Dienst Weg- en Waterbouwkunde Publicatiereeks Grondstoffen 2005/02 Jaarverslag 2004 Helpdesk Bouwstoffenbesluit
Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Dienst Weg- en Waterbouwkunde Jaarverslag 2004 Helpdesk Bouwstoffenbesluit Maart 2005
Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Dienst Weg- en Waterbouwkunde
Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Dienst Weg- en Waterbouwkunde
Inhoudsopgave............................................................................................. Inhoudsopgave 7 1 Inleiding 9 1.1 Doel Helpdesk Bouwstoffenbesluit 9 1.2 Doel en inhoud rapportage 9 2 Werkzaamheden helpdesk Bouwstoffenbesluit 11 2.1 Afhandeling vragen 11 2.2 Nieuwsbrief 11 2.3 BOKS 12 2.4 Netwerk Bouwstoffenbesluit 13 2.5 Publiciteit 13 3 Vragen en vraagstellers 15 3.1 Algemeen 15 3.2 Vragen vanuit Rijkswaterstaat 16 4 Wijzigingen in het Bouwstoffenbesluit 17 4.1 Wijzigingen Bouwstoffenbesluit 17 5 Blik naar de toekomst 15 5.1 Mogelijkheden in de toekomst 15 5.2 Verwachtingen 15 Bijlagen: Bijlage 1 Nieuwsbrieven 2004 17 Bijlage 2 Cijfermatig overzicht gestelde vragen 39 Bijlage 3 Ontwikkeling van het Bouwstoffenbesluit 37 Bijlage 4 Een selectie van gestelde vragen 41 Jaarverslag 2004 7
Jaarverslag 2004 8
1 Inleiding 1.1 Doel Helpdesk Bouwstoffenbesluit Het Bouwstoffenbesluit is op een aantal aspecten vrij complex, bovendien worden er veelvuldig wijzigingen op het besluit doorgevoerd. In de praktijk leidt dit regelmatig tot vragen bij de diverse bevoegde gezagen, waaronder gemeenten, provincies, Rijkswaterstaat en Waterschappen. Ook voor initiatiefnemers, zoals Rijkswaterstaat, aannemers en ingenieursbureau s is de regelgeving niet altijd duidelijk. De ministeries van VROM en V&W zijn verantwoordelijk voor het Bouwstoffenbesluit. Zij hechten een groot belang aan voorlichting over deze ingewikkelde regelgeving. Het ministerie van VROM heeft daarom een helpdesk ondergebracht bij Infomil en het ministerie van V&W heeft een helpdesk ingericht bij de Dienst Weg- en Waterbouwkunde (DWW) van Rijkswaterstaat. Infomil richt zich voornamelijk op vragen uit de burger- en utiliteitsbouw (B&U-sector). De DWW richt zich meer op vragen over de grond-, weg- en waterbouw (GWW) en de Wet verontreiniging oppervlaktewateren (Wvo). De helpdesks hebben naast een voorlichtende taak, tevens een signalerende functie. De ervaring die de helpdesks opdoen, kan een bijdrage leveren aan een verbetering van de regelgeving en de voorlichting hierover. 1.2 Doel en inhoud rapportage Jaarlijks stelt de DWW een verslag op over de werkzaamheden die door de medewerkers van de helpdesk Bouwstoffenbesluit van DWW zijn uitgevoerd. Voorliggend rapport is het verslag over 2004. In hoofdstuk 2 van het jaarverslag worden de werkzaamheden van de helpdesk toegelicht. Hoofdstuk 3 geeft inzicht in de doelgroep van de helpdesk en de gestelde vragen. In hoofdstuk 4 wordt aangegeven welke wijzigingen recent zijn doorgevoerd in het Bouwstoffenbesluit en welke wijzigingen op stapel staan voor 2005. Hoofdstuk 5 besluit met een blik op de toekomst. In bijlage 1 zijn de uitgegeven nieuwsbrieven opgenomen. Bijlage 2 bevat een gedetailleerd cijfermatig overzicht van gestelde vragen van het afgelopen jaar. De ontwikkeling van het Bouwstoffenbesluit is opgenomen in bijlage 3. Tenslotte is in bijlage 4 een selectie van gestelde vragen in 2004 opgenomen. Jaarverslag 2004 9
Column van Ruud van der Klooster De helpdesk bouwstoffenbesluit speelt een belangrijke rol bij het vertalen van beleid naar de praktijk. Een belangrijk beleidsmatig belang van de helpdesk ligt naar mijn mening in de functie van een doorgeefluik. Dit doorgeefluik kent twee richtingen. Zo heeft het in het leven roepen van een helpdesk er toe bijgedragen dat problemen die om een beleidsmatige oplossing vragen sneller boven water komen. Hiertoe is het mogelijk deze problemen snel en op de juiste wijze aan te pakken. Omgekeerd kan de helpdesk het bedrijfsleven en andere belanghebbenden snel en effectief op de hoogte brengen van wijzigingen in de wet en regelgeving. Hiertoe brengt de helpdesk regelmatig een nieuwsbrief uit, die wordt verspreid onder de aangemelde belanghebbenden. Ruud van der Klooster Beleidsmedewerker Directoraal Generaal Water Ministerie van Verkeer en Waterstaat Jaarverslag 2004 10
