jaarverslag 2012 ISVAG jaarverslag De installatie in topconditie Emissies ver beneden de norm ISWA congres in Antwerpen
ISVAG 2015 in cijfers Een werkgebied met meer dan 1 miljoen inwoners in de brede regio Antwerpen ISWA congres 3 dagen, 1260 deelnemers uit 90 landen, meer dan 200 sprekers 47 sessies 68 opleidingen voor de medewerkers, vooral in veiligheid en preventie 88.817.170 KWh elektriciteit geproduceerd, stroomvoorziening voor 25.000 gezinnen
3.819 bezoekers, waarvan 85% scholieren Tweede jaar op rij geen arbeidsongeval De oven van ISVAG haalde een record beschikbaarheid van 96,3% Alle vennoten samen haalden bij hun inwoners ongeveer 179.490 ton niet-recycleerbaar huishoudelijk restafval en brandbaar grof vuil op, waarvan 140.902 ton verwerkt door ISVAG Inhoud Voorwoord van de Voorzitter 04 ISVAG in een oogopslag 06 Samenstelling RvB en Directiecomité 07 Wat doen we? 08 Focus op het team 10 Maatschappelijk engagement 13 Onze stakeholders 14 ISWA 2015 @ Antwerpen 16 Emissies ver beneden de norm 19 Bezoekers @ ISVAG 20 De installatie in topconditie 22
04 Voorwoord van de Voorzitter door Philip Heylen Het doet me plezier om te kunnen vaststellen dat ISVAG het afgelopen jaar opnieuw een steentje heeft kunnen verleggen in de rivier 365 dagen lang, 24 uur op 24, hebben onze werknemers ervoor gezorgd dat het huishoudelijk restafval van ons allemaal op een professionele manier werd omgezet in duurzame elektriciteit en dat herbruikbare grondstoffen, zoals metaal en bodemas, maximaal werden gerecupereerd. Tegelijk was 2015 het jaar waarin we ongeziene internationale belangstelling kregen. Bijna 1300 deelnemers uit meer dan 90 landen waren te gast in Antwerpen voor het Wereldcongres van de International Solid Waste Association. Vlaanderen kreeg tijdens deze driedaagse conferentie niets dan lof voor het beleid en de behaalde resultaten op vlak van preventie, recyclage en duurzame eindverwerking van ons huishoudelijk restafval. UNEP, het milieudepartement van de Verenigde Naties stelde tijdens het congres een rapport voor waarin ons beleid als best practice werd gepresenteerd. Het was dan ook een hele eer dat UNEP me in de weken na het congres persoonlijk uitnodigde om een speciale missie naar Libanon te begeleiden. Het land zit sinds maanden in een schrijnende afvalcrisis die een bedreiging vormt voor de volksgezondheid. Samen met de directeur van OVAM mocht ik er meewerken aan de ontwikkeling van een degelijk afvalplan, waarmee het land uit deze impasse moet geraken. Graag wil ik ook alvast een tipje van de sluier lichten over twee projecten die in de komende maanden gerealiseerd zullen worden. Het eerste betreft de bouw van een miniwarmtenet voor het bedrijventerrein Terbekehof. Vandaag produceert ISVAG met de vrijgekomen energie elektriciteit voor meer dan 25.000 gezinnen. Met de restwarmte van onze installatie willen we ook een aantal bedrijven in de buurt van warmte voorzien, waardoor een pak fossiele brandstoffen kunnen worden bespaard en bijhorende emissies worden vermeden. Daarnaast gaat ISVAG samenwerken met WaterstofNet in het kader van een Europees Interreg-project. Het betreft de ontwikkeling en bouw van een uniek waterstoftankstation, waar uit onze groene elektriciteit, waterstof geproduceerd zal worden. Wanneer in de toekomst steeds meer bussen, vrachtwagens en auto s op deze emissievrije brandstof zullen rijden, kunnen we ook hier ons steentje bijdragen om de impact van het verkeer op ons leefmilieu een stukje te verminderen. Philip Heylen
365 dagen lang, 24 uur op 24, hebben onze werknemers ervoor gezorgd dat huishoudelijk restafval van ons allemaal op een professionele manier werd omgezet in duurzame elektriciteit en dat herbruikbare grondstoffen maximaal werden gerecupereerd. philip heylen
06 ISVAG in een oogopslag Het was Napoleon die meer dan 200 jaar geleden de steden en gemeenten opdroeg om het afval van hun inwoners in te zamelen. Pas in de jaren 70 kwam er een Europese richtlijn die de afvalhiërarchie voorschreef: afval voorkomen, recycleren en nuttig toepassen (ook als energiebron) en pas dan verwerken. Storten geldt als allerlaatste optie. Vlaanderen voerde de Europese richtlijn uit met het Afvaldecreet van 1981. Het afvalbeleid is intussen geëvolueerd naar een materialenbeleid. Het zijn de gemeenten die voor het afval van hun inwoners de wetgeving in de praktijk hebben omgezet. Met succes: het Vlaamse afval- en materialenbeleid geldt als voorbeeld voor de rest van Europa. Omwille van de schaalgrootte, gebeurt de concrete uitwerking veelal via intergemeentelijke samenwerking. Antwerpen 48,22% IGEAN 43,84% Mortsel 2,71% Puurs 1,70% Boom 1,63% Niel 0,91% Hemiksem 0,99% Zo hebben Antwerpen, Mortsel, Boom, Puurs, Niel en Hemiksem op 17 januari 1975 de intercommunale ISVAG opgericht. In 2005 trad de intergemeentelijke vereniging IGEAN toe als aandeelhouder. In 2015 vierde ISVAG dus haar veertigste verjaardag en de tiende verjaardag van de toetreding van IGEAN. Zoals elke intercommunale wordt ook ISVAG bestuurd door een Directiecomité, een Raad van Bestuur en een Algemene Vergadering met afgevaardigden van de participerende steden en gemeenten.
