Psychologie aan de Universiteit Utrecht. U kunt uit twee workshops kiezen waar u ideeën op kunt doen waarmee u in uw eigen opleiding aan de slag kunt. Discussieer mee In elke workshop is bewust veel tijd ingeruimd voor vragen en discussie. Waarom is men dit project gestart? Heeft het daadwerkelijk bijgedragen aan meer studiesucces? Hoe weet je dat? Zijn er al gegevens beschikbaar die dit ondersteunen? Hoe is het project van de grond gekomen? Welke uitdagingen bent u daarbij tegengekomen? Kortom, wat heeft gewerkt en wat niet? Studenten zullen in de workshop ook hun stem laten horen. Voor wie interessant? Deze studiedag is interessant voor iedereen die zich bezighoudt met de inrichting van bacheloropleidingen. Dit kunnen docenten, stafmedewerkers, opleidingsdirecteuren, studieadviseurs, decanen, bestuurders en studenten zijn. 1
2. Praktische informatie De themadag vindt plaats op twee locaties van de : 1. Linnaeusgebouw (LIN zaal 3) Heyendaalseweg 137 (plenaire gedeelte); 2. Huygensgebouw (HG) Heyendaalseweg 135 (workshops). Het Linnaeusgebouw is het grijskleurige collegezalencomplex van de oudbouw van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Ter oriëntatie: op de Heyendaalseweg wapperen ter hoogte van het iets van de weg gelegen Linnaeusgebouw een aantal rode en groene banieren met logo s van de Radboud Universiteit en het UMC/St. Radboud. Het Huygensgebouw vormt met zijn vier vooroverhellende groene lobben de opvallende nieuwbouw van deze faculteit. Drie van de vier workshops vinden plaats in lokalen op de begane grond van het Huygensgebouw. Bussen vanaf het Centraal Station van Nijmegen stoppen op de Heyendaalseweg (lijn 10). Vanaf het NS-station Nijmegen-Heyendaal is het een paar minuten lopen. In de directe nabijheid van het Linnaeus- en Huygensgebouw wordt verwezen naar verschillende parkeergarages- en/of terreinen. Op de campus van de Radboud Universiteit geldt betaald parkeren. Voor uitvoerige informatie over de bereikbaarheid van beide gebouwen per openbaar vervoer en per auto kunt u de website www.ru.nl raadplegen. Contactpersonen Ad van Hout Christiaan van den Berg Beleidsmedewerker Beleidsadviseur Onderwijs VSNU Afdeling MSO Tel.:(070) 302 14 40 / (06) 40 51 79 58 Tel.: (024) 361 61 44 E-mail: vandenberg@vsnu.nl E-mail: a.vanhout@mso.ru.nl Katinka Eikelenboom Annette Heijdel Beleidsadviseur VSNU Congresbureau VSNU Tel.: (070) 3021441 / (06) 34 34 28 59 Tel.: (070) 302 14 52 E-mail: eikelenboom@vsnu.nl E-mail: heijdel@vsnu.nl 2
Plattegrond campus (zie bijlage 1) 3
3. Programma 09:30 10:00 uur Locatie: LIN 3 Ontvangst met koffie en thee 10.00 10.10 uur Locatie: LIN 3 Welkom Prof. mr. Bas Kortmann, rector magnificus, Radboud Universiteit Nijmegen 10.10 10.20 uur Locatie: LIN 3 Film Studeren voor liefhebbers, deel II Studenten Tim Woensdregt en Ruben van Hoof presenteren deel 2 van hun documentaire over onderwijs dat studenten motiveert en uitdaagt. Zie voor deel I: http://www.ublad.uu.nl/video/flash/zesjescultuur.shtml 10.20 10.30 uur Locatie: LIN 3 Opening Dr. Sijbolt Noorda, voorzitter, Vereniging van Universiteiten (VSNU) 10.30 10.45 uur Verplaatsing naar workshopzalen Koffie/thee beschikbaar bij de workshopzaal 10.45 12.15 uur WORKSHOP RONDE 1 Workshop 1A o.l.v. Ad van Hout, RU Locatie: HG 00.062 Docentenuitwisseling met het voorgezet onderwijs Bas Bauland, Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica,. Hay Geurts, Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica,. Met Sprint Up werken de Radboud Universiteit en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen aan de uitwisseling van bètadocenten met het voortgezet onderwijs. Het resultaat is dat het WO zich direct bemoeit met de ontwikkeling van nieuwe leerstof in het VO. Discussie over de effecten van deze vergaande samenwerking op de betrokken organisaties en de te verwachten effecten op werving en instroom. Workshop 1B o.l.v. Mark Glimmerveen, OCW Locatie: LIN 3 Matching: online assessments Dr. Remko van den Berg, directeur NOA, Vrije Universiteit Amsterdam. Theo Bakker, Mediastudies, Universiteit van Amsterdam De UvA en VU laten zien hoe zij online assessments gebruiken om aspirant studenten te matchen met de juiste opleiding. De onderling zeer verschillende assessments worden beide gebruikt om risicostudenten voor te selecteren voor een intakegesprek. Discussie over nut en noodzaak van online assessments en intakegesprekken, de praktische haalbaarheid en de effecten op studiesucces. 4
