Rinus Zebregts, secretaris van Energiek Heusden PERSOONLIJK Rinus Zebregts heeft 30 jaar ervaring in de energiewereld. Daarbij, zegt hij, heeft hij energie over. Deze energie zet hij graag in om met mensen samen dingen op te zetten. Hij heeft zich aangesloten bij de energie coöperatie door te reageren op een artikel in een plaatselijke krant. Hij woont 34 jaar in Drunen en draagt graag bij aan de gemeenschap. Op dit moment is hij secretaris van de energie coöperatie. Hij ziet zichzelf als een van de drijvende krachten. Zijn interesse en kracht ligt bij strategie en operationele zaken. Vanuit de positie als secretaris kan hij de ontwikkeling van de coöperatie faciliteren en de activiteiten aan de gang houden. Hij ziet zichzelf als te inhoudelijk betrokken om een goede leider te zijn. Hij ziet de mitsen en maren en vindt het belangrijk dat de coöperatie snel operationeel is en door activiteiten zichtbaar wordt. Bij het opzetten van de coöperatie vindt Rinus de steun van de gemeenschap en van de gemeente belangrijk. De coöperatie moet zelfstandigheid nastreven. De gemeente kan de opstart faciliteren door het initiatief openlijk te steunen, middelen beschikbaar te stellen voor de start en mensuren beschikbaar te stellen. Dit heeft gemeente Heusden alle 3 gedaan. Op dit moment is er 2 dagen per week ondersteuning. Samenwerking over de grens van Heusden vindt Rinus belangrijk. Het is wel een hele toer om dit effectief te doen. Hij wenst samenwerking op belangenbehartiging, lobbyen, opzetten van kennisbank en faciliteren van taken/functies die elke coöperatie nodig heeft, zoals een administratief pakket en kwaliteit van installaties. OVER DE COOPERATIE ENERGIEK HEUSDEN Gemeente Heusden is de initiatiefnemer van energiecoöperatie Energiek Heusden. Er is een voortraject geweest met een aantal partijen waaronder de Rabobank, de basisscholen, de natuur- en milieugroep en een paar particulieren met ambitie wat betreft duurzame energie. In februari 2014 waren er 150 mensen op de informatieavond. Dat leverde ongeveer 50 mensen op die actief wilden worden, daar zijn er nu 26 van over. Er is nu een bestuur (3 pers.) en 4 werkgroepen: communicatie (5 pers.), productie (5 pers.), reductie (5 pers.) en sportaccommodatie (8 pers.). Het bestuur is nog niet compleet, de plek van voorzitter en van algemeen bestuurslid is vacant. De oprichting van de coöperatie is 26 november a.s. Dan is er een publieksavond en kunnen inwoners van Heusden lid worden. Er is een soort lid, iedereen in Heusden die sympathiseert met Energiek Heusden kan voor 15,- lid worden. Dat staat zo in de statuten. De werving van leden moet nog gaan lopen. Dit gebeurt via de website, posters, krantenartikelen, flyers en de publieksavond. Aan de publieksavond doen 30 basisschoolleerlingen mee. Kinderen worden ingezet als ambassadeur om hun ouders te betrekken. De kinderen beelden een kettingreactie uit. Hoe succesvol het wordt is nog een verrassing. Er is nog geen doelgroepen/leden beleid in ontwikkeling en dus nog niet beschikbaar. Ook wordt er nog niet gericht gewerkt aan ledenbinding. Om actief te kunnen worden om leden te binden moeten er activiteiten zijn die de doelstelling waarmaken.
