JAARVERSLAG 2012 STICHTING DE BIBLIOTHEEK UTRECHT

JAARVERSLAG 2012 STICHTING DE BIBLIOTHEEK UTRECHT

Inhoudsopgave Samenvatting 1 Inleiding 3 Lezen 4 Leren 6 Informeren 8 Cultuur 9 Ontmoeting en debat 11 Personeelsbeleid 12 Procesvernieuwingen 13 Ledenbehoud- en ledenwerfacties 2012 15 Resultaten dienstverlening per vestiging 17 Reacties uit de samenleving 19 Financiële resultaten 20

Samenvatting Donderdag 15 november 2012 viel het raadsbesluit om de Bibliotheek Utrecht te verzelfstandigen in een Stichting met een Raad van Toezicht, per 1 januari 2013. In 2012 is gewerkt aan de voorbereiding daarvan. In het voorjaar is een businesscase opgesteld en ter besluitvorming voorgelegd aan het college van B&W. In vervolg daarop zijn bedrijfsplannen opgesteld voor de Bibliotheek en voor de Kunstuitleen. De stichting de Bibliotheek Utrecht is opgericht op 14 november 2012, bij die gelegenheid zijn ook de leden van de Raad van Toezicht benoemd. Nagenoeg alle medewerkers gingen over naar de nieuwe stichting volgens het principe mens volgt werk ; slechts een enkeling kreeg de status overplaatsbaar. Voor de organisatie is een nieuw organisatiemodel ontwikkeld dat geleidelijk wordt ingevoerd. Het aantal leidinggevenden gaat in de loop van de komende jaren terug van ca. 14 fte per 2012 naar ca. 10 fte, om daarmee ook aan de overheadtaakstelling te voldoen. Op alle medewerkers is sinds 1 januari 2013 de CAO Openbare bibliotheken van toepassing. Een Sociaal Plan voorziet in een overgangstraject van ca. 3 jaar van de ene naar de andere CAO. De Kunstuitleen Utrecht werd losgekoppeld van de Bibliotheek Utrecht en ondergebracht in een eigen stichting. In 2012 vertoonde de dienstverlening van de Bibliotheek Utrecht een nog steeds stijgende lijn. Met ruim 1,3 miljoen bezoekers, 65.000 leden, 2,7 miljoen uitleningen, 130 bijzondere activiteiten was de Bibliotheek Utrecht opnieuw de meest bezochte publieke voorziening in de stad. Het aantal leden steeg ten opzichte van 2011 met 1,1%. De stijging werd met name veroorzaakt door een groter aantal jeugdleden. De inrichting van BoekStarthoeken voor baby s in meer vestigingen en bij consultatiebureaus leidde tot hogere aantallen jeugdleners. Ook het aantal bezoeken aan de vestigingen steeg ten opzichte van 2011 met 1%. Het aantal bezoeken aan de website steeg met 9,8%. Veel leners reserveren thuis en bezoeken de bibliotheek op het moment dat het gereserveerde klaarstaat. De sluiting van de vestiging De Plantage en stopzetting van de Jeugdbibliotheekbus heeft niet geleid tot minder uitleningen, want het aantal uitleningen steeg eveneens met 1%. 1

Bibliotheek en Kunstuitleen in cijfers 2011 2012 % Bibliotheek fysiek Bezoeken bibliotheek totaal 1.300.700 1.312.740 0,9 Bezoeken Centrale Bibliotheek 482.781 495.869 2,71 Groepsbezoeken Voor-, basisschool 674 644-4,45 Groepsbezoeken VO 32 92 187,50 Deelnemers aan deze groepsbezoeken 15.520 15.540 0,13 Bibliotheek- en internetinstructies 116 99-14,66 Deelnemers bibliotheek- en internetinstructies 2.535 2.375-6,31 Culturele activiteiten 116 130 12,07 Deelnemers aan deze activiteiten 4.415 4.882 10,58 Leners bibliotheek incl muziekafd. 65.177 65.928 1,15 Totaal uitleningen Bibliotheek Utrecht (exclusief de tehuizen) 2.772.544 2.800.635 1,01 Uitleningen Centrale Bibliotheek 729.480 759.080 4,06 Verstrekte inlichtingen (exclusief huishoudelijke vragen) 218.140 230.247 5,55 Bibliotheek virtueel Aantal bezoekers website Bibliotheek 730.070 801.608 9,80 Hotspotsessies 38.486 67.043 74,20 Reserveringen 154.777 170.384 10,08 Kunstuitleen Utrecht Abonnementen 4072 4168 2,36 Leners 3357 3488 3,90 Uitleningen 4072 4168 2,36 Bezoekers Maliebaan 19.256 15.510-19,45 Bezoekerswebsite Kunstuitleen 56.285 50.569-10,16 Deelnemers educatieve activiteiten 4.156 4.982 19,87 2