Samenstelling Raad van Bestuur 2015 Philip Heylen Kristof Bossuyt Jeroen Baert Dirk Rochtus Alexander Tanguy Gilbert Verstraelen Ann Vylders François Boddaert Davina De Herdt Kris Van Hoeck Maarten De Bock Alex Goethals Dirk Vermant Gerald Van Acker Walter Duré Peter Hoefman Tom Bridts Sven Cools Jan Verbert voorzitter 1ste ondervoorzitter 2de ondervoorzitter lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur lid Raad van Bestuur waarnemer waarnemer waarnemer waarnemer secretaris Samenstelling Directiecomite in 2015 Voorzitter Philip Heylen Antwerpen 1e Ondervoorzitter Kristof Bossuyt Antwerpen 2e Ondervoorzitter Jeroen Baert IGEAN Directeur Kristel Moulaert Secretaris Jan Verbert
08 Wat doen we? exploitatie en aanvoer Aangevoerd en verwerkt op Isvag 2015 (in ton) Huishoudelijk restafval Brandbaar grofvuil ANTWERPEN 58.543,28 16.467,62 BOOM 2.078,96 643,84 HEMIKSEM 1.344,34 337,50 MORTSEL 3.323,22 345,60 NIEL 1.070,98 31,12 PUURS 2.311,76 226,56 IGEAN 44.428,70 9.748,42 TOTAAL 113.101,24 27.800,66 OPGETELD TOTAAL 140.901,90
09 De beschikbaarheid van de ISVAG installatie lag overigens in 2015 op 96,3%, het hoogste percentage ooit. ISVAG staat in voor de verwerking van het niet-recycleerbaar, huishoudelijk restafval van iets meer dan 1 miljoen inwoners. Dit is de fractie die overblijft nadat alles wat herbruikbaar of recycleerbaar is zoals papier, PMD, glas of GFT apart werd ingezameld. Vlamingen zijn overigens intussen expert in het afval sorteren. Maar liefst 73% van al het geproduceerde huishoudelijke afval in Vlaanderen wordt hergebruikt of gerecycleerd, niemand doet beter. De verwerking bij ISVAG gebeurt in een roosteroven. Dit is ecologisch en economisch de meest geschikte manier voor de verwerking van restafval, ook wel best beschikbare techniek of kortweg BBT genoemd. Dit gebeurt binnen een strikt kader van wetgeving, voorwaarden en vergunningen. Met haar verwerking produceert ISVAG elektriciteit voor meer dan 25.000 gezinnen. We onderzoeken momenteel ook hoe we in de toekomst restwarmte kunnen leveren aan een warmtenet in de buurt. Op die manier kunnen we heel wat emissies die bij conventionele warmteproductie vrijkomen, vermijden. Al onze vennoten samen haalden vorig jaar 179.490 ton afval op bij hun inwoners. Dit is zo n 5,07% minder dan in 2014. De daling is voornamelijk toe te schrijven aan een lagere aanvoer van grofvuil door de stad Antwerpen. Die voerde in 2015 een nieuwe regeling in op de containerparken, waardoor zo n 10.000 ton minder grofvuil werd binnengebracht. Van al het geproduceerde restafval werd 140.901 ton op ISVAG zelf verwerkt (t.o.v. 145.518 ton in 2014). Deze lichte daling is vooral te wijten aan het feit dat de calorische waarde van het afval (= de energie-inhoud) iets is gedaald. De reden hiervoor ligt bij de gedaalde aanvoer van grofvuil, een fractie die normaal gezien een hoge energie-inhoud heeft. Als gevolg hiervan kunnen we minder afval verwerken in onze installatie. De installatie draaide nog steeds op vollast, hetgeen zowel uit economisch als ecologisch standpunt het meest optimaal is. De beschikbaarheid van de ISVAG installatie lag overigens in 2015 op 96,3%, het hoogste percentage ooit. Omdat ook in 2015 meer afval opgehaald werd dan in de ISVAG installatie verwerkt kan worden, werd in het kader van de overeenkomst met IBOGEM een deel van het afval afgevoerd naar de installatie van Indaver in Beveren. Totale aanvoer vennoten 2015 Huishoudelijk restafval Brandbaar grofvuil Verwerkt op ISVAG 113.101,24 27.800,66 Verwerkt op IBOGEM 38.540,24 48,68 TOTAAL 151.641,48 27.849,34 OPGETELD TOTAAL 179.490,82
