Veelgestelde vragen over veranderingen in de zorg ALGEMENE WET BIJZONDERE ZIEKTEKOSTEN (AWBZ) WET LANGDURIGE ZORG (Wlz) - WONEN Verandert het recht op zorg voor mijn kind/familielid meteen? Voor cliënten die zelfstandig wonen of thuis wonen en die op 31-12-2014 een indicatie hebben en daarvan gebruik maken, verandert er niets. 2015 is namelijk een overgangsjaar. Dat betekent dat cliënten aanspraak op zorg houden tot aan de datum waarop de indicatie afloopt (in 2015). In dit overgangsjaar is de gemeente wel al verantwoordelijk voor de zorg. De indicatie vervalt uiterlijk op 1-1-2016. Na aflopen van indicatie heeft uw kind/familielid geen aanspraak of recht op ondersteuning meer, maar is er sprake van een compensatieplicht door de gemeente. Met andere woorden; de gemeente gaat dan kijken met welke combinatie van mogelijkheden en ondersteuning, voorzien kan worden in de ondersteuningsbehoefte, maar ook welke rol het netwerk en de cliënt zelf hierin kunnen betekenen. Mijn kind/familielid woont al jaren bij Radar. Verandert er ook iets voor hem? Als uw kind/familielid bij Radar woont, heeft hij recht op de aanspraak Wlz. Dit is een nieuwe wet, die in 2015 in werking treedt. Deze wet komt in de plaats van de huidige AWBZ. Voor huidige cliënten vanaf ZZP3 verandert er vooralsnog niets in de aanspraak. Wat wél verandert, is dat bij het vormgeven van de zorg een groter beroep gedaan zal worden op een inzet van het eigen netwerk en/of vrijwilligers; denk bijvoorbeeld aan huisartsbezoek, winkelen en uitstapjes. Voor nieuwe cliënten met ZZP3 gaan echter wel bepaalde voorwaarden gelden. Welke dit concreet zijn, is nog niet bekend. Als je nu woont bij een woonvoorziening van Radar, behoud je dan het recht op wonen? De rechten van de cliënten die nu in woonvormen wonen worden door de staatssecretaris nu uitdrukkelijk geborgd. Zij komen te vallen onder de Wlz. Of een nieuwe regering daar te zijner tijd anders over denkt weet niemand. Hoeveel begeleiders blijven er nog per woonvorm? Voldoende om geïndiceerde zorg en veiligheid van de cliënten te waarborgen. Valt het CIZ weg als de gemeente voortaan gaat bepalen of er zorg nodig is? Het CIZ blijft een rol houden in de Wlz. Wel krijgt het CIZ dan een andere juridische vorm, waardoor de onafhankelijke indicatiestelling is gewaarborgd. Gaan de zorgzwaarteprofielen onder de verzekeraars vallen? Zorgzwaarteprofielen (ZZP s) vallen onder de Wlz, de uitvoering hiervan ligt bij de zorgkantoren, zoals in de huidige situatie. Er komen zorgprofielen die ruimte geven om maatwerk te kunnen bieden. Er komt waarschijnlijk een indeling in licht, midden en zwaar. Wat gebeurt er als een indicatie afloopt? Voor een ZZP (intramuraal) dient gekeken te worden of een nieuwe herindicatie aangevraagd kan worden. Extramurale cliënten vallen straks onder de Wmo waarvoor de gemeente vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk wordt. Extramuraal wil zeggen dat het om cliënten gaat die géén verblijf bij Radar afnemen. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 1
Gaan met de bezuinigingen de slaapdiensten in de woonvoorzieningen straks vervallen? De veiligheid van de cliënt mag nooit in het geding zijn. Bij woonvormen waar de veiligheid alleen gegarandeerd kan worden door aanwezigheid van een begeleider zal dit daarom ook zo blijven. In andere gevallen kan telefonische achterwacht of bereikbaarheid vanuit een nabije voorziening uitkomst bieden. Ontstaan er straks verschillen in zorg tussen mensen in woonvormen door verschillen in financiering en ondersteuning? In de Wlz is door de rijksoverheid geregeld dat er meer keuzemogelijkheden voor cliënten zijn. Dit heeft o.a. betrekking op waar men wil wonen; in een woonvorm of in een eigen woning. De ondersteuning van de cliënten wordt aan de hand van zorgprofielen geregeld. Hoe die zorgprofielen er uit zullen zien is nog niet bekend. De Wlz is nog niet goedgekeurd. Na goedkeuring zullen onderdelen hiervan, zoals de zorgprofielen, uitgewerkt worden. Verandert er ook iets voor cliënten met een persoonsgebonden budget (pgb) die thuis wonen en dagbesteding afnemen? Blijft dit onder de AWBZ/Wlz vallen? Alle cliënten die thuis of zelfstandig wonen en dagbesteding afnemen komen onder de Wmo te vallen, dus ook cliënten met een pgb. Wat er precies verandert, is afhankelijk van ieders situatie. De uitbetaling van pgb wordt straks bijvoorbeeld via de Sociale Verzekeringsbank geregeld. Ook dient men zelf het pgb te kunnen beheren, dit mag men niet meer uitbesteden aan externe bureaus. Dit om misbruik van pgb gelden te voorkomen. Ook zijn er wijzigingen met betrekking tot de maximum bedragen. Tenslotte kunnen ook gemeenten nog kaders aangeven. Als mijn kind/familielid bij Radar woont, maar voor begeleiding van de gemeente afhankelijk wordt, wat houdt dit dan in? Het antwoord op deze vraag kan per persoon verschillen en is afhankelijk van de huidige ondersteuning en indicatie. Als uw kind/verwant een verblijfindicatie heeft, oftewel een Zorgzwaartepakket, en dus woont bij Radar, dan blijft hij zijn recht op begeleiding houden. Dit valt namelijk binnen de indicatie die je toegang geeft op verzekerd recht binnen de nieuwe Wlz. Zijn er budgettaire beperkingen en is Radar voornemens om bepaalde locaties te sluiten? De decentralisaties gaan gepaard met bezuinigingen. Het is niet de verwachting dat om die reden locaties worden gesloten. De invoering van de Wlz kan echter wel betekenen dat er in woonvormen plekken niet ingevuld gaan worden, omdat er minder cliënten instromen. Radar doet op dit moment onderzoek naar haar panden en zal daarna besluiten wat de invoering van de Wlz betekent voor het huisvestingsbestand. Moet er voor het leveren van de zorg meer geld uit het budget van de cliënt en/of diens netwerk komen? Er werd altijd al een eigen bijdrage gevraagd en dat blijft zo, afhankelijk van ieders persoonlijke situatie en financiële mogelijkheden. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 2
