INHOUDSTAFEL Voorwoord 9 Pictogrammen 10 Doelstellingen 11 Attitudefiche 13 Correcte handhygiëne 15 Handen wassen 17 Correct gebruik van PBM's: mondmasker, short en handschoenen 18 I HET JONGE KIND 19 1 De kleine zorgen: het reinigen van neus, ogen, oren, nagels, navel, haren 20 2 Het verwisselen van een urineluier 22 3 Het verwisselen van een stoelgangluier 24 4 Het verzorgen van luieruitslag (intertrigo) 26 4.1 Huidirritatie 26 4.2 Huidirritatie eerste graad 26 4.3 Huidirritatie tweede graad 28 4.4 Luieruitslag 28 5 Het opnemen van de temperatuur 30 6 Het aan- en uitkleden 32 7 Het toedienen van een babybadje - techniek met twee washandjes 33 8 Het toedienen van een babybadje - techniek met één washandje 36 9 Het toedienen van een toilet zonder badje 38 10 Het verzorgen van de navel van de pasgeborene 40 3
11 Het babybedje opmaken 41 12 Het toedienen van een zetpil 42 13 Het toedienen van neusdruppels 43 14 Het toedienen van oogdruppels of oogzalf 44 15 Het toedienen van oordruppels 46 16 Gorgelen en mondspoeling 47 17 Het instrijken van de mond met gel 48 18 Het opnemen van niet-steriele stalen (urine) 49 19 Het meten van de schedelomtrek 50 20 Het wegen van een jong kind 51 21 Het meten van een jong kind 52 22 Het toedienen van flesvoeding 53 23 Aanbieden van drank aan kinderen 55 24 Het toedienen van lepelvoeding 56 25 Probleem bij de voeding: verslikken 58 26 Probleem bij de voeding: reflux* 60 27 Probleem bij de voeding: voedselvergifting 61 II DE OUDERE ZORGVRAGER 63 1 Het bed afhalen en met twee opmaken terwijl de zorgvrager opstaat 65 2 Het bed afhalen en met twee opmaken terwijl de zorgvrager blijft liggen 68 3 Aanbrengen van warmte 71 4 Aanbrengen van koude 73 5 Het aanbrengen van zalven en crèmes 75 4
6 De observatie van de huid 76 7 Het geven van een bedbad 77 8 Het geven van een toilet aan de wastafel 81 9 Het geven van een voetbad 84 10 Het geven van een douche 86 11 Het geven van een ligbad 88 12 Het aan- en uitkleden 90 13 Het aan- en uittrekken van compressiekousen* 91 14 Het zelfstandig aantrekken van compressiekousen m.b.v. de kousenhouder 92 15 De baardverzorging (scheren) 93 16 De nagelverzorging 94 17 De neusverzorging 95 18 De oogverzorging 96 19 Het correct aanbrengen, verwijderen en onderhouden van bril en/of contactlenzen 97 19.1 De bril 97 19.2 Contactlenzen 97 20 Het reinigen van de oorschelp en de uitwendige gehoorgang 99 21 Het aanbrengen, verwijderen en onderhouden van het hoorapparaat 100 Dagelijks onderhoud van een achter het oor -toestel 100 Dagelijks onderhoud van een in het oor -toestel 100 Dagelijks onderhoud van een CIC 101 Reiniging van het oorstukje 101 Plaatsing van een in het oor -apparaat 102 Reiniging van een in het oor -apparaat 103 22 Het onderhoud van tanden, tong en kunstgebit 104 23 Het geven van een haarwassing in bed 106 5
24 Het uitvoeren van bijzondere huidzorgen: smetten 108 25 Het aanleggen van verbanden 109 Een zwachtel aanleggen, verwijderen en oprollen 109 Het spiraalverband 111 Het kruisverband aan de hand 111 Het kruisverband aan de voet 112 De draagdoek 113 Het scharnierverband aan de knie of elleboog 114 Het kousverband: een vingertopverband met applicator* aanleggen 114 26 Het geven van hulp bij mictietraining 116 27 Het aanleggen en verwijderen van een urinaal* 117 28 Het plaatsen en verwijderen van een bedpan 119 29 Het installeren van een zorgvrager op een toiletstoel 120 30 Het aanbrengen van een condoomkatheter 122 31 Het ledigen van een urinecollector met aftapsysteem* 123 32 Het manueel verwijderen van feces* 124 33 Het geven van stomazorg* 126 33.1 Vervangen van een stomazakje bij colostomie: tweedelig systeem 126 33.2 Vervangen van een stomazakje bij colostomie: eendelig systeem 126 33.3 Nazorg 127 34 Het vervangen van een eendelig urostoma-opvangsysteem (huidplaat en opvangzakje in één stuk) 128 35 Het vervangen van een tweedelig urostoma-opvangsysteem (huidplaat en opvangzakje afzonderlijk) 130 36 Het wisselen van het urostomiezakje 133 37 Het opnemen van niet-steriele stalen (urine) 135 38 Het opnemen van een stoelgangstaal 137 39 Het geven van hygiënische zorgen bij een zorgvrager met verlammingen 138 40 Het geven van eenvoudige hulp bij het aanbieden en toedienen van maaltijden 139 6
41 Het geven van hulp bij het voeden van halfzijdig verlamde zorgvragers 142 42 Het geven van hulp aan zorgvragers die moeilijk of niet alleen kunnen eten 143 43 Het geven van hulp bij het voeden van slechtzienden of blinden 144 44 Het opnemen van de pols 145 45 Het opnemen van de ademhaling 146 46 Het wegen van de oudere zorgvrager 147 47 Het opnemen van de temperatuur met digitale thermometer 148 48 Het opnemen van de temperatuur met oorthermometer 149 49 De orale toediening van medicatie in opdracht van de arts of verpleegkundige 150 50 De rectale toediening van medicatie in opdracht van de arts of verpleegkundige 151 51 De toediening van medicatie via inhalatie 152 52 De toediening van oogdruppels of -zalf 154 53 De toediening van oordruppels 155 54 De toediening van neusdruppels 156 55 Het uitvoeren van eenvoudige schoonheidszorgen 157 56 De toediening van een lavement* 158 57 Het nemen van de bloeddruk 160 58 Het bepalen van de glycemie* 161 59 De toediening van zuurstoftherapie 164 60 Het uitvoeren van bijzondere huidzorgen: decubitus 166 7
61 De toediening van hygiënische zorgen bij een zorgvrager met een diabetische voet 168 62 Het waken bij een stervende 169 62.1 Omgaan met stervenden 169 62.2 Verschijnselen bij een naderende dood 169 62.3 Verschijnselen in het laatste stadium 169 62.4 Tekenen van een waarschijnlijke dood 170 62.5 Tekenen van een zekere dood 170 63 Het verzorgen van de lijktooi 171 64 Rituelen bij overlijden 173 Verklarende woordenlijst 175 Bronnen 180 8