Er is een website. De nieuwsbrief is in voorbereiding De aanpak voor een energiecafé wordt ontwikkeld; er wordt gedacht aan thematische bijeenkomsten over bijv. zonnepanelen of de switchservice. Er is een verloop van ongeveer 40% vanaf de start onder de vrijwilligers. Er hebben zich ook na de startbijeenkomst nog een paar mensen aangesloten. Daarvoor zijn volgens Rinus een paar redenen op te noemen: niet weten waar je aan begint, niet de juiste plek om actief te worden teleurstelling om dat te lang duurt voor er concrete acties zijn, voor doeners duurt de opstart te lang werkgroep met veel plannen maar die niet goed weet waar te beginnen verbinding tussen bestuur en werkgroepen, koers en activiteiten bij elkaar houden individuele drijfveren van sommige werkgroepleden met zakelijke belangen Bij Energiek Heusden wordt gewerkt met het stuurgroep model waarbij het bestuur elke 6 weken overlegt met de werkgroepvoorzitters. Dit is zoeken naar goede samenwerking. De deelnemers aan de overleggen waren bij de start vreemden voor elkaar. Bestuur is actief gaan ontwikkelen en de werkgroep komt niet in beweging. Hoe laat je dit goed werken? Het bestuur moet dichtbij de werkgroepen opereren, goed luisteren naar alle ideeën en deze verwerken in de voorstellen voor activiteiten van de coöperatie. Vraag die nog niet voldoende beantwoord is: Hoe organiseer je de coöperatie zodat actieve leden hun motivatie behouden oftewel hoe zorg je ervoor dat de actieve leden het leuk vinden om voor de organisatie te werken? Arno van der Laan, bestuurslid VET- Vught PERSOONLIJK Arno van der Laan is betrokken bij VET- Vught omdat hij in zijn eigen omgeving een bijdrage wil leveren aan de energietransitie. Hiervoor ziet hij de lokale beweging als een belangrijk factor. Hij werkt professioneel aan het proces bij particuliere woningverbetering en kent de do s en don t hiervan goed. Deze proceservaring wil hij lokaal inzetten. Persoonlijk wil hij concrete activiteiten ontwikkelen die de klimaatverandering tegengaan. Hij is nieuwsgierig naar hoe dat op Vughts niveau vorm gaat krijgen; hoe mensen dat samen doen. Arno heeft aangemeld om actief te worden op een van de informatie- bijeenkomsten. Eerst was hij actief als een van de kwartiermakers en nu is hij algemeen bestuurslid en gaat zich de komende tijd richten op de verbinding tussen de mensen die actief zijn voor de coöperatie. Hij gaat werken aan de zichtbaarheid van VET- Vught. Hoe kan je de energie van de mensen gebruiken om de richting van VET- Vught samen te bepalen. Hij wil werken aan gemeenschappelijkheid, nu ervaart hij bestuur en werkgroepen nog teveel als los zand. Hij gaat de doelstelling van de energie coöperatie samen met de werkgroepen vertalen naar de menselijke maat. Hoe kunnen mensen ook in hun privé leven stappen zetten om de energietransitie vorm te geven. VET kan er voor zorgen dat het leuk is om dit samen te doen, waardoor een extra resultaat een betere samenleving is. Arno verwacht dat de coöperatie het middel is om op lokaal niveau concrete stappen te nemen. Als bestuurslid gaat hij aan de slag om te komen tot een concreet plan van aanpak voor 2015 en verder. Het is belangrijk om richting te bepalen. Wat is VET- Vught over 5 jaar? Is het een netwerkorganisatie
die duurzame projecten en initiatieven mogelijk maakt en/of is het een lokaal energiebedrijf. Hierover doet hij geen uitspraak, de tijd zal het leren. Arno zet zijn bestuurservaring en zijn vermogen in om abstracte, beleidsmatig thema om te zetten in de praktijk. Hij kan goed schakelen tussen deze niveaus. Voor de coöperatie is gemeenschappelijkheid de kern. De actieve leden het gevoel geven dat de activiteiten die ze op zich nemen onderdeel zijn van VET- Vught. Samenwerking op verschillende niveaus ziet Arno als heel belangrijk. Er voor zorgen dat niet elke coöperatie het wiel opnieuw uit moet vinden. Pas wat er al beschikbaar is, aan op de Vughtse maat. Hiervoor is samenwerking nodig. Leren van elkaar hoe je wel, maar ook hoe je het niet moet doen. Ervaren dat je deel uitmaakt van een brede beweging, dat er veel mensen mee bezig zijn. Voor de lokale coöperaties is het bij bovenlokaal samenwerken waarschijnlijk wel eens schipperen om de beweging van onderop goed aan te haken, het is een uitdaging hier op democratische wijze invulling aan te geven. Persoonlijk vraagt Arno zich af of zijn input en