In samenwerking met Rapport
Voorwoord Wij hebben van jullie bedrijf een aantal vragen opgesteld gekregen om ervoor te zorgen dat Mn Services zo duurzaam mogelijk kan worden. Als adviesbureau hebben wij kritisch gekeken naar de opdracht die jullie ons gegeven hebben. We zijn vervolgens meteen aan de slag gegaan met het bedenken van duurzame ideeën. Een aantal ideeën in dit rapport kosten geld, maar ze besparen veel energie en zijn erg duurzaam. Sommige ideeën zullen wat makkelijker uit te voeren zijn dan andere, maar het is niet de bedoeling dat jullie alleen kiezen voor de makkelijkste oplossingen, maar natuurlijk helpen alle kleine beetjes. Om jullie bedrijf te kunnen adviseren over duurzaamheid is het belangrijk dat duidelijk is wat wij verstaan onder duurzaamheid. Wij denken dat er voor duurzaamheid één definitie is, maar dat er meerdere aspecten bijdragen aan de definitie hiervan. Deze aspecten zijn onder andere: alternatieve energiebronnen, duurzame investeringen en recycling (zie afbeelding). Deze aspecten zijn onze grootste prioriteit, daarom zullen wij aan deze aspecten meer aandacht schenken. 2
Inhoud Voorwoord.. Pagina 2 Inhoudsopgave.. Pagina 3 Duurzaamheid tonen aan de buitenwereld Pagina 4 Een 7.5 voor duurzaamheid.. Pagina 5 Duurzaam pensioen Pagina 9 Tot slot. Pagina 11 3
Duurzaamheid tonen aan de buitenwereld Als een bedrijf aan de buitenwereld wil laten zien dat het duurzaam is, is dit vaak een moeilijke taak. Mensen die hun pensioen opbouwen bij Mn Services komen namelijk niet direct in contact met het bedrijf. Daarom hebben wij gekeken naar kleine dingen, waardoor jullie klanten bewust worden van het feit dat Mn Services duurzaam is. De website We moeten de uitstraling van de website zodanig veranderen, dat de buitenwereld kan zien dat Mn Services duurzaam is. Wij willen dit laten zien door veel gebruik van de kleur groen, aangezien dit duurzaamheid uitstraalt. Op de websites kunnen jullie ook links plaatsen die linken naar de duurzame bedrijven waarin jullie investeren (zie pag. 9). Online informatie verspreiden Door vooral via de mail reclame te maken en contact met de klant te houden, zal dit ook duurzaamheid uitstralen. Jullie verbruiken hierdoor minder papier, wat goed is voor het milieu en minder kosten met zich meebrengt. Misschien kunnen jullie hierin zelfs als voorbeeld dienen voor andere bedrijven. Planten Mn services zou veel meer bloemen en planten in het gebouw moeten neerzetten. Planten en bloemen maken de lucht in een ruimte aangenamer en ze zorgen voor een gezellige sfeer. Het zal bezoekers laten zien dat dit bedrijf milieuvriendelijk is. De bloemen en planten die het hebben begeven kunnen naar landbouwbedrijven worden gebracht, zodat hier compost van gemaakt kan worden. Groene pennen Jullie kunnen de klanten pennen sturen waar de tekst Wij zijn groen opstaat. Misschien zullen klanten dan verder kijken dan hun normale pensioen en overstappen op een duurzaam pensioen. De pennen zullen natuurlijk ook bestaan uit gerecycled materiaal, anders zou het ironisch zijn als jullie bedrijf zegt dat het bezig is met recycling maar dan nieuw materiaal gebruikt. 4
Een 7.5 voor duurzaamheid Iedereen heeft een andere mening over wat een 7.5 is. Wij hebben een aantal ideeën op een rij gezet en deze uitgewerkt. De ideeën gaan over hoe je het bedrijf duurzamer maakt, bijvoorbeeld door andere materialen te gebruiken. Als alle ideeën worden uitgevoerd, zullen de medewerkers waarschijnlijk een 10 geven voor duurzaamheid van het bedrijf. Deze ideeën kunnen natuurlijk niet allemaal worden uitgevoerd, dus als ongeveer ¾ wordt uitgevoerd, zullen de medewerkers ongeveer een 7,5 geven. Een aantal ideeën in dit rapport kost waarschijnlijk wel geld, maar kan uiteindelijk veel energie besparen. Sommige ideeën zullen wat makkelijker uit te voeren