Vertaalde Werken/ Translated Works: Barbara Visser 1990 2006 Museum De Paviljoens Verwerkin gsopdracht Modernisme Voort gezet onderwi js CKV 1 Transformatie Huis II 2006 Tekst, computeranimatie Transformatiehuis I en II In haar nieuwste werk Transformatiehuis II (2006) gaat Barbara Visser te werk als architect. Aanleiding hiervoor was de ontwerpprijsvraag House for Sale van het Bureau BEYOND. Acht bekende kunstenaars werden uitgenodigd om een ontwerp te maken voor een huis in Leidsche Rijn, een Vinex-locatie vlakbij Utrecht. Samen met Olivier Campagne, een architect die zich heeft gespecialiseerd in computeranimaties, heeft Barbara een ontwerp gemaakt voor een huis op een vrije kavel van 700 vierkante meter. Het Transformatiehuis II is een huis dat door het aanbouwen of afbreken van ruimtelijke modules aangepast kan worden aan veranderingen in het persoonlijke en professionele leven van de bewoner(s). Denk aan veranderingen als samenwonen, kinderen krijgen, scheiden, nieuwe partner, werken aan huis. In plaats van steeds te verhuizen, kan je huis een stabiele basis in je leven vormen van waaruit je reist en allerlei dingen binnen en buiten de stad onderneemt. Transformatiehuis II is een animatiefilm die oogt als een soort sprookje. De film toont een virtueel huis dat zich aanpast aan de bewoners. Voor het ontwerp van Transformatiehuis heeft Barbara zich laten inspireren door het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht.
Modernisme Gerrit Rietveld Rietveld-Schröderhuis Aan het begin van de 20 e eeuw brak men in de beeldende kunst en vormgeving met het verleden; er werd gezocht naar een stijl die uitdrukking zou geven aan de nieuwe, moderne tijd. Steeds meer kunstenaars dingen gebruik maken van nieuwe materialen zoals beton en staal en nieuwe technieken, zoals het gebruik van machines in plaats van handwerk. In Nederland ontstond rond 1917 De Stijl, een collectief bestaande uit kunstenaars en architecten waaronder Piet Mondriaan, Theo van Doesburg, Bart van der Leck, Gerrit Rietveld en J.J.P. Oud. Deze mensen waren van mening dat een nieuwe stijl in de kunst moest leiden tot een nieuwe levensstijl; kunst als gids, als pionier op zoek naar een lichtere toekomst. Om deze ideeën vorm te geven, gebruikten zij primaire kleuren, zwart, wit en grijs en horizontale en verticale lijnen (pas in een later stadium werd ook de diagonaal gebruikt). Met hun ideeën, nieuwe vormen en kleuren wilden zij bijdragen aan een betere wereld, waarin iedereen gelijk is. Voor iedereen een betaalbare woning, licht, ruim, zonnig en functioneel. De meubelmaker / architect Gerrit Rietveld heeft samen met zijn opdrachtgever Truus Schröder conform de ideeën van De Stijl in Utrecht een (wereldberoemd) huis ontworpen, het zogenaamde Rietveld-Schröderhuis. Dit witte huis met veel glas is ruim en licht en kan door de bewoner(s), met behulp van schuifwanden, veranderd worden afhankelijk van het gebruik, de lichtinval en je stemming. Rietveld zag niets in het pure functionalisme, omdat de functie van een gebouw wordt afgeleid van de menselijke behoeften en die zijn sterk veranderlijk. Barbara Visser Ping-pong for the people 2001 beton Barbara Visser Berlin Chair Loveseat 2001 Hout, acrylverf 2