Inleiding Het jaar 2012 stond in het teken van verzelfstandiging van de bibliotheek per 1 januari 2013. De Doorlichting van 2011 gaf aan dat de bibliotheek goed op enige afstand van de gemeente kon worden gezet. De Bibliotheek als cultureel ondernemer heeft armslag nodig om snel samen met anderen in te kunnen springen op maatschappelijke ontwikkelingen. Tevens was loskoppeling nodig voor een vergaand samenwerkingsverband met bibliotheken in de provincie. De ontvlechting uit de gemeentelijke diensten moest worden geregeld en dit had met name gevolgen voor de bedrijfsvoering. Er moesten keuzes worden gemaakt waar een aantal zaken in de toekomst ondergebracht zouden worden, zoals de financiën, P&O en het ICT- netwerk. Voor de medewerkers stond vooral de in 2011 in gang gezette en in het eerste kwartaal van 2012 te realiseren reorganisatie centraal. Langs de lijnen van het Moderniseringsplan dat in het najaar van 2011 door de gemeenteraad werd vastgesteld werden nieuwe vormen van dienstverlening in gang gezet. Enige personele ruimte n.a.v. de sluiting van De Plantage en het opheffen van de jeugdbibliotheekbus alsmede (nog) efficiënter werken hebben dit mogelijk gemaakt. De formule De Bibliotheek Nederland waarbij de directe dienstverlening zoveel mogelijk zelfservice wordt, hielp daarbij. In de Programmabegroting 2012 van de gemeente Utrecht stond voor de Bibliotheek de doelstelling Zoveel mogelijk Utrechters gebruiken de bibliotheek : Het aantal leners als percentage van de bevolking moet tenminste meestijgen met de bevolkingstoename. Daarnaast wordt gestreefd naar een echte stijging van het percentage leden op de bevolking, alsmede een stijging van het aantal bezoekers aan de vestigingen en de website. Mission statement De Bibliotheek Utrecht levert een actieve bijdrage aan de maatschappelijke participatie van alle burgers door het bieden van vrije en laagdrempelige toegang tot media als bronnen van kennis en cultuur. Speerpunten Om te bereiken dat meer mensen de Bibliotheek gaan gebruiken was het voornemen de klantgerichte dienstverlening en de educatieve en culturele activiteiten te innoveren, door: met ICT de huidige dienstverlening gemakkelijker en aantrekkelijker te maken, met gemaksdiensten zoals gratis reserveren via de website; het digitale aanbod uit te breiden met wisselcollecties dvd s, luisterboeken en e-books; versterking van de educatieve functie, met ook meer dienstverlening aan het voortgezet onderwijs; het aantal groepsbezoeken houden we op het hoge aantal 1200. ook in Zuilen en Parkwijk BoekStarthoeken voor baby s in te richten en in Overvecht, Zuilen en Parkwijk ook Skoolzones met huiswerkbegeleiding. openstelling van de Centrale Bibliotheek op zondagmiddag, en lezingen, culturele activiteiten en evenementen in de Centrale Bibliotheek, de Cultuurcampus en andere grotere wijkvestigingen. Hierdoor laten we het aantal dagdelen aan activiteiten geleidelijk aan weer stijgen. deze activiteiten te omringen met marketingacties gericht op behoud en werving van leden; de culturele en sociale functie van de bibliotheek in samenwerking met (keten)partners te verbeteren; de huisvesting daarop in te richten met een nieuwe bruisende Centrale Bibliotheek voor de hele stad en een dekkend netwerk aan wijkvestigingen; de verblijfsfunctie in de wijkvestigingen te verbeteren met een aantrekkelijke inrichting en presentatie van de collecties. 3

De kernfuncties van de Bibliotheek Utrecht zijn Lezen, Leren, Informeren, Cultuur, Ontmoeting & Debat. De Bibliotheek Utrecht werkte in 2012 alle kernfuncties beter uit. Lezen Displaythema s Door steeds wisselende thema s onder de aandacht te brengen werden in de vestigingen de klanten inspiratiemogelijkheden geboden. Het betreft actuele thema s op het gebied van cultuur, literatuur, gezondheid, reizen, spannende verhalen, andere talen en allerlei thema s voor de jeugd en jongeren. Ook op de website kregen deze thema s de aandacht. Boekentip Leontine van Vliet van de Bibliotheek Utrecht tipt het boek Wolf Hall,van Hilary Mantel Vanaf zomer 2012 leverde de Bibliotheek Utrecht iedere week een boekentip of film/muziek tip voor de pagina Films&Fun van het Stadsblad. Veel collega s klommen in de pen om een interessante tip te leveren vaak gekoppeld aan de displaythema s van die week. Om de tip een persoonlijk tintje te geven zijn de collega s gefotografeerd met het betreffende boek in de hand. De Bibliotheek Utrecht wil met de boekentip haar collectie nog beter onder de aandacht van het publiek brengen. BoekStart Het leesbevorderingsprogramma voor baby s en peuters, BoekStart, is in 2012 ook van start gegaan in zes consultatiebureaus in de stad Utrecht. Een mooie samenwerking tussen GG&GD JGZ en de Bibliotheek Utrecht. Bij de consultatiebureaus werden BoekStartkasten met boekjes voor baby s vanaf drie maanden neergezet. Hierin vinden ouders informatie over voorlezen, een waardebon voor een gratis abonnement van de Bibliotheek en een BoekStartkoffertje. In de zes Bibliotheken met BoekStart staat een uitgebreide collectie boekjes en liedjescd s voor kinderen van drie maanden tot anderhalf jaar, die door ouders geleend kunnen worden. Het aantal Utrechtse Bibliotheken met BoekStart wordt in 2013 uitgebreid naar twaalf. Landelijke acties In alle vestigingen werd aandacht besteed aan de landelijke evenementen: Nationale Voorleesdagen (januari) Ook dit jaar werden deze dagen weer uitbundig gevierd in alle vestigingen. Deze keer met voorstellingen, voorlezen, poppenkast en knutselen rondom Kleine Uil uit het boek Mama Kwijt van Chris Haughton. De Utrechtse wethouders Rinda den Besten, Jeroen Kreijkamp en Victor Everhardt zijn respectievelijk op bezoek geweest in de Bibliotheken in Overvecht, Zuilen en Kanaleneiland. Zij lazen daar de peuters en kleuters van peuterspeelzalen voor uit dit prentenboek van het jaar. 4