zijn dan andere, maar het is niet de bedoeling om alleen de gemakkelijke ideeën uit te voeren. De gemakkelijke ideeën zijn wel snel uit te voeren en kosten weinig geld, maar deze zijn niet het duurzaamst. De ideeën die net zijn genoemd gaan echter alleen over het bedrijf zelf, maar de medewerker moet zelf ook wat doen. Dit zijn hele simpele dingen, zoals bijvoorbeeld het licht uit doen als er niemand meer is en de kachel lager zetten. Dit helpt ook om duurzamer te zijn. Deze dingen kost het bedrijf niks, misschien bespaart het juist wel geld. Het bedrijf hoeft dus niet te verbouwen, de medewerkers moeten alleen er zelf aan denken. Een goed idee is om bordjes op te hangen als geheugensteun om duurzamer te zijn (en te blijven!). Plastic en Papier - Dubbelzijdig printen Dubbelzijdig printen is een makkelijke vorm van duurzaamheid. Het bespaart veel geld en het is beter voor de natuur. Door dubbelzijdig te printen, wordt er minder papier verbruikt. - Plastic bekertjes. Plastic bekertjes worden bij het koffiezetapparaat heel veel gebruikt. Ze worden vaak maar een keer gebruikt. ECO NL adviseert om in plaats van bekertjes mokken te gebruiken, hierdoor worden er geen bekertjes weggegooid, het bespaart geld en het is beter voor het milieu. - Afval Op elke afdeling moet er minimaal één prullenbak voor papier, één prullenbak voor plastic, één prullenbak voor AFG en één prullenbak voor overig afval zijn. Verlichting - Lichtbesparing We zagen bij het bedrijf heel veel lampen, als we die met de helft kunnen verminderen scheelt het lampen en dus energie. We zagen veel verduisterende gordijnen hangen, als jullie die weg halen of overdag open laten, valt er veel meer licht naar binnen en hoeven er nauwelijks of geen lampen aan. 5
- Bewegingssensoren De verlichting in kantoren blijft vaak tot s avonds laat aan, terwijl er niemand meer is. Het is dan slim om bewegingssensoren te plaatsen, zo blijft het licht alleen aan als er echt iemand is. Natuurlijk zijn bewegingssensoren niet handig voor in de centrale hal, want die moet altijd verlicht zijn. De bewegingssensoren zijn alleen handig in kleine ruimtes, bijvoorbeeld de computerruimte en de toiletruimte. Vervoer - Parkeerkosten Veel mensen gaan iedere dag met de auto naar het werk. Dit is heel slecht voor het milieu, omdat er heel veel CO2 wordt uitgestoten. Als Mn Services echt een duurzaam bedrijf wil zijn, moeten de werknemers ook iets veranderen, vooral aan hun vervoersstijl. Om geen geld te verliezen maar juist te winnen, adviseert ECO NL om parkeerkosten in te voeren. De prijzen hiervan zijn aan het bedrijf om te beslissen. Hoe meer jullie willen doen aan het vele autorijden onder de werknemers, hoe hoger de parkeerkosten moeten zijn. Hiermee neemt het aantal autorijders af en maak het bedrijf zelfs nog enige winst. - Openbaar vervoer Willen jullie nou nóg meer doen aan het verbeteren van de vervoersstijl van de werknemers, dan is een gratis OV-chipkaart een goede oplossing. Als jullie dan elke maand een bepaald bedrag op de OV-chipkaart storten, dan wordt het voor de werknemers aantrekkelijker om met het openbaar vervoer te gaan in plaats van met de auto. Andere besparingen - Groene stroom Groene stoom wordt door veel energiebedrijven aangeboden. Het is misschien wel iets duurder, maar de CO2-uitstoot is veel minder. Mn Services kan een voorbeeld worden voor andere bedrijven. Als bedrijven zien dat Mn Services groene stroom gebruikt, willen andere bedrijven dat misschien ook. Zo wordt de prijs van groene stoom uiteindelijk lager. - Liftgebruik Het gebruik van de lift verbruikt veel energie en in de meeste gevallen is het gebruik van de lift niet nodig. Veel mensen gebruiken de lift in het bedrijf om een verdieping hoger te gaan. Dit is zonde van de energie. ECO NL adviseert het bedrijf om liftpasjes te maken, invaliden kunnen bijvoorbeeld zo n pasje aanvragen. Als iemand zware spullen naar een andere verdieping moet brengen, dan kan hij/zij bij de balie een pasje halen. Het is niet de bedoeling dat het pasjesgebruik misbruikt wordt. 6