Workshop 1C o.l.v. Christiaan van den Berg, VSNU Locatie: HG 00.058 Herinrichting eerste bachelorjaar Rechtsgeleerdheid Prof. dr. Henk Vording, onderwijsdirecteur Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Universiteit Leiden Het eerste jaar van de bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid is grondig geherstructureerd met het oog op het vergroten van het studiesucces van studenten. Daarnaast is de selecterende en verwijzende functie versterkt. De faculteit heeft hiervoor een aantal maatregelen genomen, waaronder vaste tutor- en werkgroepen en conditionele herkansingen. Dit heeft grote gevolgen gehad voor zowel de faculteit als de studenten. Tijdens de workshop worden de diverse maatregelen, de effecten en de organisatorische implicaties besproken. Discussie over de noodzaak voor het herinrichten van het eerste bachelorjaar, de gevolgen daarvan voor studenten en docenten en wat wel en niet werkt. Workshop 1D o.l.v. Annie Tummers, UU Locatie: HG 00.068 Academische binding vanaf de start van de studie Henk Donkers en Dr. Marjolein Gompel, docenten Academische Vaardigheden,. Dr. ir. René Kwakkel, opleidingsdirecteur Dierwetenschappen met studenten vanuit de studievereniging de Veetelers, Universiteit Wageningen 12.15 13.15 uur Lunch Snelle binding van eerstejaarsstudenten door de begeleiding nadrukkelijk te integreren in de cursus Academische Vaardigheden. Dat is het motto bij vijf opleidingen van de. Daarnaast laten De Veetelers, de actiefste studievereniging van de Universiteit Wageningen, zien hoe zij bijdragen aan een sterke binding tussen universiteit en studenten. Discussie over de vraag hoe eerstejaarsstudenten te binden aan de universiteit en ze thuis te laten geraken in de academische gemeenschap. 13.15-14.45 uur WORKSHOPRONDE 2 Workshop 2A o.l.v. Mandy Stoop, TU/e Locatie: HG 00. 062 Studiekeuzecoaching als onderdeel van matching Josje Knoop en Mandy Stoop, Technische Universiteit Eindhoven De Technische Universiteit Eindhoven helpt leerlingen bij het maken van een gefundeerde studiekeuze door middel van gerichte keuzecoaching. De Digitale studiekeuzecoach en Check je Match! zijn voorbeelden van keuzeactiviteiten die voor de poort plaatsvinden. Discussie over de effecten van keuzecoaching op de totstandkoming van de studiekeuze en op de studie-uitval. We kijken vooruit naar de matchingsgesprekken en de positie die deze gesprekken binnen de studiekeuzelijn zullen innemen. 5
Workshop 2B o.l.v. Lilian Callender, Onderwijsraad Locatie: LIN 3 Selectie en toetsing Eline van Straalen, Vrije Universiteit Amsterdam Dr. Christel Lutz, University College Utrecht University Colleges selecteren voor de poort op basis van selectiegesprekken. De Vrije Universiteit Amsterdam probeert met een taaltoets onder eerstejaarsstudenten met een kennisachterstand in vroegtijdig stadium bij te scholen. Discussie over wenselijkheid en praktische uitvoering van selectie voor de poort en intaketoetsen en de effecten op studiesucces. Workshop 2C o.l.v. Ad Verkleij, VU Locatie: HG 00.068 Herinrichting eerste bachelorjaar Psychologie UU Dr. Susan te Pas, Psychologie Universiteit Utrecht Eerstejaarsstudenten Psychologie worden in groepen opgedeeld van zo'n 25 personen om vervolgens met vier groepen (± 100 studenten) een college te vormen. Elk college heeft een eigen groep docenten, een naam en activiteiten. Op deze manier probeert de Universiteit Utrecht in een massale studie kleinschaligheid en binding te organiseren. Discussie over de mogelijke toepassing van dit initiatief bij andere opleidingen, de praktische uitvoering en effecten op studiesucces. Workshop 2D o.l.v. Annemiek Staarman, VSNU Locatie: HG 00.058 Academische binding: Studenten maken onderwijs Dr. Arie van der Lugt, Universiteit van Maastricht In het project Elective X ontwerpen studenten zelf een aantal vakken over onderwerpen die zij bepalen. De beste voorstellen worden uitgevoerd. Vorige jaar zijn er voor het eerst twee 'Elective X' vakken aangeboden, één over 'Emotion' en de ander over 'Religion'. De studenten hebben de vakken zelf vormgegeven, gastsprekers benaderd en discussies georganiseerd. Discussie over de bijdrage van dit soort initiatieven aan academische binding en studiesucces (ook gezien de veelal kleine schaal van dergelijk projecten) en de praktische uitvoering ervan. 