Mijn kind/verwant woont bij Radar en gaat overdag naar een activiteitencentrum van Radar, blijft dat zo in 2015? Indien een cliënt woont bij Radar en ook dagbesteding heeft bij Radar, dan blijft dit zo in 2015 en verder, want de cliënt heeft dan een indicatie voor verblijf inclusief dagbesteding en heeft dus op basis van de Wlz een verzekerd recht op zorg. WMO - GEMEENTE Is het al officieel dat de Wmo ingaat op 1 januari 2015? Ja, met dien verstande dat 2015 een overgangsjaar wordt. Verandert het recht op zorg voor mijn kind/familielid meteen? Voor cliënten die zelfstandig wonen of thuis wonen en die op 31-12-2014 een indicatie hebben en daarvan gebruik maken, verandert er niets. 2015 is namelijk een overgangsjaar. Dat betekent dat cliënten aanspraak op zorg houden tot aan de datum waarop de indicatie afloopt (in 2015). In dit overgangsjaar is de gemeente wel al verantwoordelijk voor de zorg. De indicatie vervalt uiterlijk op 1-1-2016. Na aflopen van indicatie heeft uw kind/familielid geen aanspraak of recht op ondersteuning meer, maar is er sprake van een compensatieplicht door de gemeente. Met andere woorden; de gemeente gaat dan kijken met welke combinatie van mogelijkheden en ondersteuning, voorzien kan worden in de ondersteuningsbehoefte, maar ook welke rol het netwerk en de cliënt zelf hierin kunnen betekenen. Gaat Radar ons begeleiden/op weg helpen in de nieuwe Wmo? Gemeenten en Radar zullen hierin gezamenlijk met u optrekken, u informeren en daar waar nodig begeleiden. Heeft Radar al een overeenkomst met de gemeente waar mijn kind/verwant woont? Gemeenten hebben nog geen contracten afgesloten met zorgaanbieders. Radar investeert op dit moment veel in de samenwerking en voorbereiding met gemeenten gericht op de nieuwe situatie waarin de gemeenten verantwoordelijk worden voor zorg en ondersteuning. Radar neemt deel in vele werkgroepen van gemeenten of gemeenten-overstijgende werkgroepen. Radar is als partij ruim voldoende in beeld en zit bijna overal aan de onderhandelingstafel. Welke cliënten van Radar krijgen straks te maken met de nieuwe Wmo? Voor Radar geldt dat alle cliënten die extramurale begeleiding afnemen, vanaf 2015 aangewezen zijn op de Wmo. Extramuraal wil zeggen dat het om cliënten gaat die geen verblijf bij Radar afnemen. Concreet zijn dat alle cliënten van Radar die nu extramurale begeleiding individueel, extramurale begeleiding groep (= dagbesteding) en kortdurend verblijf afnemen. Iemand met een indicatie heeft volgens de Wmo overigens niet langer recht op begeleiding. Het is de gemeente, als uitvoerder van de Wmo, die bepaalt welke ondersteuning iemand krijgt. De gemeente biedt compensatie voor datgene wat iemand nodig heeft om mee te kunnen blijven doen in de samenleving. Wanneer sluiten gemeenten contracten met zorgaanbieders af? Dit traject zal uiterlijk aan het eind van de zomer 2014 zijn afgerond en zal vermoedelijk alleen een contract zijn voor 2015. Voor 2016 en verder zullen in 2015 nieuwe afspraken gemaakt worden. 2015 is een overgangsjaar. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 3
Kan Radar ook gepasseerd worden en wat betekent dat dan voor mijn kind/verwant die nu ondersteuning van Radar krijgt? De kans dat Radar gepasseerd wordt, is zeer klein. Gemeenten hebben baat bij een zachte landing van de veranderingen in de zorg en zullen daarbij in eerste instantie geen selectie toepassen op huidige aanbieders. Dit risico zal mogelijk wel met ingang van 2016 en verder kunnen ontstaan. Kan mijn kind/verwant dadelijk nog gebruik maken van Radar of moet ik naar een andere zorginstelling overstappen? Indien Radar met alle gemeenten afspraken kan maken, kan voor het deel waarvoor de cliënt op professionele ondersteuning is aangewezen, gebruik gemaakt worden van de ondersteuning en expertise van Radar. Welke cliënten krijgen een herindicatie? Officieel zal dit geen herindicatie zijn. Wel zal opnieuw beoordeeld worden welke ondersteuningsbehoefte iemand heeft. Ruim gezegd krijgen alle cliënten van Radar een nieuwe beoordeling, behalve cliënten met een ZZP. Gedurende het overgangsjaar 2015 zullen zogeheten keukentafelgesprekken plaatsvinden. Hiervoor zal een uitnodiging worden verstuurd vanuit de gemeente. Wie doet die herindicatie en hoe gaat dat in zijn werk? De gemeente zal via keukentafelgesprekken aan cliënten en ouders/verwanten vragen stellen, zodat helder wordt wat iemands ondersteuningsbehoefte is. Aan de hand van de vraag/antwoord en/of de observatie op dat moment wordt beoordeeld en vastgesteld of, en zo ja welke ondersteuning nodig is. Hebben gemeenten ervaring met dit soort keukentafelgesprekken? Gemeenten zijn al bekend met keukentafelgesprekken als het gaat om de thuiszorg. Ze hebben minder ervaring met gesprekken met cliënten met een verstandelijke beperking. Op dit ogenblik proberen gemeenten deze kennis te verwerven. Radar participeert binnen veel gemeenten om deze kennis te delen. Wat gebeurt er als de herindicatie lager uitvalt? Waar heeft mijn kind dan recht op? Als de gemeente beoordeelt dat de ondersteuningsvraag minder is dan voorheen, dan zal de zorg daarop aangepast moeten worden. In de Wmo heeft niemand recht op zorg, maar de gemeente zal mensen compenseren indien zij ondersteuning nodig hebben. De gemeente heeft dus een compensatieplicht. Wanneer ik pgb aanvraag of heb, kan mijn kind straks dan nog gebruik blijven maken van de huidige dagopvang? Dit is nog niet te beoordelen. Het hangt af van de keuzes die gemeenten maken op dit gebied en hoe ze willen werken met persoonsgebonden budgetten. Als blijkt dat ondersteuning in de vorm van dagopvang voor uw kind nodig is en de gemeente vergoedt de huidige opvang niet, dan zal de gemeente u een alternatief aanbieden. Wat als ik het niet eens ben met een beslissing van de gemeente? Er is de mogelijkheid om bezwaar te maken tegen de beslissing van de gemeente. Gemeenten zullen een beroepscommissie hiervoor instellen. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 4