10 Focus op het team Op 31 december 2015 telde het ISVAG team 52 personeelsleden in vast dienstverband, vier minder dan het jaar daarvoor. In de loop van het jaar deed ISVAG bijkomend een beroep op een aantal tijdelijke werkkrachten en studenten. Leren leiden In 2015 werd de HR visienota, die in 2014 voor het eerst in gebruik werd genomen, verder uitgewerkt. Het management team zette de eerste stappen in de ontwikkeling van een eigen bedrijfscultuur met een bijhorende stijl van leidinggeven. De groep van de ploegleiders werkte een intens traject af rond samenwerking en teamgeest. Dit zal worden verdergezet in 2016 en uitgebreid worden naar de hoofdoperatoren. Bij nieuwe aanwervingen wordt overigens sterk de klemtoon gelegd op leidinggevende capaciteiten en de 1ste operatoren volgen een individueel coachingstraject ter ontwikkeling van leidinggevende vaardigheden. Het waarderingsdocument voor personeelsleden, dat in 2014 werd aangepast, vormde in 2015 voor het eerst de basis voor de evaluatiegesprekken. Hoofdoperatoren en ploegleiders nemen nu ook een actieve rol op in het voeren van deze gesprekken en ze worden hierin begeleid door de HR verantwoordelijke en hun directe leidinggevende. Onderzoek Co-Vibes Om nog beter de vinger aan de pols te kunnen houden, schakelde ISVAG adviesbureau Co-Vibes in om grondig in kaart te brengen hoe het gesteld is met de betrokkenheid van onze medewerkers en hoe zij aankijken tegen onze ISVAGwaarden. Het onderzoek dat aan de hand van vragenlijsten en panelgesprekken verliep, bracht enkele knelpunten aan het licht, maar bevestigde bovenal dat ISVAGmedewerkers in het algemeen vrij tot zeer tevreden zijn over hun job. 80% van de personeelsleden komt graag werken bij ISVAG. Met de resultaten en opmerkingen van het onderzoek gaat ISVAG aan de slag, samen met alle medewerkers. Er worden werkgroepen opgericht rond communicatie en collegiaal fatsoen. Veiligheid en preventie Ook in 2015 werd opnieuw veel belang gehecht aan veiligheid en preventie. Er werden 68 opleidingen georganiseerd, onder meer over brandbestrijding, zware blusmiddelen, algemene veiligheidsinformatie voor medewerkers en over risico s voor shift- en nachtwerk. De 2 geplande stilstanden voor het noodzakelijke onderhoud werden op een professionele manier begeleid. Omdat op onze werkvloer absoluut geen plaats is voor alcohol, hebben we bij de onderhoudsstop van september de controles op basis van steekproeven vervangen voor een systematische alcoholcontrole voor alle binnenkomende werknemers (zowel ISVAG al de externe
11 leveranciers). Iedereen werd vooraf op de hoogte gebracht van deze controles. In totaal werden er 948 controles uitgevoerd in 2015, waarvan er jammer genoeg enkele positief waren. Wie een positieve ademtest aflegde, werd meteen de toegang tot het bedrijf ontzegd. ISVAG werkt actief samen met collega s preventieadviseurs van andere verwerkingsinstallaties, verenigd in Belgian Waste-to-Energy (BW2E). Dit is een platform dat de Vlaamse, Waalse en Brusselse eigenaars van afvalenergieinstallaties voor huishoudelijk en gelijkgesteld bedrijfsafval samenbrengt. Deze samenwerking resulteerde in de productie van een veiligheidsinformatie-film die in alle verbrandingsovens voor opleidingsdoeleinden kan worden gebruikt vanaf 2016. Enkele jaren geleden, in 2013, werd het veiligheidsbeleid van ISVAG aan een grondige screening onderworpen. In dit kader zag het project Veiligheidsambassadeurs het daglicht, waarbij een veiligheidscharter werd opgesteld dat door alle medewerkers werd ondertekend en moest resulteren in een gedragswijziging. Per afdeling werden veiligheidsambassadeurs aangesteld die waken over de preventie- en beschermingsmiddelen om zo de kans op ongevallen zo klein mogelijk te maken. Dit project werd in 2013 nog bekroond met een nominatie voor de Ethias Veiligheidsaward. Dat dit beleid vruchten