Gerrit Rietveld Stoelen Gerrit Rietveld is niet alleen bekend geworden door het Rietveld- Schröderhuis. Vanuit zijn idealistische en functionalistische, maar ook esthetische ideeën heeft Gerrit Rietveld ook veel meubels ontworpen. Misschien wel het meest bekend is de Rood-blauwe stoel, maar hij is ook de ontwerper van de Berlijnse stoel (1923) en het Zigzagje (vanaf 1922 23). Stoelen die misschien niet heel lekker zitten, maar dat hoeft volgens Rietveld ook niet, omdat zitten een werkwoord is en dus iets actiefs is! Deze stoelen van Rietveld zijn iconen geworden in de kunstwereld. Ze worden in vele kunstboeken afgebeeld en zijn van grote invloed geweest op de vormgeving in deze tijd. In reactie hierop heeft Barbara Visser twee varianten op deze meubels ontworpen. De stoelen Ping-pong for the People en de Berlin Chair Loveseat zijn op de tentoonstelling te zien door een kijkvenstertje. Barbara Visser: Twee pro jecties 2005 Barbara Visser is gefascineerd door vormgeving en de invloed daarvan op het leven van mensen. Deze installatie van video-en diaprojecties is een portret van de 90-jarige grootmoeder van de kunstenaar. De vrouw vertelt over de inrichting van haar huis; een huis vol modernistische meubels die zij ruim vijftig jaar geleden aanschafte en die zij nog steeds mooi vindt. De vrouw roemt de schoonheid, functionaliteit en kwaliteit van de meubels, maar rept met geen woord over de achterliggende, sociologische idealen van ontwerpers zoals Gerrit Rietveld. Dit verwondert Barbara, omdat zij er altijd vanuit is gegaan dat haar grootmoeder deze spullen ook heeft aangeschaft op basis van haar idealen. Het interview levert Barbara een nieuw beeld van haar grootmoederop. Twee pro jecties 2005 Video, dia 30
Op dracht 1 Zitten Barbara heeft 2 stoelen van Rietveld de Zig-zag stoel (vanaf 1922 23), en de Berlijnstoel (1923), als voorbeeld genomen voor haar eigen werk, namelijk Ping-pong for the People en de Berlin Chair Loveseat. Vergelijk de stoelen van Gerrit Rietveld en van Barbara Visser, kijk hiervoor op: (www.rietveldschroderhuis.nl) (http://www.opm.ctw.utwente.nl/staff/d._lutters/onderwijs/stijlgeschiedenis/de%20stijl/de%20stijl.htm) Op welke punten heeft Barbara de stoelen van Rietveld aangepast? Waarom denk je dat Barbara de ontwerpen van Rietveld heeft aangepast? Wat vind jij van de wijze waarop Barbara deze stoelen heeft aangepast? Wat vind jij belangrijk aan een stoel? Waar moet een stoel voor jou aan voldoen?
Opdracht 2 Ver(ander)huizen a. Vergelijk het Transformatiehuis II van Barbara Visser met het Rietveld-Schröderhuis van Gerrit Rietveld. (www.rietveldschroderhuis.nl) Noem 2 overeenkomsten Noem 2 verschillen b. Wordt het huis waar jij en je huisgenoten wonen ook aangepast aan ontwikkelingen / veranderingen in jullie persoonlijke en professionele leven? Zo ja, noem een voorbeeld. Geef aan wat er is gebeurd. Wat was de reden hiervoor? c. Zijn jullie wel eens verhuisd? Zo ja, wat was hier de reden voor? 5
d. Geef jij de voorkeur aan verhuizen of je huidige huis aanpassen aan een nieuwe situatie? Leg uit. Opdracht 3 Ideaal Wonen In de installatie Twee projecties is Barbara in gesprek met haar oma over de meubels die zij heeft gekozen, omdat zij ze mooi en functioneel vindt. Opvallend is dat haar grootmoeder niet ingaat op het idealisme dat ten grondslag ligt aan het ontwerp van deze meubels. Ga voor deze opdracht op zoek naar een persoon, die je ter plekke interviewt over de inrichting van zijn / haar huis. Kies bijvoorbeeld voor iemand van een andere generatie of met een andere culturele achtergrond. Waarom heeft deze persoon zijn / haar huis zo ingericht? Is er een speciale reden voor? Zijn deze meubels aangeschaft vanwege een bepaald ideaal, wereldbeeld of idee, of zijn er andere redenen? Hoe komt de persoon aan de spullen? Komt de inrichting en het interview overeen met het beeld dat jij van deze persoon hebt? Maak net als Barbara foto s van de meubels en de inrichting van het huis. Maak een boekje, een verslag, een website of een andere presentatie waarin je het interview, de foto s en jouw eigen analyse van het interieur combineert. 2006 Dit lesmateriaal is ontwikkeld door de Afdeling Educatie van Museum De Paviljoens 6