Als mijn kind/familielid bij Radar woont, maar voor begeleiding van de gemeente afhankelijk wordt, wat houdt dit dan in? Het antwoord op deze vraag kan per persoon verschillen en is afhankelijk van de huidige ondersteuning en indicatie. Als uw kind/verwant een verblijfsindicatie heeft, oftewel een Zorgzwaartepakket, en dus woont bij Radar, dan blijft hij zijn recht op begeleiding houden. Dit valt namelijk binnen de indicatie die je toegang geeft op verzekerd recht binnen de nieuwe Wlz. In dit geval is er dan sprake van verzekerd recht. Wat gebeurt er als de gemeente straks niet voldoende geregeld heeft, gaat de zorg dan wel door? 2015 wordt door de gemeenten ingezet als een overgangsjaar. Daarbij is het idee om alle cliënten bij hun huidige zorgaanbieder ondersteuning te laten afnemen, waarbij wel een budgetbeperking zal worden opgelegd. Concreet wordt dit nu verder uitgewerkt. Nemen gemeentes de contracten (pgb) van cliënten die zij hebben met Radar over? De gemeenten kunnen zelf bepalen of zij de pgb contracten overnemen. Dit kan per gemeente verschillen en het is nog niet duidelijk hoe gemeenten hiermee omgaan. Landelijk is wel bepaald dat de cliënten, die nu bij een bepaalde zorgaanbieder zorg ontvangen deze in 2015 bij dezelfde aanbieder kunnen blijven ontvangen. Wat gebeurt er als de gemeente niet voldoende geld beschikbaar stelt? Invoering van de decentralisaties gaat gepaard met flinke bezuinigingen. Oplossing hiervoor dient voornamelijk gevonden te worden in het versterken van de eigen kracht, het inzetten van het netwerk van de cliënt en door gebruik te maken van voorliggende en algemene voorzieningen. De gemeenten zullen dan samen met zorgpartijen onderzoeken hoe er met minder geld wel voldoende ondersteuningsarrangementen kunnen komen. Heeft Radar een rol bij de indicatie van de zorgbehoefte? De gemeente is voor de Wmo degene die bepaalt welke compensatie de burger nodig heeft. De toegang wordt bepaald via de ZRM (zelfredzaamheidsmatrix) en het keukentafelgesprek. De gemeente richt daartoe integrale teams in, die verschillende namen hebben zoals het sociale wijkteam. Het team bestaat uit verschillende professionals. In veel gevallen maken medewerkers van Radar al deel uit van dit soort teams. Wie bepaalt de ondersteuningsbehoefte van de cliënt? De ondersteuningsbehoefte wordt in samenspraak met cliënt en/of diens vertegenwoordiger bepaald. Of de zorgorganisatie of de gemeente hierin het initiatief neemt is nog niet duidelijk. Radar kent echter een continu proces dat gericht is op het in kaart brengen en bijstellen van de ondersteuningsbehoefte, hiermee gaan we voorlopig gewoon door. Moet er voor het leveren van de zorg meer geld uit het budget van de cliënt en/of diens netwerk komen? Er werd altijd al een eigen bijdrage gevraagd en dat blijft zo, afhankelijk van ieders persoonlijke situatie en financiële mogelijkheden. Hoeveel geld is er beschikbaar in 2015? Dit dient nog nader bepaald te worden. Gemeenten hebben eind mei duidelijkheid gekregen over hun budget voor de decentralisaties. Zij zullen dit nu verder moeten uitsplitsen. Verwachting is dat dit op zijn vroegst in september bekend wordt. Radar houdt rekening met een totale korting van ca. 20%. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 5
Gemeentes kijken heel anders naar de cliënten dan de professionals van Radar. Hoe krijg ik dan voor elkaar dat hij de zorg krijgt die nodig is? Gemeentes hebben een andere benaderingswijze bij het beoordelen welke zorg een cliënt nodig heeft. Ze kijken eerst wat de cliënt zelf kan, wat het netwerk en algemene voorzieningen kunnen doen en wat aanvullend nog vanuit de Wmo nodig is. Dit is een andere werkwijze dan we tot nu toe gewend waren en komt voort uit het feit dat de ondersteuning niet langer een verzekerd recht is. De gemeente zal in de zogenaamde keukentafelgesprekken bepalen welke aanvullende ondersteuning nodig is. Om voor elkaar te krijgen dat de cliënt de zorg krijgt die nodig is, is het belangrijk de cliënt te ondersteunen en/of laten ondersteunen in het gesprek door goed aan te geven wat de cliënt/netwerk zelf kan en waarin absoluut ondersteuning nodig is om deel te kunnen nemen in de samenleving. Ondersteunend daarbij kan zijn om aan te geven wat de situatie zou zijn als ondersteuning zou wegvallen. Moet er voor het leveren van de zorg meer geld uit het budget van de cliënt en/of diens netwerk komen? Er werd altijd al een eigen bijdrage gevraagd en dat blijft zo, afhankelijk van ieders persoonlijke situatie en financiële mogelijkheden. Hoeveel geld is er beschikbaar in 2015? Dit dient nog nader bepaald te worden. Gemeenten hebben eind mei duidelijkheid gekregen over hun budget voor de decentralisaties. Zij zullen dit nu verder moeten uitsplitsen. Verwachting is dat dit op zijn vroegst in september bekend wordt. Radar houdt rekening met een totale korting