- Sensorkranen In de toiletten waren er kranen waarbij je op een knop moet drukken om de kraan aan te zetten. Het water blijft een lange tijd stromen terwijl je het water niet meer gebruikt. Dit is zonde. Wij adviseren daarom om sensorkranen aan te schaffen. Er komt alleen water uit de kraan als er het nodig is, zo wordt er geen water verspild. Gewone kranen zijn geen oplossing want mensen kunnen vergeten om de kraan uit te zetten waardoor er toch weer water verspild wordt. - Biologische producten Normale groenten worden vaak met gif bespoten in de kas. Dit verhinderd de CO2- opname. Biologische producten hebben dit niet. Jullie kunnen in de kantine biologische producten aanbieden, dat is beter voor het milieu en de werknemers hebben geen kans dat er gif in hun lichaam komt als ze lunchen. Het is iets duurder maar wel zinvol. - Computergebruik Computers gebruiken veel energie en soms staan ze de hele dag aan, zonder dat iemand met de computer werkt. Het idee is om alle computers op elkaar aan te sluiten. Zo kunnen de systeembeheerders met één druk op de knop alle computers uitschakelen. Dit idee voorkomt dat iemand vergeet zijn computer uit te zetten, wat het energieverbruik omlaag brengt. Het is ook belangrijk om het beeldscherm van een computer (tijdelijk) uit te zetten, als een medewerker bijvoorbeeld even naar de wc gaat of gaat lunchen. Ook als het beeldscherm voor maar vijf minuten uit staat, scheelt het al energie. Windows heeft opties om duurzamer met computers om te gaan. Als een medewerker vijf minuten niet aan zijn computer komt, wordt het scherm zwart. Het beeldscherm staat nog wel aan, maar omdat het scherm zwart wordt scheelt dit energie. Ook heeft Windows een optie om het licht van het scherm minder fel te zetten. De toetsenborden en muizen van een computer verbruiken meer energie dan toetsenborden en muizen van een laptop. Ons idee is om alle toetsenborden en muizen die er nu zijn te vervangen door toetsenborden en muizen van een laptop. Deze verbruiken minder energie omdat ze eigenlijk zijn gemaakt voor laptops. Laptops werken op een accu en door deze toetsenborden en muizen te gebruiken, is de accu minder snel leeg. Door deze toetsenborden en muizen op een computer aan te sluiten, verbruikt de computer minder stroom. De ruimte met alle servers verbruikt veel energie. Het is moeilijk om deze servers te vervangen voor duurzamere apparaten. Dit kost namelijk ontzettend veel geld. Als Mn Services alleen op de kleine dingen let, scheelt het ook al veel energie en geld. Over een paar jaar is er misschien wat geld gespaard en zo kan Mn Services alsnog deze duurzame servers kopen. Tevens beschikken wij niet over de kennis over bepaalde duurzame computersystemen die nu op de markt zijn. 7
- Meubelbesparing De stoelen, banken, tafels en het andere interieur moet Multifunctioneel zijn. Hierin staat de vorm, gebruiksmogelijkheid en de prijs centraal. Een tafel mag bijvoorbeeld niet te duur zijn, omdat elke personeel minstens een bureau nodig heeft. Jullie kunnen de meubels bijvoorbeeld ook inkopen bij IKEA of een andere meubelzaak die duurzame meubels maakt. Investeren - Andere bedrijven Mn Services werkt samen met verschillende pensioenfondsen en andere bedrijven. Vaak zijn zij zelf niet duurzaam. Om deze bedrijven ook duurzaam te maken, kan Mn Services actie ondernemen. Mn services kan een contactpersoon van het bedrijf langsturen om ideeën voor te leggen. Als het bedrijf ermee instemt de ideeën te verwezenlijken, kan Mn Services investeren in het bedrijf om ze duurzamer te maken. Mn Services maakt hier