Boekenweek (maart) Ter gelegenheid van de Boekenweek organiseerde de Bibliotheek Utrecht o.a. een Gedichtenwedstrijd voor volwassenen met als thema Vriendschap. (gedichtenwedstrijd@bibliotheekutrecht.nl). De Utrechtse dichter Ingmar Heytze jureerde de inzendingen. Alle ingezonden gedichten werden geplaatst op de website van de Bibliotheek (www.bibliotheekutrecht.nl). De winnaar kreeg een e-reader uitgereikt op de Boekenweekzondag 18 maart. Op deze zondag hield schrijver Tommy Wieringa een lezing over vriendschap in de Centrale Bibliotheek. In de vestigingen en op www.bibliotheekutrecht.nl waren boeken, films en muziek over het Boekenweekthema Vriendschap en andere ongemakken overzichtelijk bij elkaar gezet. Kinderboekenweek (oktober) Het thema van de KBW 2012 was Hallo Wereld. Centraal in het programma stond Kinderen voor Kinderen en het boek De gele ballon van Charlotte Dematons. Bij het openingsfeest op 3 oktober werden 375 ballonnen opgelaten. Er kwamen 15 ballonkaartj es terug. De ballon die de grootste afstand aflegde van 1160 km kwam terecht in Zweden. Twee ballonnen zijn gevonden in Duitsland. Sommige terugzenders hebben er een leuk kaartje of berichtje bij gedaan. De ter gelegenheid van de KBW gehouden kinderboekenmarkt met afgeschreven boeken leverde 809,00 op en dat bedrag ging naar het project My Book Buddy, de organisatie die jeugdbibliotheken opzet in ontwikkelingslanden. Tijdens de Kinderboekenweek zijn 674 nieuwe jeugdleden ingeschreven, hebben 5.606 kinderen van 4 t/m 12 jaar, samen 26.325 materialen geleend. Ter vergelijking: in de periode 11 t/m 22 april 2012 hebben 4.720 kinderen, 22.551 materialen geleend. Nederland Leest (november) Begonnen werd op 1 november met het overhandigen aan de klanten van De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans. Daarbij werd tevens gewezen op de filmvertoningen ervan in het t Hoogt onder de titel Als twee druppels water. Ongeveer 80 bibliotheekleden gingen er naar toe. Ook was er een literaire avond rond W.F. Hermans en J. Slauerhof, daar kwamen 160 mensen op af. Deze landelijke acties werden omringd door uitgebreide behoud- en ledenwerfacties. Lees Meer campagne van start (december) Een product waar veel belangstelling voor is, maar waarvan de levering niet erg wil vlotten, zijn de e-books. In december startte Lees Meer', de landelijke campagne van Bibliotheek.nl om e-books te ontdekken. Lees Meer biedt iedereen toegang tot e-books die passen bij de plek waar men op dat moment is of bij het thema waarmee men bezig is. Deze dienst is voor leden en niet-leden gratis beschikbaar, vooralsnog tot 1 juni 2013. Er is geen e-reader voor nodig, men kan de e-books lezen op smartphone, tablet of computer. Te vinden via www.bibliotheek.nl/leesmeer of een QR code. E-books en audio-books Utrecht provinciaal De 579 e- booktitels van de Samenwerkende Utrechtse Bibliotheken (SUB) werden in 2012 in totaal 17.827 keer gedownload. De 348 audiotitels in 5-voud 2390 keer. 28% van deze uitleningen gingen naar leners van de Bibliotheek Utrecht. 5

Bibliotheek aan Huis en Aangepast lezen Bij de afdeling Bibliotheek aan Huis (BaH) voor ouderen en bij de afdeling Educatie zijn kleine collecties daisy-rom s aanwezig (luisterboeken voor de door slechtzienden gemakkelijk te bedienen daisy-spelers). Maar als iemand echt aangewezen is op deze vervangende leesvorm is er veel méér mogelijk via Aangepast lezen en Dedicon. Veel mensen weten dat nog niet. De Bibliotheek Utrecht bereidde een actieperiode voor, met als doel meer klanten voor beide instellingen te werven. De actie wordt geconcentreerd in de Centrale bibliotheek, Hoograven, Overvecht, Zuilen, Vleuterweide en BaH, omdat daar collecties grote letterboeken aanwezig zijn die veel geleend worden, en de actie wordt uitgevoerd in 2013. Buitenlandse wisselcollecties stopgezet De subsidie op de buitenlandse wisselcollecties is vervallen. Voor NBD/Biblion was dit reden om in 2011 deze dienstverlening aan bibliotheken te beëindigen. De Plusbibliotheken hebben nog een poging gedaan om de dienstverlening afgeslankt te laten voortbestaan. Dat is helaas niet gelukt. Hiermee is een definitief einde gekomen aan de wisselcollectie buitenlandse boeken en daarmee aan het aanbod in de Bibliotheek Utrecht. Wel zijn nog boeken in Engels, Duits, Frans, Fries en Spaans te leen. Leren In 2012 maakten meer scholen gebruik van wisselcollecties van de afdeling Educatie dan in het jaar ervoor. Di kwam mede door de sluiting van De Plantage en het opheffen van de (standplaatsen bij scholen van de) Jeugdbibliotheekbus. De Bibliotheek Utrecht ondersteunde de Utrechtse Onderwijsagenda met het programma dat jaarlijks wordt gestuurd aan Voor- en basisscholen alsmede VMBO- scholen. Het project Kunst van Lezen werd in 2012 afgesloten en delen daarvan werden ondergebracht in het reguliere aanbod en werkwijzen van de afdeling Educatie. Over een vorm van de Bibliotheek op School (dbos) in Utrecht wordt nog nagedacht. Mediawijsheid werd aangeboden in de vorm van Leeskr8!, Dichtkunst en bibliotheekinstructies Wegwijs. Resultaten 2012 2011 Projectcollecties Voorscholen 176 Kdv/psz 53 Basisonderwijs 1.536 Voorgezet onderwijs 114 Totaal projectcollecties 1.817 1.879 Wisselcoll. Lek & IJssel 100 100 Wisselcoll. Scholen/ instellingen Utrecht 270* 148 Totaal 2.187 2.127 6