van ca. 20%. Met welke gemeenten werkt Radar al samen? Radar werkt samen met de gemeenten in de regio s Heuvelland, Maastricht en Parkstad. In principe vooralsnog met alle gemeenten waarin Radar actief is. Welke gegevens gaat Radar doorgeven aan de gemeente? Volgens de website van VGN zal een overdracht van cliëntdossiers plaatsvinden. Hoe precies is nog onduidelijk. Op dit moment worden enkel aantallen en cijfers uitgewisseld, geen NAW- of persoonlijke gegevens. Verder zullen vanuit het CZ zorgkantoor gegevens doorgegeven worden aan de gemeenten. Valt het CIZ weg als de gemeente voortaan gaat bepalen of er zorg nodig is? Het CIZ blijft een rol houden in de Wlz. Wel krijgt het CIZ dan een andere juridische vorm, waardoor de onafhankelijke indicatiestelling gewaarborgd is. Wat gebeurt er als de gemeente niet met Radar wil samenwerken? Deze kans is vrij klein. Mocht het toch het geval zijn, dan zal aan de ondersteuningsvraag door andere (zorg)partijen invulling gegeven worden. Wajong wordt nu door het UWV betaald, gaat dit over naar de gemeente? Nee, dat is door de Tweede Kamer verhinderd. Het UWV is verantwoordelijk voor de Wajong. Daardoor wordt voorkomen dat cliënten een bijstandsuitkering krijgen. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 6
Jullie zeggen dat Radar goed in beeld is bij de gemeenten en dat er overleg is over de toekomst. Worden ouders-verwanten ook betrokken in dit soort overleggen en werkgroepen? Via de Wmo-raden en/of patiënten/cliëntenplatforms wordt de inbreng van vertegenwoordigers geregeld. Krijgen wij als ouders-verwanten de benodigde informatie over de te zetten stappen van Radar, of moet die informatie van de overheid / gemeente komen? Rond 1 juli zouden alle cliënten een brief van het ministerie van VWS krijgen met meer informatie hierover. Dit zou meer duidelijkheid geven over de veranderingen en wat de te nemen stappen zijn. Info 20-07-2014: Via de website van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) is bekend gemaakt dat de individuele brief van het ministerie van VWS aan cliënten over de herziening langdurige zorg er (voorlopig) niet komt. Uit antwoorden op kamervragen blijkt dat het informeren van cliënten op verschillende manieren zal gebeuren; via berichtgeving in de media, op websites en tijdens bijeenkomsten over het hoe en wat van de veranderingen. Daarna worden cliënten via gemeenten, zorgverzekeraars en zorgorganisaties concreter geïnformeerd over wat er in de persoonlijke sfeer verandert. Meer informatie hierover vindt u op de website van VGN: http://www.vgn.nl/artikel/20784. PARTICIPATIE - WERK EN DAGBESTEDING Welke cliënten van Radar krijgen te maken met de Participatiewet? In principe krijgen alle mensen die niet zelfstandig het minimum loon kunnen verdienen te maken met de Participatiewet. Dat betekent dat er een beoordeling plaatsvindt of mensen in staat zijn om te werken. Veel cliënten van Radar hebben een Wajong uitkering en zullen worden herkeurd. Wanneer iemand gedeeltelijk kan werken is het verkrijgen van een betaalde baan wenselijk. Bij het vinden van die baan kunnen re-integratie- of scholingsinstrumenten worden ingezet. Als het niet lukt een baan te vinden omdat dit vanwege een beperking niet of slechts gedeeltelijk mogelijk is, dan kan iemand in aanmerking komen voor garantiebanen in reguliere bedrijven, voor beschutte werkplekken, werk als vrijwilliger of werkzaamheden bij arbeidsmatige werklocaties van Radar en haar samenwerkingspartners. Wie niet kan werken, wordt 5% gekort op de uitkering en gecompenseerd op basis van de Wmo. Onze medewerkers van Arbeidsintegratie ondersteunen cliënten bij het zoeken naar, vinden van en behouden van (betaald en onbetaald) werk. Cliënten kunnen ook deelnemen aan trainingen in praktische vaardigheden of individueel gerichte werkplektrainingen volgen. Wanneer weet ik of mijn kind/verwant in 2015 ook nog dagbesteding bij Radar krijgt? Wij verwachten dat dit aan het einde van het derde kwartaal 2014 bekend wordt. Het traject dat gemeenten hierin lopen is daarin leidend, maar op dit moment nog niet geheel duidelijk. Bij wie moet ik vanaf 2015 aankloppen als mijn kind/verwant dagbesteding bij Radar wil, maar niet bij Radar woont? Vanaf 1 januari 2015 beoordeelt de gemeente of ondersteuning in de vorm van dagbesteding gewenst is. Mocht de gemeente beoordelen dat dit zo is, dan zal de gemeente geschikte dagbestedingsprojecten met u en uw kind/verwant bespreken. Dit kan bij Radar zijn, maar ook bij andere (zorg)instellingen. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 7
Kan mijn kind/verwant ook in een andere gemeente dan waar hij/zij woont naar dagbesteding of werk gaan? Of kan de gemeente je dwingen om in de eigen gemeente te werken? Dit is afhankelijk van de visie en het beleid van de gemeente waarin de cliënt woonachtig is. Op dit moment is dat nog niet duidelijk. Mijn kind/verwant woont bij Radar en gaat overdag naar een activiteitencentrum van Radar, blijft dat zo in 2015? Indien een cliënt op basis van een ZZP inclusief dagbesteding woont bij Radar, dan is er sprake van verzekerd recht op basis van de Wlz en blijft Radar de aanbieder van de dagbesteding. Een actieve rol van cliënten in de samenleving is leuk bedacht, maar mijn verwant is 65+, wat verwachten jullie van hem/haar in dit opzicht? Het gaat niet altijd om een actieve rol in de samenleving, maar meer om het feit dat iedereen een rol kan en mag vervullen in de samenleving en dat iemand niet op basis van een (verstandelijke) beperking buiten die samenleving komt te staan, zoals dat nu veelal het geval is. Daarnaast