ook die van andere actieve ook voldoende oplevert. Dat is belangrijk dat die de vraag What s in it for me? regelmatig gesteld wordt. Staan inzet individuele leden en het resultaat dat geboekt wordt in een goede verhouding en geeft het voldoening. Er ligt een uitdaging voor VET- Vught om voldoende zichtbaar te worden. OVER ENERGIECOÖPERATIE VET- VUGHT VET- Vught is in najaar 2013 gestart als burgerinitiatief door 3 Vughtenaren. Zij hebben de publiciteit gezocht. Met 3 informatie- bijeenkomsten hebben zij gepeild of er voldoende draagvlak is voor een initiatief op gebied van duurzame energie. Ongeveer 150 mensen bezochten de informatiebijeenkomsten. Er meldden zich ongeveer 45 vrijwilligers. Er zijn toen de werkgroep productie, reductie, pr/communicatie en organisatie opgericht. De 3 initiatiefnemers zijn met 3 andere vrijwilligers de kwartiermakers geweest wat geresulteerd heeft in de oprichting van de coöperatie in september 2014. De gemeente heeft de oprichting gefaciliteerd door het initiatief openlijk te steunen, ambtelijk mee te denken en ruimte beschikbaar te stellen voor bijeenkomsten. Nu komt het eerste concrete project van de grond op gebied van reductie; Buurkracht dat wordt gefaciliteerd door Enexis. Hiermee gaan de handen uit de mouwen. Het bestuur is bezig haar lokale netwerk op de bouwen en VET- Vught een plek daarin te geven, Er wordt regionaal samengewerkt door deel te nemen aan een Europees project van streekorganisatie Het Groene Woud. Ook wordt er samengewerkt met 19 gemeenten in het kader voor beschikbare VNG subsidie. Hier werd zichtbaar dat samen optrekken invloed heeft. Een ander project is het initiatief om een 4 energieleverende huizen te bouwen en de wijk mee te nemen in een verduurzamingsslag. Project van een aantal Vughtse ondernemers dat onder de vlag van VET is gebracht. Met de gemeente wordt op hun verzoek overlegd over zonnepanelen op het dak van het gebouw aan de Kettingweg. VET- Vught kent op dit moment nog geen leden. De coöperatie is onlangs opgestart en het bestuur gaat dit nu uitwerken. De coöperatie wordt nu gedragen door ongeveer 30 actieve vrijwilligers: 6 bestuur, 8 werkgroep productie, 4 werkgroep reductie en 3 werkgroep communicatie. Daarom heen is nog een kring van mensen actief die op oproep meedoen. Aan ledenwerving is nog niet actief gedaan. Dat is in voorbereiding. Wel zijn de namen en mailadressen verzameld van mensen die aan de informatiebijeenkomsten deelnamen. Ook kunnen Vughtse inwoners zich aanmelden voor de nieuwsbrief via de website. Er wordt ondertussen wekelijks een nieuwsbrief verstuurd. De informatiebijeenkomsten waren succesvol, omdat deze voldoende vrijwilligers opleverde om het initiatief te starten.
Er is nog geen doelgroepen- /ledenbeleid. Het bestuur is dit aan het voorbereiden. Verantwoordelijkheid voor de uitvoering wordt daarin uitgewerkt. Ledenbinding wordt hier onderdeel van. De voorbereiding van de werving wordt opgepakt door het bestuur en de werkgroep communicatie en de penningmeester houdt de registratie van leden bij. Wanneer alle actieve vrijwilligers bij elkaar komen, wordt dit bekend gemaakt in de lokale pers en kan iedereen deelnemen. Dat heeft tussentijds een paar nieuwe vrijwilligers opgeleverd. Verder zijn er in aanloop naar de oprichting een paar centrale bijeenkomsten geweest gericht op samen bepalen wat voor vorm VET- Vught zou krijgen en wat de grond gedachte is. Op de informatiebijeenkomsten hebben ongeveer 45 mensen aangegeven actief te willen worden, nu zijn er dat ongeveer 30. Dus eenderde is afgehaakt of heeft ondanks de toezegging nooit meegedaan. Er zijn concrete acties nodig waaraan de ledenwerving kan worden verbonden. Een vraag die actueel is voor VET- Vught is hoe je door middel van je activiteiten leden werft en aan je bindt. Hoe maak je je activiteiten zo zichtbaar dat inwoners van Vught willen aanhaken en erbij willen horen. Een volgende vraag is de legitimatie van VET- Vught. Waartoe zijn we er? Voor de burger? Voor de gemeente? Vragen die mij nu bezighouden gaat over de vraag die eerder aan bod kwam: What s in it for me? Ofwel, waarom zouden mensen nu lid worden van VET Vught? Welk voordeel hebben ze daarbij? Alleen goede intenties houden het op den duur niet. Dat betekent dat we concrete projecten moeten laten zien, niet alleen om zichtbaar te zijn, maar ook om leden te kunnen binden en om