Uitdager van de maand Zweedse puzzel Rekenen Wiskunde, Groep 7 Algemeen Titel Zweeds puzzel Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Eenvoudige getalsrelaties tussen optelsommen kunnen gebruiken. Heuristieken ontwikkelen voor getalsproblemen (bijv. ik begin eerst bij alle getallen 3 want die zijn makkelijk op te lossen). Getalspel ontwikkelen. Cognitieve doelen en vaardigheden voor alle leerlingen Eenvoudige getalsrelaties tussen optelsommen kunnen gebruiken. Heuristieken ontwikkelen voor getalsproblemen (bijv. ik begin eerst bij alle getallen 3 want die zijn makkelijk op te lossen). Benodigd materiaal Rekentijger werkboek 7A, werkblad 30 (bijlage 1). Antwoordenboek Rekentijger werkboek 7A, werkblad 30 (bijlage 2). Potlood, papier, stift (om dikgedrukte getallen te maken), gum. Beschrijving activiteit Deze uitdager is gebaseerd op Rekentijger werkboek 7A, werkblad 30. De excellente leerlingen ontwerpen naar aanleiding van de rekentijger een Zweedse puzzel voor de hele groep. De groep lost in groepjes de Zweedse puzzel op (evt. kan het groepje die als eerste de Zweedse puzzel opgelost heeft een prijs verdienen). Activiteiten excellente leerlingen De excellente leerlingen maken het Rekentijger werkblad en ontwerpen een Zweedse puzzel voor de hele groep. Voordat de groep in groepjes de puzzel gaat oplossen geven de excellente leerlingen een korte uitleg over de regels bij het oplossen van een Zweedse puzzel. 1
Activiteiten van de leraar De leerkracht introduceert de uitdager van de maand aan de hele groep en bespreekt de doelen. Aan de instructietafel (1 à 2 x per week gedurende 10 minuten) begeleidt hij de excellente leerlingen bij: Het maken van het Rekentijger werkblad - Welke getallen komen er in de gele driehoekjes te staan? - Wat houden de dikgedrukte getallen en schuingedrukte getallen in? - Het ontwerpen van de Zweedse puzzel Uit hoeveel vakjes bestaat jullie Zweedse puzzel? - Kijk goed naar de tips op het werkblad. - Hoe gaan jullie de taken verdelen bij het maken van de Zweedse puzzel? - Wie zorgt er voor een korte, duidelijke uitleg over de regels bij het oplossen van een Zweedse puzzel? Zie kopje Uitleg van excellente leerlingen aan de groep. - De groep wordt bij het oplossen van de Zweedse puzzel verdeelt in groepjes dus er moeten kopieën van de Zweedse puzzel worden gemaakt. Uitleg van excellente leerlingen aan de groep - Het is belangrijk dat de excellente leerlingen een voorbeeld van een Zweedse puzzel laten zien en hierbij de spelregels benoemen. - De leerlingen moeten er zeker van zijn dat de groep begrijpt hoe een Zweedse puzzel werkt dus zij moeten een aantal puzzels als voorbeeld laten zien en daarvan een aantal hokjes laten invullen. - Laat leerlingen uit de groep verwoorden hoe een Zweedse puzzel werkt. - Vertel dat de leerlingen in groepjes een Zweedse Puzzel gaan oplossen (groepjes laten maken, evt. met hulp van leerkracht) - Evt. competitief maken en de leerlingen meer laten motiveren door het groepje dat de puzzel als eerste heeft opgelost een prijs te geven. Activiteiten alle leerlingen Alle leerlingen lossen een Zweedse puzzel op die de excellente leerlingen ontworpen hebben. Interactie tussen sterke rekenaars en alle leerlingen Tijdens het uitleggen van de regels over het oplossen van de Zweedse puzzel en het oplossen van de Zweedse puzzel zal er interactie zijn tussen de sterke rekenaars en alle leerlingen. 2
Organisatie over de maand (week 1 en week 2 zouden samengevoegd kunnen worden) Week 1 Hele groep: Krijgt korte introductie van de leerkracht over de uitdager van de maand en de doelen worden besproken. Excellente leerlingen: Rekentijger 7A werkblad 30 maken (1 à 2x 10 minuten instructie en daarna zelfstandig verder werken). De doelen voor de excellente kinderen (zowel persoonlijke doelen als de inhoudelijke doelen van de uitdager, kunnen eventueel al worden ingevuld op het evaluatieformulier (zie handleiding hoofdstuk 2). Week 2 Excellente leerlingen: Rekentijger 7A werkblad 30 afmaken en daarna beginnen met het ontwerpen van de Zweedse puzzel voor de groep (1 à 2x 10 minuten instructie en daarna zelfstandig verder werken). Week 3 Excellente leerlingen: Ontwerp van de Zweedse puzzel afmaken en de uitleg aan de groep voorbereiden (zie kopje Uitleg van excellente leerlingen aan de groep (1 à 2x 10 minuten instructie en daarna zelfstandig verder werken). Week 4 Hele groep: Krijgt uitleg van de excellente leerlingen over de regels bij het oplossen van een Zweedse puzzel. Vervolgens gaat de groep in groepjes de Zweedse puzzel oplossen (10 + 30 minuten). Excellente leerlingen: Geeft de groep uitleg over de regels bij het oplossen van een Zweedse puzzel en geeft de groep (waar nodig) bij het oplossen van de Zweedse puzzel begeleiding (10 + 30 minuten). Additionele activiteiten Eventueel een puzzelboekje met Zweedse puzzels aanschaffen zodat de hele groep kan oefenen met het oplossen van Zweedse puzzels. Achtergrond Een Zweedse puzzel lijkt op een kruiswoordpuzzel, maar dan met getal len (zie rekentijger werkblad). In de witte vakjes moeten de getallen 1, 2, 3,... of 9 worden ingevuld. De optelling van de getallen in een rijtje of kolom is gegeven in de zwarte vakjes. Daarvoor staat in deze zwarte vakjes een diagonale lijn. Onder deze diagonaal staat de som van de getallen in de kolom er onder. Boven deze diagonaal staat de som van de ge tallen in de rij er naast. Getallen mogen niet dubbel in een optelling voorkomen. Dus 6 = 4 + 2 mag wel, maar 6 = 3 + 3 mag niet. 3
Bijlage 1 Rekentijger werkboek 7A, werkblad 30 4
Bijlage 2 Antwoordenboek Rekentijger werkboek 7A, werkblad 30 5