verplichten we niemand tot iets. De cliënt geeft of zelf aan wat zijn wensen zijn. Deelname aan de samenleving kan uit heel diverse dingen bestaan, bijvoorbeeld je geaccepteerd voelen bij deelname aan (buurt)activiteiten, deel mogen nemen aan een buurtfeest, etc. Vaak zit het in hele kleine dingen die cliënten het gevoel geven er echt bij te horen. Hoe zit het met vergoeding voor cliënten die regulier werk gaan doen? Als cliënten een betaalde baan hebben ontvangen zij van het bedrijf loon met mogelijk een aanvulling vanuit de uitkering op het loon. Als cliënten geen betaalde baan hebben is een vergoeding voor de gemaakte onkosten, zoals bijvoorbeeld reiskosten af te spreken met het bedrijf. Wordt mijn verwant straks verplicht uit de dagbesteding weggehaald? Als de cliënt een beroep doet op de Wmo is het aan de gemeenten op welke manier zij de vraag van de cliënt willen invullen. Of dit betekent dat cliënten gevraagd wordt om dagbesteding in de eigen gemeente te hebben, ook als men dat niet wil, is nu nog niet bekend. Is gemeentegrensoverschrijdende dagbesteding/werk straks nog wel mogelijk? De verwachting is dat gemeenten dagbesteding dicht bij huis belangrijk vinden, maar ook gemeenten vinden maatwerk belangrijk. Hoeveel plek is er al om in de buurt te werken? Dit is een groeiende ontwikkeling. Op dit moment is er meer aanbod van projecten, dan dat er cliënten zijn die een match hebben met het gevraagde. Gaat het inkomen in 2015 achteruit? Inkomens die onder de Participatiewet vallen zijn de wsw lonen, de Wajong uitkeringen en de bijstandsuitkeringen. Voor de wsw lonen wordt dit in een Cao geregeld. Voor de Wajongers geldt dat als zij kunnen werken, maar geen betaalde baan vinden, of niet op een andere manier vrijwillig actief willen zijn, hun uitkering met 5% gekort wordt. Voor de bijstandsgerechtigden wordt de hoogte van de uitkering door de overheid bepaald. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 8
Waar wil de overheid 125.000 banen voor mensen met een beperking vinden? Bedrijven en organisaties dienen banen beschikbaar te stellen, anders komt er een quotumregeling. Dan worden bedrijven verplicht om banen beschikbaar te stellen voor mensen met een beperking. Er worden gemeentelijke werkbedrijven opgericht die helpen bij het vinden van die banen. Dienen cliënten die al meer dan 10 jaar een vrijwilligersbaan hebben ook herkeurd te worden? Er is nog niet bekend of en hoe herkeurd zal worden. Sommige gemeenten overwegen ook om de cliënt de keuze te geven om herkeurd te worden, andere gemeenten denken erover dit alleen te doen voor jongere cliënten (19 tot 27 jaar). Kan mijn verwant blijven op de huidige dagbesteding? Als Radar met de gemeente daarover afspraken kan maken wel. Er komt een aanbestedingstraject. Radar heeft goede contacten met gemeenten en heeft er daardoor veel vertrouwen in dat zij dagbesteding kan blijven aanbieden in de gemeenten in haar werkgebied. Daarnaast is het afhankelijk van de bevindingen van de gemeente. Zo kan het zijn dat gemeenten bepaalde voorwaarden gaan stellen, bijvoorbeeld dagbesteding binnen de eigen woonplaats. Het is op dit moment nog niet duidelijk hoe de gemeenten hiermee zullen omgaan. Mijn verwant heeft nu dagbesteding voor één dagdeel per dag, wordt dat straks verplicht een hele dag? Dat is niet aannemelijk. Er zou wel een probleem m.b.t. het vervoer kunnen ontstaan, omdat er dan geen vervoer mogelijk is. Als de cliënt zelfstandig reist is dat niet het geval. Blijft er dagbesteding bestaan voor mensen die niet in staat zijn om te participeren? Dat is zeker de verwachting. Wie verricht de herkeuring van Wajong cliënten en wanneer wordt dat gedaan? Het UWV is verantwoordelijk voor de herkeuring. Hoe en wanneer dit wordt gedaan is nog niet bekend. De wet is nog niet vastgesteld en de uitwerkingen zijn daarom ook nog niet bekend. Gelden de veranderingen m.b.t. de Participatiewet voor alle Wajongers? Alle mensen met een Wajonguitkering worden herkeurd. Veranderingen in uitkering zijn afhankelijk van wat er uit de herkeuring komt. Als er geen werkplek gevonden wordt voor een jongere met een Wajong uitkering, wat gebeurt er dan? Dat is nog niet helemaal duidelijk. Beleid hierover is nog niet uitgewerkt. Kan een Wajonger die herkeurd wordt rechtstreeks in de Wao terecht komen? Wajong en Wao zijn iets anders. Wajong en WAO zijn beide regelingen die betrekking hebben op arbeidsongeschiktheid. Iemand komt in de Wao terecht als hij arbeidsongeschikt is geworden nádat hij een betaalde baan heeft gehad. Iemand die een Wajong uitkering heeft is al op jonge leeftijd niet in staat om te werken en kan bijvoorbeeld helemaal nooit gewerkt hebben. Deze twee regelingen zijn dus niet vergelijkbaar. Als uit herkeuring blijkt dat iemand wel iets kan betekenen voor de samenleving (werk/dagbesteding) maar niet wil (weigert), dan kan een korting van maximaal 5% op de uitkering worden toegepast. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 9