2 Werkzaamheden helpdesk Bouwstoffenbesluit Het beantwoorden van vragen is de belangrijkste taak van de helpdesk bouwstoffenbesluit. Iedereen die vragen heeft over het Bouwstoffenbesluit kan terecht bij de helpdesk van de DWW. De meeste vragen worden telefonisch of per e-mail gesteld (respectievelijk circa 45% en 55%), slechts enkele vragen worden rechtstreeks aan de medewerkers van de helpdesk gesteld. Er is een geringe toename te zien van het aantal vragen dat per e-mail wordt gesteld (in 2003 was dit 50%). 2.1 Afhandeling vragen Alle vragen die per e-mail of telefoon binnenkomen bij de helpdesk worden geregistreerd in een spreadsheet, evenals de gegeven antwoorden. Ook de verwerkingstijd per vraag wordt opgenomen in de spreadsheet. De registratie heeft meerdere functies: - het vergroot het inzicht in de ontvangen vragen; - kwaliteitscontrole ten aanzien van de beantwoording van de vragen is mogelijk; - de afhandeling van vragen kan worden versneld doordat de antwoorden op eerder gestelde vragen in het overzicht zijn opgenomen. De helpdesk streeft ernaar om ontvangen vragen zo snel mogelijk te beantwoorden, doorgaans binnen 3 werkdagen. Bij het beantwoorden van complexe vragen worden specialisten, zoals materiaaldeskundigen of juristen, binnen de DWW en/of VROM geraadpleegd. De antwoorden op de vragen van de helpdesk van de DWW en de helpdesk Infomil worden indien nodig op elkaar afgestemd, zodat de gegeven antwoorden eenduidig zijn. 2.2 Nieuwsbrief De DWW houdt een adresbestand bij van vraagstellers die op de hoogte willen blijven van nieuwe ontwikkelingen over het besluit en aanverwante regelgeving. In 2004 stuurde de helpdesk vier digitale nieuwsbrieven rond. Deze nieuwsbrieven zijn opgenomen in bijlage 1. De personen die in het adressenbestand van de nieuwsbrief zijn opgenomen worden als klankbord gebruikt ten behoeve van nieuwe regelgeving e.d. Wijzigingen in het Bouwstoffen-besluit waarop inspraak mogelijk is, worden ter reactie naar deze mensen gestuurd. Rijkswaterstaat verzamelt de reacties en verwerkt dit commentaar in een gezamenlijk antwoord richting de beleidsmakers. Jaarverslag 2004 11
2.3 BOKS De Dienst Weg -en Waterbouwkunde heeft een eigen kennis en toetssysteem voor het Bouwstoffenbesluit ontwikkeld. In juni 1996 werd de eerste versie (1.0) van het softwareprogramma Bouwstoffenbesluit Ondersteunend Kennisgebaseerd Systeem (BOKS) uitgebracht. Op basis van opgegeven kenmerken van bouwstoffen (soort bouwstof, resultaten chemische analyses, soort toepassing, e.d.) bepaalt BOKS wat de consequenties zijn van het Bouwstoffenbesluit. Het programma wordt regelmatig aangepast aan nieuwe wet- en regelgeving. Daarnaast wordt de gebruiksvriendelijkheid van het programma steeds verder vergroot. Inmiddels is BOKS versie 6.0 te downloaden van: www.minvenw.nl/rws/dww/boks In deze versie van BOKS zijn, naast een correctie op geconstateerde fouten in het programma, onder meer de volgende wijzigingen doorgevoerd: In BOKS 6.0 is de definitieve versie van de Vrijstellingsregeling eisen grond en baggerspecie opgenomen. BOKS 6.0 bevat de nieuwe Vrijstellingsregeling Bouwstoffenbesluit 2004. De vrijstellingen voor de verschillende bouwstoffen zijn verwerkt in het rekenprogramma. De Wijziging Uitvoeringsregeling Bouwstoffenbesluit 2004 is opgenomen in BOKS 6.0. Het is niet mogelijk om te toetsen volgens de steekproefopzet. In BOKS 6.0 wordt bij opsplitsing in deelpartijen de zekerheidsfactor aangepast. De digitale importfunctie van BOKS 6.0 is verder verbeterd. De medewerkers van de helpdesk hebben diverse functies ten aanzien van BOKS. Zij testen herhaaldelijk nieuwe versies van het programma. Wensen van gebruikers en onjuistheden in het programma worden geregistreerd en doorgegeven aan de projectleider van BOKS. De medewerkers van de helpdesk houden ook een adressenbestand van BOKS-gebruikers bij. Deze gebruikers worden via e-mail op de hoogte gesteld van updates van BOKS. Verwijzingen naar BOKS zijn onder andere opgenomen op de volgende websites; - Ministerie van VROM www.vrom.nl - Milieudienst West-Holland www.mdwh.nl - Stichting infrastructuur kwaliteitsboring bodemonderzoek www.sikb.nl - Waterbodemsite www.waterbodem.nl - Infomil www.infomil.nl - Afval online www.afval.noordhoek.nl - Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier www.hhnk.nl Jaarverslag 2004 12
