de PARTNER benadering Versterking van democratische cliëntenparticipatie en collectieve actie van cliënten in zorginstellingen VU medisch centrum, afdeling Metamedica: Anke Heijsman, MSc drs. Saskia Duijs dr. Vivianne Baur prof. dr. Tineke Abma Correspondentie s.duijs@vumc.nl
Inhoud Wat is de PARTNER benadering? Hoe verloopt het in de praktijk? Wat neem je mee voor je eigen praktijk?
Aanleiding
PARTNER benadering 1. Bewoners benoemen een onderwerp dat hen raakt 2. Zij maken samen een plan om dit te verbeteren 3. Professionals spreken onderling ook over dit onderwerp 4. Bewoners en professionals stellen samen een actieplan op
PARTNER benadering Participation Action Relational Trust Negotiation Empowerment Responsiveness
Proces Voorbereiding Creëren draagvlak Homogene groepen Actiegroep van cliënten Rechtstreeks betrokkenen Dialoog In heterogene groepen cliënten en professionals Actie in de praktijk Evaluatie door alle betrokkenen Actiegroep cliënten Voorbereiding Direct betrokkenen Dialoog tussen cliënten en professionals Gezamenlijke verbeteracties + reflectie
Kern PARTNER benadering Aandacht voor leefwereldissues, ruimte voor mensen Collectieve actie Relationeel empowerment Krachtbenadering Dialoog onderling en met anderen Begeleiding door facilitators
Kracht van onderliggende waarden
Ontwikkeling PARTNER benadering in en met de praktijk Maastricht: verpleeg- en verzorgingshuizen (Mosae zorggroep) Heerlen: verpleeghuis Sevagram Amsterdam (i.s.m. SIGRA): verpleeghuis De Die; verzorgingshuis Amsteldijk; maatschappelijke opvang De Veste; DAC Buitenveldert voor jongeren met lichamelijke beperking Amsterdam: revalidatiecentrum Reade Driebergen: verpleeghuis ISZ De Brug Loosdrecht: verpleeghuis Inovum, mantelzorgers pg cliënten Nijmegen: kleinschalig wonen pg ZZG Zorggroep Groesbeek: verstandelijk gehandicapten Pluryn Vught: verpleeg- en verzorgingshuis Huize Elisabeth Tilburg: verpleeg- en verzorgingshuis De Wever Rotterdam: verpleeghuis Akropolis & zorgcentrum De Leeuwenhoek, Humanitas Nijmegen en Veenendaal: beschermd wonen (GGZ) RIBW Nijmegen en Rivierenland & Kwintes
De Smaakmakers relationeel empowerment Samen staan bewoners sterk Ik dacht dat ik de enige was! Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Niet zonder mijn toestemming mijn sleutel gebruiken Spiongat Opstakels in huis en op de gang. Zeer gevaarlijk Receptie Niet te veel van drinken want dat levert gevaar op Kaarsen op de kamer Alarm: ook in de tuin! Afblijven!! Dit is van mij!! Klop klop. Ik ben het! Zr. Annie Van de goede zorgen krijg ik een warm en veilig gevoel
Small things matter Thema s die belangrijk zijn voor bewoners/cliënten? Sense of community Onderling contact tussen cliënten Je thuis voelen Onafhankelijkheid Behouden van hobby s en leefstijl Contact tussen cliënten/bewoners en zorgverleners Geïnformeerd worden Veiligheid Eten Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
ik ben bang dat ik val verhaal van een revalidant Op de een of andere manier hang ik half uit bed. Ik ben doodsbang om te vallen. Ik bel en er komt niemand. Help me nou, straks breek ik nog iets en kan ik nog minder, ben ik nog verder van huis en zijn alle vorderingen die ik met veel moeite maakte, weer teniet gedaan. Help me nou, elke seconde telt. Al hangende bedenk ik de ergste scenario s. Ik weet uit ervaring dat een ongeluk in een klein hoekje zit en voel me vreselijk kwetsbaar en afhankelijk. Ik word met mijn neus op de feiten gedrukt en word boos. Waarom komt