kennis en ervaring op te kunnen doen. Daarvoor is focus nodig om volgend jaar een of meerdere concrete projecten te hebben waar mensen van kunnen profiteren. Meedoen aan een energiebesparingsproject of een energieproductie project is interessant voor mensen waardoor ze lid willen worden. Marc Verbeeten, voorzitter van Energie Coöperatie Boxtel PERSOONLIJK Marc Verbeeten geeft aan dat hij gekozen heeft om tussen zijn 35 ste en 50 ste niet alleen met geld verdienen bezig te willen zijn. Hij was onder andere actief als voorzitter van het bestuur van Sint- Christoffel, een schoolbestuur met 7 basisscholen. Zijn drijfveer om met duurzame energie aan de slag te gaan komt voort uit het feit dat hij kinderen heeft. Hij wil een bijdrage leveren om een goed leefklimaat voor de toekomst te waarborgen. Hij komt liever in actie dan dat hij gaat staan klagen aan de zijlijn. De energie coöperatie kwam op zijn pad. Het had ook zorg kunnen zijn. Burgers kunnen veel meer zelf doen, zelf verantwoordelijkheid nemen. Het is belangrijk niet alles over te laten aan overheid en commerciële partijen. Hij werd erbij gevraagd, het spreekt hem aan om burgers de verantwoordelijkheid voor de energievoorziening terug te geven. Marc is voorzitter van EC Boxtel en verzet heel veel werk voor de coöperatie. Hij merkt dat mensen nog steeds opkijken tegen de voorzitter. Hij is nu 1,5 jaar hard aan het werk voor ECB en merkt dat er
vermoeidheid begint op te treden. Inmiddels nemen de andere bestuursleden werk over maar veel werk blijft bij het bestuur.. Voorzitter zijn past bij Marc, hij neemt van nature het voortouw en komt in actie. Toen het bestuur werd gevormd was er niemand anders die het op wilde pakken. Hij is een ontwikkelaar en geen beheerder. Als de coöperatie staat gaat hij weer wat anders doen. Voor het functioneren van de coöperatie is verbinding met de lokale gemeenschap heel belangrijk. Er zijn veel ontwikkelingen die de aandacht vragen van coöperatie in Boxtel maar ook op regionaal en provinciaal niveau (wind, collectieve installaties, verduurzaming woningen) Er is te weinig tijd om in dialoog te gaan met de gemeenschap. Wel bestaat er een positief beeld van ECB door aanwezigheid op jaarmarkten, sociale media en de acties waarbij de flyers in heel Boxtel verspreid worden. Mensen mobiliseren is lastig, bij bijeenkomsten kom je steeds dezelfde groep tegen. Marc is mede oprichter van de Verenigde Energie Coöperaties, dus samenwerking vind hij belangrijk. Met coöperatie Schijndel en s- Hertogenbosch heeft ECB een project ingediend bij de provincie voor verduurzaming van woningen. Hij is er wel van overtuigd dat de geografisch schaal niet te groot moet zijn. Bij succesvolle samenwerking speelt lokale cultuur zeker een rol. Belangrijk om voldoende energie in de eigen coöperatie te steken. Regionaal samenwerken door samen concepten uit werken die passen in de regio en lokaal kunnen worden ingevuld. De provinciale samenwerking moet dienstbaar zijn en voorbereidingen treffen om lokaal vooruit te kunnen. Denk hierbij aan het faciliteren van de gezamenlijke backoffice. Landelijke samenwerking kan met oog voor lokale worteling en werken in overzichtelijke netwerken. OVER ENERGIECOÖPERATIE BOXTEL (ECB) Op 12 november 2012 is de EC opgericht. Er was eerst een initiatiefgroep bestaande uit de gemeente, de werkgevers, de woningcorporatie en de Rabobank. Vervolgens is Martijn Messing ingeschakeld. Marc s kracht ligt in het doorpakken en in minder dan een jaar werd de coöperatie opgericht. Bij de start was er een bestuur van 3 personen en een raad van toezicht van 3 personen waaronder een wethouder. Ondertussen bestaat het bestuur uit 5 personen met de volgende achtergronden : advocaat, subsidioloog, ondernemer en consultant (2). De werkgroep communicatie bestaat uit 5 personen en is verantwoordelijk voor de website, acties voor leden, krant en evenementen. De werkgroep productie bestaat uit 5 bèta s. Werkgroep reductie heeft 3 leden en loopt moeizaam. De coöperatie telt 250 leden die 10,- per jaar betalen; er is 1 soort lid. Leden worden geworven op evenementen maar dat levert weinig leden op (3 a 4 op een dag). Bij deelname aan projecten worden mensen automatisch lid. Er zeggen nauwelijks mensen op. De Energiecoöperatie Boxtel is opgericht door en voor Boxtelse burgers die onze gemeenschappen willen versterken door duurzame, betaalbare en eigen energie voor iedereen mogelijk te maken. ECB doet dit door zelf duurzame energie- installaties te leveren, energie- en besparingsprojecten te initiëren en beleid te beïnvloeden. We werken zoveel mogelijk met lokale partijen die een goede kwaliteit combineren met maatschappelijk verantwoord ondernemen. De ECB heeft al meer dan 200