2.4 Netwerk Bouwstoffenbesluit De helpdesk participeert in het Netwerk Bouwstoffenbesluit. Het Netwerk is een samenwerking tussen Inspectie Verkeer- en Waterstaat, de Regionale Directies van Rijkswaterstaat en het Korps Landelijke Politie Diensten (KLPD). In dit netwerk worden zaken besproken die doorgaans te maken hebben met de interpretatie en handhaving van het Bouwstoffenbesluit. In dit netwerk vindt een structurele uitwisseling van kennis en ervaring plaats. Dit levert een positieve bijdrage voor de (handhavende) activiteiten op uitvoeringsniveau. 2.5 Publiciteit In veel schriftelijke informatie over het Bouwstoffenbesluit verwijzen de overheden en bedrijven regelmatig naar de helpdesks van DWW en Infomil. Voorbeelden daarvan zijn de Bouwstoffenbesluitwaaier 2004, uitgebracht door het SIKB en de publicatie Hoe ga ik om met grond en bouwstoffen door Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Jaarverslag 2004 13
Column Ed de Iongh De door VROM bij InfoMil ondergebrachte Helpdesk Bouwstoffenbesluit en de Helpdesk Bouwstoffenbesluit van de Dienst Weg- en Waterbouwkunde zijn belangrijke middelen om de uitvoering van het Bouwstoffenbesluit zo goed mogelijk te laten verlopen. Ik ben geen directe gebruiker van deze helpdeks, maar heb als beleidscoördinator voor het Bouwstoffenbesluit wel veelvuldig contact met InfoMil. Onder meer over de vragen die door een groot scala van betrokkenen wordt gesteld over het Bouwstoffenbesluit, de uitvoeringsregeling en de vrijstellingsregelingen die in de afgelopen jaren het licht hebben gezien. Dat het Bouwstoffenbesluit door de partijen die bij de uitvoering zijn betrokken als een complexe materie wordt ervaren, is ook naar voren gekomen bij de evaluatie van het Bouwstoffenbesluit die enige jaren geleden is uitgevoerd. De conclusies uit de evaluatie hebben er onder meer toe geleid dat besloten is het Bouwstoffenbesluit grondig te herzien met het doel de uitvoering van het besluit in belangrijke mate te vereenvoudigen. De bedoeling is dat in 2007 het gewijzigde Bouwstoffenbesluit in werking zal treden. Ik denk dat ook dan een belangrijke rol voor de helpdesks zal zijn weggelegd om de gebruikers te informeren over de betekenis van de wijzigingen voor de uitvoeringspraktijk. Ed de Iongh Beleidsmedewerker Directie Bodem, Water, Landelijk gebied Ministerie van VROM Jaarverslag 2004 14
3 Vragen en vraagstellers 3.1 Algemeen In een registratiesysteem wordt per maand bijgehouden welke vragen zijn binnengekomen bij de helpdesk en waar de vragenstellers werkzaam zijn. In het jaar 2004 zijn 561 vragen ontvangen en afgehandeld. Het aantal vragen is afgenomen ten opzichte van 2003, toen werden er 660 vragen gesteld. Er is geen duidelijke verklaring voor de terugloop van het aantal vragen. Bijna een derde van de vragenstellers (33%) is werkzaam bij een adviesbureau. Vervolgens worden de meeste vragen gesteld door medewerkers van Rijkswaterstaat (30%) en gemeenten (17%). De overige vragen werden gesteld door provincies (2%), ministeries (2%), overige overheidsinstanties (1%), producenten en aannemers (5%), overige bedrijven en branche-organisaties (2%), laboratoria (2%), waterschappen (2%) en overigen (3%). De gestelde vragen worden beknopt opgenomen in een spreadsheet, gevolgd door de antwoorden die de medewerkers hebben gegeven. Een groot deel van de vragen gaan over BOKS (23%). Daarnaast worden relatief veel vragen gesteld over de wijze van het uitvoeren van onderzoek (11%) en de toetsing van de resultaten van reeds uitgevoerd onderzoek (15%). In bijlage 4 is een selectie van gestelde vragen met bijbehorende antwoorden opgenomen. De vragen en antwoorden zijn geselecteerd op relevantie voor meerdere gebruikers. In figuur 1 is het aantal gestelde vragen weergegeven per instantie. In bijlage 2 zijn de daadwerkelijke cijfers in opgenomen in een tabel. 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Aantal vragen 2003 Aantal vragen 2004 Rijkswaterstaat Gemeenten/milieudiensten Provincies Ministeries overheid Overige Adviesbureaus Producenten Aannemers Bedrijven overig Branche-organisaties Politie Waterschappen Laboratoria Overig Particulier Figuur 1, weergave van de aantallen vragen in 2003 en 2004 per instantie Jaarverslag 2004 15