Er is sprake van dat in de dagbesteding/dagopvang meerdere doelgroepen straks zullen worden samengevoegd. Geldt dat ook voor Radar? Het streven is om maatwerk te leveren; de juiste persoon op de juiste plek. Door verschillende doelgroepen te mengen, kunnen cliënten elkaar versterken en helpen. Een dergelijke voorziening zou dan een algemene (voorliggende) voorziening kunnen worden en niet (meer) alleen een voorziening voor één bepaalde doelgroep en/of van één organisatie. Hoe voorkomt Radar dat cliënten over een één kam geschoren worden met bijvoorbeeld wsw ers en bijstandsgerechtigden door gemeenten? De gemeente bepaalt straks wie, waar, hoeveel en van wie ondersteuning krijgt. We gaan ervan uit dat de gemeente de kennis en expertise van Radar zal (blijven) gebruiken om de juiste keuzes te maken. Voordeel voor cliënten kan zijn dat ze straks van een breder aanbod gebruik kunnen maken (niet alleen van Radar, maar van alle organisaties in de gemeente). Hoewel de regie bij de gemeente ligt is Radar, indien zij de zorg krijgt toegewezen vanuit de gemeente, zelf verantwoordelijk voor het bieden van goede ondersteuning met de middelen die de gemeente daarvoor beschikbaar stelt. Wordt er straks wel voor iedereen werk/dagbesteding gevonden dichtbij huis? Het merendeel van de cliënten heeft al werk of dagbesteding dichtbij huis. Een klein deel van de cliënten heeft een speciale, veilige en beschermde omgeving nodig. Dat kan niet altijd in de eigen omgeving gevonden worden. Wij kunnen dan goed aan de gemeenten uitleggen waarom dat (nog) niet kan. Wat als een cliënt dagopvang nodig heeft, maar er in de gemeente geen aanbod voor is? Worden er dan straks uitzonderingen gemaakt en kunnen cliënten dan bijvoorbeeld toch bij een activiteitencentrum in een andere gemeente blijven? De gemeente zal onderzoeken of en waarom het aanbod niet in de eigen gemeente kan worden geboden door de verschillende zorgpartijen. Gemeenten weten dat er voor sommige cliënten gespecialiseerd, bovenregionaal aanbod nodig zal blijven. Wordt er in alle plannen niet voorbij gegaan aan het feit dat veel cliënten een dusdanig laag niveau hebben dat ze helemaal niet kúnnen participeren in de samenleving? De mate van participatie en zelfredzaamheid zal zeer divers zijn, waarbij de ene cliënt een meer beschermde omgeving nodig heeft dan de ander. Insteek is dan ook maatwerk per cliënt, afgestemd op de ondersteuningsbehoefte. VERVOER Kan ik middels de pgb zelf de vervoerskosten betalen zodat mijn kind van hetzelfde dagverblijf gebruik kan blijven maken? Dit is nog niet te beoordelen. Het hangt af van de keuzes die gemeenten maken op dit gebied en hoe ze willen werken met persoonsgebonden budgetten. Hoe wordt het vervoer geregeld? Het is nog onduidelijk welk deel van het vervoer gemeenten gaan bekostigen. Radar zoekt naar mogelijkheden om vervoer zo efficiënt mogelijk te organiseren, door o.a. te kijken naar werk/dagbesteding in de eigen wijk, samenwerking met andere zorgaanbieders en het bekijken van mogelijkheden tot het (zo zelfstandig mogelijk) gebruik van openbaar vervoer. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 10
Valt vervoer naar dagbesteding ook onder de Wmo? Vervoer valt onder de Wmo indien een cliënt niet zelfstandig kan reizen. De gemeente zal eerst bekijken of er andere mogelijkheden zijn. Indien dit niet het geval is, zal de gemeente voor vervoer zorgen. Voor cliënten met een ZZP blijft het vervoer, hoewel hierin een flinke bezuiniging zal plaatsvinden. Radar onderzoekt dan ook hoe de vervoerskosten naar beneden gebracht kunnen worden, o.a. door slim te organiseren. Wat als de gemeente de vervoerskosten niet vergoedt? Als de cliënt niet zelfstandig kan reizen en het kan niet anders opgelost worden, zal de gemeente voor vervoer zorgen. Echter, men kan er dan wel voor kiezen de vervoersafstand zo kort mogelijk te houden. Er wordt dan eerst naar mogelijkheden dichtbij huis gekeken. PERSOONLIJK NETWERK MANTELZORG - VRIJWILLIGERS Er wordt meer beroep gedaan op familie en kennissen van cliënten. Maar wat betekent dit voor mensen die geen netwerk hebben? Voor cliënten die geen netwerk hebben, zal gekeken worden of er toch een netwerk voor de cliënt gebouwd kan worden. Het hebben van een netwerk wordt in de meeste gevallen als een enorme meerwaarde door cliënten beleefd. Concreet moeten we dan denken aan de inzet van vrijwilligers. Mogen begeleiders straks bepaalde taken niet meer uitvoeren, zoals de was, strijk, met een cliënt naar dokter of winkel gaan, etc. Er is geen sprake van dat bepaalde taken niet meer uitgevoerd mogen worden, maar meer een kwestie van keuzes maken. Indien een begeleider enkele uren beschikbaar heeft voor een cliënt dan zal hij moeten kiezen wat hij in die tijd kan doen. Wassen en strijken zou dan een taak kunnen zijn die een vrijwilliger of het netwerk uitvoert. Dit zou betekenen dat de begeleider meer tijd heeft om echt aandacht aan een cliënt te geven. Per situatie kan bekeken worden wat hierin wenselijk/haalbaar is. Wat gaat Radar doen om straks meer vrijwilligers te krijgen? Vrijwilligersorganisaties in wijken en buurten geven aan dat zij voldoende vrijwilligers hebben die met onze cliënten willen werken. Het is aan Radar om daarin een goede selectie te maken en om de vrijwilligers bij te scholen en te ontwikkelen. Hierin investeren we dan ook de meeste energie, om vrijwilligers te scholen en te betrekken bij de ontwikkelingen in onze organisatie. Kan straks iedereen zomaar als vrijwilliger aan de slag bij Radar? Ook vrijwilligers zullen aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen. Zo voeren wij voor aanvang van eventuele taken van een vrijwilliger een gesprek met de vrijwilliger en vragen wij een VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) aan. Daarnaast krijgen vrijwilligers regelmatig voortgangsgesprekken en bijscholing. Dit zijn geen vrijblijvende activiteiten. We streven er hiermee naar de kwaliteit van vrijwilligers in stand te houden en mogelijk nog wat te verhogen. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 11