uiteindelijk winst mee. - Aandelenmarkt Om winst te maken investeert Mn Services in bedrijven, ze kopen aandelen en verkopen die later weer. De bedrijven waarvan Mn Services aandelen koopt, zijn vaak niet duurzaam. Als Mn Services een duurzaam imago wil krijgen, moet het bedrijf proberen om zoveel mogelijk te investeren in groene bedrijven. Voor meer informatie over groene bedrijven zie pagina 9. Als jullie aan al deze punten zouden voldoen, zouden jullie wat ons betreft een 10 krijgen. Natuurlijk weten wij ook wel dat het onmogelijk is om al deze punten te realiseren, daarom hebben wij zoveel mogelijk ideeën opgesteld zodat jullie hiertussen een keuze kunnen maken over wat wel te realiseren valt en wat niet. Zo kunnen jullie toch nog een 7.5 krijgen, ondanks dat jullie niet aan al deze punten voldoen. 8
Duurzaam pensioen Een duurzaam pensioen, hoe stel je dat samen? Tegenwoordig speelt het milieu een steeds grotere rol, want onze kinderen moeten toch ook een goed leven kunnen leiden? Daarom is het verstandig om behalve een gewoon pensioen ook een duurzaam pensioen samen te stellen, dit was ook jullie opdracht voor ons. Wij hopen dat jullie positief verrast worden door onze ideeën! Het was erg lastig voor ons om dit te verwezenlijken. Dit kwam met name door de eis voor een hoog rendement, want een hoog rendement is tegenwoordig op zekere hoogte nog niet haalbaar bij het investeren in o.a. duurzame producten en energie. We hebben geprobeerd een zo aantrekkelijk en duurzaam mogelijk pensioen op te stellen, waarbij ook nog winst wordt gemaakt. Wij hebben een aantal mogelijke investeringen op een rijtje gezet, die binnen nu en vijf jaar gerealiseerd kunnen worden. Ook zijn bepaalde sectoren nu pas op gang aan het komen, zoals duurzame energiebronnen, maar als jullie hierin investeren is het pas over een lange tijd, ongeveer tussen de vijftien en twintig jaar, mogelijk winst te maken. Dit omdat veel milieubewuste investeringen nu nog geen hoog rendement opleveren, maar dat kan veranderen in de loop der jaren. Biologische landbouw Eén van de sectoren die milieuvriendelijk is en waarbij het investeren hierin nu al een redelijk hoog rendement kan opleveren is de landbouw, maar dan voornamelijk de biologische kant. In deze maatschappij wordt het steeds normaler gevonden om biologisch te eten, of uit eten te gaan in restaurants waar gekookt wordt met biologische producten. Ook komen er steeds meer gezondheidswinkels, zoals G&W, bij in Nederland, die zich specialiseren in biologische producten. Ook hebben de normale supermarkten hun eigen biologische assortiment, dus jullie kunnen bijvoorbeeld investeren in Albert Heijn. Milieuvriendelijke woningbouw Een andere sector waarin geïnvesteerd kan worden is de milieuvriendelijke woningbouw. Er komen steeds meer nieuwe gezinnen bij in Nederland en dus ook steeds meer nieuwbouw, steeds meer bouwbedrijven, zoals het VMZINC, werken met milieuvriendelijke materialen (o.a. dubbelglas/hr-glas, verf op kalkbasis) waarin dus door jullie geïnvesteerd kan worden. Duurzame merken Tegenwoordig worden er in veel meubelwinkels duurzame meubels verkocht, o.a. bij IKEA. Het is een idee om te investeren in de bedrijven die zich specialiseren in het maken van deze duurzame meubels. Ook kledingwinkels zoals Hennes & Maurits verkopen steeds meer kleding gemaakt van biologische katoen. De verkoop van deze kleding neemt de laatste tijd toe, een goede investering dus. 9