woningen van zonnepanelen voorzien, ontwikkelt drie zonnestroomprojecten en organiseert gemeenten rond het thema sociale windenergie. Nog dit jaar zullen zo n 60 mensen een EPA- advies krijgen via de ECB. Bij de zonnepanelen voor sociale woningen gaat de huurder meer huur betalen en is het voordeel voor hemzelf. Hiermee wordt invulling gegeven aan de sociale doelstelling om energie betaalbaar te houden. Er zijn nu 200 huurwoningen met zonnepanelen. Er zijn geen activiteiten om de leden die er zijn te binden. Wel heeft de ECB enkele E- café s georganiseerd en is er de ALV. Lid worden gebeurt vooral via de acties zoals met zonnepanelen. Om gebruik te maken van aanbod via ECB moet je lid worden. Bij deze projecten kopen de leden certificaten. Met dit geld, aangevuld met crowdfunding, is EC Boxtel nu in staat een buurthuis en een school van zonnepanelen te voorzien. Er zijn in totaal ongeveer 250 woningen voorzien van zonnepanelen. ECB vraagt zich af hoe je de initiële deelname aan energieprojecten kan verhogen van 30% naar 50%? Wat voor mechanisme zit daar achter? Is het bereikbaar zonder heel veel gerichte aandacht? Hoe pak je dat concreet aan? Piet Boers, secretaris van Duurzame Energie Coöperatie Oisterwijk PERSOONLIJK Piet Boers beschrijft zichzelf als een creatieve ondernemer met ervaring in de detailhandel, horeca en dienstverlening. Hij is nu actief voor Duurzame Energie Coöperatie Oisterwijk (DEC) omdat hij tijd beschikbaar heeft door omstandigheden en netwerk wil opbouwen in Oisterwijk. Vanwege de verantwoordelijkheid die hij voelt om ook een leefbare wereld voor zijn kinderen na te laten is hij actief geworden voor DEC. Als zoon van een lokale zaadhandelaar leerde hij al vroeg de kracht van de coöperatie kennen. Hij ging letterlijk de boer op om zaden te verkopen en dan werd er vaak nee verkocht, omdat boeren zaken deden met hun eigen coöperatie de Noord- Brabantse Christelijke Boerenbond (NCB) Hij kent dan ook heel goed het verschil tussen een vereniging en een coöperatie. Hij ziet zich binnen DEC als bewaarder van de coöperatie en bewaker van het naleven van de statuten. Hij let goed op dat het bestuur dienend is aan de ledenvergadering die met nadruk gaat over het nemen van besluiten. Met nadruk op het zorgvuldig aanpakken en oppakken van inspraak van leden. Hij heeft gereageerd op een vrijwilligersvacature voor DEC bij welzijnsorganisatie De Twern. Hij heeft uitgebreide bestuurlijk ervaring (32 jaar) bij sportverenigingen als voorzitter en penningmeester. Hij vindt het interessant om voor DEC invulling te geven aan de secretaris functie in het bestuur. Als DB- lid en omdat hij de mogelijkheid heeft, is hij de regionale vertegenwoordiger van DEC. Voor het goed draaien van DEC zijn 40 à 50 vrijwilligers nodig volgens Piet. Vrijwilligers vinden en binden vraagt aandacht. De verticale samenwerking zoals Piet de regionale en provinciale samenwerking noemt, verloopt naar zijn ervaring moeizaam. De uitdaging voor DEC ligt primair om een serieuze speler op lokaal niveau te worden. Daarom ziet Piet horizontale samenwerking met andere burgerinitiatieven als hogere prioriteit dan verticaal samenwerken.
DEC is niet aangesloten bij de Verenigde Energie Coöperaties (VEC). Op dit moment vindt DEC de VEC niet transparant genoeg. Belangrijk is dat duidelijk is wie wat doet en met welke middelen. DEC zou graag zien dat initiatieven niet worden afgeschermd maar juist gedeeld zodat veel EC s er hun voordeel mee kunnen doen. Het Maatschappelijk Innovatie Fonds Gemeente Oisterwijk (MIGO) geeft advies aan de gemeente over besteden van middelen aan lokale initiatieven. Ook DEC is een van de positief beoordeelde initiatieven. Piet zou het mooi vinden als op termijn er een backoffice wordt georganiseerd op lokaal niveau die meerdere burgerinitiatieven faciliteert. OVER DEC OISTERWIJK DEC Oisterwijk is in maart 2013 opgericht. Piet Boers heeft de start niet meegemaakt, hij is er in november bijgekomen. Er is een brede initiatief groep gevormd, die geleid heeft tot