Leven met een stoma. Stomazorg

Transcriptie

1 Leven met een stoma Stomazorg

2 Stomaverzorging In deze folder hebben wij voor u praktische informatie over het verzorgen van een stoma op een rijtje gezet. De stomaverpleegkundige zal aangeven welke informatie voor u van toepassing is. Het verwisselen van een eendelig systeem Leg alle benodigde materialen en hulpmiddelen klaar binnen handbereik: natte, lauwe washandjes of gaasjes droge gaasjes, toiletpapier of tissues (voorgeknipt) eendelig systeem afvalzakje, onderlegger, eventueel bescherming voor uw kleding eventueel aanvullende producten of hulpmiddelen zoals poeder, pasta, breukband eventueel een spiegel handschoenen Handelingen Laat het opvangzakje leeg in het toilet (ileo- of urinestoma). Verwijder het totale opvangmateriaal van boven naar beneden. Doe dit voorzichtig (pellend) en steun de huid hierbij goed. Maak de huid eerst schoon met tissues of gaasjes. Reinig de huid en de stoma vervolgens met een nat, lauw washandje. Inspecteer de huid op eventueel te verwijderen haartjes of defecten. Zorg dat u eventuele haren rondom de stoma verwijdert of in ieder geval kort houdt. Houdt, terwijl u dit doet, een stukje toiletpapier of een gaasje ter bescherming tegen de stoma aan. Als u dit niet zelf durft of kunt, vraag dan de wijk- of stomaverpleegkundige u te helpen. Gebruik in geen geval ontharingscrème. Dep de huid rondom de stoma droog. Doe dit bij voorkeur met een tissue omdat deze het meeste vocht opneemt. Controleer of de opening in de huidplak niet te groot of te klein is (of laat dit doen). De plak moet precies om de stoma passen. Bij een colostoma moet de plak ongeveer 2 mm groter zijn dan de stoma. Bij een ileo- of urinestoma mag de plak slechts 1 mm groter zijn dan de stoma. Strijk even met een vinger langs de opening in de plak om de scherpe randjes glad te strijken. Maak bij het urostoma het aftapkraantje dicht. Controleer bij een ileostoma of de sluiting op het zakje goed dicht zit. Wrijf het eendelig materiaal even tussen uw handen om de huidplak wat op te warmen. Breng nieuw opvangmateriaal van onder naar boven aan. Modelleer de plak hierbij goed rond de stoma. Het is van belang er op te letten dat geen ontlasting patiënteninformatie 2

3 of urine onder de huidplak komt. Bij het aanbrengen moet de buikwand in gestrekte positie zijn (er mogen geen hinderlijke plooien of rimpels in de weg zitten). Let er tevens op dat er geen luchtbellen of vouwen onder de plaklaag komen. Laat na het aanbrengen van het opvangmateriaal uw handen nog even op het materiaal rusten. Door de warmte van uw handen zal de kleefkracht van de plak nog verder toenemen. Controleer of het materiaal goed bevestigd is. Ruim alles op en was uw handen. Het verwisselen van een tweedelig systeem Leg alle benodigde materialen en hulpmiddelen binnen handbereik klaar: natte, lauwe washandjes of gaasjes droge gaasjes of toiletpapier, tissues of een handdoek voorgeknipte huidplak en opvangzakje afvalzakje, onderlegger, eventueel bescherming voor uw kleding eventueel aanvullende producten of hulpmiddelen zoals poeder, pasta, breukband eventueel een spiegel handschoenen Handelingen Verwijder (pellend) alle opvangmateriaal gelijktijdig van boven naar beneden. Maak de huid schoon met tissues of gaasjes, etc. Reinig de huid en de stoma met een nat, lauw washandje. Inspecteer de huid op eventueel te verwijderen haartjes of defecten. Zorg dat u eventuele haren rondom de stoma verwijdert of in ieder geval kort houdt. Houdt, terwijl u dit doet, een stukje toiletpapier of een gaasje ter bescherming tegen de stoma aan. Als u dit niet zelf durft of kunt, vraag dan de wijk- of stomaverpleegkundige u te helpen. Gebruik in geen geval ontharingscrème. Dep de huid rondom de stoma droog. Doe dit bij voorkeur met een tissue omdat deze het meeste vocht opneemt. Controleer of de opening in de huidplak niet te groot of te klein is (of laat dit doen). De plak moet precies om de stoma passen. Bij een colostoma moet de plak ongeveer 2 mm groter zijn dan de stoma, bij een ileo- of urinestoma mag dit slechts 1 mm zijn. Strijk even met een vinger langs de opening in de plak om de scherpe randjes glad te strijken. Maak bij het urostoma het aftapkraantje dicht. Controleer bij een ileostoma of de sluiting op het zakje goed dicht zit. Wrijf de huidplak even tussen uw handen om de plak wat op te warmen. patiënteninformatie 3