afwerpt, blijkt uit het feit dat ISVAG in 2015 voor het tweede jaar op rij arbeidsongevallenvrij heeft gewerkt. Iedereen bij ISVAG is zich bewust van de gevaren en risico s die het werken in een installatie als de onze met zich mee kan brengen. Sinds we extra inspanningen leveren op vlak van preventie, lééft veiligheid echt onder de werknemers, en dat is een goede zaak. Niet enkel jezelf, maar ook je collega s op gevaarlijke situaties wijzen, is een automatisme geworden op de ISVAG-werkvloer. Twee jaar arbeidsongevallenvrij is een knappe prestatie waar we zeker mee mogen uitpakken! Minder zieken, meer ziektedagen Goed nieuws en minder goed nieuws in 2015. Enerzijds waren ISVAG medewerkers in 2015 minder vaak ziek, waardoor het aantal afwezigheden door ziekte opnieuw iets daalt. Aantal afwezigen 2011 2012 2013 2014 2015 96 87 71 72 69
12 Dit betekent dat de opvolging van zieke personeelsleden een goed resultaat blijft geven. Anderzijds zien we dat het totaal aantal verloren ziektedagen stijgt. Gemiddelde ziekteduur (in dagen) 2011 9,27 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 2012 7,1 Ziekteduur per personeelslid 2011 15,84 2012 12,37 Diegene die ziek waren, bleken dus langdurig ziek te zijn. In 2015 waren 10 medewerkers langer dan een maand afwezig door ziekte. In totaal was het verlies door langdurige afwezigheid meer dan 4 voltijdse equivalenten. 2013 2014 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 10,63 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 15,92 2013 14,29 2014 21,05 Langdurige afwezigheid blijft ook in 2016 een aandachtspunt. 2015 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 16,24 2015 21,02 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 ISVAG medewerkers zijn in het algemeen tevreden over hun job. 80% van de personeelsleden komt graag werken bij ISVAG.
13 Maatschappelijk engagement ISVAG als PARTNER ISVAG wil graag een steentje bijdragen aan maatschappelijke projecten. Daarom zijn we partner van: Bee Yourself Het is vijf voor twaalf voor onze bijen en we kunnen hen helpen door zoveel mogelijk bloemen te planten. Maar samen met de coöperatie Bee Yourself kunnen we nog meer doen. Samen met haar leden geeft Bee Yourself opleidingen en begeleidt ze imkers. Maar het is ook mogelijk om net als ISVAG een heuse bijenkolonie te adopteren. Bee Yourself staat in voor het onderhoud en de verdere opvolging van het bijenvolk. Zo is het mogelijk om samen naar de bijen te kijken, te leren en te genieten. VZW De Steenschuit New Belgica VZW De Steenschuit bouwt een museumreplica van de driemaster Belgica, waarmee Adrien de Gerlache van 1897 tot 1899 op een historische Zuidpoolexpeditie trok. Dit project laat ons belangrijkste Belgisch maritiem erfgoed herleven. Door deze samenwerking van De Steenschuit en de VDAB krijgen 500 langdurig werkzoekenden nieuwe opleidingsen tewerkstellingskansen op de arbeidsmarkt. Daarnaast wil De Steenschuit de geschiedenis van deze grensverleggende expeditie belichten en kennis over dit historisch erfgoed verzamelen. UNITED Playing for Success Playing for Success is een grensverleggend project voor leerlingen van 9 tot 14, die uit de boot van het onderwijs dreigen te vallen door te weinig zelfvertrouwen, een laag zelfbeeld, onvoldoende motivatie, moeilijke thuissituatie, socio-emotionele moeilijkheden,... Vaak worden deze kinderen als onderpresteerders bestempeld. PfS brengt deze leerlingen samen in een sportstadion, waar ze intensief gecoacht worden door een team van leerkrachten, stagiairs, vrijwilligers en mensen uit de plaatselijke sportvereniging. Het project wordt begeleid vanuit de Plantijn Hogeschool Antwerpen, departement orthopedagogie en de Universiteit van Gent, departement onderwijskunde.
