Uitdager van de maand. Rekenen Wiskunde, Groep 7. Algemeen

Transcriptie

1 Uitdager van de maand Egyptisch rekenen Rekenen Wiskunde, Groep 7 Algemeen Titel Egyptisch rekenen Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen De leerlingen leren dat er vanuit de tekens of hiërogliefen die de Egyptenaren gebruikten voor de cijfers 1, 10, 100 en 1000 andere cijfers gemaakt kunnen worden (onthouden en begrijpen). De schrijfwijze van het Egyptisch rekenen kunnen toepassen (toepassen). Optellen, aftrekken en vermenigvuldigen met de Egyptische tekens (begrijpen en toepassen). Beredeneren hoe de Egyptenaren rekenden (toepassen en analyseren). Een Egyptische rekenreeks (reeks van Egyptische cijfers, wellicht een aantal sommetjes) voor de groep maken (creëren). Cognitieve doelen en vaardigheden voor alle leerlingen De leerlingen leren dat er vanuit de tekens of hiërogliefen die de Egyptenaren gebruikten voor de cijfers 1, 10, 100 en 1000 andere cijfers gemaakt kunnen worden (onthouden en begrijpen). De Egyptische rekenreeks kunnen oplossen (begrijpen, toepassen en analyseren). Benodigd materiaal Rekentijger werkboek 7B, werkblad 1 en 2 (bijlage 1). Antwoordenboek Rekentijger 7B, werkblad 1 en 2 (bijlage 2). Beschrijving activiteit Deze uitdager is gebaseerd op Rekentijger werkboek 7B, werkblad 1 en 2. De leerlingen ontdekken hoe het Egyptisch rekenen in elkaar zit en de excellente leerlingen maken een boekje met Egyptische sommen die de hele groep gaat oplossen. 1

2 Activiteiten excellente leerlingen De excellente leerlingen maken om kennis te maken met het Egyptisch rekenen eerst werkblad 1 en 2 van Rekentijger werkboek 7B. Vervolgens gaan zij een boekje maken met Egyptische sommen en begeleiden ze de groep bij het maken van de sommen in het boekje. Activiteiten van de leraar De leerkracht introduceert de uitdager van de maand aan de hele groep en geeft aan dat het doel van deze uitdager is dat alle kinderen een beetje Egyptisch leren rekenen. De leraar introduceert het Egyptische rekenen bij de excellente leerlingen en laat hen de werkbladen zien. Aan de instructietafel (1 à 2 x per week gedurende 10 minuten) begeleidt hij de excellente leerlingen bij: Het maken van de werkbladen - Hoe werkt het Egyptische rekenen? - In welke richting lazen de Egyptenaren? Het maken van het Egyptische sommenboekje - Hoe kun je het boekje zo maken dat je makkelijk begint en de sommen telkens moeilijker kunt maken? - Welke voorbeelden geef je in het boekje? - Welke sommen zijn de moeilijkste? Waarom? Zie kopje Aanwijzingen Egyptische rekenreeks. Aanwijzingen Egyptische rekenreeks Vanuit de tekens en hiërogliefen kunnen de leerlingen andere cijfers creëren door bijv. twee waterlelies en twee paardenspannen achter elkaar te zetten, zo wordt het cijfer 1020 gecreëerd. Dit wordt verder toegelicht in Rekentijger 7B, werkblad 1 en 2. Let op bij de notatie van de tekens en hiërogliefen! De Egyptenaren lazen namelijk van rechts naar links. Het is de bedoeling dat de leerlingen sommetjes maken die de groep moet oplossen. Dat is niet eenvoudig, want de leerlingen moeten de tekens eerst omzetten in gewone cijfers, om vervolgens de som uit te rekenen. Activiteiten alle leerlingen Alle leerlingen krijgen een korte introductie over het Egyptisch rekenen van de leerkracht. De excellente leerlingen assisteren daarbij zo nodig, omdat zij zich al verdiept hebben in het rekenen van de Egyptenaren. Vervolgens gaat de hele groep aan de slag met het Egyptische sommenboekje dat is gemaakt door de excellente leerlingen. 2

3 Interactie tussen sterke rekenaars en alle leerlingen De excellente leerlingen helpen de andere leerlingen bij het oplossen van de sommen en proberen daarbij zo nodig - duidelijk uit te leggen waar de Egyptische tekens voor staan, hoe vanuit deze tekens nieuwe cijfers zijn ontstaan en hoe je daarmee sommen maakt. Organisatie over de maand Week 1 Hele groep: Krijgt korte introductie van de leerkracht over de uitdager van de maand. Excellente leerlingen: De leerlingen krijgen een korte uitleg van de leerkracht over de werkbladen en de eindopdracht (het maken van een Egyptische sommenboekje voor de groep) (1x 10 minuten instructie en daarna zelfstandig verder werken). De doelen voor de excellente kinderen (zowel persoonlijke doelen als de inhoudelijke doelen van de uitdager, kunnen eventueel al worden ingevuld op het evaluatieformulier (zie handleiding hoofdstuk 2). Week 2 Excellente leerlingen: De leerlingen maken de werkbladen af en maken een begin met aan het maken van het Egyptische sommenboekje (1 à 2x 10 minuten instructie en daarna zelfstandig verder werken). Week 3 Excellente leerlingen: De leerlingen maken het Egyptische sommenboekje af en bespreken met de leraar hoe hij/zij het boekje aan de groep introduceert en wat daarbij de taak van de excellente leerlingen is (1x 10 minuten instructie en daarna zelfstandig verder werken). Week 4 Hele groep: De leerlingen krijgen een introductie van de leerkracht over het Egyptisch rekenen en gaan met het Egyptische sommenboekje aan de slag (30 minuten). Excellente leerlingen: De excellente leerlingen helpen de leerlingen die met het Egyptische sommenboekje aan de slag zijn gegaan (30 minuten). Additionele activiteiten De Egyptische sommen uit het boekje in groepjes laten oplossen en het groepje die de moeilijkste Egyptische som het creatiefst heeft opgelost wint een prijs. De makers van het Egyptische sommenboekje vormen de jury. ( vertaalmachine die cijfers in Egyptische cijfers om zet) 3

4 Achtergrond Het systeem van Egyptische cijfers was een talstelsel dat gebruikt werd in het oude Egypte. Het is een decimaal systeem, geschreven in zowel Egyptische hiërogliefen als Hiëratisch schrift. Het is een additioneel getallenstelsel, want voor 1, 10, 100 en 1000 waren er verschillende symbolen. De hiërogliefen die werden gebruikt om machten van tien weer te geven staan in figuur 1. Waarde miljoen of oneinigheid Hiëroglief Beschrijving Enkele Paarden- Tros Water- Vinger Pad of Heh streep span (touw) lelie kikker Figuur 1: De hiërogliefen die worden gebruikt bij Egyptisch rekenen Veelvouden van deze waarden werden weergegeven door symbolen zo vaak als nodig teherhalen. Egyptische hiërogliefen konden in beide richtingen (en zelfs verticaal) worden geschreven. 4

5 Bijlage 1 Rekentijger werkboek 7B, werkblad 1 en 2 5

6 6

7 Bijlage 2 Antwoordenboek Rekentijger 7B, werkblad 1 en 2 7

8 8