Overige resultaten Adviesgesprekken BO 80* 45 Adviesgesprekken VO 23 17 Leasecontracten Educat B Stad Utrecht 38 35 Prov Utrecht 58 64 Leasecontracten Educat V 2 2 Krantenbank(VO) 2 2 Totaal * i.v.m. de opheffing van de Jeugdbibliotheekbus en De Plantage veel hoger uitgevallen dan in 2011. Nationale Voorleeswedstrijd Op woensdag 4 april vond de provinciale finale van de nationale voorleeswedstrijd plaats in Theater De Kom in Nieuwegein. De stad Utrecht werd vertegenwoordigd door Jareach Gilula van de Kathedrale Koorschool. Jareach, gekozen uit 22 andere goede voorleeskandidaten in de stad Utrecht, won het ook van de voorlezers uit zeven andere plaatsen in de provincie. Er was grote diversiteit in de gekozen fragmenten en mede daarom een genot om naar te luisteren. Jareach las voor uit Het boek van alle dingen van Guus Kuijer. Wat opviel was dat het tijdens het voorlezen door Jareach muis en muisstil was in de zaal, het leek zelfs nog stiller te worden! Jurylid en kinderboekenschrijver Rom Molemaker verwoordde dit door te zeggen, "Wat hoor ik toch? Ja dat is het, ik hoor een speld vallen". De landelijke finale was op 23 mei in Muziekcentrum Vredenburg Leidsche Rijn (De rode doos) in Utrecht. Hier werd de 11-jarige Roan Pronk uit Voorburg, Zuid-Holland, de landelijke winnar met het boek Eiland in de wind van Lieneke Dijkzeul. Read2Me! In het najaar startte Read2Me! Dé voorleeswedstrijd voor leerlingen uit de brugklas. In Utrecht deden 50 brugklassen van 7 VO scholen mee met Read2Me! Vier brugklassen van X11 VMBO kwamen in de Centrale Bibliotheek voor het groepsbezoek. De leerlingen leerden van de bibliotheekmedewerkers hoe ze een goed leesboek kunnen kiezen voor zichzelf én hoe ze moeten voorlezen. Ook 6 brugklassen van UniC (havo/vwo) kwamen er voor naar de Centrale Bibliotheek. De Utrechtse finale Read2Me! was op 22 maart 2013 in het Vorstelijk Complex. Skoolzones in wijkvestigingen Na het succes in Kanaleneiland werd het concept Skoolzone voor begeleiding van basisschoolleerlingen bij werkstukken en spreekbeurten vanaf september 2012 uitgebreid naar de vestigingen Parkwijk, Overvecht en Zuilen. Tijdens de Skoolzone tijden ( binnen de openingsuren) staat een medewerker van de Bibliotheek klaar om kinderen te helpen met hun spreekbeurt of werkstuk. Ze worden geholpen bij het kiezen van een onderwerp, het zoeken van informatie en het maken van een presentatie. 7

Taalcoach in de Bieb De Bibliotheek Utrecht werkt samen met Taal Doet Meer (voorheen ISKB) aan het project Taalcoach in de bieb : In dat kader trok het Mannenontmoetingsproject in de Bibliotheek Lombok wekelijks gemiddeld 54 cursisten. Ook in 2012 ondersteunde de Bibliotheek Utrecht (coaches van) laaggeletterden met collectie makkelijk leesbare materialen (Lees en schrijf!) in de grotere vestigingen. Wekelijks volgden in de Bibliotheken Overvecht en Zuilen circa 40 vrouwen conversatielessen. In Overvecht werden regelmatig groepen taalcursisten (16 personen per keer) ontvangen. De stedelijke projectgroep Laaggeletterdheid met het vervolgtraject Doorpakken is uitgebreid met de Stichting Lezen & Schrijven. De focus ligt op ondersteuning en scholing van de taalcoaches en de vrijwilligers. Door de inzet van taalcoaches, ook in de Bibliotheek, wordt optimaal gebruik gemaakt van de beschikbare krachten in de samenleving. Door hen worden de NT1 en NT2 materialen uit de Lees- en schrijfpunten in de Utrechtse Bibliotheken goed benut. Leeskring Laaggeletterden: met de Bibliotheek in samenwerking met Gilde Utrecht en ROCMN worden leeskilometers gemaakt! Eind 2012 waren er 6 samenleesgroepen actief als onderdeel van Taalcoach in de Bieb. Verhalen aan de leestafel: In de Bibliotheek Kanaleneiland organiseerde de Bibliotheek Utrecht weer voorleesbijeenkomsten van ouderen. Klik en Tik spreekuur in Overvecht: Elke donderdag is er een spreekuur Klik en Tik waarin mensen hulp krijgen bij het ontwikkelen van digitale vaardigheden. Informeren Levenlang leren De Centrale bibliotheek, maar ook de grotere wijkbibliotheken, werden ook in 2012 door scholieren, studenten en zzp-ers weer veel gebruikt als studie- of werkplek. Het aantal werkplekken met stopcontact en Wi Fi werd uitgebreid. Het gebruik ervan in de centrale bibliotheek steeg met circa 75%. Het gebruik van WiFi in Hoograven verdriedubbelde zelfs ten opzichte van 2011. De Bibliotheek is ideaal voor een levenlang leren, voor jong en oud, voor scholieren en studenten. Europe Direct Het informatiepunt Europe Direct in de Centrale Bibliotheek werd gecontinueerd. De informatiemarkt Jij naar het buitenland ; voor iedereen, die een tijdje naar het buitenland wil voor studie, (vrijwilligers)werk, taalcursus of als au pair trok circa 220 bezoekers. Het Europa debat op zaterdag 8 september ontving circa 50 belangstellenden. Lezingen Lezingen over specifieke onderwerpen geven de kernfunctie Informeren aanvullende inhoud. Voor de lezingen over Kinderen, stotteren, opvoeding en Autisme kwamen 30-40 belangstellenden. Bibliotheek.nl In 2012 zijn voorbereidingen getroffen voor de landelijk digitale bibliotheek met webdiensten. De Bibliotheek Utrecht maakte ten behoeve van de provincie Utrecht deel uit van het landelijk netwerk van bibliotheken met collectie op wetenschappelijk niveau. Zwaartepuntcollecties exclusief voor Utrecht zijn: Fotografie, Antroposofie en Utrecht. En samen met andere plusbibliotheken Bladmuziek, Kunst en Mode. 8