14 Onze stakeholders Wie zijn onze belanghebbenden? Interne belanghebbenden EXterne belanghebbenden buren andere intercommunales werknemers leveranciers raad van bestuur ISVAG overheden vennoten grote publiek klanten vakbonden
15 Vennoten Jeroen Baert is burgemeester van Boom en was de afgelopen drie jaar ook ondervoorzitter van de Raad van Bestuur van ISVAG: Zonder intergemeentelijk samenwerkingsverband zouden de individuele gemeenten met een enorm probleem zitten. Hoe zou men vandaag als kleine of middelgrote gemeente in staat zijn om zijn eigen afval nog op een professionele manier te verwerken? Geen enkele gemeente enkele grote steden uitgezonderd is in staat investeringen te doen die toelaten om het afval van zijn inwoners op een milieuverantwoorde manier te verwerken. Indien de samenwerking er niet zou zijn, zou dit tot grote milieuproblemen of een onbetaalbare factuur leiden. Verzorgingsgebied Ik denk dat de inwoners zich intussen zeer goed bewust zijn hoe ze afval kunnen voorkomen en sorteren. Eens het afval gesorteerd is, willen ze er wel zo vlug mogelijk vanaf. Vooral in de zomer word ik wel al eens aangesproken door appartementsbewoners die graag zouden hebben dat het restafval om de week wordt opgehaald, in plaats van om de twee weken. Eens het afval buiten staat, is het probleem immers opgelost. Ik ben ervan overtuigd dat mensen meer en meer beseffen dat ook afval verwerken milieuvriendelijk kan gebeuren en tegelijk waardevolle energie kan opleveren. Bij dit alles is het noodzakelijk dat een afvalverwerkend bedrijf compleet transparant werkt en in dialoog blijft met de bevolking. Weten hoe het er in het bedrijf aan toe gaat en hoe de verwerking verloopt, is voor de buren belangrijk. Niet alleen voor de verre, maar vooral ook voor de dichte buren. Onbekend is onbemind. Uiteindelijk is het bedrijf ook van de mensen, via hun gemeen(te)schap. Wat mij vooral is bijgebleven in de drie jaar als ISVAG ondervoorzitter, is het optimisme dat ik stelselmatig heb zien groeien. Misschien is dat juist gekoppeld aan de wetenschap dat afval geen vuilnis is maar een grondstof die je op alle mogelijke manieren tracht te hergebruiken. Jeroen Baert
16 ISWA 2015 @ Antwerpen Wereldcongres voor de afvalsector looft Vlaams beleid Op 7, 8 en 9 september vond in Antwerpen het Wereldcongres van de International Solid Waste Association (ISWA) plaats. ISWA is de federatie die ijvert voor een duurzaam afvalen materialenbeheer en wereldwijd alle actoren in de sector verenigt, zowel uit de publieke sector, bedrijven, als wetenschappers. Voor het eerst werd het jaarlijkse internationaal congres van ISWA in Vlaanderen georganiseerd en Antwerpen viel de eer te beurt om als gaststad te fungeren. 1260 deelnemers uit meer dan 90 landen waren drie dagen lang te gast in de Stadsschouwburg, die als centrale uitvalsbasis voor het congres fungeerde. Zowel qua aantal deelnemers als aantal deelnemende landen was dit een absoluut record voor ISWA. Meer dan 200 sprekers in 47 sessies presenteerden en debatteerden over de laatste ontwikkelingen op vlak van afval- en materialenbeleid. Daarnaast stonden 14 technische bezoeken op het programma, waaronder ook aan ISVAG. Verscheidene ministers, vice-ministers, voormalige ministers, directeurs van nationale milieuoverheden, parlementsleden, burgemeesters en niet minder dan 15 ambassadeurs woonden de openingsdag bij. Op de eigenlijke openingsceremonie was HKH Prinses Astrid eregast. Het milieudepartement van de Verenigde Naties, UNEP, stelde tijdens
17 het ISWA Wereldcongres in Antwerpen officieel de allereerste GWMO (Global Waste Management Outlook) voor. De GWMO een gezamenlijk initiatief van UNEP en ISWA biedt een unieke stand van zaken van het afvalbeheer in de hele wereld: waar komen we vandaan, wat is de huidige status, en waar ligt volgens de huidige kennis onze toekomst op middellange termijn. Het rapport bevat meteen ook een vergelijkende analyse van de beleidsinstrumenten en duurzame financieringsmodellen voor afvalbeheer. Het Singaporese National Environment Agency (NEA) organiseerde tijdens dit ISWA congres zijn 4e Clean Environment Regulators Roundtable (CERR-4), een rondetafel voor beleidsmensen die op hoog niveau met afvalbeleid bezig zijn. Voor deze primeur voor het eerst vond een CERR niet in Singapore plaats kreeg het NEA de volle