columbus brengt het beste uit twee werelden samen lesbrief HAVO/V leerjaa WO r3 Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika
columbus Inleiding Deze zomer vindt het WK voetbal plaats in Zuid-Afrika. Allerlei landen strijden dan om de cup. Het is niet de eerste keer dat vreemde landen komen strijden in Zuid-Afrika. Zo vochten in 1899 de Britten tegen de Afrikaners, blanke boeren die nog afstamden van Nederlandse kolonisten uit de 17de en 18de eeuw. De boeren wilden hun eigen vrijstaten, terwijl de Britten het rijke land wilde toevoegen aan hun rijk. De strijd werd de Tweede Boerenoorlog genoemd. De Tweede Boerenoorlog is onderdeel van het imperialisme rond de eeuwwisseling. De Britten wilden hun enorme Britse rijk nog verder uitbreiden met hun sterke legers. De Boeren waren echter niet kansloos. De Eerste Boerenoorlog (1880-1881) was namelijk gewonnen door de Afrikaners! Ze gebruikten guerrillatactieken om het sterke Engelse leger te verslaan. In mei 1902 gaven de laatste Afrikaners zich over. De Vrede van Vereeniging werd getekend. Veel vechtende boeren en Britse soldaten kwamen om het leven, maar ook veel onschuldige mensen. Zuid-Afrika werd opgenomen in het grote Britse rijk, maar kreeg al snel zelfbestuur. Ongeveer zestig jaar later werd het land echt onafhankelijk. Ook de Tweede Boerenoorlog begon goed voor de Afrikaners. Er werden daarom versterkingen gestuurd vanuit Groot- Brittannië. De oorlog zou nog tot 1902 duren, waarbij een aantal bloederige veldslagen plaats vonden. De Britten vernielden boerderijen, namen voedsel in beslag en stopten Boeren en hun families in concentratiekampen. Veel Nederlanders kozen de kant van de Afrikaners. Ze vonden het geweldig dat hun nazaten het opnamen tegen de machtige Britten, die traditioneel als vijand werden gezien in Nederland. Er was zelfs een groot aantal Nederlanders dat als vrijwilliger vocht in het Boerenleger. Onafhankelijk Zuid-Afrika kende apartheid tot 1990. In 1994 werden er voor het eerst vrij, niet-raciale verkiezingen gehouden. Toen werd Nelson Mandela gekozen tot eerste zwarte president van het land. Foto: Markus Zeffler / Hollandse Hoogte
Vragen Tijdsbesteding: 1 uur Je kunt deze opdrachten in je eentje doen, maar ook in tweetallen. Vraag aan de docent wat de bedoeling is. 1 Wat deden de Britten om de Boeren te verslaan tijdens de Tweede Boerenoorlog? Geef drie antwoorden. 2 Gebruik de website http://geschiedenis. vpro.nl/artikelen/37508489/ voor het beantwoorden van deze vraag. a Bekijk de film Boers bringing in British soldiers (klik in de rechterkolom). Je ziet hier hoe Boeren een aantal Britse soldaten gevangen hebben genomen. Leg uit waarom de Britten niet hadden verwacht dat zoiets ooit zou gebeuren. b Lees de tekst op de website. Vanaf welk moment gingen de Britten winnen? 3 a b c d Welke twee boerenvrijstaten waren er eind 19e eeuw in het huidige Zuid-Afrikaanse gebied? Zoek op internet op wat uitlanders zijn. Waarom trokken de uitlanders naar de boerenvrijstaten? Welke rol speelden uitlanders in het ontstaan van de Tweede Boerenoorlog? A De uitlanders wilden een eigen vrijstaat oprichten. B De uitlanders pleegden aanslagen op de Boeren. C De uitlanders wilden stemrecht hebben. D De uitlanders vroegen de Engelsen om de vrijstaten te veroveren. 4 Onderstaande tekst zit vol met gaten. Gebruik de volgende woorden om de tekst weer kloppend te maken. president geldbedrag politieke rechten Britse rijk Apartheid vrijstaten - zelfbestuur De Afrikaners konden de Tweede Boerenoorlog niet winnen. Er kwam een einde aan de (1) van de Zuid-Afrikaanse boeren. Het gebied werd toegevoegd aan het grote (2). Hoewel de Afrikaners verloren hadden, werden er wel een aantal afspraken gemaakt door de Engelsen. Zo kregen de boeren een (3) omdat hun land nu aan de Engelsen toebehoorde. Ook werd belooft dat Zuid-Afrika in de toekomst (4) zou krijgen. Een laatste afspraak had grote gevolgen voor de toekomst van het Afrikaanse land. De (5) van niet-blanken hoefde pas na de onafhankelijkheid geregeld te worden. Toen Zuid-Afrika in 1960 onafhankelijk werd, werd de zwarte bevolking erg achtergesteld. Deze periode van (6) duurde tot en met 1990. Toen werd Nelson Mandela de eerste zwarte (7) van Zuid-Afrika.