14.45 15.15 uur Thee- en koffiepauze 15.15 16.00 uur Locatie: LIN 3 16.00 uur Borrel Plenaire afsluiting 6
4. Deelnemerslijst Naam en functie Organisatie en afdeling 1. Dr. S.I. van Aalderen-Smeets Onderwijscoördinator 2. Drs. P. van Adrichem-Rotteveel Opleidingsdirecteur 3. S.C.H. André Student 4. J.H. Apotheker Vakdidacticus 5. Drs. M. Arab Studieadviseur 6. A. Baaijens Studieadviseur 7. Drs. T.C. Bakker Beleidsmedewerker ICT 8. Drs. A.J.G. Bartels Studentendecaan 9. Drs. B.W. Bauland Projectleider Sprint Up 10. Drs. C.P.A. van den Berg Beleidsadviseur Onderwijs 11. Dr. R.H. van den Berg Directeur 12. S. van den Berg Projectleider 13. J.G. Betko Vice-voorzitter 14. Drs. C. Bijker Hoofd onderwijsbureau 15. V. de Bijl Beleidsadviseur 16. Mr. M.I. Blijleven Beleidsmedewerker Onderwijs 17. R.M. Bloch Contactpersoon middelbaar onderwijs 18. Mr. H.C.R. van Bogget Beleidsmedewerker Universiteit Twente Faculteit Gedragswetenschappen Onderwijs Service Centrum Universiteit Twente Faculteit der Bestuurskunde Faculteit der Sociale Wetenschappen Sociologie Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Didactiek en Onderwijs ontwikkeling Universiteit van Amsterdam Faculteit Economie en Bedrijfskunde Studieadviseurs Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit Bewegingswetenschappen Faculteitsbureau Universiteit van Amsterdam Faculteit Geesteswetenschappen Onderwijs & Communicatie Dienst Studenten Zaken Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica Onderwijscentrum VSNU Afdeling Onderwijs en Onderzoek Vrije Universiteit Amsterdam Stichting NOA Dienst Studentenzaken Voorlichting Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Sociale Wetenschappen Onderwijsbureau Hogeschool Utrecht Centrale Organisatie Stafdienst Onderwijs en Onderzoek Sociale Wetenschappen Faculteitsbureau Universiteit van Amsterdam Bureau Communicatie Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Rechtsgeleerdheid Onderwijsbeleid 19. Dr.ir. P.W. de Bont NWO Faculteit Exacte wetenschappen 20. L.W. de Boo Commissaris onderwijs interne Medische Faculteitsvereniging Rotterdam Geneeskunde 21. Drs. J.W.M. van den Boomen Studentendecaan Open Universiteit Nederland Faculteit der Managmentwetenschappen 7
Naam en functie Organisatie en afdeling 22. Dr. M.C. Bootsma Onderwijsdirecteur 23. Mr.drs. J.E. Bosch-Boesjes Directeur Onderwijs Universiteit Utrecht Faculteit Geowetenschappen Innovatie- en Milieuwetenschappen Rijksuniversiteit Groningen Faculteit der Rechtsgeleerdheid Faculteitsbureau Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) Bestuur 24. J.M. Boschma Secretaris 25. M. Braakman Universiteit Twente ELAN, Bèta 1op1 26. Dr. N. Brouwer Senior consultant 27. Ir. V.P. Brugemann Onderwijskwaliteitszorg 28. Dr. T. de Bruijn Senior beleidsmedewerker 29. B. Bruins Student 30. Prof.dr. S. Brul Directeur BSc 31. L.E. Callender Directeur 32. C.C. à Campo Beleidsadviseur 33. Dr. W. Caspers Docent 34. Prof.dr. G. Croiset Onderwijscoördinator 35. H. Daale Directeur 36. Mr. B.J.L. Derks Programmamanager 37. Dr. W.J.A.G. Dictus Opleidingsdirecteur 38. Drs. H.W.H.A. Donkers Docent 39. Drs. F.J. Duijndam Beleidsmedewerker 40. Prof.dr. M. van Eck van der Sluijsvan de Bor Hoogleraar 41. Prof.dr. H.M.C. Eijkelhof Vice-decaan 42. Drs. K.F. Eikelenboom Beleidsadviseur 43. Ir. H.W.J. Elbers Directeur 44. Drs. R.C. Endert Hoofd afdeling Beleid Universiteit van Amsterdam Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica AMSTEL Instituut Technische Universiteit Delft Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek Onderwijs en Studentenzaken Universiteit