Twitteren In mei 2012 startte een enthousiast twitterteam bestaande uit circa 10 bibliotheekmedewerkers. Eind 2012 waren er 1383 tweets geplaatst en zijn er circa 1400 volgers. Cultuur Culturele Zondagen De Bibliotheek Utrecht heeft ervoor gekozen de pijler Cultuur goed te ontwikkelen. In de Centrale Bibliotheek, elke zondag geopend, vonden vele culturele evenementen en informatieve activiteiten plaats. Er werd met een passend programma deelgenomen aan alle Culturele Zondagen. Per zondag waren er circa 500 bezoekers. Samenwerking ++ Met het Filmtheater t Hoogt en de Kunstuitleen, bood de Bibliotheek Utrecht van 1 maart tot en met 30 juni 2012 een activiteitenprogramma, met spraakmakende bijeenkomsten voor bestaande en nieuwe doelgroepen. Het gevarieerde programma zag er als volgt uit: De Complimentendag (1 maart) Charmante, in goudvistenue gestoken dames lieten het publiek in en om de Centrale Bibliotheek vissen naar complimentjes. Een verrassende, kleine activiteit, waarmee de Bibliotheek Utrecht zelfs RTV Utrecht haalde! De Miskopenveiling tijdens de Culturele Zondag Kijken, kijken, kopen! (25 maart) In maart kon het publiek de eigen modemiskopen inleveren bij de Centrale Bibliotheek. Ze werden prachtig op kleur opgehangen in de vide op het Plein. Op 25 maart was de veiling met een spannende modeshow, waarbij het publiek kon bieden op de kleding. Presentatrice Cindy Pielstroom en veilingmeester Hagar Cappers haalden 680,00 op voor My Book Buddy. Het geld werd dankbaar in ontvangst genomen door voorzitter Cathy Spierenburg. Het digitale Medialab, met workshops voor alle leeftijden (22 april) Op zondag 22 april was 'D.I.Y. medialab!' er met o.a. DIGIFFITI digitale kunst, interactieve games en workshops animatie, muziek. Kinderen en volwassenen maakten onder leiding van specialisten kennis met de mogelijkheden van de nieuwe media. 9

Het Pecha Kucha Event Digitale evolutie: virtueel of werkelijkheid? voor een heel nieuw publiek (25 april) De Centrale Bibliotheek zag er op woensdagavond 25 april futuristisch uit. Tussen de mooi verlichte statafeltjes, videoschermen en een 3D printer in liep een grotendeels nieuw publiek. Tien sprekers uit de wereld van de virtuele media leidden het publiek ieder in 6 minuten en 40 seconden hun virtuele wereld binnen. Met forum en discussie toe. De Annie M.G. Schmidtdag voor kinderen (20 mei) Een gevarieerd programma in en om de Centrale Bibliotheek was er op de 101 e geboortedag van Annie M.G. Schmidt. Binnen konden kinderen koken met Otje en haar vader Tos, met verf kliederen met Floddertje,schminken als Minoes en een liftreis maken met Abeltje. Buiten was een kraanwagentjesrace met Pluk. Om 3 uur gingen in een hemelgroet aan Annie honderden rode, witte, blauwe en oranje ballonnen met een kaartje voor Annie de lucht in, na een startsein van wethouder Lintmeijer. Claudia de Breij presenteerde een keur aan bekende Utrechters met hun saluut aan Annie. De opkomst was groot, kinderen en hun ouders deden enthousiast mee. Er waren tijdens de Maand van het Spannende Boek diverse evenementen: De Culturele Zondag Utrecht Danst (3 juni) Kinderen en volwassenen dansten in en buiten de Centrale Bibliotheek: Just Dance met de Wii en workshops Thrillerdans en Zombiedans (gebaseerd op Michael Jackson) met als slot de U-Dance op het Domplein. De Dolfje Weerwolfje dag (17 juni) Om 13.00 uur stormen de eerste kinderen de Centrale Bibliotheek in. In totaal zo'n 120-150 kinderen én hun ouders komen op deze middag af. Grote groepen kinderen storten zich in het Reuzenspel, ze schrijven en tekenen de Geheime Opdrachten van Paul van Loon, aan de pc's spelen ze de Dolfje Weerwolfje games, de leestafels met boeken en tijdschriften van Dolfje Weerwolfje zitten vol. Na het schminken en het oortjes maken lopen er Dolfjes in allerlei formaten rond, ze gaan ook op de foto als Dolfje in hun eigen filmposter! Om 15.00 uur wordt De Uithoek een filmzaal en genieten jong en oud van de film Dolfje Weerwolfje. Tegelijkertijd zijn er in Filmtheater t Hoogt 2 workshops animatiefilms maken rond het thema Schurken en Superhelden. De Literaire avond Moordvrouwen te gast (26 juni). In het kader van de Maand van het Spannende Boek waren in de Centrale Bibliotheek twee Moordvrouwen te gast. Oscar Kocken, presentator en schrijver, interviewt de thrillerschrijfsters Elle van Rijn en Marion Pauw. Een avond in Zomergasten-stijl met vragen over o.a. de inspiratiebronnen van beide schrijfsters. Zo n 70 man (vrouw!) publiek komt er op af. Het plein op de eerste etage is in een zomerplein veranderd, met een grasmat op het podium, tuinstoelen, een parasol en kleine tafeltjes met mintwater tussen de stoelen voor het publiek. Een spannende avond, met muzikale intermezzo s van Circus Treurdier en favoriete muziek en filmpjes van de beide schrijfsters. 10