3.2 Vragen vanuit Rijkswaterstaat In figuur 2 zijn, voor de periode 1998-2004, de aantallen vragen gesteld door medewerkers van Rijkswaterstaat uitgezet tegen het totale aantal vragen. Uit de grafiek kan worden opgemaakt dat het aantal vragen gesteld door Rijkswaterstaat sinds 2002 gelijk is gebleven. overzicht 1998-2004 1600 1400 1200 aantal vragen 1000 800 600 400 200 aantal vragen RWS-vragen 0 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 jaar Figuur 2, aantal vragen vanuit Rijkswaterstaat ten opzichte van het totaal aantal gestelde vragen Jaarverslag 2004 16
4 Wijzigingen in het Bouwstoffenbesluit 4.1 Wijzigingen Bouwstoffenbesluit Figuur 3, de routekaart naar het nieuwe Bouwstoffenbesluit In de praktijk bleek dat het Bouwstoffenbesluit met de bijbehorende uitvoeringsregelingen een aantal tegenstrijdigheden bevatte. Het stimuleren van hergebruik van secundaire materialen, een van de doelstellingen van het Bouwstoffenbesluit, werd door de bestaande regelgeving voor bepaalde bouwstoffen nauwelijks ten uitvoer gebracht. Verder werd het Bouwstoffenbesluit door veel gebruikers als zeer ingewikkeld ervaren. Daarom hebben de ministeries van V&W en VROM besloten om het Bouwstoffenbesluit in een aantal stappen eenvoudiger, eenduidiger en toegankelijker te maken. In figuur 3 zijn deze stappen verkort weergegeven. Onderstaand volgt een korte toelichting op de wijzigingen. 1. Wijzigingen in 2004 In februari 2004 is de Tijdelijke Vrijstellingsregeling eisen grond en baggerspecie in werking getreden. Uit onderzoek en in de praktijk blijkt dat de immissiewaarden voor een aantal van nature in grond en baggerspecie voorkomende stoffen in het Bouwstoffenbesluit mogelijk te streng zijn. Het gevolg is dat veel partijen grond en baggerspecie niet kunnen voldoen aan de eisen van het Bouwstoffenbesluit of grote hergebruiksbeperkingen ondervinden. Dit leidt er toe dat enorme hoeveelheden herbruikbare grond en baggerspecie moeten worden gestort en dat hiervoor in de plaats primaire bouwstoffen worden toegepast. Dit druist in tegen de politieke wens om het hergebruik te bevorderen. Met de vrijstellingsregeling van februari 2004 wordt een aantal knelpunten met betrekking tot het hergebruik van grond en baggerspecie opgelost doordat voor bepaalde stoffen de immissiewaarden zijn verhoogd. Naast een verruiming van de immissiewaarden is in de vrijstellingsregeling opgenomen dat voor alle categorieën grond en baggerspecie de samenstellingswaarde voor EOX wordt gehanteerd als triggerwaarde. Voor baggerspecie geldt specifiek dat het hergebruik wordt belemmerd door de in het Bouwstoffenbesluit geldende samenstellingswaarde voor minerale olie. Dit leidt Jaarverslag 2004 17
ertoe dat veel baggerspecie moet worden gestort of dat baggerwerkzaamheden stagneren. In de tijdelijke vrijstellingsregeling is tevens de samenstellingswaarde voor minerale olie verruimd. Eind 2004 zijn de Tijdelijke Vrijstellingsregeling Bouwstoffenbesluit 2004 en de Wijziging Uitvoeringsregeling Bouwstoffenbesluit van kracht geworden. De tijdelijke vrijstellingsregeling loopt vooruit op een verruiming van het Bouwstoffenbesluit doordat in deze regelingen bepaalde samenstellings- en emissiewaarden zijn verhoogd. Daarnaast zijn bepaalde bouwstoffen vrijgesteld van de onderzoeksplicht. De gewijzigde uitvoeringsregeling omvat onder meer een aanpassing van de zekerheidsfactor, een steekproefopzet voor grote partijen en nadere eisen voor isolatiemaatregelen bij de toepassing van AVI-bodemas. In bijlage 