de oprichting van de coöperatie. Aan de eerste open avond namen 80 mensen deel waarvan een groot deel lid werd. De ledengroei zet zich niet door, er zijn nu nog steeds tussen de 70 en 80 leden. Door de zonnepanelenactie zijn er 21 leden bijgekomen, DEC neemt ook deel aan evenementen maar dan levert een hele dag hooguit 2 à 3 leden op. De communicatie is een aandachtspunt. De zonnepanelenactie hing te sterk op de coöperatie uit Haaren en de inzet van DEC wordt door de deelnemers aan het project niet op waarde geschat. Leerpunt is dat je op moet passen om als commerciële partij gezien te worden en dat het advies via DEC van goede kwaliteit moet zijn. Als DEC leverancier wordt van duurzame energie vindt Piet dat een andere zaak. Energie leveren hoort bij de kernactiviteiten van de coöperatie, bij opwekking gaat het eerder om de advisering en het ontzorgen van de burger. Voor DEC is het spannend of de 4 windmolens in Oisterwijk er komen. Hierover wordt door de gemeente Oisterwijk en Oirschot onderhandeld met Essent (RWE). Er kan dan aan 9.000 huishoudens stroom geleverd worden. DEC kan dan duurzame stroom gaan leveren aan haar leden. Er liggen dan ook kansen om voor huurders i.s.m. de woningbouwcoöperatie de energierekening te verlagen. DEC kent 2 soorten leden: particulieren en bedrijven. Particulieren betalen 10,00 en bedrijven 50,00 + 1,00 per werknemer. Er zijn 5 bestuurszetels waarvan er momenteel een vacant is. Piet vind het goed dat er een vrouw voorzitter is i.t.t. veruit de meeste andere energiecoöperaties. In het eerste jaar zijn er 3 bestuursleden gewisseld. Dat zat hem onder andere in het nastreven van verschillende doelstellingen. Er is een werkgroep coöperatiezaken (4 pers.). Een werkgroep opwekking (5 pers) waarvan er 2 actief zijn voor de windmolens. Een werkgroep besparing (5 pers) met veel ideeën, maar nog geen acties en een werkgroep PR. Het bestuur gaat een andere werkwijze voorstellen. Hierbij worden de werkgroepen opgeheven en wordt er gezamenlijk per kwartaal in wisselende samenstelling een project of actie uitgevoerd. Aan elk project wordt een bestuurslid verbonden om de lijn met het bestuur open en direct te houden. DEC probeert een lokale invulling te geven aan acties die landelijk aandacht krijgen zoals de warme truien dag. Hierbij probeert DEC door lokale groepen onderling te verbinden de nut en noodzaak van gedragsverandering onder de aandacht te brengen. Piet denkt nu aan jongeren die warme truien showen op de catwalk, die ze samen met ouderen ontworpen en gebreid hebben.
DEC werft leden via acties en aanwezigheid met stand op evenementen. Er is weinig aanwas van leden. Op evenementen staan is goed voor de naamsbekendheid, maar levert weinig nieuwe leden op. De startbijeenkomst in 2013 heeft de meeste leden opgeleverd. DEC heeft geen doelgroepen/leden beleid. Daarmee is dus ook geen beleid om leden te binden. Het bestuur wil daarom projectmatig gaan werken. DEC heeft een website en een nieuwsbrief eens per kwartaal. Het organiseren van energiecafé is in voorbereiding. Het leden aantal is stabiel, de leden die via het zonnepanelenproject aanhaakten, bleven meestal geen lid. Daar was onvoldoende betrokkenheid. Leerpunt is dat dit een belangrijk punt is bij communicatie over projecten. DEC wil graag een verbindende schakel worden tussen allerlei burgerinitiatieven in Oisterwijk. Hier kan je elkaar faciliteren, en ervoor zorgen dat het werk leuk blijft voor de initiatiefnemers. Voor DEC is het mooie sprong vooruit als er daadwerkelijk duurzame energie opgewekt in eigen gemeente geleverd kan worden aan de inwoners. Wat is een sociale energie coöperatie? Wat betekent dat voor de concrete acties van DEC? Hoe ben je op de juiste wijze bezig met ontlasten en belasten van actieve leden? Ruud Hemelaar (voorzitter) en Maayke Boon van Ostade- van Oerle (secretaris) van Energiecoöperatie Schijndel PERSOONLIJK Ruud Hemelaar steekt van wal met de vraag of het aantal leden van de coöperatie iets zegt over of de coöperatie succesvol is. Het gaat uiteindelijk over het behalen van de doelstellingen. Wanneer de coöperatie met een beperkt aantal inwoners een PV- project doet en het effect is dat anderen hun voorbeeld volgen, is het doel van meer opwekking gehaald. De activiteit van de coöperatie fungeert dan als vliegwiel. De coöperatie neemt geen concurrentie positie in en zoekt de