Milieuvriendelijke verpakkingen en recyclefabrieken Ook van deze tijd zijn milieuvriendelijke verpakkingen bij o.a. verzorgingsproducten. Veel vrouwen vinden het belangrijk dat hun verzorgingsproducten milieuvriendelijk zijn, maar vaak zijn deze producten erg duur. Als jullie nou investeren in een bedrijf zoals LUSH (Winkel die zich gespecialiseerd heeft in het ontwikkelen van milieuvriendelijke verpakkingen en natuurlijke ingrediënten voor hun verzorgingsproducten) dan wordt het vermogen van deze bedrijven vergroot en kunnen zij hun producten voor een lagere prijs op de markt brengen. Dit stimuleert mensen meer te letten op de milieuvriendelijkheid van verzorgingsproducten. Maar dit streven naar milieuvriendelijke verpakkingen kan natuurlijk niet zonder de recyclefabrieken. Zij moeten er voor zorgen dat verpakkingen gerecycled worden waardoor er minder nieuwe materialen nodig zijn. Fair Trade Jullie hebben ons verteld dat jullie het Fair Trade produceren van producten als duurzaam zien. Dat komt dan goed uit, want uit een onderzoek van Leene.txt is gebleken dat maar liefst 74% van de Nederlandse consument, ondanks de recessie, het liefst een eerlijk product koopt. Een optie die het nu goed zou kunnen doen is het investeren in een duurzame organisatie, bijvoorbeeld Fair Trade van Max Havelaar. Dit is een zesde sector waarin nu al geïnvesteerd kan worden. Wind- en zonne-energie Eén van de investeringen in sectoren die nu nog op gang aan het komen zijn is windenergie. Bekend is dat fossiele brandstoffen in de loop der jaren op raken, hier moet dus een alternatief voor bedacht worden. Een goed alternatief is bijvoorbeeld windenergie. Alleen windenergie levert nu nog niet genoeg energie op om het een duurzame sector te noemen. Jullie kunnen bijdragen aan het verbeteren van deze energiebron door hierin te investeren. Energiebedrijven, zoals Shell, hebben dan meer geld om voor duurzame windmolens te zorgen. Misschien als jullie juist die eerste stap zetten, gaan meerdere bedrijven het nut inzien van het investeren in deze sector. Hetzelfde geld voor zonne-energie, deze sector is nu nog erg op gang aan het komen maar over een paar jaar kan je door hierin te investeren best wel winst maken. Verder hebben we niet heel erg gekeken naar nieuwe energiebronnen. Dit, omdat jullie zelf hebben aangegeven hier liever niet in te willen investeren, want het levert nu nog een erg laag rendement op en jullie streven naar winst. Maar wij denken dat de investeringen in sectoren die binnen nu en vijf jaar gerealiseerd kunnen worden een goede kans op slagen hebben. Wij hopen dat jullie aan ons advies iets hebben gehad en jullie ook echt iets gaan doen met het investeren in duurzame bedrijven en dat steeds meer mensen geïnteresseerd zijn in jullie pensioenen, juist omdat ze duurzaam zijn. 10
Tot slot.. Het was een leerzame ervaring om advies over duurzaamheid te geven aan een echt bedrijf. We hopen dat we jullie met al onze duurzame ideeën hebben geholpen met het worden van een duurzamer bedrijf. Wij waarderen het ten zeerste dat jullie duurzaam willen worden, andere bedrijven kunnen hier een voorbeeld aan nemen. Ook al bestaat ons adviesbureau, ECO NL, niet echt, wij stelden het zeer op prijs dat jullie ons toch serieus namen. Het was goed om tijdens de rondleiding door Mn Services te zien dat jullie al redelijk veel aan duurzaamheid doen. Zoals duurzaam papier gebruiken en dubbelzijdig printen. Toch zijn er nog een tal van mogelijkheden om Mn Services duurzamer te maken. We hebben de beste en makkelijkst te realiseren opties gekozen, zodat het voor jullie niet te gecompliceerd wordt om duurzamer te worden. Als jullie nog vragen hebben of meer willen weten over ons bedrijf ECO NL neem dan een kijkje op onze website. www.econl.hofstadvoorduurzaamheid.nl 11
Dit rapport is tot stand gekomen door medewerking van alle ECO NL medewerkers zijnde: Ruben van Adrichem Marloes Bakker Patrick Blaauw Alice de Bolster Wingyu Chung Charina Datadin Natasja Doesburg Elise Plugge Meera Ramlal Pauline Rosenberg Stephanie Rycroft Quinn Vroom Rianne Wessels Design by: ECO NL Adviesbureau Web: www.econl.hofstadvoorduurzaamheid.nl e-mail: econladviesbureau@live.nl 12