Leiden Bestuursbureau / Academische Zaken Universiteit Maastricht Psycholgy and Neuroscience Universiteit van Amsterdam Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica Moleculaire biologie µbiele voedselveiligheid Hogeschool INHOLLAND School of Economics VO-raad Onderwijs en Kwaliteit Technische Universiteit Delft Fac. Elektrotechniek, Wiskunde & Informatica Wiskunde UMC Utrecht Faculteit der Geneeskunde Onderwijs Leido Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap Directie Hoger Onderwijs UMC Utrecht Biomedische Wetenschappen Directie Onderwijs en Opleidingen Faculteit der Managementwetenschappen Sectie Geografie, Planologie en Milieu Erasmus Universiteit Rotterdam SSC Onderwijs, Onderzoek en Studentenzaken Afdeling Ondersteuning OO&S Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit Aard- en Levenswetenschappen Gezondheid en leven Universiteit Utrecht Faculteit Bètawetenschappen Freudenthal Instituut VSNU Afdeling Onderwijs en Onderzoek VSNU Afdeling Bestuurs- en Directiesecretariaat & O & O Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Directie Hoger Onderwijs, afdeling Beleid 8
Naam en functie 45. Drs. M.H. Erich Medewerker Onderwijsontwikkeling 46. Dr. P.G.F. Eversmann Onderwijsdirecteur 47. Ir. O. el Fahmi Beleidsmedewerker 48. P.E.M.R. Fleskens Junior onderzoeker 49. Drs. H.T.H. Fonteijn Universitair hoofddocent 50. R. Franssen Researcher 51. Dr. J.W.M. Freriksen Opleidingscoördinator 52. Drs. G. Galenkamp Studieadviseur 53. M.E.A. van Ganzenwinkel Studievoorlichter 54. Dr. B. van Geel Opleidingsdirecteur Biologie (Ba) 55. Drs. R.J. Gerritsen Onderwijskundig adviseur 56. Drs. H.P.A.M. Geurts Hoofd Onderwijszaken 57. K.J. Giebels Beleidsadviseur Communicatie/persvl 58. M.C. Gimbrère Beleidsmedewerker Onderwijs 59. Ir. M. Glimmerveen Senior beleidsmedewerker 60. Dr. M. Gompel Docent 61. Mr. D. Gussekloo Studieadviseur 62. N.M. ter Haar lid U-raad 63. Dr. E.M. Halsema Beleidsmedewerker Onderwijs 64. Drs. H.J. Harkema Onderwijscoördinator 65. J.P.M. Heijdel Secretaresse Organisatie en afdeling Universitair Medisch Centrum Groningen Faculteit Medische Wetenschappen Onderwijsinstituut Universiteit van Amsterdam Faculteit der Geesteswetenschappen Kunst-, religie- en cultuurwetenschappen Technische Universiteit Eindhoven Scheikundige Technologie Onderwijsinstituut Universiteit Maastricht Universiteit Maastricht Faculteit Psychologie Work & Social Psychology Universiteit Maastricht Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde O&O Universiteit Utrecht Bachelor Biomedische Wetenschappen Universiteit Maastricht Psychology and Neuroscience Technische Universiteit Eindhoven Communicatie Expertise Centrum Universiteit van Amsterdam Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Biologie Faculteit der Managementwetenschappen Onderwijscentrum Fac. Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica VSNU Communicatie en Public Affairs Wageningen Universiteit en Researchcentrum Sectie Strategie en Strategische Accounts Stafafdeling Onderwijs en Onderzoek Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap Directie HO Faculteit der Sociale Wetenschappen Pedagogische Wetenschappen & Onderwijskunde Universiteit Utrecht Faculteit Geowetenschappen Innovatie en Milieuwetenschappen Universiteit Utrecht Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Technologie Management Bureau faculteit Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit Sociale Wetenschappen Onderwijsbureau VSNU Afdeling Interne Organisatie en Institutional Research 9
