Tussendiepen Drachten poort naar Friese merengebied Proeftuin van stedelijke vernieuwing Mei 2015
Tussendiepen Drachten poort naar Friese merengebied Proeftuin van stedelijke vernieuwing De stedelijke vernieuwing gaat er hand in hand met ondernemerschap, creativiteit en innovaties met volop ruimte voor de eigen kracht van ondernemers, onderwijsinstellingen en particulieren. Dat is de kern van de stedelijke vernieuwing van de Tussendiepen in Drachten. Dit 'vergeten' deel van industriegebied De Haven, ondergaat de komende jaren een transformatie naar een levendige en uitdagende werkomgeving met recreatieve mogelijkheden, een uitnodigende sfeer met volop ruimte voor spontane creativiteit. Tussendiepen Drachten als onderdeel van de oostelijke toegangspoort naar de Friese meren. In deze 'proeftuin' wordt gebruik gemaakt van nieuwe instrumenten om de stedelijke vernieuwing op gang te brengen. De Gemeente Smallingerland wil in dit proces niet alles zelf op voorhand regelen. Integendeel. De gemeente rekent op de eigen kracht van ondernemers, kennisinstellingen en particulieren. Als basis zorgt de gemeente dat bestaande gebruikers van het gebied in contact komen met creatieve ondernemers, scholen, kennisinstellingen en mogelijke toekomstige gebruikers. Bovendien werkt ze mee aan het verruimen van bestemmingen en het toepassen van stedelijke ruilverkaveling als dat bijdraagt aan de vernieuwingsslag: krachtige innovatieve (industriële) economie en versterking van recreatie en toerisme. Tegelijkertijd ontwikkelt de gemeente samen met de provincie Fryslân plannen om het dorp Oudega toeristisch en economisch te versterken en de professionele vaarroute naar Drachten op te waarderen, zodat de grootste klasse binnenvaartschepen de Drachtster haven kan bereiken. Bovendien wordt de Tussendiepen via de nieuwe Drachtstervaart verbonden met het winkelhart van Drachten. Uitdaging Het gebied van de Tussendiepen wordt gekenmerkt door verouderde bedrijfspanden, een slechte ontsluiting door slechts één verbindingsweg en lege bedrijfsterreinen en gebouwen. Ook zijn de oevers en kaden grotendeels ongeschikt voor vaarrecreatie en toerisme. Het gebied blijft primair een werkomgeving, maar wordt aangevuld met recreatie en toerisme. Die zullen zich moeten voegen naar de grilligheid van deze omgeving terwijl bijvoorbeeld horeca en specifieke vormen van handel een rol zullen spelen. Dit vraagt om maatwerk dat afhankelijk is van private initiatieven. De ontwikkelingen in het gebied brengen straks een sterkere koppeling tot stand tussen de aanwezige ambachtelijke maakindustrie en de creatieve R&D-sector. Het behouden of zelfs stimuleren van werkgelegenheid is hiervan het hoofddoel. Nieuw werk zal ontstaan door de ontwikkeling van voorzieningen en condities, waaronder recreatie en toerisme, die nu nog niet in het gebied aanwezig zijn.
Dit 'vergeten' stukje industriegebied ondergaat een transformatie naar een levendige en uitdagende werkomgeving met recreatieve mogelijkheden. Kansen De Tussendiepen is een bijzonder gebied tussen de westzijde van het centrum van Drachten tot aan de Buitenstverlaat. Het is een inspirerende omgeving die tijd nodig heeft om te groeien. Hierbij is het samenspel van ondernemers, scholen en andere kennisinstellingen, particulieren en gemeente en provincie bepalend voor de bereidheid om in het gebied te investeren. Door de herinrichting krijgt het gebied van de Drachtstervaart en het gebied achter Kijlstra beton de nieuwe functie van schakel tussen watersport en landgebonden recreatie. Dit noemen wij Waterfront Drachten: de ruimtelijke kwaliteit van water als onderdeel van de stadsbeleving.