3 is nader omschreven welke knelpunten en onderwerpen in deze vrijstellingsregelingen en Wijziging Uitvoeringsregeling zijn opgenomen. De vrijstellingsregelingen verlenen vrijstellingen voor enkele bepalingen uit het Bsb, voor die onderdelen die zijn gebaseerd op de Wet Bodembescherming. Hierdoor gelden deze regelingen niet voor oppervlaktewater. De Wijziging Uitvoeringsregeling geldt overigens wel voor oppervlaktewater. De in 2004 doorgevoerde wijzigingen lossen slechts een deel van de knelpunten in het bouwstoffenbesluit op. Op 22 december 2004 is de Voorpublicatie ontwerp tot wijziging Bouwstoffenbesluit bodem- en oppervlaktewaterenbescherming ter visie gepubliceerd in de Staatscourant. Hiermee wordt het Bsb gewijzigd, vooruitlopend op de gehele herziening in 2007. 2. Wijziging op korte termijn, medio 2005 De in 2004 van kracht geworden vrijstellingsregelingen zijn niet van toepassing op oppervlaktewater. Hierdoor zijn er momenteel onbedoeld grote verschillen ontstaan in de bepalingen voor toepassing van bouwstoffen op land en voor de toepassing daarvan in water(bodem). Om dit te herstellen is het nodig om het hele Bsb op AMvB-niveau te wijzigen. Dit zal in 2005 gebeuren met de Wijziging Bouwstoffenbesluit bodem- en oppervlaktewaterenbescherming. Deze regeling zorgt er voor dat de bepalingen van de vrijstellingsregelingen ook van kracht zijn voor oppervlaktewater, met uitzondering van de MVR Grondverzet (uit 1999). Met de Wijziging Bouwstoffenbesluit vervallen drie vrijstellingsregelingen en worden alle uitzonderingen in een nieuwe versie van bijlage 1 en 2 van het Bsb gepubliceerd. In bijlage 3 is de Wijziging Bouwstoffenbesluit nader beschreven. Na de tervisielegging wordt op basis van commentaren een definitieve versie in procedure gebracht. Naar verwachting kan de wijziging in de zomer van 2005 van kracht worden. 3. Wijzigingen op lange termijn, 2007 Momenteel wordt gewerkt aan een geheel nieuw Bouwstoffenbesluit en een nieuw beleidskader voor Grond en bagger. Grond en bagger worden daarmee buiten het Bouwstoffenbesluit geplaatst. Volgens de planning treden deze regelingen gelijktijdig in 2007 in werking. Jaarverslag 2004 18
5 Blik naar de toekomst 5.1 Mogelijkheden in de toekomst De helpdesk bouwstoffenbesluit is in 2004 vergelijkbaar met voorgaande jaren voortgezet. Uit de reactie van vragenstellers en het positieve commentaar op de nieuwsbrief blijkt dat de helpdesk voorziet in een behoefte. In 2005 zal de helpdesk dan ook twee dagen per week telefonisch bereikbaar blijven voor vragen. Op de overige dagen kunnen de vragen per e-mail kunnen worden gesteld. Aangezien het Bouwstoffenbesluit in de zomer van 2005 wijzigt, heeft de helpdesk ook dan een belangrijke taak in het informeren van de belanghebbenden. Uiteindelijk leiden de wijzigingen tot een vereenvoudiging van tot nu toe vrij complexe regelgeving. Tijdens deze ontwikkelingen is het belangrijk de toepassers van het bouwstoffenbesluit, bevoegde gezagen en initiatiefnemers, goed te informeren, zodat de wijzigingen ook werkelijk tot een betere toepassing van het besluit leiden. Het tijdig en accuraat uitbrengen van een nieuwsbrief blijft daarom een belangrijke functie van de helpdesk. Eventuele andere communicatiemiddelen, zoals bijvoorbeeld het publiceren van een artikel in een vakblad, is tevens van belang bij het informeren van de belanghebbenden. In 2005 zal de helpdesk ook weer een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van het programma BOKS. Door het doorgeven van onjuistheden in het programma, die door gebruikers zijn geconstateerd, zal BOKS steeds gebruiksvriendelijker worden. De wijzigingen in het Bouwstoffenbesluit die gepland staan in de zomer van 2005, zullen tevens in BOKS worden verwerkt. De helpdesk zal de aangepaste versie van BOKS uitgebreid testen voordat deze versie wordt vrijgegeven. 5.2 Verwachtingen De verwachting is dat het aantal vragen in 2005 ten opzichte van 2004 zal afnemen. Dit omdat door de Wijziging Bouwstoffenbesluit drie vrijstellingsregelingen voor zowel landbodem als oppervlaktewater gaan gelden. Dit zou één en ander moeten vereenvoudigen. Naast het beantwoorden van vragen blijven de taken van de helpdesk: - informatie geven over de nieuwe regelgeving (onder andere via de digitale nieuwsbrieven); - het vertalen van de wijzigingen naar praktijksituaties en de gevolgen daarvan voor betrokkenen; - het terugspelen van (nieuwe) knelpunten vanuit de praktijk naar beleidsmedewerkers bij de ministeries van V&W en VROM. Jaarverslag 2004 19