medewerking van de OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij). De CERR is een uniek forum bestemd voor gedegen professionals en beleidsmakers in afvalbeheer, waar ervaringen met milieuregulering worden uitgewisseld, uitdagingen voor het beheer van milieuvraagstukken worden besproken en lessen worden geleerd uit de problemen die deelnemende landen ondervinden bij het opleggen van verplichtingen. Maar liefst 21 landen en de OESO namen deel aan de CERR-4. Vlaams beleid als best practice Zowel tijdens de voorstelling van de GWMO, als tijdens de CERR, maar ook tijdens verscheidene presentaties en debatten, bleek eens te meer hoe ver we staan in Vlaanderen qua preventie, selectieve afvalophaling en verwerking. Tegelijk was het confronterend om vast te stellen hoeveel landen momenteel nog geen of een zeer beperkte vorm van gestructureerd afvalbeleid hebben geïmplementeerd, met
18 schrijnende situaties voor de lokale volksgezondheid, maar ook grensoverschrijdende en zelfs internationale negatieve gevolgen voor het leefmilieu en het klimaat. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ISVAG tijdens en na afloop van het congres diverse vragen kreeg uit alle windstreken om onze knowhow te delen. Naar aanleiding van deze vragen heeft ISVAG dan ook besloten om graag zijn kennis ter beschikking te stellen. Hiervoor werd intussen een engagementsverklaring getekend, samen met VVSG, VITO en OVAM. Aansluitend op het wereldcongres, en onder de indruk van de resultaten van het Vlaamse afval- en materialenbeleid, contacteerde UNEP ISVAG-voorzitter Philip Heylen in het kader van de afvalcrisis die momenteel heerst in Libanon. Samen met bovenstaande partners is ISVAG ingegaan op deze vraag en werkte Philip Heylen actief mee aan twee VN-missies in Beiroet. Het staat vast dat een inbreng van Vlaamse kennis en ervaring over afval- en materialenbeheer binnen een circulaire economie niet alleen voor Libanon, maar ook voor tal van andere landen regio s en steden van grote waarde kan zijn. Internationale samenwerking en het nastreven van een verbetering van afval- en materialenbeheer wereldwijd ligt in de lijn van de maatschappelijke doelstellingen van ISVAG en de partners. We verbinden ons er daarom toe om, in het kader van deze en eventuele toekomstige concrete vragen van UNEP, na te gaan in welke mate we samen met andere complementaire partners een actieve rol kunnen spelen bij het verlenen van bijstand aan UNEP en diverse overheden in hun zoektocht naar een oplossing voor concrete afval- en materialenproblemen binnen een regionale en mondiale circulaire economie.
19 Isvag jaarverslag 2012 2015 Emissies ver beneden de norm Dankzij een zeer constante werking en volgehouden inspanningen blijven de emissies, die reeds zeer laag waren, ver beneden de toegelaten normen. ISVAG beschikt over geattesteerde meetcabines, die automatisch en objectief de emissies van de installatie registreren. Afzonderlijke metingen door erkende en onafhankelijke laboratoria vullen deze gegevens aan en controleren ze tezelfdertijd. Nog beter, met minder Het uitstekende resultaat van deze lage emissiewaarden is niet enkel het gevolg van het investeren in de best beschikbare technologie. Het verder optimaliseren van de verschillende rookgaszuiveringsprocessen en de exploitatie in het algemeen, zijn blijvende aandachtspunten. Niet zonder resultaat, zo blijkt. Ook in 2015 noteerden we een aantal opmerkelijke verbeteringen, voornamelijk in het gebruik van grondstoffen: zo verbruikten we vorig jaar per verwerkte ton afval 10% minder proceswater, 30% minder kalk, 65% minder actieve kool en 40% minder ureum. Desondanks slaagden we erin om onze bodemassen, die in 2014 al met 10% gedaald waren, nog verder terug te dringen. De daling in de hoeveelheid vliegassen die na het verbrandingsproces overblijft, is met 58% absoluut indrukwekkend te noemen. Afval = energie Naast wind, zon en zuivere biomassa, levert de energierecuperatie in afvalenergiecentrales een belangrijk en betrouwbaar aandeel hernieuwbare energie. Bij de verbranding van het huishoudelijk restafval in de ISVAG installatie komt warmte vrij. Met die warmte wordt stoom geproduceerd, waarmee de stoomturbine en de hieraan gekoppelde alternator worden aangedreven. In totaal noteerde ISVAG in 2014 een totale bruto jaarproductie elektriciteit van 88.817.170 KWh die aan het net werd geleverd, ruim voldoende voor het stroomverbruik van meer dan 25.000 gezinnen. 