Wat gebeurt er als mijn kind/verwant niet geholpen wil worden door een vrijwilliger, maar door een professional? Voor uw kind zal het belangrijk zijn dat hij of zij bekende gezichten ziet en weet dat er aan zijn behoeften tegemoet wordt gekomen. Of deze persoon dan een vrijwilliger is of een professional, hoeft niet zichtbaar te zijn. Immers een aantal van onze medewerkers is nu ook al vrijwilliger in onze organisatie en ook zijn er oud-medewerkers die nog steeds actief zijn in onze organisatie. Indien uw verwant, om welke reden dan ook, niet geholpen wil worden door een bepaalde persoon, dan zullen wij daar serieus mee omgaan en zoeken naar een passende oplossing. Moet ik straks een dag vrij nemen om met mijn verwant naar de huisarts te gaan? Voor elke situatie wordt gekeken naar een passende oplossing. Soms is deze oplossing dat een familielid of vriend van een cliënt ondersteunt bij een artsenbezoek, maar het kan ook nodig zijn dat een begeleider meegaat. Ook kunnen vrijwilligers ingeschakeld worden. Wij zoeken gezamenlijk naar oplossingen voor knelpunten en gaan hiervoor het gesprek met u aan. Wat als de familie het niet meer kan of er niet meer is? Dan dient verder gezocht te worden naar oplossingen binnen het netwerk, de buurt of informele zorg. Wat gebeurt er als het netwerk/ de familie van de cliënt niet in de buurt woont? Bij de bepaling van wat het netwerk kan betekenen voor de cliënt spelen gemeentegrenzen geen rol. De Wmo gaat ervan uit dat de cliënt zelf doet wat hij zelf kan doen en dat de familie bijdraagt wat men kán bijdragen. Waar komen vrijwilligers vandaan? Naast onze eigen poule van vrijwilligers (+/- 500) zoekt Radar samenwerking met vrijwilligersorganisaties, samenwerkingspartners, verenigingen en buurtinitiatieven. Hoe zorgt Radar ervoor dat de kwaliteit en de continuïteit van vrijwilligers gewaarborgd wordt? Via de vrijwilligerscentrales en vanuit Radar zelf is er screening van vrijwilligers, maar ook wordt aandacht gegeven aan scholing, begeleiding en ondersteuning. Zijn er straks meer vrijwilligers dan medewerkers? Dit is moeilijk in te schatten. Het zou wel mooi zijn als we veel informele zorg (o.a. vrijwilligers) kunnen betrekken. Wie is verantwoordelijk voor de vrijwilligers? Degene die regie voert over het ondersteuningsarrangement oefent invloed uit op de inzet van informele zorg (vrijwilligers). Als er een vrijwilligersovereenkomst met Radar is, draagt Radar verantwoordelijkheid. Als dit via de lokale vrijwilligerscentrales is geregeld, dan zijn zij dat. Daarnaast werken de persoonlijk ondersteuners en begeleiders nauw samen met de vrijwilligers en zijn zij in het dagelijks werk degene die het contact onderhouden. Wat gebeurt er als de vrijwilliger verkeerde beslissingen neemt t.a.v. een cliënt? Verantwoordelijkheid voor inzet van een vrijwilliger ligt bij de degene die regie voert over het ondersteuningsarrangement. Er is altijd professionele zorg betrokken. Er zal besproken worden waardoor dit ontstaan is en hoe dit voorkomen kan worden. Vrijwilligers (informele zorg) zijn niet per definitie gelieerd aan de zorgorganisatie die betrokken is. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 12
Hoeveel vrijwilligers moeten er komen per cliënt? Dat is afhankelijk van ondersteuningsbehoefte en mogelijkheden. Zijn er al voldoende vrijwilligers? Nu heeft Radar +/- 500 vrijwilligers. Vrijwilligersorganisaties hebben ook een groot bestand. Voor nu is nog niet duidelijk of dit voldoende is. Zijn alle vrijwilligers WA (Wettelijke Aansprakelijkheid) verzekerd bij Radar? Ja, dat is geregeld voor alle vrijwilligers die geregistreerd staan als vrijwilliger bij het vrijwilligersloket van Radar. Heeft Radar een rol om mantelzorgers en vrijwilligers te mobiliseren voor de ondersteuning van mijn kind/verwant of moeten ouders/verwanten dat zelf doen? Degene die regie voert over het ondersteuningsarrangement oefent invloed uit op de inzet van informele zorg (vrijwilligers). Dat kan de cliënt zelf zijn, iemand uit het netwerk of een zorgorganisatie. Radar neemt nu al initiatieven om samenwerking te zoeken met vrijwilligersorganisaties. Wat gebeurt er als ik straks zelf niet meer voor mijn verwant kan zorgen en zijn netwerk steeds kleiner wordt? Er wordt altijd maatwerk geleverd. Dus als het netwerk minder kan bijdragen, dan zal dat op een andere manier gecompenseerd worden. Wat gaat Radar doen met vrijwilligers die door de gemeente of het UWV ( verplicht ) worden gestuurd en geen zin hebben? Degene die regie voert over het ondersteuningsarrangement oefent invloed uit op de inzet van vrijwilligers. We sturen op kwaliteit en inzet en niet op kwantiteit. JEUGD Wie krijgt er te maken met de Jeugdwet? Alle zorg (dus ook behandeling) voor kinderen tot 18 jaar met een verstandelijke beperking valt in 2015 onder de gemeentelijke Jeugdwet. De verblijfszorg vormt hierop een uitzondering. Die valt onder de Wlz (Wet langdurige zorg), de opvolger van de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten). Wat gebeurt er met mijn kind wanneer de gemeente kinderdagopvang niet nodig vindt. Hoe dan verder? Indien de gemeente oordeelt dat dagopvang niet nodig is voor uw kind en u bent het hier niet mee eens, dan kunt u hiertegen in beroep gaan. Gemeenten zullen een beroepscommissie hiervoor instellen. Daarnaast is het best mogelijk dat uw kind met ondersteuning van Radar dagopvang binnen een reguliere school of voorziening kan krijgen, bijvoorbeeld bij een peuterspeelzaal. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 13