Jaarverslag 2004 20
Bijlage 1 Nieuwsbrieven 2004 Nieuwsbrief Bouwstoffenbesluit nr. 7 maart 2004 In dit nummer: Jurisprudentie Bsb Onderweg naar een nieuw Bouwstoffenbesluit Jurisprudentie grondverzet BOKS 5.0 KWALIBO Grootschalige verwerking baggerspecie Handige links - www.minvenw.nl - www.vrom.nl - www.bouwkwaliteit.nl - www.infomil.nl - www.crow.nl - www.sikb.nl - www.rva.nl Telefoonnummers en emailadressen helpdesk Bouwstoffenbesluit, GWW sector DWW tel: 015-251 82 05 (dinsdag en donderdag) mail: bsb@dww.rws.minvenw.nl (ook voor aanmeldingen voor de nieuwsbrief Bouwstoffenbesluit) helpdesk Bouwstoffenbesluit, B&U sector Infomil : tel: 070-361 05 75 van 9:00-12:00 mail: info@infomil.nl RAW mail: RAWhelpdesk@crow.nl Onderweg naar een nieuw Bouwstoffenbesluit Om de vele knelpunten op te lossen, wordt het Bouwstoffenbesluit op de volgende wijzen aangepast: 1. Een vrijstellingsregeling voor grond en bagger (maart 2004) 2. Een snelle aanpassing via een overgangsregeling (september 2004); 3. Een nieuw Bsb (eind 2007); 4. Een nieuwe regeling voor grond en bagger (eind 2007) 5. Een gedoogbeleid en/of tussentijdse aanpassing voor toepassingen in oppervlaktewater Uitspraak van 16 december 2003 RvS Een particulier (verzoeker) heeft een last onder dwangsom van 2.500,00 euro per maand opgelegd gekregen. Deze dwangsom moet hij betalen per maand dat niet-schone grond die van perceel A naar perceel B is verplaatst niet is onderzocht conform het Bsb protocol AP04 op samenstelling en immissie. Tegen dit besluit, opgelegd door College van B&W van Twenterand (verweerder), heeft de verzoeker bezwaar gemaakt. Verzoeker voert aan dat uit bodemonderzoeken blijkt dat de grond licht verontreinigd is en niet als schone grond mag worden verhandeld en dat hij deze grond daarom op eigen terrein heeft verwerkt. Verweerder stelt dat genoemd bodemonderzoek niet voldoet aan het Bouwstoffenbesluit en dat daardoor niet duidelijk is of eventuele nadere voorzieningen noodzakelijk zijn. De voorzitter van de rechtbank stelt vast dat de grond is vrijgekomen en verspreid op een ander perceel en dat voorafgaand daaraan geen onderzoek conform het Bsb is uitgevoerd. Dat de grond op eigen terrein is verwerkt speelt daarbij geen rol. Het verzoek wordt afgewezen. Zie ook http://www.rechtspraak.nl/ BOKS 5.0 (Bouwstoffenbesluit Ondersteunend Kennisgebaseerd Systeem) Het computerprogramma BOKS versie 5.0 is ingrijpend aangepast. De belangrijkste wijzigingen zijn de volgende: BOKS 5.0 is uitgebreid met een netwerkversie. Stand-alone toepassingen blijven uiteraard mogelijk. analysegegevens kunnen digitaal geïmporteerd worden. handmatig invoeren van meerdere metingen per parameter is mogelijk. de SIKB-protocollen zijn opgenomen, evenals de Handhavingsuitvoeringsmethode (HUM) Bouwstoffenbesluit en Grondstromen. De nieuwe regelgeving met betrekking tot baggerspecie en grond is in BOKS verwerkt, zowel in de tekst als in het kennisprogramma. Al met al is BOKS nog gebruiksvriendelijker geworden en zijn de mogelijkheden aanzienlijk uitgebreid. BOKS is gratis te downloaden van: www.minvenw.nl/rws/dww/boks Meer informatie: Ariea Vermeulen 015-2518202 of a.vermeulen@dww.rws.minvenw.nl Jaarverslag 2004 21