2015 2014 2013 Norm Stof (mg/nm³) 1,0 0,7 0,5 10 CO (mg/nm³) 11,8 11,5 9,9 50 HCl (mg/nm³) 0,2 0,1 0,2 10 SO2 (mg/nm³) 0,9 0,2 0,3 50 NO2 (mg/nm³) 106,5 109,7 108,4 200 Totaal koolstof (mg/nm³) 0,3 0,3 0,1 10 Dioxines (ng/nm³ TEQ) 0,0058 0,0064 0,0089 0,100 Meer dan enkel elektriciteit Een aantal afvalenergiecentrales in Vlaanderen produceren niet alleen elektriciteit, maar leveren ook stoom of warmte. Op die manier kan nog meer energie gerecupereerd worden, en dat is nog beter voor het milieu. ISVAG wil ook hier niet achterblijven. In een eerste fase liet ISVAG samen met POM Antwerpen een studie uitvoeren om de haalbaarheid van de bouw van een warmtenet voor het nabijgelegen bedrijventerrein Terbekehof te onderzoeken. Daan Ongkowidjojo van de POM coördineerde het onderzoek: We hebben onderzocht of er voldoende bedrijven in de buurt gevestigd zijn, die de warmte van ISVAG zouden kunnen gebruiken voor hun productieproces, voor de verwarming van hun gebouwen of voor het opwarmen van sanitair water. Onze conclusie was duidelijk. Het potentieel is er, hier ligt duidelijk een opportuniteit voor ISVAG, maar ook voor de bedrijven. Zowel ecologisch als economisch biedt dit project onmiskenbaar voordelen. Al deze bedrijven produceren nu hun eigen warmte met fossiele brandstoffen. Door gebruik te maken van de warmte van ISVAG die anders verloren gaat, kunnen heel wat CO 2 - en andere emissies vermeden worden. Bovendien ligt de efficiëntie een stuk hoger dan bij decentrale gasgestookte ketels en zal de energiefactuur van de afnemers goedkoper worden.
20 Bezoekers @ ISVAG ISVAG als glazen huis In 2015 ontving ISVAG in totaal 3.819 geïnteresseerden. 85% van onze bezoekers zijn scholieren, zowel van middelbare als lagere scholen. We beschouwen het onze maatschappelijke taak om deze leerlingen, maar ook alle andere bezoekers van verenigingen, bedrijven of beleidsmakers, op een open en transparante manier te informeren over onze werking. We willen hen warm maken om nog beter en verantwoorder met grondstoffen, materialen en energie om te springen en op die manier de hoeveelheid geproduceerd restafval nog verder te beperken. Ella Stengler, Managing Director van de Confederation of European Waste-to-Energy Plants (CEWEP): We zijn nu al een aantal keer met belangrijke EU beleidsmensen en geïnteresseerden uit the Brussels bubble te gast geweest bij ISVAG. De feedback die we krijgen van deze bezoekers is steevast zeer enthousiast. De mensen zijn onder de indruk van de efficiënte manier waarop ISVAG het restafval van zijn burgers verwerkt en omzet in kostbare energie. Wendy Van Den Driessche, leerkracht Techniek in de middenschool PiusX in Antwerpen: In het kader van de les techniek komt ook het thema afval en recyclage aan bod. We merken dat onze leerlingen eigenlijk weinig afweten van wat er met hun restafval gebeurt. Ze vinden het evident dat de restafvalzak die buiten wordt gezet, netjes wordt opgehaald, maar staan er niet bij stil wat er nadien mee gebeurt. De combinatie van de video en het bezoek aan de installatie werkt zeer verhelderend. In de video kunnen ze op een aanschouwelijke manier zien wat zich binnen in de installatie afspeelt. Tijdens de rondleiding wordt het bovendien duidelijk hoe de installatie er van dichtbij uitziet. Achteraf wordt het bezoek in de klas verder besproken en we merken dat onze leerlingen echt welgemeend tevreden zijn met wat ze te zien hebben gekregen. Hoog bezoek Naast de bezoekers van scholen, verenigingen en bedrijven, ontvangt ISVAG op gezette tijden ook hoogwaardigheidsbekleders en beleidsmakers uit allerlei geledingen. In 2015 waren dit ondermeer delegaties van de Chinese ambassade in Brussel, beleidsmensen van de Griekse overheid en Minister Annemie Turtelboom. Ook de Antwerpse N-VA fractie, burgemeester Bart De Wever en schepen bevoegd voor leefmilieu Nabilla Ait Daoud, kwamen over de schouder van onze medewerkers meekijken. Bezoekersaantal 2015 Schoolbezoeken 2015 Scholen 3.248 Overheid 111 Bedrijven 179 Socio Culturele Org 281 lager 2.103 middelbaar 1.062 hogeschool 83
21 De bezoekers van ISVAG zijn steeds onder de indruk van de efficiente manier waarop ISVAG het restafval van de burgers verwerkt en omzet in kostbare energie.