Naam en functie Organisatie en afdeling 66. Drs. A.T. Heijstek Beleidsmedewerker 67. Dr. Ph.J.M. Heiligers Managementlid Opleiding Psychologie Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Sociale Wetenschappen Onderwijsbureau Universiteit Utrecht Faculteit Sociale Wetenschappen Sociale en Organisatiepsychologie Cultuur en Beleid, Dienst Studentenzaken Universiteit van Tilburg Faculteit Sociale Wetenschappen Onderwijsinstituut 68. Drs. W. Heinen Hoofd Voorlichting 69. Drs. R.M.S. Helmer-Hipke Studieadviseur 70. G. Hemink Universiteit Twente Faculteit Gedragswetenschappen, ELAN 71. Drs. L.A.H.M. Hendriks Universiteit van Amsterdam Projectmanager Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica 72. Dr. M.M.A. van Herpen Medewerker 73. Drs. H.W.M. van Hoeven Adjunct-Opleidingsdirecteur 74. Ir. J.F. Hofsteenge Voorlichter 75. Drs. G.H.J. Hogendoorn Coördinator 76. R.J.P. van Hoof Student 77. Drs. A.P.W. van Hout Beleidsmedewerker 78. N. van Hurne Communicatie Adviseur 79. Dr. H.A.G.M. Jacobs Senior docent 80. Dr. H. de Jager Coördinator Accreditatie 81. Drs. T.K. Jaklofsky Medewerker Onderwijsontwikkeling 82. Dr. E.P.W.A. Jansen Afdelingshoofd 83. Drs. F.W.L. Janssen Beleidsmedewerker Onderwijs 84. Prof.dr. J.M.A.M. Janssens Onderwijsdirecteur 85. Drs. E. de Jong Coördinator studieadvisering 86. Mr. M.J. Joseph Onderwijsdirecteur 87. Drs. J.J. Knoop Coördinator Education Service Center Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica Onderwijszaken, ICT&O Technische Universiteit Eindhoven Faculteit Technologie Management Onderwijsorganisatie Dienst Studentenzaken Erasmus Universiteit Rotterdam Stafafdeling Marketing en Communicatie Onderwijs en communicatie Universiteit Utrecht Faculteit Letteren Film & Televisiewetenschappen Marktverkenning Strategie en Ontwikkeling VSNU Communicatie & Public Affairs Faculteit Managementwetenschappen Beleidswetenschappen/Methoden Faculteit Managementwetenschappen Rijksuniversiteit Groningen Economie en Bedrijfskunde Bureau Onderwijszaken Rijksuniversiteit Groningen Kwaliteitszorg en Evaluatieonderzoek Marktverkenning, Strategie en Ontwikkeling Faculteit Sociale Wetenschappen Pedagogische Wetenschappen Universiteit van Amsterdam Faculteit Economie & Bedrijfskunde Onderwijsinstituut Universiteit Utrecht Faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie Technische Universiteit Eindhoven Pre University College Onderwijs en Studenten Service Centrum 10
Naam en functie Organisatie en afdeling 88. Ir. M.L. Kok Adviseur Onderwijs 89. Drs. M.A. van der Kooij Studieadviseur 90. Prof.mr. S.C.J.J. Kortmann Rector Magnificus 91. Mr. L.B. Kroes Hoofd Studentenzaken 92. Prof.dr. J.M.E. Kuijpers Decaan 93. T. Kuiper Beleidsadviseur 94. Dr.ir. R.P. Kwakkel Opleidingsdirecteur 95. Drs. B.G. Lankhaar Hoofd Communicatie Universiteit Utrecht Faculteit Bètawetenschappen Onderwijs Studentzaken Universiteit van Amsterdam Faculteit der Geesteswetenschappen Taal & Letterkunde College van Bestuur Rijksuniversiteit Groningen Faculteit der Rechtsgeleerdheid Dienst Onderwijs/Studiebegeleiding Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Universiteit Maastricht Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Wageningen Universiteit en Researchcentrum Universiteit Twente Management en bestuur Communicatie IOWO 96. Drs. C.M.B. Leest Adviseur Management en Informatie 97. Drs. M.W. de Leeuw Theologische Universiteit Apeldoorn 98. M. Legemaate Onderwijskundige kwaliteitszorg 99. Drs. R.R.M. Leunissen Hoofd Onderwijscentrum 100. Dr. A.H. van der Lugt Universitair hoofddocent 101. Dr. C.I. Lutz Universitair docent 102. Drs. B. Marx Projectmedewerker 103. A.C.B. Matthijssen Beleidsmedewerker Onderwijs 104. Dr. E.M. van Meerkerk Opleidingscoördinator 105. Dr. W.P. van Meurs Universitair docent 106. A. de Munnik Opleidingsdirecteur 107. Drs. J.F.M. Neefjes Stafcoördinator Onderwijs 108. Drs. G.E.R.P.B. Niessen Beleidsmedewerker Onderwijs 109. Dr. J.F.H. Nijhuis Senior researcher Hogeschool van Arnhem & Nijmegen Faculteit Educatie Instituut voor Leraar en School (ILS) UMC St. Radboud Medische Wetenschappen Onderwijs en Studentenzaken Universiteit Maastricht Psychology & Neurosience Neurocognitie University College Utrecht Social Sciences Technische Universiteit Delft Programma Aansluiting VWO-WO Marktverkenning, Stategie en Ontwikkeling (MSO) Faculteit der Letteren Algemene Cultuurwetenschappen Faculteit der Letteren Geschiedenis Nederlandse Defensie Academie Faculteit der Militaire Wetenschappen Krijgswetenschappen Universiteit Utrecht Faculteit Sociale Wetenschappen Universiteit Maastricht Cultuur- en Maatschappijwetenschappen Universiteit Maastricht Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde O&O 11