ORGANISATIE Kan mijn kind zijn begeleider houden? Radar zal hierin altijd voor maatwerk blijven zorgen, hoewel mobiliteit in de organisatie ook betekent dat er hier en daar veranderingen zullen plaatsvinden. Bij deze veranderingen houden we rekening met de vaste begeleiders en zullen we, in alle voorzieningen en bij alle cliëntgroepen, veranderingen geleidelijk en in overleg doorvoeren. Welke beleidskeuzes maakt Radar als het gaat om bijvoorbeeld schoonmaak, onderhoud, minder personeel, minder goed opgeleid personeel? Deze zaken zijn faciliterend aan de ondersteuningsbehoefte en worden aan de hand daarvan nader bekeken. Uiteraard zullen we zaken anders organiseren omdat er minder middelen ter beschikking staan. Er is geen sprake van minder goed opgeleid personeel. Wordt er ook bezuinigd op managementniveau? Onlangs heeft Radar de laag divisiemanagement teruggebracht van vier naar drie personen. Ondanks dat over het vervallen van de functie van divisiemanager Kids en Expertise nog geen definitieve besluitvorming is, is de verwachting dat deze functie niet meer ingevuld zal worden. Uiteindelijk is de structuur volgend op de ondersteuningsbehoefte van de cliënt. Dit bepaalt dan ook de definitieve besluitvorming hierover. Gaat er, behalve op de werkvloer, ook iets in het management van Radar veranderen. Niet alleen in het kader van de bezuinigingen, maar ook in werkwijze? Veel andere organisaties geven daar openheid over, ook in de media, maar van Radar horen we niets. Wanneer komt daar meer duidelijkheid over? Er is al een verandering in voorbereiding, namelijk het organiseren van leidinggevenden in een gemeentelijk cluster. Radar gaat uit van de ondersteuningsvraag van cliënten en hoe die het beste door de teams vormgegeven kan worden. Als daarvoor aanpassingen in het management nodig zijn, zullen deze ingezet worden. Dat is dus nu nog niet te bepalen. Wordt de kwaliteit van personeel gewaarborgd? Voor iedere medewerker wordt een persoonlijk ontwikkelplan gemaakt, zodat we kunnen investeren in de kwaliteit van medewerkers en mensen kunnen ontwikkelen om de gewenste beweging van zorgen voor, naar zorgen dat te maken. Is er straks sprake van minder goed geschoold personeel dat met een stoomcursus de werkvloer op gaat? Nee dat is niet de bedoeling. Er blijft geschoold personeel. Wat er veranderd is dat we niet voor alle taken geschoold personeel nodig hebben. Er vindt een betere verdeling plaats tussen wat kan door een vrijwilliger of lager-geschoolde medewerker gedaan worden en wat moet door een professionele kracht gedaan worden. Op die manier gaan we beter om met de aanwezige deskundigheid omdat we het met minder geld moeten organiseren. Radar neemt kwaliteit van de ondersteuning als uitgangspunt. Zijn de bezuinigingen nu al merkbaar? Met name de afname van nieuwe toetreders met een ZZP1 en ZZP2 is merkbaar. Radar sorteert daarnaast voor op bezuinigingen door tijdelijke contracten van medewerkers niet te verlengen. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 14
Hoe verhoudt zich straks de werkdruk voor medewerkers? Dit is afhankelijk van de mate waarin we er met elkaar in slagen om een verschuiving van professionele zorg naar het voorliggende veld te organiseren of de eigen kracht van de cliënt te versterken. Als er onvoldoende beweging hierin is, zal de werkdruk toenemen. We bereiden medewerkers voor op de nieuwe situatie. Zij worden daarin geholpen door bijvoorbeeld Ik in mijn kracht trainingen, die teams kunnen volgen. Er zijn regelmatig bijeenkomsten waarin medewerkers geïnformeerd worden en kunnen meedenken. Daarnaast is er coaching en intervisie mogelijk. Zo denken we dat vergroting van de werkdruk voorkomen kan worden. Hoeveel mensen worden er ontslagen bij Radar? Radar denkt de teruggang in budget en de terugtrekkende beweging van de zorgprofessional op te vangen met het niet verlengen van tijdelijke contracten en natuurlijk verloop (uit dienst gaan) van medewerkers. De mate waarin dit dient te gebeuren is afhankelijk van de opgave die Radar vanuit de budgetkorting krijgt en de ontwikkeling die we kunnen maken op het gebied van het versterken van de eigen kracht van cliënten en de inzet van het netwerk en voorliggende voorzieningen. Dit is nu nog niet bekend. De flexibele schil (aantal tijdelijke contracten) is +/- 21%. Zijn er budgettaire beperkingen en is Radar voornemens om bepaalde locaties te sluiten? De decentralisaties gaan gepaard met bezuinigingen. Het is niet de verwachting dat om die reden locaties worden gesloten. De invoering van de Wlz kan echter wel betekenen dat er in woonvormen plekken niet ingevuld gaan worden, omdat er minder cliënten instromen. Radar doet op dit moment onderzoek naar haar panden en zal daarna besluiten wat de invoering van de Wlz betekent voor het huisvestingsbestand. Kan Radar garanderen dat de continuïteit van de zorg gewaarborgd blijft als mensen met tijdelijke contracten moeten afvloeien? Door wisselingen in de structuur kan onrust ontstaan bij cliënten, daar kunnen we niet omheen. Uiteraard doen we ons best de cliënt zo weinig mogelijk te belasten met de (noodzakelijke) veranderingen. Hoe informeert Radar ouders-verwanten verder over de veranderingen in de zorg? Wij proberen alle betrokkenen zo goed en snel mogelijk te informeren over, en te betrekken in, de besluitvorming over de veranderingen in de zorg en Radar in het bijzonder. Echter, ook wij moeten vaak wachten op informatie vanuit de regering, gemeenten etc. Daardoor lijkt het soms of er geen openheid is. Maar dat is niet zo. Zodra we ergens meer over weten, informeren we betrokkenen o.a. via nieuwsbrieven, de website en social media. We organiseren ook informatie- en samenspraakbijeenkomsten. Voor vragen kunt u ook altijd bij de voorziening of het clusterhoofd terecht. Vragen & antwoorden over veranderingen in de zorg 10 juli 2014 15