De intermediair voor verantwoord lenen. Leef met je hart, leen met verstand. Trendrapport voor consument en markt Is de financiële consument roekeloos? Kernboodschap van dit trendrapport Een grote groep mensen zou meer aandacht aan hun financiën moeten besteden. De intentie is er soms wel, maar er volgt geen of onvoldoende actie van de consument. Financiële adviseurs en marktpartijen zetten veel communicatiemiddelen en initiatieven in om de klant te bereiken en het inzicht en overzicht in hun financiën op de agenda te krijgen. En toch lukt het onvoldoende om mensen in beweging te krijgen en financiële problemen te voorkomen. Oplossing kan zijn dat mensen vrijwillig data delen met hun adviseur zodat hij/zij met de meest actuele situatie proactief een klant kan benaderen en adviseren over mogelijke oplossingen. Uiteraard, wel rekening houdend met privacy wetgeving en klantbelang. En ervan uitgaande dat aanbieders geen hekken om de klantdata gaan zetten om de klant bij hen, tegen zijn belang in, in oude producten te houden.
Opvallende trends die wij zien 1 Er is een verschil tussen wat financiële consumenten zeggen en wat zij doen. 2 Consumenten zijn vaker positief over eigen financiële situatie en zoeken oorzaak voor verslechtering niet bij zichzelf. 3 Financiële adviseurs en marktpartijen (o.a. AFM) proberen met allerlei initiatieven en communicatiemiddelen de mensen in de actiestand te krijgen, zodat financiële consumenten beter overzicht krijgen over hun financiele situatie en vervolgens met de juiste inzichten actie ondernemen. 1. Waaruit blijkt dit verschil tussen wat financiële consumenten zeggen en doen? Meer aandacht voor roodstand. (zeggen) In de zomer en aan het eind van het jaar loopt roodstand traditioneel op. Al is de trend over langere tijd wel neerwaarts. Meer aandacht voor financiën en managen van geld. (zeggen) van onderzoekspopulatie Wijzer in Geldzaken heeft geen potje gereserveerd 31% voor onvoorziene uitgaven op korte termijn. (doen) 31% van onderzoekspopulatie Wijzer in Geldzaken leeft nu en houdt geen rekening met de toekomst. (doen) 31% van onderzoekspopulatie Wijzer in Geldzaken met beneden modaal inkomen kan moeilijk tot zeer moeilijk rondkomen. (doen) 2. Consumenten zijn vaker positief over eigen financiële situatie en zoeken oorzaak voor verslechtering niet bij zichzelf. (zeggen) Beneden modaal inkomen kan minder dan 1 maand in levensonderhoud voorzien bij verlies van baan. (doen) 1 31% van onderzoekspopulatie Wijzer in Geldzaken heeft een buffer van < 3500 euro. (doen)
3. Initiatieven van financiële adviseurs en marktpartijen om financiële consumenten te informeren, overzicht en inzicht in financiële situatie te bieden en of te activeren. AFM informeert consumenten met nieuwsbrieven en publicaties. Aegon en aangesloten intermediairs bieden Aandacht-gesprekken aan. Delta Lloyd en zorgverzekeraars, energiebedrijven en woningcorporaties komen met een specifieke aanpak voor mensen met achterstanden. Er zijn talloze online huishoudboekjes beschikbaar voor consumenten die ook op Geldshop. nl staan Nibud biedt tools voor budgetplanning. Geldshop belt klanten in het kader van nazorg en stuurt nieuwsbrieven en adviseert over besparen op huidige lening en oversluiten lening op creditcard en roodstand. Tools genoeg en er worden voldoende communicatiemiddelen ingezet om de klant te bereiken, maar waarom komen er dan toch mensen in financiële problemen? Financieel advies lijkt de oplossing te zijn volgens de trend Complexe vraagstukken voor consumenten. Bij eenvoudige producten (let wel svp op dat voor sommige mensen alle producten complex zijn) zoekt 16% van onderzoekspopulatie Wijzer in Geldzaken advies bij een adviseur. 22% vraagt advies in de persoonlijke omgeving. De vraag blijft of dit adequaat advies is. In 2014 92.000 in hulptraject bij schuldhulpverlening. In december 2015 446.000 ww-uitkeringen. Volgens cijfers van Kamer van Koophandel zijn er in januari 2016 928.279 zzp-ers waarvan 503.077 van hun zzp-inkomen afhankelijk zijn. Volgens het BKR zijn er in juli 2015 777.767 mensen die een achterstand hebben op een afgesloten lening (hypothecair en consumptief krediet). 2 2014 2015 2016 92.000 Hulptraject Schuldverlening 446.000 ww-uitkeringen 777.767 Achterstand hypothecair & cosumptief krediet 928.279 zzp-ers 503.077 zzp-inkomen afhankelijk
