Analyse van de markt voor inzameling en verwerking van huishoudelijk afval Jaar 2012

Transcriptie

1 FEBEM vzw Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer FEGE asbl Fédération des Entreprises de Gestion de L'Environnement Analyse van de markt voor inzameling en verwerking van huishoudelijk afval Jaar 2012 Sinds zes jaar analyseert FEBM de evolutie van de marktaandelen inzake het beheer van huishoudelijk afval. Willen we vergelijkingen maken tussen de verschillende Gewesten, dan vraagt dat een grondige kennis van de definities en de praktijken op het terrein. Om een echte vergelijking te kunnen maken, moeten we twee fundamentele problemen voor ogen houden I. Het Vlaamse Gewest registreert het geheel van de afvalstromen, en dus niet enkel het afval dat beheerd wordt door een gemeente of een intercommunale. Zo zijn er bijvoorbeeld de inzamelingen van BEBAT of van RECUPEL bij de handelaars. In Wallonië worden enkel de afvalstromen geregistreerd die beheerd worden door een gemeente/intercommunale. II. Huishoudelijk afval wordt op twee verschillende manieren geregistreerd. In Wallonië wordt alles bij het huishoudelijk afval gerekend, namelijk ook het afval dat ingezameld wordt in de administraties/scholen, het afval afkomstig van het schoonmaken van de straten, het ledigen van de openbare vuilnisbakken, slib afkomstig van het schoonmaken van wielen op technische diensten, het groenafval van de gemeentelijke diensten, sluikstorten of het afval van markten/kermissen. Dit alles maakt een totale afvalberg van ton, los van het pure huishoudelijke afval. In Vlaanderen, het geheel Vlaamse afvalberg van huishoudelijk afval (afvalwater, slib, groene afval en huishoudelijk afval in brede zin) bedraagt ton maar slechts ton van deze afvalberg worden beschouwd als huisvuil. Om te vermijden dat er een slechte vergelijking zou gemaakt worden, zijn al deze afvalstromen uit de analyse gehaald. III. In theorie zou de definitie van restafval het rauwe huisvuil, het grofvuil (deur tot deur en containerparken), een deel van huishoudelijk afval (deel beschouwd als huisvuil) en het afval van het sorteren van PMC moeten omvatten. Voor deze laatste afvalstroom, zowel in Vlaanderen dan in Wallonië, zijn ze niet in de vergelijkingen opgenomen. Om geen appelen met peren te vergelijken (zie tabel op de volgende pagina), hebben we dus zowel in Vlaanderen als in Wallonië enkel behouden het huisvuil, grofvuil en de selectief ingezamelde fracties, zowel huis-aan-huis, glasbollen/textielcontainers als de containerparken (het gelijkgesteld afval en de andere afvalstromen zijn weggelaten). IV. Voor het jaar X, Vlaanderen neemt het cijfer op 1 ste januari van het jaar X+1 terwijl Wallonië het cijfer op 1 ste januari van het jaar X neemt. Om dit probleem niet bij te leggen neemt de analyse van FEBEM het gemiddelde tussen de gegevens op 1 ste januari van het jaar X en deze van het jaar X+1 (kortom op 30 juni van het jaar X ).

2 1. Algemene vergelijking Vlaanderen Wallonië Brussel 1 Niet-gescheiden (huisvuil + grofvuil) Gescheiden Totaal Totaal aantal inwoners Totaal kg/inwoner Percentage gescheiden inzameling 72% 63% 28% kg/huisvuil ² Deze cijfers zijn het resultaat van een statistische analyse van de informatie die is doorgestuurd door de administraties (OWD en OVAM) of van de betrokken actor (Jaarverslag van Net Brussel voor Brussel). We kunnen grote verschillen noteren: Wat betreft het grofvuil: ton (hetzij 44 kg/jaar/inwoner) in Wallonië tegen ton in Vlaanderen (hetzij 29 kg/jaar/inwoner) en ton in Brussel (hetzij 13 kg/jaar/inwoner). Wat betreft het rauwe huisvuil : 114 kg/jaar/inwoner in Vlaanderen tegen 149 kg/jaar/inwoner in Wallonië maar vooral 280 kg/jaar/inwoner in Brussel omdat zoals vermeld in voetnoot doet het Agentschap geen verschil tussen het commerciële afval en het huisvuil. 2. De markt van de afvalinzameling 2.1. VLAANDEREN In Vlaanderen is er de laatste drie jaar weinig veranderd wat de verdeling onder de operatoren betreft. Als we ons baseren op de hoeveelheid afval (tonnage) 4, kunnen we stellen dat de gemeentebedrijven/ intercommunales nagenoeg hetzelfde marktaandeel hebben als de privaatrechtelijke operatoren. Operator Andere-Ongekend 0,4% 0,9% 1,0% 1,0% 0,3% 42,9% 46,1% 48,3% 49,5% 48,4% 49,1% Gemeentebedrijf/IC 57,1% 53,5% 50,8% 49,5% 5 49,1% 49,4% Sociale economie 1,5% 1,2% Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 1 Cijfer gegeven enkel door Net Brussel. 2 Net Brussel doet geen onderscheiding in haar presentatie tussen de hoeveelheid (tonnage) van huisvuil en deze van commerciële contracten verzameld op hetzelfde moment. 3 Vlaanderen gebruikt in haar analyse (persmededeling van Minister Schauvliege in november 2013) voor het inwonersaantal het cijfer , daar waar op het officiële cijfer bedraagt en op het officiële cijfer bedraagt. Het gemiddelde van de twee is Wallonië heeft altijd de cijfers op 1 januari van het desbetreffende jaar in aanmerking genomen. We hebben alles geharmoniseerd door het gemiddelde van de twee data in aanmerking te nemen. 4 Enkel de hoeveelheid (tonnage) is beschikbaar, ook al zou het ideaal geweest zijn indien we hadden kunnen beschikken over het omzetcijfer. 5 Tot in 2010 waren de operatoren van de sociale economie verbonden met de openbare operatoren