Ontmoeting & Debat Ontmoetingen met bekende schrijvers In het najaar werd in de Centrale bibliotheek op vrijdagavonden gestart met een serie lezingen door bekende schrijvers. Als eerste trok Geert Mak in november 180 betalende bezoekers. Cultuurcampus In de Bibliotheek Vleuterweide in de Cultuurcampus waren in 2012 de activiteiten Colors of my Life, de Tuinontwerpdag, de Annie M.G. Schmidtdag en vooral het Korenfestival met 1000 bezoekers dé succesnummers. In het jubileumweekend 1 september trok Knofje de Musical 250 kinderen en volwassenen. Op 5 december beleefden 50 kinderen en ouders een mooie middag met Sinterklaas en Voorleespiet. Stoere Casco s in Vleuterweide en Overvecht tentoongesteld De tentoonstelling Stoere Casco s was een project van LabO, in opdracht van Gemeente Utrecht en Wijkbureau Leidsche Rijn. Stoere jongens en meisjes van het Amadeus Lyceum gingen op zoek naar nieuwe kansen voor leegstaande gebouwen in steden. Welke dromen en wensen hebben zij voor hun wijk? Hoe kan een gebouw veranderd worden zodat die dromen passen? In workshops maakten de leerlingen van de groepen 1, 2 en 3 kennis met het ontwerpproces; van idee tot maquette. Als resultaat waren o.a. voorbeelden te zien van twee hergebruik -gebouwen in Overvecht: De tot een levendig cultuurhuis omgebouwde Stefanus kerk is en de ideeën voor herbestemming van de Watertoren. 11

PERSONEELSBELEID Medewerkers De organisatiestructuur van management en staf werd in november 2012 aangepast om een besparing op overhead te realiseren bij de overgang naar een stichting. Daaruit zijn 3 nieuwe functies voortgekomen (Manager, Projectleider en Directiesecretaris). In april 2012 werd gestart met de nieuwe functies frontoffice en werd daarover met elke medewerker een nulmetingsgesprek gevoerd. Verder werden voorbereidingen getroffen voor een uitgebreid scholingsplan met sterren, bij de verzelfstandiging per 1 januari. In verband met bezuinigingen is een vacaturestop ingesteld. Bij elke vacature wordt in het MT bekeken of er heringevuld kan/ moet worden. Ook de backoffice afdelingen kregen te maken met inkrimping van het personeelsbestand, met name bij de teams Collectie en Educatie. Formatie In augustus 2012 bedroeg de formatie van de Bibliotheek Utrecht nog 124,04 fte. De beoogde startformatie voor de stichting per januari 2013 was 119,75. Maatjesproject In de 5e ronde van dit project keek weer een 20- tal medewerkers van verschillende afdelingen bij elk aar in de keuken Het Nieuwe Werken In 2012 verhuisden de staf- en steundiensten van de ene kant van Jacobsstraat naar de andere kant (van nummer 12 naar 127). Sindsdien wordt in het nieuwe kantoor gewerkt volgens de principes van Het Nieuwe Werken: geen vaste werkplekken meer en slechts een meter opbergruimte per medewerker voor de spullen. Team Educatie verhuisde van de bovenverdieping van Zuilen naar de St. Jacobsstraat 127. 12

Organisatieontwikkeling Doelmatiger en efficiënter werken werd ook nagestreefd met het leantraject Roosteren en bij het Verandertraject met de studenten van de Open Universiteit. Klantenservice en inschrijven nieuwe leden en collectie Tuinwijk werden in co- creatie aangepakt door de medewerkers van de frontoffice en backoffice. Netwerken In de wijkvestigingen kregen enkele medewerkers het netwerken in de wijk in hun takenpakket ( 6 uur per rayon) met het streven om van de bibliotheek het podium en de studeerkamer van de wijk te maken. De Bibliotheek Hoograven speelde op deze manier een bijzondere rol bij het 50- jarig bestaan van Hoograven. Er werd op de markt geflyerd en er was binnen in de Bibliotheek koffie met cake. Vreedzaam Werken In de wijken was er voor de medewerkers de opleiding Vreedzame Wijk. Daarvoor ondertekenden vertegenwoordigers van veel verschillende organisaties waaronder de Bibliotheek een convenant. Bij de aanpak Vreedzame Wijk gelden dezelfde afspraken op school en op andere plekken in de wijk. De centrale bibliotheek volgt in 2013. Ondernemingsraad Voor de OR was 2012 een druk en spannend jaar. In het kader van het verzelfstandigingsproces en in de verschillende trajecten van reorganisatie en organisatieontwikkeling hebben zij een grote betrokkenheid laten zien en een grote inbreng gehad. Procesvernieuwingen Kunstuitleen Utrecht Kunstuitleen Utrecht is een netwerk van samenwerkende kunstuitleencentra in de provincie Utrecht. In verband met de aanstaande verzelfstandiging van de Bibliotheek Utrecht wordt de directievoering over de Kunstuitleen stopgezet. De Kunstuitleen gaat met ingang van 2013 als zelfstandige stichting los van de Bibliotheek Utrecht verder, maar blijft een partner voor samenwerking op het gebied van culturele activiteiten. In de Bibliotheek Vleuterweide bevindt zich een dependance. Automatisering In het eerste kwartaal van 2012 werd de mailserver overgezet naar de mailserver van BiSC. Daarmee ging de Bibliotheek Utrecht over van het domein GBU naar het domein BiSC. VOIP Gedurende 2012 werd het offertetraject en de voorbereidingen gedaan om de telefonie van alle locaties van de Bibliotheek Utrecht op één systeem te krijgen. Bij Voice Over IP wordt voor bellen gebruik gemaakt van het computernetwerk. 13