er nou niemand, ik belde toch. Zelfs hier, waar altijd iemand in de buurt is en ik kan bellen, voel ik me niet veilig! Hoe moet dat dan als ik thuis ben? Ik ben bang! Kortom, in situaties dat je iemand nodig hebt en niet weet wanneer je hulp krijgt, gaan je gevoelens met je aan de haal. Het gevoel erachter wordt erger dan de situatie op zich. Voor de verpleging is een bel of bedden verschonen iets van alledag. Voor ons niet. Voor ons is het elke keer weer een confrontatie met onze beperkingen en afhankelijkheid en daardoor frustrerend. Wat we willen, is even contact kunnen hebben om uit te leggen wat aan de hand is zodat er echt snel iemand komt in noodsituaties. Wij zijn niet alleen afhankelijk naar ook nog erg kwetsbaar hier, realiseren jullie je hoe dat voelt? Ik heb hulp nodig. Wist ik maar dat men mij gehoord heeft en wanneer er hulp komt. Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Dialoog In gesprek met elkaar Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Theater in de Akropolis Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Resultaten Gezamenlijke acties (praktijkverbeteringen): Burenfeestjes, openen van keuken op locatie, gallerijfeestjes, organisatie gezamenlijke uitjes, mededelingenbord in huiskamer, (her-)introductie naamkaartjes, foto s van medewerkers, welkom van nieuwe bewoners door andere bewoners, samen koken, maandelijkse bijeenkomst met manager, etc Empowerment van bewoners/ cliënten Voorheen had ik niet zo n durf. Nu heb ik echt durf. (cliënt 19 jaar) Verhoogd bewustzijn bij professionals belang van ervaringskennis cliënten voor vernieuwingen Ik realiseer me door het PARTNER-project dat het belangrijk is om de cliënten te betrekken bij besluitvorming. Niet pas op het einde van het proces, als de beslissing al bijna genomen is. Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Ervaringen met PARTNER benadering Wat was belangrijk in proces tot nu toe? Facilitator cruciaal (meervoudige partijdigheid) Onderliggende waarden Draagvlak in de organisatie Aandacht perspectief medewerker Aandacht voor wat leeft, speelt Aandacht voor verankering in de organisatie Tijd, Fasering Voeding voor cliëntenraad Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Interactief in groepjes Cliëntenparticipatie betekent voor mij...? Hoe krijgt de zeggenschap en medezeggenschap op dit moment vorm in mijn organisatie? De grootste uitdaging voor mij op dit moment is? Wat kun je uit de PARTNER benadering gebruiken om de ideale situatie te bereiken? Bijeenkomsten actiegroep Bijeenkomst professionals Dialoog cliënten en professionals Gezamenlijke actie + reflectie
Informatie & contact Baur, V. (2012). Participation & Partnership. Developing the influence of older people in residential care homes (proefschrift). s Hertogenbosch: Uitgeverij BOXPress. Baur, V., & Abma, T. (2013). Participatie met de P van Partnerschap: empowerment in ouderenzorginstellingen. In: C. Dedding, & M. Slager (Red.), De rafels van participatie in de gezondheidszorg. Van participerende patiënt naar participerende omgeving (pp.74-86). Utrecht: Uitgeverij Boom Lemma. Baur, V., & Abma, T. Participatie en partnerschap van bewoners en professionals in intramurale voorzieningen voor ouderen. Verschijnt in: Geron, maart 2015. Prof. dr. Tineke A. Abma, VUmc / Metamedica, EMGO, Amsterdam Leerstoel: Participatie & Diversiteit http://www.emgo.nl/team/1279/tinekeabma/personal-information/ Saskia Duijs s.duijs@vumc.nl Anke Heijsman a.heijsman@vumc.nl