Naam en functie Organisatie en afdeling 110. Dr.ir. D. Nijveldt Onderwijsadviseur 111. Dr. S.J. Noorda Voorzitter 112. Drs. A.P.W.M. Oerlemans Afdelingshoofd 113. Drs. D.V. Oey Senior Onderwijskundige 114. Mr.drs. M.L.A.J. Olthuis-Veerman Beleidsmedewerker Onderwijs 115. Drs. I.J. van den Oord Senior beleidsmedewerker O & O 116. Dr.ir. B.B. Oude Essink Opleidingscoördinator Technische Universiteit Delft 3mE Onderwijs en studentenzaken VSNU Bestuur Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Facultair Onderwijsbureau Nederlandse Defensie Academie Innovatie, Ontwikkeling & Kwaliteitszorg Faculteit der Rechtgeleerdheid B.I.E.B. Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Psychologie en Pedagogiek Faculteitsbureau, Unit Beleid en Communicatie Universiteit van Amsterdam Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Education Service Center, Bio-medische Wetenschap 117. N.M. de la Parra Universiteit Maastricht Psychologie 118. Dr. S.F. te Pas Universiteit Utrecht Universitair hoofddocent Faculteit Sociale Wetenschappen Psychologie 119. Dr. L.J. Paul Onderwijsdirecteur 120. S. Pauw Studentenraadslid 121. Dr. O.L. Peeters Onderwijsadviseur 122. Dr. R.E. van der Plaats Senior beleidsmedewerker 123. Drs. H.J.J.M. van der Pluijm Medewerker Onderwijsontwikkeling 124. Dr. K.-J. Polder Inspecteur 125. Dr. M.C. Pollemans Beleidsmedewerker 126. Drs. W. Pool Docent 127. Dr. H.H.A.M. Prüst Onderwijsmanager 128. Drs. A.L.M. van Rijckevorsel Medewerker voorlichting 129. Drs. A.K.M. Rijken Afdelingshoofd Universiteit Utrecht Geowetenschappen Sociale Geografie en Planologie Universiteit van Amsterdam Faculteit der Geesteswetenschappen Centrale Studentenraad IOWO Faculteit der Medische Wetenschappen (UMCN) Tandheelkunde Universiteit Maastricht Faculty of Psychology and Neuroscience Faculteitsbureau Inspectie van het Onderwijs Hoger Onderwijs Universiteit van Tilburg Faculteit der Sociale Wetenschappen Onderwijsinstituut Universiteit van Amsterdam Faculteit Geesteswetenschappen Media en Cultuur Universiteit Utrecht Faculteit Bètawetenschappen Informatiekunde Dienst Studenten Zaken Voorlichting, Cultuur en Beleid Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Biowetenschappen 12
Naam en functie Organisatie en afdeling 130. Drs. J.H. Romkema Opleidingscoördinator 131. Dr. M.J.J.G. Rossen Coördinator 132. W. Scharke Student & curcusontwikkelaar 133. J.A. Scholz Projectleider 134. Drs. H. Schutte Docent 135. Drs. M.D.M. Seuren Beleidsmedewerker 136. R. Sloof Onderwijsdirecteur BSc 137. Mr. J.W.T.M. Smeijer Studentendecaan 138. L.M.W. Smits Management trainee 139. Drs. C.M. Smulders Studieadviseur 140. Drs. J.J. Snoek Beleidsmedewerker Onderwijs 141. Drs. H.P. Spaanenburg Beleidsmedewerker Onderwijs 142. Drs. A.F. Staarman Beleidsadviseur 143. H.J.L. van der Steen Systeemontwikkelaar Universiteit Twente Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica Informatica Universiteit Utrecht Faculteit Geowetenschappen Fysische Geografie Universiteit Maastricht Psychology and Neuroscience Universiteit Twente Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Bewegingswetenschappen Bewegingssystemen Universiteit van Tilburg Instellingsbeleid Universiteit van Amsterdam Faculteit Economie en Bedrijfskunde Studentenbegeleiding (DSZ) Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde Onderwijs en Studentenzaken Universiteit Utrecht Faculteit der Sociale Wetenschappen Onderwijs- en Studentenzaken Faculteit Sociale Wetenschappen Bureau Faculteit Universiteit Utrecht Faculteit Recht, Economie, Bestuur en Organisatie Departement Rechtsgeleerdheid VSNU Afdeling Onderwijs en Onderzoek Universiteit van Amsterdam Faculteit der Geesteswetenschappen O&C Wageningen Universiteit en Researchcentrum Onderwijsinstituut Erasmus MC OiG Hogeschool Rotterdam en Omstreken Communicatie en Externe Betrekkingen Technische Universiteit Eindhoven 144. Drs. J.J. Steen Beleidsmedewerker Kwaliteit 145. Drs. K.M. Stegers-Jager Wetenschappelijk onderzoeker 146. H. Stibbe Manager Aansluiting en Studievoorl. 147. J.W.A. Stoop Aansluitingscoördinator 148. Drs. E. van Straalen Vrije Universiteit Amsterdam Taalcentrum VU 149. S.J. Struik Student 150. Drs. M.M. Swennenhuis Beleidsmedewerker 151. Drs. M. Torenbeek Promovendus 152. Drs. A.H.M. Tummers Beleidsadviseur Onderwijs Faculteit Sociale Wetenschappen Studentenvakbond AKKU/Universitaire Studentenraad Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Letteren Rijksuniversiteit Groningen Universitair Onderwijs Centrum Goningen Universiteit Utrecht Directie Onderwijs & Onderzoek 13