Vestigingen Fysiek en digitaal Per 1 januari 2012 werd de vestiging in de De Plantage gesloten. En in maart stopte de dienstverlening van de Jeugdbibliotheekbus. In de loop van 2012 viel het definitieve besluit om de Bibliotheek Vleuten per 1 januari 2013 te verkleinen. Deze maatregelen werden genomen conform het Moderniseringsplan, dat in het kader van bezuinigingen en Doorlichting in 2011 werd vastgesteld door de gemeenteraad. De voorbereidingen voor herhuisvesting in Cereol, Kanaleneiland en Leidsche Rijn gingen gestaag verder. Het bibliotheekgebruik via de website, met name het reserveren, stijgt nog steeds. Bibliotheek++ De ontwikkeling van een nieuwe bibliotheek op het Smakkelaarsveld ging een nieuwe fase in met het besluit tot inschrijving op de bouw. Op weg naar de Bibliotheek++, de nieuwe Centrale Bibliotheek op het Smakkelaarsveld, heeft de Bibliotheek Utrecht in het voorjaar van 2012 met het Filmtheater t Hoogt en de Kunstuitleen een serie evenementen georganiseerd. Het doel was de Bibliotheek Utrecht zelf en de samenwerking met t Hoogt alvast beter op de kaart te zetten. Formule De Bibliotheek Nederland (DBN) Voor het doelmatig, efficiënt en klantgericht inrichten van de bestaande en nieuwe vestigingen heeft de Bibliotheek Utrecht zich aangesloten bij het Retailbureau DBN. De Bibliotheek Utrecht volgt de formule in de verwachting dat door toepassing het aantal uitleningen en leden zal groeien, bezoekers langer in de bibliotheek zullen verblijven, en de klanttevredenheid op het gebied van presentatie, collectie, actualiteit van collectie, inrichting en vindbaarheid verbetert en er door efficiënte klassieke dienstverlening meer tijd is voor nieuwe producten/ dienstverlening. In de formule worden de boeken niet meer van 000-900 of van A-Z opgesteld, maar in een nieuwe samenstelling van segmenten of werelden. De indeling van de collectie in de werelden van de formule is gerealiseerd in de vestigingen in noord, in Hoograven en in Vleuterweide. De Bibliotheek aan de Oudegracht begon in 2012 met het experimenteren met een opstelling van de collectie volgens de stadsformule DBN, de uitgebreidere variant. De klant verwacht een actueel aanbod en een ruime keuze. De vindbaarheid van de materialen in de Centrale Bibliotheek werd door deze herinrichting verhoogd. Er is daarbij tevens een start gemaakt met de integratie van de muziekafdeling en de Centrale Bibliotheek door collecties samen te voegen en toe te werken naar een gezamenlijke balie. Overgang naar Bicat Wise Na voorbereidingen provinciebreed gedurende het hele jaar werd door BiSC rond de jaarwisseling de migratie van Bicat naar het nieuwe bibliotheek- en catalogussysteem Bicat Wise uitgevoerd. Voor het catalogusteam hield dit in: scholing in de werking van het nieuwe bibliotheeksysteem, de inrichting van de catalogus-, tijdschriften-, acquisitie, RCB en besteladvies modules, het testen van Wise en het inventariseren, melden en oplossen van problemen. Catalogus en collectie Voorbereiding en testen van de conversie van de provinciale titeldatabase naar de Nationale Bibliotheek Catalogus vonden plaats. Daarbij is veel aandacht gegaan naar de conversie van de muziektitels. 14

