VISIE & BELEIDSPLAN: EEN INLEIDING 2014-2017
Wat is deze visietekst? Op de website van de KU Leuven kan je onderstaande verwelkomingstekst vinden voor toekomstige studenten. Het kan dienen als een prozaïsche inleiding op de visietekst van de KU Leuven. Daarom geven we deze tekst graag mee in deze informatiebundel. Beste student, Je hebt je net ingeschreven aan de KU Leuven. Welkom! Met je inschrijving maak je werk van je interesse voor een wetenschappelijke discipline. Je wil je verdiepen in scheikunde, wiskunde je. Daar wil je het fijne van weten! Misschien wil je iets doen met mensen of met talen. Bij sommige studenten vertaalt de interesse zich in een specifiek beroep dat ze in de toekomst willen uitoefenen. Ze willen In onze universiteit benoemen we je toekomstdroom als je toekomstige zelf of future self: hoe zie je jezelf in de toekomst. Precies omdat die toekomstdroom, dat future self gekleurd is door je interesse voor een wetenschappelijke discipline, spreken we over het disciplinaire future self. Voor elk disciplinair future selfstaat binnen onze universiteit een groep mensen klaar die je een opleiding aanbiedt. Meer concreet, als je bioloog wil worden, dan kom je naar de universiteit... naar de opleiding biologie. Want in die opleiding zitten de mensen die jou de dingen leren die je nodig hebt om jezelf bioloog te noemen. Ze maken je bewust van de uitdagingen die in jouw discipline aan de orde zijn, maar leren je ook over het muurtje kijken naar andere disciplines om maatschappelijke problemen op te lossen. Ze leren je samenwerken. Ze brengen je in contact met (internationale) topwetenschappers en betrekken je in wetenschappelijke debatten. Ze nodigen je uit om na te denken 2
over je toekomstige rol in de maatschappij. Ze verlenen je uiteindelijk ook je diploma. Daarmee geven ze te kennen dat je niet De KU Leuven stelt zich tot ambitie om een context te creëren om je disciplinaire future self te ontwikkelen. Zo motiveert onze universiteit je om je voluit te engageren in je studies. Van onze kant uit zullen we er alles aan te doen om dit doel te realiseren, maar we weten dat we er mogelijk nog niet op alle vlakken in slagen. Daarom verwachten we jouw feedback. Onze opleidingen gaan daarover graag met jou het gesprek aan. Sta je al te trappelen om aan de opleiding te beginnen? Om je toekomstige zelf te verrassen en te vormen? Om bovenstaande ambitie mee te realiseren? Wij kijken alvast uit naar onze samenwerking! 3
De visietekst in een notendop De visie op onderwijs en leren 2013-2017 neemt de wetenschappelijke kijk op leren van de afgelopen jaren mee, maar voegt een insteek toe. Door in te zetten op hoger onderwijs dat studenten aanspreekt op hun toekomstbeeld, draagt de universiteit bij aan de vorming van de studenten als persoon en zo ook aan de wijze waarop zij aan de samenleving kunnen bijdragen. Met bovenstaande alinea wordt de visietekst ingeleid op de website van de KU Leuven. hieronder vind je een ingekorte versie van het beleidsplan, gemaakt door vicerector Pollefeyt zelf. Vorig academiejaar organiseerden we ook een STAP naar aanleiding van deze visietekst. De presentatie die we toen gaven, vind je ook terug achteraan in deze bundel. Alvast veel denk- en leesplezier! je doet nadenken over hoe jij je als filosoof/ingenieur/farmacoloog ziet? je vraagt om je als (toekomstig) filosoof/ingenieur/farmacoloog te positioneren ten overstaan van andere disciplines? helpt om de wereld te zien door de bril van een filosoof/ingenieur/farmacoloog? je uitnodigt om na te denken over je rol als filosoof/ingenieur/farmacoloog in de maatschappij? je in contact brengt met inspirerende rolmodellen om je toekomstbeeld te realiseren? je van bij de start benadert als iemand die bij de groep filosofen/ingenieurs/farmacologen hoort? je als volwaardige partner mee betrekt in de discussies die filosofen/ingenieurs/farmacologen bezighouden? Het antwoord van studenten op deze vragen laat zien in welke mate opleidingen inspelen op het disciplinaire future self van de studenten, het speerpunt van de nieuwe visie op onderwijs van de KU Leuven. Op de drempel van het hoger onderwijs, maar ook wanneer ze later instromen, staan (jonge) mensen in min of 4