Nieuwsbrief Bouwstoffenbesluit nr. 7 maart 2004 In onderstaande figuur zijn de aanpassingen weergegeven. Figuur 1, de routekaart naar het nieuwe Bouwstoffenbesluit 1. Ministeriële Vrijstellingsregeling (MVR) grond en bagger De Ministeriële Vrijstellingsregeling grond en bagger is van kracht geworden. In het kort regelt de vrijstellingsregeling de volgende onderwerpen: - verhoging samenstellingswaarde voor de parameter minerale olie tot 2.000 mg/kg d.s in baggerspecie. - vrijstelling van de immissiewaarden voor bromide, fluoride en sulfaat in grond en baggerspecie. - vrijstelling van de immissiewaarden voor antimoon, molybdeen, seleen en vanadium mits de concentratie van deze stoffen in de betreffende grond, zoals aangegeven in de bijlage behorende bij de vrijstellingsregeling, niet overschrijdt. - de samenstellingswaarde voor EOX wordt gehanteerd als triggerwaarde voor verder onderzoek, zoals dit ook al voor schone grond geldt. - de regeling is van toepassing op grond en baggerspecie zoals deze worden toegepast in werken. 2. Overgangsregeling 2004 Eind december 2003 is een concept-overgangsregeling ter visie gelegd, waarop tot 23 januari 2004 commentaar kon worden geleverd. Deze Overgangsregeling bestaat uit een Ministeriele Vrijstellingsregeling (MVR) en een Wijziging Uitvoeringsregeling (WUR). Een MVR geldt helaas alleen voor toepassingen op landbodems. De WUR geldt voor landbodems en in oppervlaktewater. Jaarverslag 2004 22
Nieuwsbrief Bouwstoffenbesluit nr. 7 maart 2004 In de ter visie gelegde Overgangsregeling stond het volgende: MVR (dus alleen voor landbodems) - voor alle bouwstoffen niet-zijnde grond komt een verruiming van een aantal immissiewaarden; - voor enkele specifieke bouwstoffen komt een verruiming of volledige vrijstelling van een aantal samenstellings- en immissiewaarden; - vrijstelling informatieplicht bij hergebruik van bouwstoffen van beton, keramiek, natuursteen en bakstenen; - opname van bepalingen uit Gedoogcirculaires, zoals bijvoorbeeld vrijstelling immissiewaarde voor slecht doorlatende materialen als de kolomproef niet kan worden uitgevoerd binnen 28 dagen. WUR (dus voor landbodems én oppervlaktewater) - Aanpassing van de Richtlijn IBC-maatregelen zodat aantasting van bentonietafdichtingen door AVI-bodemas wordt voorkomen. Naar aanleiding van commentaren en overleg tussen VROM en VenW is besloten om enkele belangrijke punten toe te voegen. Omdat de tijd ontbreekt om de aanvullingen nogmaals ter visie te leggen, wordt de periode van notificatie door de EU (3 tot 6 maanden) hiervoor benut. Dit betekent dat de aanvullingen aan veranderingen onderhevig kunnen zijn of zelfs weer komen te vervallen!!! De aanvullingen zijn: MVR - vrijstelling immissiewaarde chloride bij toepasssing van kleischelpen in duingebieden; - vrijstelling informatieplicht bij warm in situ hergebruik van asfalt; - vrijstelling informatieplicht bij hergebruik van bouwstoffen niet-zijnde grond binnen een project (!); - vrijstelling informatieplicht bij toepassing van schone grond uit een werk in een ander werk binnen een project. Voor de vrijstellingen informatieplicht geldt een zorgplicht, dat houdt in dat de bouwstof wel moet worden onderzocht als er aanwijzingen bestaan dat niet wordt voldaan aan de eisen (op grond van kennis over die bouwstof, visuele waarneming of kennis omtrent het gebruik). WUR - verhoging van de term a van een aantal stoffen waardoor de toegestane uitloging groter wordt om te kunnen voldoen aan de eis. De term a is een correctieterm voor het verschil in uitloging van een bouwmateriaal in het laboratorium en de praktijk en wordt gebruikt in de formule voor het bepalen van de immissiewaarden. (Dit stond eerst in de MVR, door opname in de WUR geldt het ook voor oppervlaktewater); - voor slecht doorlatende materialen mag een lagere effectieve infiltratie worden gehanteerd in de berekening (vanaf een bepaalde k-waarde en onder voorwaarden van toepassingseisen); - Bij de huidige toetsing wordt rekening gehouden met een standaard hoeveelheid regenwater die in de bouwstof zal dringen. Slecht doorlatende materialen worden daardoor veel ongunstiger beoordeeld dan zou moeten volgens de praktijk. Klei en kleiige baggerspecie lopen daarmee de kans op afkeur terwijl de bodembelasting in de praktijk wel voldoet. Vandaar deze uitzondering. - introductie van een steekproefopzet die het mogelijk maakt om grote of heterogene partijen te keuren en na keuring te splitsen; - toestaan dat de zekerheidsfactor 1 is als grond is getoetst als schone grond, maar dat niet blijkt te zijn. De aanvullingen komen tegemoet aan de uitkomsten van de VenW-workshop van 4 september 2003. 3. Nieuw Bouwstoffenbesluit Medio februari 2004 is het project Herziening Bsb gestart. Eerst worden de hoofdlijnen van een nieuw Bsb opgesteld. Het gaat daarbij om fundamentele vragen als wat moet het nieuwe Bsb regelen? en hoe?. In mei 2004 moet hierover duidelijkheid bestaan. Jaarverslag 2004 23