Vragen 5 a b c Niet alleen Engeland, maar ook de andere Europese landen hadden koloniën in Afrika. Je ziet hieronder een kaart van Afrika aan het eind van de 19e eeuw. Geef de koloniën van de Europese landen een eigen kleur. Groot-Brittannië: groen Frankrijk: blauw Duitsland: geel Hoe weet je welke koloniën bij welk Europees land horen? Zoek het op het internet op, bijvoorbeeld hier: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/ commons/thumb/9/99/colonialafrica_1914. png/300px-colonialafrica_1914.png Zoek op wat het woord imperialisme betekent. Schrijf dit op. Is er in Afrika sprake van imperialisme? Leg je antwoord uit met behulp van de kaart die je bij vraag a hebt gemaakt. 6 Zet onderstaande gebeurtenissen in de juiste volgorde. A Stichting Unie van Zuid-Afrika. B De Nationale Partij wordt de grootste partij van de Zuid-Afrika. C De Land Act verdeelt het grondgebied tussen de blanken en de zwarten. D Apartheid wordt ingevoerd in Zuid-Afrika E De Unie van Zuid-Afrika is bondgenoot van Engeland tijdens de Tweede Wereldoorlog, hoewel de Nationale Partij liever de kant van Nazi-Duitsland kiest. F De Republiek van Zuid-Afrika wordt opgericht. 7 In 2010 wordt het WK voetbal in Zuid-Afrika georganiseerd. Zoek op waarom dit een unieke gebeurtenis is.
Taak Tijdsbesteding: 1 uur De Tweede Boerenoorlog is erg belangrijk om de geschiedenis van Zuid-Afrika te begrijpen. Maar op welke plekken speelde deze oorlog zich nu echt af? Dat ga je onderzoeken in deze taak. Je presenteert je onderzoek met een mooie kaart! Opdracht: Je gaat een kaart maken met gedetailleerde informatie over de Tweede Boerenoorlog. Stappenplan: a Van de docent krijg je een kaart van Zuid- Afrika aan het eind van de 19e eeuw. Je ziet zeven plaatsnamen staan. b Zoek op internet voor elke plaats op de kaart op welke rol die speelde tijdens de Tweede Boerenoorlog. Welke informatie moet je vinden? - Wat gebeurde daar? - Wanneer gebeurde het daar? - Wie won er? - Wat je verder nog kunt vinden over deze plaats. c Knip voor elke plaats een stuk papier uit, waar je de informatie netjes op schrijft. Dit zijn de informatieblokken. d Plak de kaart van Zuid-Afrika op een vel A3. Plak de informatieblokken eromheen. e Zorg dat je met behulp van een lijn de plaatsnaam met het juiste informatieblok verbindt. f Geef je infokaart een titel en zet je naam en klas rechts onderin. g Je mag zo creatief zijn als je wilt, als de poster er maar verzorgd uit ziet. Gebruik gekleurd papier, zorg voor mooie versieringen en maak de kaart zo mooi als je wilt. Let op, je moet wel binnen de tijd klaar zijn! h Presenteer je infokaart aan de klas.