4 Breng de plak van onder naar boven aan. Modelleer de plak hierbij goed rondom de stoma. Let er hierbij op dat geen ontlasting of urine onder de huidplak komt. Bij het aanbrengen moet de buikwand in gestrekte positie zijn (er mogen geen hinderlijke plooien of rimpels in de weg zitten). Let er tevens op dat er geen luchtbellen of vouwen onder de plaklaag komen. Bevestig het zakje op de huidplak en controleer of het goed bevestigd is (door zachtjes aan het zakje te trekken). Ruim alles op en was uw handen. Het verwisselen van het zakje bij een tweedelig systeem Leg alle benodigde materialen en hulpmiddelen binnen handbereik klaar: natte, lauwe washandjes of gaasjes droge gaasjes of toiletpapier, tissues of een handdoek nieuw opvangzakje (eventueel klem) afvalzakje, onderlegger, bescherming voor uw kleding eventueel een spiegel handschoenen Handelingen: Laat (bij een ileo- of urostoma) het opvangzakje leeg. Verwijder het zakje van boven naar beneden en maak de stoma en de huidplaat aan de binnenkant schoon met de natte gaasjes, tissues of toiletpapier. Breng zorgvuldig van onder naar boven het nieuwe zakje aan. Controleer of het aftapkraantje dicht zit (urostoma) of klittenband het zakje goed afsluit (ileostoma). Controleer of het materiaal goed bevestigd is. Ruim alles op en was uw handen. Praktische tips voor de thuissituatie Lichamelijke verzorging De beste tijd voor het verschonen van het opvangmateriaal is s morgens voor het eten. Bij een urinestoma is dit bovendien ongeveer 3 uur nadat u voor het laatst gedronken heeft. De stoma is niet steriel. U kunt de stoma en de omringende huid gewoon met water wassen en daarna droogdeppen. U kunt baden of douchen met of zonder opvangmateriaal. Doe dit echter niet te lang en met niet te warm water. Wilt u baden, douchen of zwemmen met opvangmateriaal, plak dan de filter af met een speciaal daarvoor bestemde (bijgeleverde) sticker of verwissel het zakje na de douchebeurt Zeker in het begin bestaat er geen garantie dat de stoma niet zal produceren tijdens het baden of douchen. Houdt toiletpapier bij de hand. patiënteninformatie 4

