3 8 6 10 ALLES WAT JE WILT WETEN OVER BOMEN Een boom is...... een vaste plant met een houten stam en een kruin, alleen noemen de onderdelen anders dan bij een plant. Delen van de boom Laat de kinderen zelf een definitie maken voor een boom, geef ze na enkele pogingen de tip om zich een boom voor te stellen. Begin onderaan en overloop zo de delen van de boom. Een boom is een vaste plant met een houten stam, takken en bladeren. De stam vervoert de sappen. De schors is het buitenste en tevens dode gedeelte van de stam. De bast zit binnenin en is het levende gedeelte van de stam. De grote wortels van de boom zorgen ervoor dat de boom stevig in de grond zit. De kleine wortels, ook wel wortelharen genoemd, zorgen ervoor dat de boom water en voedingsstoffen uit de bodem kan halen. Het blad van de boom is kenmerkend voor de boom. Aan de hand van een blad kan men herkennen over welke boom het gaat, elke soort heeft namelijk anders gevormde bladeren. Een tak groeit uit de stam en dit gebeurt geleidelijk. Elk jaar wordt er een knoop gevormd. Uit die knoop kunnen dan weer andere takken groeien. Een tak wordt pas een tak genoemd als hij ouders is dan drie jaar. Is hij jonger dan wordt hij een twijg genoemd. Gebruik de invulbladen in bijlage om de verschillende delen van de boom aan te leren. De boom voor mens en dier Een boom is zeer belangrijk voor de natuur. Er leven immers veel dieren op en naast. Van de kleinste schimmel tot de grootste vogel, allen vinden ze bescherming en voedsel in de boom. Mensen houden ook van het voedsel dat de boom maakt. Denk maar aan de sappige peren en lekkere bananen die uit bomen komen. De mens gebruikt de boom ook voor het hout dat in de stam en takken zit. Vereniging voor Bos in Vlaanderen Bijlagen Delen van de boom, tak, stam Spelletje : vruchten en bladeren antwoorden Houden bomen een winterslaap? Veel dieren houden een winterslaap, de boom ook maar op een speciale manier. In de winter is het voor de boomwortels heel erg moeilijk om water op te zuigen uit de koude grond. De boom laat zijn blaadjes dus vallen omdat hij ze dan geen water moet geven. Een boom met blaadjes zou in de winter dus sterven van de dorst. De boom probeert ook zoveel mogelijk water uit de stam houden want anders doet het bevriezende water de stam barsten. Vraagje van Roger
Hoe groeit een boom? Elke grote boom die je ziet in de tuin, op straat of in het park is vroeger een klein boompje geweest. Een boom groeit zijn hele leven, mensen daarentegen stoppen met groeien als ze volwassen zijn. Eerst groeit de boom naar het licht toe. Zo krijg je een smalle, hoge boom. Maar elk jaar groeit er rondom de stam van de boom een nieuw laagje hout, zo wordt de boom ook elk jaar wat dikker. Hoe de boom groeit is ook sterk afhankelijk van de plaats waar de boom staat. Als de boom geen andere bomen rondom hem heeft kan hij veel zijtakken groeien. Staan er wel veel buren rondom de boom dan kan er niet genoeg licht doordringen en zal de boom niet veel zijtakken hebben en recht naar boven, naar het licht, groeien. Dat een boom steeds dikker en dikker wordt zie je niet enkel langs de buitenkant. Wanneer men een boom omhakt ziet men de binnenkant van de boom en zie je goed de nieuwe laagjes hout die er elk jaar zijn bijgekomen, dit zijn de groeiringen. Groeiringen worden ook wel jaarringen genoemd omdat er elk jaar een ring bijkomt. Aan de hand van deze ringen kan men tellen hoe oud de boom is. Opdracht 3 8 6 10 Tel de jaarringen en ontdek wie de oudste is. 3.... 4.... 1.... 2.... 5.... Hoe planten bomen zich voort? In de vruchten van de boom zitten zaadjes. Wanneer deze zaadjes op de bodem terechtkomen groeien deze uit tot plantjes en als ze geluk hebben tot een heuse boom. Net zoals elke boom een ander soort blad heeft, heeft ook elke soort boom een andere vrucht. De eetbare vruchten ken je hoogstwaarschijnlijk al, maar ken je ook een paar andere? In het spelletje in bijlage kan je de vruchten verbinden met de naam van de boom en de bladeren. Opdracht Noem een paar eetbare vruchten op. Hoe verdedigen planten zich? Het is niet omdat planten geen klauwen hebben dat ze zich niet kunnen verdedigen. Zo merkt een aardappelplant het direct wanneer hij aangevallen wordt door kevers. Hij stuurt een bepaald geurtje de lucht in om zo dieren aan te trekken die de kevers opeten. Zo is de aardappelplant verlost van zijn aanvallers. Andere planten hebben zelf geen hulp van buitenaf nodig. De tabaksplant voelt wanneer rupsen aan hem knabbelen, hij maakt direct een hele hoop gif aan waardoor de rupsen onwel worden en stoppen met eten. Vraagje van Roger
3 8 6 10 JAARRINGEN KERNHOUT BAST SCHORS KRUIN STAM TAK VOEDINGSWORTEL ANKERWORTEL NERF TAK TWIJG KNOOP KNOP BLADSTEEL Antwoorden Boom nr. 5 is de oudste Vruchten van bomen : appel, peer, banaan, kers, pruim, perzik, vijg, citroen, mango, avocado,... Vruchten van struiken : aardbei, framboos, kiwi, druiven,... BLADSCHIJF BLAD
3 8 6 10
3 8 6 10
3 8 6 10
6 3 Opdracht rucht bij Plaats de v lad. het juiste b 59 555 Den Paardekastanje Tamme kastanje fd Linde Plataan Berk 10 8 Amerikaanse eik Beuk 459 Spar Esdoorn59555 Hazelaarfd
6 3 59 555 Den Paardekastanje Tamme kastanje fd Linde Plataan Berk 10 8 Amerikaanse eik Beuk 459 Spar Esdoorn59555 Hazelaarfd
plataan Linde Spar Amerikaanse eik Beuk esdoorn paardekastanje Berk Es Den 6 tamme kastanje Hazelaar 3 10 8