kansen voor samenwerking op. De coöperatie werkt op basis van vertrouwen, van, voor en door de inwoners. Het hebben en houden van leden is geen doel zich, leden blijven als de coöperatie waardevol voor ze is. Maayke Boon van Ostade van Oerle is 56 jaar oud en heeft 3 kinderen. Ze werkt als zzp- er in de secretariële dienstverlening en is al sinds het begin van haar werkzame leven geraakt door innovatieve bedrijven; daar zit energie en vernieuwing in. Om te weten wie ze wil zijn, heeft ze zich verdiept in geweldloze communicatie en dat geeft richting aan haar leven. Deze kennis en ervaring brengt ze in, in het bestuur van de coöperatie. Privé heeft ze al eerder gekozen voor duurzame maatregelen in haar woning. Ze was actief voor Veerkrachtig Schijndel van waaruit de energiecoöperatie Energie Schijndel is ontstaan. Ze heeft behoefte aan gezamenlijkheid en inspiratie en vindt dit terug in de energiecoöperatie. Het sociale aspect staat voor haar centraal. Wanneer mensen zich kunnen verbinden ontstaat er een vorm van duurzame energie die vanuit jezelf ontstaat en voelbaar is. Iedereen is welkom. Hoe maak en houd je dit wakker bij jezelf en bij anderen. Ze heeft zich aangesloten omdat ze goed is in zaken handen en voeten te geven, praktisch aan de slag te gaan. Maayke is een van de initiatiefnemers en secretaris van het bestuur en is van secretaresse gegroeid naar bestuurlijk denken en doen. Ze brengt hier haar professionele achtergrond in secretariële dienstverlening in. Het is soms een strijd om daarin de balans te vinden. Als enige vrouw in het bestuur ervaart ze haar bijdrage als complementair. Haar kracht ligt in het toetsen op praktische uitvoerbaarheid van projecten en begrijpelijk maken en daarmee ook transparant.
Voor de coöperatie is het belangrijk om meer mensen actief te betrekken. De coöperatie wil heel veel, maar er is een beperkte groep mensen actief, maar het groeit. De uitdaging is mensen te raken en de indruk te geven dat hun kwaliteiten nodig zijn. Iedereen heeft inbreng en brengt nieuwe dingen. Hoe kun je dat beschikbaar maken? Samenwerking over de grenzen van Schijndel ziet Maayke als zinvol. Het is niet altijd duidelijk welke samenwerkingsmogelijkheden er zijn. Het legt een extra druk op het bestuurswerk. Een partij als de VEC is belangrijk om samenwerking en uitwisseling van kennis en ervaring mee te organiseren. Ruud Hemelaar beschrijft zich als een tevreden pensionado. Zijn werkzame leven begon hij als biotechnicus bij Philips en groeide door naar marketing manager Benelux bij Baxter. Daarna heeft hij een aantal jaren als zelfstandige project- en interimmanager gewerkt. Hij was heel vaak buiten Schijndel. Om lokale binding te krijgen is hij lokaal actief geworden. Eerst in de werkgroep duurzaamheid van de gemeente. Daarbij kwam Veerkrachtig Schijndel, een Transition Town Groep. De gemeente wilde graag een energiecoöperatie en startte de eerste oriëntatie met een aantal bedrijven en organisaties. De fysieke werkplek ontstond als vanzelf vanuit de Schijndelse groene kantoortuin. Ruud stopte met de energiecoöperatie en werd later teruggevraagd als voorzitter. Hij vroeg Maayke mee als bestuurslid. Zij vullen elkaar goed aan. Ruud is van de lange termijn modellen en Maayke is sterk in praktische invulling daarvan. Ruud geniet ervan mensen in hun kracht te zetten en deze te ontwikkelen. Daar werkt hij aan vanuit zijn rol als voorzitter. Hij ziet het bestuur van de coöperatie als een groep medeleden. Het bestuur stippelt de weg uit. Het bestuur geeft gezicht aan de coöperatie en geeft richting aan voorstellen. De leden kiezen en geven vorm aan de voorstellen. Communicatie met de leden is heel belangrijk. Er is een spanningsveld tussen het lokaal sociaal samenwerkingsmodel van de coöperatie en het bovenlokaal samenwerken met meerdere coöperaties. De beeldvorming die samenwerkingen in grotere verbanden met zich meebrengt, is dat al snel een vergelijking wordt getrokken met de Esssenten en Enexissen in deze wereld. Belangrijk is om het lokaal kleinschalig te houden. Er is bijvoorbeeld al afgesproken dat na de gemeentelijk samenvoeging er 3 energiecoöperaties actief zullen zijn om het wij- gevoel en nest gevoel te behouden. OVER DE COOPERATIE De gemeente was de initiatiefnemer voor Energie Coöperatie Schijndel. Er is gestart met een zeer brede initiatiefgroep met het Elde College, de