Nieuwsbrief Bouwstoffenbesluit nr. 7 maart 2004 4. Nieuwe regeling grond en bagger Bij de vereenvoudiging van het Bsb wordt er naar gestreefd om voor grond en bagger een aparte, geheel nieuwe regeling op te stellen. Overweging daarbij is dat nu diverse regelingen voor grond gelden en daarbij niet altijd sprake is van voldoende samenhang. Op dit moment wordt gewerkt aan een uitwerking van de mogelijkheden. 5. Toepassingen in oppervlaktewater Door de MVR Grond en bagger en door de Overgangsregeling 2004 ontstaan onbedoeld grote verschillen tussen de regels voor toepassing op de landbodem en die voor toepassing in oppervlaktewater. Door VenW wordt nagegaan hoe dit zal worden opgelost. Hiervoor zijn 2 mogelijkheden, gedoogbeleid en aanpassing van het Bsb. Gedoogbeleid is tegenwoordig veel moeilijker geworden dan enkele jaren geleden. Het is daarom de vraag of gedoogbeleid mogelijk is. Waarschijnlijk is het nodig om tussentijds het Bsb aan te passen (dus vooruitlopend op een nieuw Bsb). Meer informatie? Martin Keve 015-2518 290 mailto: m.keve@dww.rws.minvenw.nl Ariea Vermeulen 015-2518 202 mailto: a.vermeulen@dww.rws.minvenw.nl KWALIBO nieuws De Tweede Kamer heeft eind 2003 ingestemd met de KWALIBO notitie Bodembeheer op goede gronden. De KWALIBOregeling zal als hoofdstuk 11.1 onder de Wet Milieubeheer vallen met als titel: Kwaliteit van werkzaamheden en integriteit van uitvoerders. In de Memorie van Toelichting wordt de brede oriëntatie van het wetsvoorstel benadrukt. De regeling breidt de Wet milieubeheer uit met een regeling met betrekking tot de kwaliteit van werkzaamheden en de integriteit van de uitvoerders. De regeling richt zich zowel op kwaliteits- als op integriteiteisen die kunnen worden gesteld aan personen, bedrijven, instellingen en overheden die de volgende werkzaamheden uitvoeren: het verrichten van berekeningen, metingen en tellingen, het verrichten van onderzoek naar de aard en mate van verontreinigingen, het nemen en analyseren van monsters, het inspecteren en certificeren van stoffen, producten, voorzieningen en installaties en het produceren van stoffen en producten. In verreweg de meeste gevallen worden deze werkzaamheden uitgevoerd door zogenaamde intermediaire organisaties, zoals advies- en ingenieursbureaus, laboratoria, aannemers, grondbanken en reinigers en certificeringinstellingen. In de meeste gevallen gaat het om door de particuliere sector geëxploiteerde bedrijven, in enkele gevallen worden intermediairs geëxploiteerd door overheden. Certificatie en accreditatie zijn de instrumenten waarmee de kwaliteit van de uitvoerders kan worden gewaarborgd. Door de inzet van deze instrumenten, sluit het wetsvoorstel goed aan bij het zelfregulerende vermogen van de private sector Daarnaast biedt het wetsvoorstel een basis om certificatieregelingen bestuurlijk en juridisch beter op elkaar af te stemmen. Bovendien zal de uitvoeringsregeling inhouden dat veel oude regels kunnen verdwijnen of geharmoniseerd worden. Dit strookt met het overheidsstreven naar minder regels (zogenoemde herijking van regelgeving). Niet onbelangrijk in dit kader is ook dat de wetsvoorstellen van artikel 11.1 ook afstemmen met andere regelgeving, zoals het Asbestverwijderingsbesluit en hoofdstuk 10 van de Wet Milieubeheer over afvalstoffen. De conceptvoorstellen zijn recent voor inspraak aangeboden. Het definitieve wetsvoorstel wordt in april of mei aangeboden aan het Kabinet en gaat daarna naar de Raad van State. Een en ander zal inhouden dat de KWALIBO-regeling in 2006 van kracht wordt. Dat is overigens ruim een jaar later dan oorspronkelijk werd verwacht. De notitie Bodembeheer op goede gronden is te downloaden vanaf de website www.vrom.nl/kwalibo. Jaarverslag 2004 24