meerdere mate stil bij wie ze wensen of geloven te kunnen worden of wie ze juist helemaal niet willen worden. Onder meer vragen ze zich af in welke disciplinaire interesses, ambities en aspiraties zij willen investeren of niet willen investeren. Het disciplinaire future self dat studenten zich voorhouden, vertaalt zich bij aanvang in de keuze voor een bepaalde opleiding. Opleidingen kunnen inspelen op het disciplinaire future self van de studenten, maar ze kunnen dit ook niet doen. Als ze dit niet doen, laten ze een kans liggen. Doen ze dit wel, dan boren ze een tot nog toe in ons onderwijs onderbenutte bron van motivatie aan, namelijk degene die studenten aanzet om hun disciplinaire future self te realiseren. Het resultaat hiervan is dat studenten beter studeren. Het disciplinaire future self blijvend aanspreken, kan door het voortdurend te oriënteren, verdiepen en verbreden. Opleidingen kunnen bijdragen aan een goede oriëntering van het disciplinaire future self van studenten door op een transparante manier aan te geven waarvoor zij (op de verschillende campussen) toekomstbeeld met de opleiding nagaan. Dit is uiteraard van groot belang voor toekomstige studenten. Het oriënteren van studenten blijft gedurende de hele opleiding belangrijk. Opleidingen kunnen eraan bijdragen door van bij de start en voortdurend het disciplinaire future self uit te dagen en studenten uit te nodigen het bij te stellen. Ze kunnen dit doen door prototypische benaderingen te tonen, door de grote uitdagingen van en voor de discipline te schetsen (inclusief de wetenschappelijke discussies die binnen de disciplinaire community worden gevoerd) en aan te geven hoe er met andere disciplines wordt samengewerkt. Tegen deze achtergrond kunnen ook reflectiemomenten voor de studenten worden ingebouwd die kunnen leiden tot het bevestigen van de ingeslagen weg, maar ook tot eventuele heroriëntatie. Opleidingen spelen een cruciale rol in de verdieping van het disciplinaire future self van de studenten. Zij maken studenten 5
vertrouwd met de cruciale concepten van de discipline. Zij brengen de studenten de taal, de methodes, de manier van denken en handelen binnen de discipline bij. Zij maken de resultaten van onderzoek zichtbaar voor de (zowel voor beginnende als gevorderde) studenten, inspireren hen en wijden hen in in de huidige onderzoeksvraagstukken binnen de discipline. Om het disciplinaire future self van de studenten te verdiepen kunnen opleidingen studenten concepten laten inoefenen, methodologische seminaries inrichten enzomeer. Verdieping wordt ook in de hand gewerkt door milde intra-groep competitie. De studenten lossen dan dezelfde onderzoeksproblemen op en delen hun oplossingen met elkaar, zodat zij zichzelf kunnen relevante anderen. Verbreding positioneert de eigen discipline ten aanzien van andere (belendende) disciplines (interdisciplinariteit). Op die manier wordt het disciplinaire future self verder versterkt en verduidelijkt, én wordt toegewerkt naar interdisciplinaire samenwerking. Wanneer studenten interdisciplinaire onderzoeksproblemen oplossen, ontdekken ze de analogieën van de eigen discipline met die van anderen, maar ook de uniciteit ervan. Kortom, het introduceren van vergelijkingen en samenwerking tussen disciplines, draagt bij tot het duidelijker positioneren van het disciplinaire future self en opent het perspectief op het gezamenlijk oplossen van (toekomstige) maatschappelijke problemen. De POC heeft een sleutelrol om de nieuwe visie te laten landen in de opleidingen. Zij brengt de onderzoekerslesgevers samen die de disciplinaire community vormen, en is daardoor bij uitstek geplaatst om concrete invulling te geven aan een verbredend, verdiepend en oriënterend 6
traject dat inspeelt op het disciplinaire future self van de studenten. 7