22 De installatie in topconditie onderhoud Een beschikbaarheid van 96,3% kunnen we gerust uniek noemen. Om een dergelijk resultaat te halen, is het van het allergrootste belang dat de installatie piekfijn in orde is zodat we niet geconfronteerd worden met onverwachte defecten en bijhorende stilstanden. De onderhoudsafdeling vervult dan ook een belangrijke rol in de werking van ISVAG. Twee keer per jaar zijn er geplande stilstanden. Voor ovenlijn 1 was dit in maart en voor ovenlijn 2 in september 2015. Tijdens de stilstand in maart werd een deel van het IT-netwerk vernieuwd. De werking van het controlesysteem van beide lijnen werd geoptimaliseerd. Tijdens de stilstand van lijn 2 in september zijn er geen noemenswaardige veranderingen aangebracht: alles werd grondig nagekeken en proper gemaakt, onderdelen die slijtage vertoonden, werden vervangen. De werken verliepen zeer vlot en binnen het vooraf bepaalde korte tijdschema. In 2015 noteerden we één incident waarbij beide lijnen noodgedwongen stilgelegd dienden te worden. In de nacht van 31 oktober had Electrabel een probleem met een transformator in de kerncentrale van Doel. Hierdoor trad een zeer korte spanningsval op in het hoogspanningsnet rond Antwerpen. Het veiligheidsmechanisme op de hoogspanningsinstallatie van ISVAG had deze spanningsval gedetecteerd en de noodstopprocedure was hierdoor in werking getreden. Beide ovenlijnen werden op een gecontroleerde manier stilgelegd. Na ongeveer 12 uur kon de installatie opnieuw in dienst genomen worden. Naast de geplande onderhoudsstilstanden werd vorig jaar vooral geïnvesteerd in projecten waarbij het ISVAG team onderhoudstaken volledig in eigen beheer uitvoert,
23 in plaats van een beroep te doen op externe leveranciers. Een mooi voorbeeld hiervan is de volledige aanpassing van de bandmagneet. Die haalt aan het eind van het verwerkingsproces al het metaal uit de bodemassen. Op die manier recupereren we uit de asresten van het restafval jaarlijks minstens 3.000 ton schroot, dat in de staalindustrie tot nieuw ijzer wordt verwerkt. Door de aanpassingen kan het onderhoud van de magneet nu volledig zelf worden uitgevoerd in arbeidsveilige omstandigheden. Omdat ISVAG overweegt om in de toekomst ook restwarmte te leveren aan een warmtenet, werd in 2015 een testproject opgezet om de afvalwaterstromen te optimaliseren. Momenteel is ISVAG nullozer. Dit wil zeggen dat we niets van afvalwater in de riool lozen. Gebruikt water wordt in het verwerkingsproces aangewend en verdampt. Wanneer we in de toekomst warmte uit de installatie gebruiken in een warmtenet, zullen we minder van dit gebruikte water kunnen verdampen. Tijdens dit optimalisatieproject werd dit nauwkeurig bestudeerd en werd tegelijk een geleidbaarheidsmeting op de waterstromen geïnstalleerd. Het meest omvangrijke project van 2015 is zonder twijfel de gloednieuwe controlekamer, die net voor de zomer in gebruik werd genomen. Het resultaat mag gezien worden: meer ruimte, grote videoschermen, betere ergonomie en comfort moeten ervoor zorgen dat onze operatoren hun job nog beter kunnen uitoefenen.
Boomsesteenweg 1000, 2610 Wilrijk Tel.: 03 877 28 55 Fax: 03 887 09 28 Email: info@isvag.be www.isvag.be