3 Te noteren valt dat in Vlaanderen de privaatrechtelijke sector eerder actief is op het vlak van de afvalstromen die gescheiden ingezameld worden (52% marktaandeel), dan op het vlak van de nietgescheiden afvalstromen (41% marktaandeel). Het marktaandeel van de individuele operatoren ten opzichte van de totale hoeveelheid ingezameld huishoudelijk afval (huis-aan-huis en containerparken) ziet er als volgt uit : SITA 25,58% VAN GANSEWINKEL 25,07% SHANKS 3,26% GIELEN 2,99% VANHEEDE 2,77% KEMPISCH RECYCLAGEBEDRIJF 2,42% SMETCO 2,29% DEKEYSER 2,27% LAMMERTYN.NET 1,71% DE BREE 1,55% BIONERGA 1,53% BONGAERTS RECYCLING 1,50% VERENIGDE KOMPOSTBEDRIJVEN 1,02% JEAN PIERRE DEWIT & ZOON 0,99% TRANSPORT VANSWARTENBROUCK 0,98% DEPOORTERE PIERRE (TRANSPORT) 0,95% CONTAINERDIENST MELS 0,93% JANSSENS L TRANSPORT 0,93% VANDEWAETERE KRIS 0,89% 2.2. WALLONIË In Wallonië wordt er pas de laatste vier jaar een analyse van de evolutie gemaakt. Dit geeft de volgende cijfers : Operator Andere Onbekend 1,3% 7,7% 2,9% 0% 62,8% 63,8% 60,8% 64,1% Gemeentebedrijf/IC 35,8% 28,5% 33,2% 33,3% Sociale economie 3% 2,7% Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Net als in Vlaanderen is ook hier de privaatrechtelijke sector actiever op het vlak van gescheiden inzamelingen (69%) dan op het vlak van niet-gescheiden inzamelingen (51%). SITA 59,46% VANHEEDE 7,21%

4 CTL (Noel) 6,92% COGETRINA 5,44% SHANKS 4,30% TRANSGEM 2,55% T.N.B. 2,25% VAN GANSEWINKEL 2,00% CABAY TRANSPORT 1,67% MINERALE 1,36% REMONDIS BELGIEN 1,09% TRANSPORTS MASSART 0,38% CEMEPRE 0,25% B.I.S.A. 0,23% DURECO 0,14% ECO-LYS 0,11% VANSEYMORTIER TRANSPORTS 0,10% BIO OIL RECYCLING 0,10% DEKEYSER RUIMDIENST 0,07% 2.3. CONCLUSIES In Vlaanderen zijn er 207 privaatrechtelijke operatoren geregistreerd voor de inzameling van huishoudelijk afval, tegenover slechts 29 in Wallonië! Het marktaandeel van de privaatrechtelijke sector is groter in het zuiden van het land, maar de sociale economie is er ook twee keer zo actief. Maar dit laatste blijft zeer relatief, want het marktaandeel bedraagt minder dan 5%. Als we de Vlaamse en Waalse hoeveelheden (tonnages) samenvoegen, komen we tot de volgende conclusies wat het marktaandeel betreft : SITA 37,60% VAN GANSEWINKEL 15,23% SHANKS 6,03% VANHEEDE 4,05% DEKEYSER 2,89% CTL (Noel) 2,71% COGETRINA 2,21% GIELEN 1,69% KEMPISCH RECYCLAGEBEDRIJF 1,36% REMONDIS 1,35% SMETCO 1,29% LAMMERTYN 1,09% DE BREE 0,88% We stellen vast dat SITA haar eerste plaats bevestigt als industriële groep die actief is op het vlak van de inzameling van huishoudelijk afval.

5 VAN GANSEWINKEL een zeer belangrijke plaats bekleedt in Vlaanderen. In Wallonië is haar activiteit met betrekking tot de inzameling van huishoudelijk afval echter beperkt te noemen. 3. De markt van de afvalverwerking Het is moeilijk om hier op basis van de door de overheden ontvangen informatie een helder beeld te krijgen. Dit omdat onder verwerking een amalgaan wordt verstaan van verschillende spelers. Soms worden er immers de transportfirma s vermeld, soms sorteercentra, soms verbrandingsinstallaties, stortplaatsen Men haalt dus eerste bestemming, tussenbestemming en uiteindelijk bestemming door elkaar. Op basis van de ontvangen informatie stellen we dat de verwerkingsmarkt in Vlaanderen vooral in handen is van de privaatrechtelijke ondernemingen met 65%. De intercommunales hebben 35%. De top 10 ziet er als volgt uit : Tonnage Deel van de totale markt SITA ,31% INDAVER ,39% BIONERGA ,30% VAN GANSEWINKEL ,87% IVBO ,94% ISVAG ,55% IGEAN ,54% IOK ,15% IMOG ,92% ECOWERF ,60% Van Wallonië hebben we de cijfers over 2012 nog niet. In 2011 behandelde de privaatrechtelijke sector zo n 55% (sommige onder hen met publieke participatie, zoals bv. UVELIA).