5 Wanneer u een colostoma hebt, zult u na verloop van tijd weer een vast ontlastingspatroon ontdekken en kunt u de meest geschikte tijd om te baden of te douchen bepalen. Gebruik op de huid geen vette olie, crème of zalf, daar deze een ongunstige invloed hebben op de plakkracht van het opvangmateriaal. Gebruik huidbeschermende middelen alleen volgens voorschrift van de stomaverpleegkundige. De darm, dus ook de stoma, is een bloedrijk orgaan. Het is daarom volkomen normaal als er tijdens de verzorging wat bloed te zien is. Het aansteken van een lucifer na het verzorgen van uw stoma werkt als een goede, goedkope luchtverfrisser. Ga niet zelf experimenteren met zalf, crème of andere materialen. Goed bedoelde adviezen van anderen gelden niet voor iedereen. De stomaverpleegkundige is bekend met uw specifieke situatie en is als geen ander op de hoogte van alle materialen, hulpmiddelen en hun toepassing. Schroom niet en bel bij vragen of twijfel de stomaverpleegkundige. Het opvangmateriaal Laat het opvangmateriaal niet te vol worden. Maak het zakje leeg als het voor tweederde gevuld is (colo-, ileo- en urinestoma). Leg tijdens het legen van het opvangmateriaal (bij een urine- of ileostoma) wat toiletpapier op de bodem van het toilet om opspatten te voorkomen. Houdt hierbij de afstand van stomazakje naar toilet zo kort mogelijk door bijvoorbeeld door de knieën te gaan, te gaan zitten of de bokaal op een goede stevige werkhoogte te plaatsen. Draag er zorg voor altijd minimaal 1 voorgeknipte plak in voorraad te hebben. Zorg dat u altijd opvangmateriaal bij u hebt, ook al bent u maar even van huis. Schrijf merk, naam en maat van de producten die u gebruikt op een papiertje dat u bij zich draagt, bijvoorbeeld in uw beurs of vraag uw stomaverpleegkundige om een zogenaamd stomapaspoort. Zorg dat u altijd opvangmateriaal (en eventueel aanverwante producten) voor een periode van 2 weken in voorraad heeft. Voeding Eet regelmatig. Kauw goed, langzaam en met gesloten mond. Drink tijdens het eten zo weinig mogelijk of met kleine slokjes. Dit vermindert gasvorming (coloen ileostoma). Let er vooral bij een ileostoma op dat u zeker 2 liter per dag drinkt en voldoende zout aan uw maaltijden toevoegt. De diëtiste bespreekt dit verder met u. Sommige voedingsmiddelen geven een sterke geur aan de urine zoals asperges, thee, citrusvruchten, eieren en bepaalde medicijnen zoals antibiotica. U kunt deze producten gewoon blijven gebruiken (urostoma). patiënteninformatie 5

6 Sommige voedingsmiddelen, bijvoorbeeld rode bietjes kleuren de urine (urostoma). Specifieke tips wanneer u een urostoma heeft Drink zeker 2 liter per dag. De urineproductie moet ongeveer 1 liter per 24 uur zijn. Uw urine moet heldergeel zijn, donker gekleurde urine betekent dat u te weinig drinkt. De aanwezigheid van slijm(vlokken) in de urine is normaal. Als de hoeveelheid groot is, verhoog dan uw vochtinname. Leg de nachtzak (eventueel) in een emmertje als u vloerbedekking op de slaapkamer hebt. Zorg dat de zuurgraad (ph) van de urine tussen 5.5 en 6.5 blijft. U kunt dit eventueel controleren met bij de apotheek of drogist verkrijgbare lakmoespapiertjes. Alkalische urine (niet zuur, met een hoge ph) vormt namelijk een goede voedingsbodem voor bacteriën en geeft daardoor een verhoogde kans op urineweginfecties. Bovendien beïnvloedt alkalische urine de plakkracht van het opvangsysteem met als mogelijke gevolgen lekkages en huidproblemen. Bereikbaarheid U kunt uitsluitend volgens afspraak bij de stomaverpleegkundige terecht. Deze afspraak kunt u maken bij de stomaverpleegkundige zelf. De bereikbaarheidsgegevens staan op de achterzijde van deze folder. Meer informatie over de stomaverpleegkundige kunt u vinden op onze website: Tenslotte Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben dan kunt u altijd terecht bij de stomaverpleegkundige of bij uw behandeld arts. patiënteninformatie 6

7 Geef uw mening! Deel uw ervaring over Zuyderland Medisch Centrum op een onafhankelijk kwaliteitsplatform voor de zorg. Op basis van uw ervaring kunnen wij onze zorgverlening verder verbeteren. Stomapoli Meldpunt Oost 11 (Chirurgie) Telefoon Stomaverpleegkundigen Mevr. Viviane Beckers Mevr. Marjan Janssen Internet