Naam en functie Organisatie en afdeling 153. A. Veeningen Technische Universiteit Delft Onderwijs & Studentenzaken Aansluiting VWO-WO 154. Drs. L.M. Verbeek Onderwijsadviseur 155. Drs. A.C.L. Verkleij Senior adviseur 156. Dr. L.M. Vermeulen Onderwijsadviseur 157. Drs. H.M.M. Vermin Opleidingscoördinator 158. Drs. W.P. Ville Beleidsmedewerker Onderwijs 159. Prof.dr. H. Vording Onderwijsdirecteur 160. Dr. K.E. Voskamp Beleidsmedewerker 161. W. de Vries Beleidsmedewerker 162. Mr. M.L.C. Walraven Beleidsmedewerker 163. Drs. F.J.M. Wamelink Coördinator onderwijsvisitaties 164. M.R. van Wanrooij Voorzitter 165. M.A. Weeda Voorzitter 166. E.M. Westerveld Voorzitter 167. Dr. B.E.M. Widdershoven Beleidsmedewerker Onderwijs 168. Drs. H.H. Wierda-Boer Onderzoeker 169. Dr. M. Witte Afdelingshoofd 170. T. Woensdregt Student 171. Prof.dr. E.J.J. van Zoelen Directeur Onderwijs 172. R.A. van der Zwart Qompas Technische Universiteit Delft Techniek, Bestuur en Management Onderwijs en Studentzaken Vrije Universiteit Amsterdam Onderwijscentrum Strategisch Beleid Erasmus Universiteit Rotterdam Onderwijsexpertisecentrum RISBO Universiteit van Amsterdam Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica Instituut voor Interdisciplinaire Studies Universiteit Twente Strategie en Communicatie Universiteit Leiden Faculteit Rechtsgeleerdheid Rijksuniversiteit Groningen Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Levenswetenschappen Faculteit der Letteren Bureau Onderwijs Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam Faculteit Tandheelkunde Onderwijsinstituut Stichting QANU Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) Bestuur ASVA Studentenunie Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) Technische Universiteit Delft Faculteit Bouwkunde Onderwijs en Studentenzaken IOWO Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit der Exacte Wetenschappen Bureau Onderwijs Universiteit Utrecht Faculteit Sociale Wetenschappen Wijsbegeerte Natuurwetenschappen, Wiskunde & Informatica Onderwijsinstituut voor Biowetenschappen 173. Drs. M.F. Zweers Onderwijscoördinator Vrije Universiteit Amsterdam Faculteit Bewegingswetenschappen Faculteitsbureau 14
5. Cijfers en grafieken: doorstroom en uitval in het HO Figuur 1: Stromen in de bachelorfase Instroomcohort 2005 (33.617 studenten) 7% HBO <1% <1% 6% 2% Uit HO HBO 67,1% VWO 21,4% HBO 6,1% buitenl. 5,3% rest 100% Bachelor 86% Jaar 1 7% Bachelor Uit HO 78% 1% 1% 5% Bachelor 5% Uit HO Bachelordiploma 0,2% Bachelordiploma 1% 2005 2006 2007 Bron: 1cHO 2007, VSNU/CBS (Cohort Eerstejaars Opleiding/Instelling, instroomcohort 2005/2006, hoofdinschrijvingen, voltijd) Opmerkingen De totale instroom bedroeg in 2005: 33.617 studenten. Dit aantal werd als 100% beschouwd. De overige percentages zijn hiervan afgeleid. Van alle studenten die startten met de WObachelor stroomde 78% door naar het derde jaar van de bachelor; 20% verliet het WO (naar HBO of het hoger onderwijs) zonder bachelordiploma. Opvallend was dat ná het tweede bachelorjaar nog eens 5% verdween uit het hoger onderwijs. NB: De instroom van 2005 wordt door de VSNU gezien als het eerste bachelorcohort dat een eerste redelijke afspiegeling is van verdere cohorten in het Bachelor-Masterstelsel. 15
Figuur 2: Keuze van studenten na het 1 ste bachelorjaar (herinschrijving WO) 23 858 (82%) Zelfde opleiding Herinschrijving WO Instroomcohort 2005 Na bachelorjaar 1 2 008 (7%) 1 171 (4%) Andere opleiding, Zelfde HOOP gebied Zelfde universiteit Andere opleiding, Ander HOOP gebied Zelfde universiteit - 1 883 (7%) Opleiding andere universiteit Bron: 1cHO 2007, VSNU/CBS (Cohort Eerstejaars Opleiding/Instelling, instroomcohort 2005/2006, hoofdinschrijvingen, voltijd) - Het merendeel van de studenten (82%) kiest voor het voortzetten van de oorspronkelijke opleiding; - 11% van de studenten gaat naar een andere opleiding binnen dezelfde universiteit; - 7% kiest voor een opleiding aan een andere universiteit. 16