Waterfrontontwikkeling Eén van de kansen van dit gebied is de ontwikkeling van Drachten als oostelijke poort voor het Friese merengebied. Nu de Drachtstervaart bevaarbaar is tot het hartje van Drachten, vormt de Tussendiepen een schakel tussen het centrum van Drachten en het Friese merengebied. Zo ontstaat er een sterke verwevenheid met de omgeving die aantrekkelijk is voor recreatie en toerisme. Werkgelegenheid Door de Vaarweg Drachten, een strategische vaarverbinding tussen het Prinses Margrietkanaal en Drachten waarover de grootste binnenvaartschepen De Haven van Drachten kunnen bereiken, ontstaan er grote economische mogelijkheden. Innovatie en creativiteit Vooral de entree van de Tussendiepen biedt kansen aan nieuwe technologische bedrijvigheid waarop het onderwijs in Drachten is afgestemd, met bijvoorbeeld ruimte voor een innovatiecentrum en nieuwe slimme industrie. Erfgoed inspireert een centrale rol in het gebied te geven, bijvoorbeeld als ontmoetingsplek voor vergaderingen en netwerkbijeenkomsten. Doelen De Structuurvisie Smallingerland en de Samenwerkingsagenda vormen het uitgangspunt voor de ontwikkeling van de Tussendiepen. Het hoofddoel is om het gebied te verweven met de directe omgeving en er een aantrekkelijk werk- en recreatiegebied van te maken. Dit wordt gedaan door: 1. handhaving en zoveel mogelijk uitbreiding van bestaande bedrijven, 2. nieuw werk in de sector Research & Development, 3. nieuw en structureel werk in de sector recreatie en toerisme, 4. structureel afgeleid werk als gevolg van groei in beide sectoren, 5. tijdelijk werk door de herinrichting van het gebied, 6. behoud en bevordering van de leefbaarheid, 7. het verknopen van watersport en landgebonden recreatie, 8. duurzaam waterbeheer, 9. versterking van de uitstraling van het gebied, 10. creëren van arrangementen. Het industriële verleden is niet ver weg. Pas na de Tweede Wereldoorlog vestigden industrieën zich in dit gebied. De Drachtstervaart is een cultuurhistorisch element dat stamt uit de tijd van de ontvening. De sluis met bijbehorende panden en de scheepswerf zijn monumenten. Midden in het gebied is de voormalige Sluis machinefabriek beschermd als industrieel erfgoed. Bij diverse ondernemers leeft de wens om dit erfgoed
Een overzicht van de huidige situatie (boven) en een voorbeeld van een mogelijke toekomstige invulling van de oevers langs de Drachtstervaart. De pijl verwijst naar de Drachtstervaart richting het hart van Drachten Oevers en kaden Met de ontwikkeling van het woongebied Drachtstervaart is de toon langs de oevers aan de zuidzijde gezet en inmiddels ook zichtbaar vanaf sommige plekken aan de Tussendiepen. De oevers aan de noordzijde blijven nog achter, al hebben sommige bedrijven al wel een ligplaats voor zichzelf gecreëerd. Hier is een begin gemaakt met de uiteindelijk ultieme beleving van het water die, rekening houdend met de bedrijfsbelangen, een woonfunctie aan het water mogelijk maakt. Vlakbij de Pijp, de brug richting Moleneind, een passantenhaven voor staande mastschepen en wat grotere motorschepen kunnen komen. Dat biedt weer kansen voor ondernemers met plannen voor recreatievoorzieningen. Langs de oever van de Tussendiepzone komen twee locaties in beeld die niet gedomineerd worden door de bedrijvigheid, maar waar de oever een openbaar karakter krijgt met kansen voor recreatie en toerisme. Dat zijn de kop van de haven en de kop van het Tussendiepengebied.
Voorbeeld van versterking van de openbare ruimte in de kop van de haven. Kop van de haven De kans op versterking van de oever zit in het verruimen van het openbare karakter. Allereerst door aan de kopse kant (bij de overstort) vlonders/steigers in het water te leggen om zo de afstand tot het water te verkleinen voor op termijn een openbare oever onderlangs het Philipsterrein. Aan deze zijde vindt geen overslag van bulk en goederen plaats. Als overgang naar het westelijke bedrijventerrein kan een nieuwe insteekhaven de voormalige Sluis versterken. De haven moet ontdekt worden, bijvoorbeeld door er activiteiten en evenementen naar toe te halen zoals Simmerdeis. Er is zelfs een koppeling denkbaar met het Slingepark en een opstapplaats van rondvaartboot De Wetterbus.
Voorbeeld van versterking van de openbare ruimte in de kop van het Tussendiepengebied. Kop van het Tussendiepengebied Deze locatie leent zich uitstekend voor de ontwikkeling van recreatie en toerisme, vanwege de groene en open ruimte en de aansluiting met het Opeinder Kanaal richting de Friese meren. Hier kan de Poort naar de Friese meren concreet vorm krijgen, mits de bedrijfsmatige activiteiten in het gebied niet nadelig worden beïnvloed. Te denken valt aan een strandje met slechtweer accomodaties en een opstapplaats voor De Wetterbus. Het geluidwerend talud kan functioneren als drager van zonnepanelen waarmee voorzieningen bediend kunnen worden met duurzame energie.
Kwaliteit van de Tussendiepen zelf voorruimte volledig verhard voor laden/lossen en parkeren. Bij de ondernemers is de wens om de Tussendiepen meer het karakter van een laan te geven. Op de bedrijfsterreinen zelf, direct tegen de openbare weg, kunnen boomvakken komen waardoor het idee van een laan ontstaat. De stroken tussen de bedrijventerreinen en de straat fungeren als gecombineerde fiets/voetgangerszones. Verbindingen en routes De straat is een brede asfaltstrook met aan weerszijden een voetgangersvoorziening. Er zijn nauwelijks afzonderlijke inritten en het ontbreekt aan groen direct langs de weg. De meeste bedrijven hebben de Voor een sterke recreatieve functie is een verbinding nodig met het woongebied Drachtstervaart en is een koppeling tussen het Buitenstvallaat en het terrein van Kijlstra beton noodzakelijk. Ter hoogte van de kruising met de hoogspanningsleiding kan een verbindingsweg gemaakt worden over het water van de Drachtstervaart naar de Tussendiepen. Deze verbinding zal de doorvaart van staande mastschepen niet hinderen. Het gaat hier vooral om fietsers en voetgangers die heen en weer kunnen. Een verbinding van het Buitenstvallaat met de Tussendiepen heft de 'dead end street' op en geeft de invulling van recreatie en toerisme op het Buitenstvallaat een stevige impuls. Dit kan in de vorm van een trekveerpont. Bovendien biedt dit kansen voor een opstappunt van De Wetterbus en rondvaarten. Beide verbindingen stellen recreanten, maar ook inwoners van Drachten, in staat om zogenaamde 'ommetjes' te wandelen of te fietsen. Plekken voor kort verblijf en rust worden aantrekkelijk met aanvullende voorzieningen zoals zitmeubilair, afvalbakken en uitkijkpunten.