Is advies de oplossing? Consumptief krediet is volgens het ministerie van Financiën een standaardproduct (eenvoudig dus) en geen complex product. Op internet kun je op execution only basis een lening afsluiten. Vul een aanvraagformulier in, je wordt gebeld, krijgt informatie, maar niet altijd advies en zo wordt het beeld van eenvoudig product bevestigd. Er zijn consumenten met een rentekrediet (deze producten zijn nu niet meer beschikbaar voor klanten) waar alleen rente wordt betaald en geen aflossing. Deze mensen worden door ons als financieel adviseur benaderd om af te gaan lossen en het product om te zetten. Reactie is vaak: hoezo los ik nu niks af. Eenvoudig product? Er zijn consumenten met een doorlopend krediet die wel maandelijks rente en aflossing betalen, maar er toch in slagen om het volledige bedrag weer op te nemen. Deze mensen worden ook door ons gebeld als zij 55+ zijn. Wij vertellen dat ze op 59- of 60-jarige leeftijd verplicht moeten aflossen van de kredietverstrekker. Verbaasde reacties aan de andere kant van de lijn. En helemaal als je voorrekent wat zijn dan aan aflossing moeten betalen. En toch lukt het niet in alle gevallen om deze mensen te laten starten met aflossen. Eenvoudig product? Er zijn consumenten die in het verleden een lening hebben afgesloten en daarop niets hebben afgelost. De lening staat dus nog (bijna) volledig open. In gesprekken wordt opnieuw de persoonlijke en financiële situatie bepaald. De rentes zijn nu lager dus de mogelijkheid van oversluiten wordt bekeken. Door een verlaging van het verantwoord krediet maxmimum onder druk van wetgeving/toezichthouders, het bedrag wat zij maximaal kunnen lenen, is oversluiten niet mogelijk. Veel van deze mensen hebben het moeilijk en een beetje tegenwind kan ze in de problemen duwen. Eenvoudig product? Consumenten die een lening afsluiten denken meer aan wat ze met het geld gaan doen dan dat er aandacht is voor het leenproduct. Op zich niet onlogisch. Wanneer deze mensen advies krijgen over een passende lening realiseren zij zich pas waar zij over na moeten denken voor de lening afgesloten wordt. Welke maandlast kunt u dragen? Hoe zeker is uw baan? Over hoeveel tijd wilt u de lening helemaal afgelost hebben? Wat wilt u doen met de risico s van overlijden, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid? 1 op de 2 adviesklanten sluit een kredietbeschermingsverzekering af. 1 op de 25 execution only klanten sluit een kredietbeschermer af. Eenvoudig product? De meerwaarde van advies is dat je in contact met mensen al deze zaken kunt bespreken en uitleggen. En ook kunt voorkomen dat deze onduidelijkheden ontstaan of blijven bestaan. 3
Delen van data zal de klant helpen het gat tussen zeggen en doen te overbruggen Tegelijkertijd blijkt uit de eerder genoemde initiatieven van marktpartijen dat hoewel consumenten zich voornemen goed met hun financiën om te gaan er kennelijk nog wel winst te behalen is. Gemak dient de mens en in de nabije toekomst zal het veel eenvoudiger worden om grip op je financiële toekomst te krijgen/houden. Wanneer consumenten zelf niet of onvoldoende in actie komen, kunnen zij dit uitbesteden aan onafhankelijke financiële adviseurs, die zij vertrouwen door data met deze adviseurs te delen. Zo kan op basis van een algoritme gekeken worden of een klant in aanmerking komt om over te sluiten naar een beter product tegen betere voorwaarden en of lagere maandlasten. Zo kan ook een advies gegeven worden wat te doen met een bedrag dat men extra te besteden heeft. Bijvoorbeeld aflossen op lening, buffer aanleggen voor onvoorziene uitgaven, sparen voor pensioen of studie van kinderen etc. Mogelijkheden zijn legio. Voordeel van deze ontwikkeling is dat mensen die zeggen dat ze aandacht hebben voor hun financien en het managen van geld, maar effectief toch niets doen toch geholpen worden door de trigger van de financieel adviseur. De adviseur legt scenario s voor. Als je nu niets doet is je situatie straks zo. Doe je iets dan is je situatie straks zo. Duidelijker kan het niet worden. Uitgangspunt blijft dat relevante data door de consumenten ter beschikking wordt gesteld. En met deze data kan de financieel adviseur zijn werk doen in dienst van de consument. Uiteraard wel rekening houdend met privacy wetgeving en klantbelang. En ervan uitgaande dat aanbieders geen hekken om de klantdata gaan zetten om de klant bij hen, tegen zijn belang in, in oude producten te houden. Noot voor de redactie, niet voor publicatie: Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Dick Kortekaas, telefoon 088-828 22 92. Over Geldshop, De intermediair voor verantwoord lenen! Geldshop is de grootste onafhankelijke intermediair in consumptief krediet in Nederland met meer dan 1 miljard saldo aan uitstaande leningen. Geldshop wil maatschappelijk relevant zijn voor klanten bij het verantwoord bieden van tijdelijke financiële ruimte om levensdoelen dichterbij te brengen. Maar ook een relatie met ze aan te gaan door niet alleen te adviseren en bemiddelen voor hun lening, maar ook door hen nazorg te bieden na het sluiten van de lening. Het motto van Geldshop is Leef met je hart, leen met verstand. 4