ZLTO, SKOPOS (primair onderwijs), Stichting Laverhof ( peuterspeelzalen), Fairtrade, Rabo bank, Huis en Erf en Sint Barbara. Daar haakte in tweede instantie ook de Denktank Duurzaamheid Schijndel en Veerkrachtig Schijndel bij aan. In februari 2013 was er een publieksavond waar ruim 200 inwoners aan meededen. Op die avond konden mensen aspirant- lid worden. Op 2 oktober 2013 vond de oprichtingsavond plaats. Dat leverde 90 leden op. Daarna werden de aspirant leden benaderd en na 4,5 maand waren er 180 leden. Nu zijn dat er 220 ongeveer. De ledenwerving is activiteit gebonden en niet structureel. Nu de coöperatie een heel jaar actief is heeft slechts een enkeling zijn lidmaatschap beëindigd. Op moment van incasso van het lidmaatschapsbedrag en omdat verwachtingen te hoog waren. Alles bij elkaar is het ledenaantal nog steeds groeiende. WattNu is een project dat zich richt op woningbezitters om actief aan de slag te gaan om het energieverbruik terug te dringen. Aan de hand van een werkboek gaan groepjes mensen aan de slag om hun energieverbruik terug te dringen en eigen huis energiezuiniger te maken. Het levert meer op dan energie besparen alleen, omdat er ook een sociale band ontstaat en sommige groepen elkaar
blijven zien. Er wordt ook een huurdersversie en ook de ontwikkeling van een MKB versie zit in de planning. Samen met de energiecoöperatie van Den Bosch en van Boxtel is een projectvoorstel ingediend bij de provincie om tot verduurzaming van een substantiële woningvoorraad te komen. Daar maakt WattNu onderdeel vanuit. Energiecoöperatie Schijndel kent slechts één soort lid en zij hebben er nu zo n 220. Voorwaarde voor het lidmaatschap is het betalen van 10 euro per jaar. Het bestuur bestaat uit 5 personen en er is een RvC van 3 personen. Er zijn ongeveer 20 actieve leden. De werkgroepen zijn opgeheven en er wordt nu projectmatig gewerkt in blokken van 3 maanden. Deze werkwijze is pas gestart. Vrijwilligers kunnen nu, na afronding van een project, opnieuw bekijken waar ze zich voor in willen zetten of een periode niet mee doen. Elk kwartaal komt het bestuur met alle actieve leden bij elkaar om uit te wisselen over de voortgang en afspraken voor het komende kwartaal. Met deze werkwijze is net gestart, omdat de ervaring was dat de werkgroepen een te ruime opdracht hadden en het lastig was om de focus te vinden waardoor ze niet slagvaardig waren. Het is ook de bedoeling dat actieve leden hun eigen netwerk gaan inzetten om projecten voor elkaar te krijgen. Voorbeeld is de activiteit de dag van morgen die uitgevoerd is op de dag van de duurzaamheid 10-10. Dit is door een projectgroep uitgevoerd. Het is goed bevallen zo te werken en ze gaan dit volgend jaar weer doen. Ze hebben budget gekregen en konden autonoom aan de slag. Ook in de communicatie met de leden is een ommekeer gemaakt. De nieuwsbrief met veel info die op willekeurige per jaar verscheen is vervangen door nieuwsflitsen. Nadeel van de nieuwsbrief was dat de interval te groot was en het nieuws soms al achterhaald. Nieuwsflitsen bestaan uit actuele berichten die direct per mail aan leden wordt gestuurd. Energiecoöperatie Schijndel heeft een lid die als spin in het web fungeert voor de communicatie en de website. Alles wat naar buiten gaat, gaat via haar. Ze draagt zorg voor de vorm, inhoud en samenhang in de communicatie. Ze is een professional op gebied van communicatie. Er worden geen leden geworven om het leden werven. Ledenwerving is een afgeleide van de activiteiten van de coöperatie. Dus wordt er een energiecafé georganiseerd als het past binnen de activiteiten van een van de projecten. Bij activiteiten en evenementen in Schijndel wordt scherp gekozen op de vraag of het zinvol is om deel te nemen. Dus vooral meedoen aan activiteiten waaraan vooral Schijndelaren en je het belang van duurzaamheid en duurzame energie aan hen zichtbaar kunt maken deelnemen. Gebruik maken van landelijke activiteiten als het past zoals 10-10 met een lokale vertaling. Op evenementen waar je in algemene zin leden werft loop je het risico als energieleverancier gezien te worden. Dat geeft een verstoorde beeldvorming. Hoe geef je mensen het gevoel dat hun inbreng waarde heeft en dat ze iets kunnen toevoegen? Hoe betrek je meer vrouwen en jongeren? Hoe krijg je draagvlak onder je leden voor windenergie? Hoe bindt je mensen voor langere tijd aan de coöperatie?