Figuur 3 Landelijke studieuitval na 1 ste jaar Figuur 4 Bachelorrendement na 4 jaar 17
Figuur 5: De eerste groep bachelorstudenten (instroomcohort 2002/2003, vwo-vooropleiding) vijf jaar lang gevolgd. Omvang instroomcohort : 18 096 100% 90% 3% 7% 4% 4% 5% 6% 10% 11% 10% 7% Uit HO zonder diploma 80% In HBO, nog geen HBO diploma 70% 60% 50% 40% 100% 90% 86% 66% 43% 26% HBO b behaald, niet terug naar WO HBO b behaald, terug naar WO In WO, geen WO b 30% 20% 41% 56% Bachelor Diploma 10% 0% 18% start na 1 jaar na 2 jaar na 3 jaar na 4 jaar na 5 jaar Bron: 1cHO 2007, VSNU/CBS (Cohort Eerstejaars Opleiding/Instelling, vooropleiding vwo, instroomcohort 2002) Opmerkingen Na vier jaar heeft 41% van de studenten een bachelordiploma behaald. De ambitie van de universiteiten, is dat in 2014 meer dan 70% van de studenten, de bacheloropleiding in vier jaar afrondt. 18
6. Achtergrondartikelen 6.1 Meerjarenafspraak tussen de Minister van OCW en de VSNU: Naar een ambitieuze studiecultuur: Studiesucces in het wetenschappelijk onderwijs, 2008 (p.19). 6.2 Josje Knoop, Samenvatting uit het proefschrift Digitale studiecoach. Een onderzoek naar de relatie tussen een studiekeuzeadvies en studiekeuze, september 2008 (p. 21) 6.3 Ad van Hout, Radboud Universiteit kiest voor intensivering onderwijs in eerste jaar. Eerste resultaten nu al zichtbaar, in: Thema, 2008 nr 1 (zie bijlage 2) 6.4 Paul Ruis, Checklist Rendement Hoger Onderwijs, Iclon, Universiteit Leiden (p. 23) 6.5 Conference Announcement and call for papers, Fourth European Conference on the First Year Experience, 13-15 May 2009, University of Groningen/University Medical Center Groningen (zie bijlage 3) 6.1 Meerjarenafspraak: Naar een ambitieuze studiecultuur: Studiesucces in het wetenschappelijk onderwijs N.B. De volledige tekst van de Meerjarenafspraak vindt u op www.vsnu.nl/meerjarenafspraak De meerjarenafspraak tussen de VSNU en de minister van OCW, heeft betrekking op het vergroten van het studiesucces in het wetenschappelijk onderwijs. Deze meerjarenafspraak heeft betrekking op de periode 2008-2011, met op onderdelen ambities tot en met 2014. Eind 2007 heeft de minister van OCW Het Hoogste Goed uitgebracht, de strategische agenda voor het hoger onderwijs-, onderzoek en wetenschapsbeleid. Eerder dat jaar hebben de VSNU en de HBO-raad hun eigen beleidsagenda s gepresenteerd, waarin het bevorderen van onderwijskwaliteit en een meer ambitieuze studiecultuur centraal staan. Het Hoogste Goed wil initiatieven tot het vergroten van het studiesucces een steun in de rug geven. Daartoe stelt de minister van OCW aan de universiteiten extra publieke middelen beschikbaar op grond van een meerjarenafspraak. Ambities De VSNU en de minister van OCW, zijn het erover eens dat meer studenten behouden moeten blijven voor het hoger onderwijs en dat zij onderwijs horen te ontvangen dat het beste uit hen naar boven haalt. In 2007 hebben de Nederlandse universiteiten het studiesucces van studenten in de bachelorfase tot prioriteit benoemd. Hiervoor hebben zij een aantal streefwaarden geformuleerd (zie kader) met als doel de individuele inspanningen zichtbaar en ervaringen beter uitwisselbaar te maken. In de strategische agenda Het Hoogste Goed, heeft de minister eveneens ambities neergezet rond meer studiesucces en kwaliteit die goed aansluiten bij de agenda van de universiteiten. De meerjarenafspraak is gericht op het realiseren van deze gedeelde ambities en streefwaarden. De Nederlandse universiteiten willen zich inspannen om: 1. de verwijzende en bindende functie van het eerste bachelorjaar te versterken Ambitie: in een zo vroeg mogelijk stadium (veelal het eerste semester) bekijken of de student bij de voor hem best passende opleiding studeert (matching/vroege binding), zodat universiteiten succesvoller doorverwijzen. De instroom, doorstroom, verwijzing en uitval (uit 19