Het catalogusteam heeft gewerkt aan de standaardisatie van de kastplaatsing omschrijvingen van de SUB bibliotheken t.b.v. de indeling van de Formule DBN. De ombouw van de statistische categorieën tabel t.b.v. de wereldenindeling van de Formule is gerealiseerd, ook voor de stadsformule. De collecties van de gesloten vestiging Plantage en de Jeugdboekenbus werden overgezet naar Educatie. De collectie van Educatie werd verpimd, evenals de jeugdcollectie in de CB. De collectie van Vleuten werd gehalveerd i.v.m. de verkleining van deze vestiging. De grote letterboeken van de wijkbibliotheken werden in route gezet waardoor de collectie efficiënter benut wordt. Het aantal toptitel abonnementen is verdubbeld met als doel om deze ook in te zetten als sprinter. Dit heeft een verdubbeling van de uitleningen van sprinters teweeg gebracht. Er is ingezet op de verdere uitbreiding van de BoekStart collecties. Van de Engelstalige bestsellerabonnementen is het gebruik gemeten. Besloten is om de abonnementen te verminderen ten gunste van meer titelspreiding. De tijdschriftencollecties zijn i.v.m. bezuinigingen in het mediabudget van de afgelopen jaren verkleind. In 2012 werden circa 55.000 verouderde of versleten materialen uit de collectie verwijderd. Er werden ongeveer 40.000 nieuwe materialen aangeschaft. Ledenbehoud- en ledenwerfacties 2012 Nationale Voorleesdagen (NVD) 18 29 januari 2012 Tijdens de NVD waren er ledenwervingsacties, gericht op kinderen t/m 6 jaar - zij konden gratis inschrijven en kregen vingerpopjes cadeau - en ook op hun ouders - met als speciaal aanbod 3 maanden gratis lenen bij standaard abonnement met automatische incasso. Als behoudactie werd elke dag tijdens de NVD d.m.v. een trekking onder de kinderen die geleend hadden 10 boekjes + dvd verloot. Boekenweek 14 24 maart 2012 Tijdens de Boekenweek waren er behoudacties voor volwassenen: Er werd een Kom weer eens langs -kaart naar 600 leden, en Kom weer eens langs -mail naar 2175 leden gestuurd. Resultaat van de kaart was dat gemiddeld 13% weer actief werd (13,8 % daarvan had 6-9 maanden niet geleend, en 12,2% 9-12 maanden niet). Naar aanleiding van de e-mail kwam 12,7% weer lenen (14,4% had 6-9 maanden niet geleend en 11% 9-12 maanden niet). Voor de gedichtenwedstrijd (behoud en activatie) waren 131 inzendingen, hieruit werden 3 prijswinnaars gekozen en 2 eervolle vermeldingen. Maand van het Spannende Boek juni 2012 Online ledenwerfactie via het CPNB met als aanbod 20% korting en geen inschrijfkosten. Er waren 29 reacties, waarvan uiteindelijk 24 abonnementen namen: 18 standaard en 6 klein. Kinderboekenweek (KBW), 3-14 oktober 2012 Tijdens de KBW was er een ledenwervingsactie gericht op kinderen, met het aanbod van gratis inschrijven en een cadeautje. Ouders werden geworven via een telemarketingactie met het aanbod 3 maanden gratis lenen bij een standaard abonnement met automatische incasso. 15

Als behoudactie was er een kraslotenactie: bij elke uitlening kregen kinderen een kraslot met kans op een prijs cadeau. Daarnaast was er een ballonnenwedstrijd met kans op een prijs voor de verste ballon. Het aantal kilometers in euro s werd daarnaast geschonken aan My Book Buddy. 375 kinderen deden mee, er werd 820,00 opgehaald. Nederland Leest november 2012 Nederland Leest is een actie voor ledenbehoud: 10.000 gratis campagneboekjes zijn uitgedeeld aan leden. Daarnaast gingen 160 leden op vertoon van de pas gratis naar een Literaire avond rond Hermans en Slauerhoff en 80 leden met korting naar de filmvertoningen in Filmtheater t Hoogt. Acties op Culturele Zondagen, met Schat op je Pas en anderszins Uitfeest 2 september 2012: Boek zoekt vrouw -activiteit op het Stadhuisplein met boekadviezen en 25 aanmeldingen voor het 3 maanden gratis kennismakingsabonnement. Why Poverty 25 november: 180 bezoekers bij de gratis afsluiting Festival Literaire Meesters, met dichters, schrijvers en een optreden van Nynke Laverman. Lezing Geert Mak: 180 leden kwamen met korting naar de gezamenlijke lezing door de Bibliotheek en Broese. Schat op je Pas: Elke maand een aanbod van korting en voordeel binnen en buiten de Bibliotheek. Telemarketing Elk jaar haakt er gemiddeld zo n 20% van de leden af, vaak door het niet (meer) betalen van het abonnement. Naast de brief bij de acceptgiro en de herinneringsbrief, is in 2012 ook telemarketing ingezet als vast onderdeel van het proces. Met als resultaat dat zo n 60-70% van de bereikte klanten het abonnement weer betaalt en binnenboord blijft. In 2013 kan dit percentage omhoog als de data van de lenersadministratie worden verbeterd. Tarieven in 2012 De tarieven van de Bibliotheek Utrecht werden per 1 januari 2012 aangepast aan de hogere prijsindex: - het standaardabonnement 41,00 - het standaard buiten tarief 45,50 (voor leden die buiten de gemeente Utrecht wonen) - het klein abonnement 24,00 - het klein buiten tarief 25,25 (voor leden die buiten de gemeente Utrecht wonen) Dit is de prijs met automatische incasso. Bij andere betaalwijze betaalt men 2,50 administratiekosten. De studentenkorting bleef 50 %. Ook de U-pas tarieven bleven gelijk. Leden met een U-pas betalen 10,00 voor het standaardabonnement, en 5,00 voor het klein abonnement. Online inschrijven werd in de loop van 2012 mogelijk gemaakt. Trofee Op woensdagmiddag 18 april mocht de directeur voor de Bibliotheek Utrecht de Publieksdienstverleningstrofee in ontvangst nemen. Een trofee die is ingesteld om afdelingen van de gemeente in het zonnetje te zetten die iets moois doen in de dienstverlening aan de Utrechtse burgers. Bij het dankwoord voor de trofee gaf de directeur aan dat hij zich realiseerde hoe fantastisch de Bibliotheek is. Dat we een voorziening zijn waarvoor 65.000 mensen het de moeite waard vinden om gebruik van te maken van wat ze biedt. Dat blijft iets om trots op te zijn! 16

Resultaten dienstverlening per vestiging Vestiging Inwoners werkgebied Bezoekers Collectie Uitleningen Activiteiten % 2011 2012 % 2011 2012 % 2011 2012 % 2011 2012 % 2011 2012 Centrale totaal Centrale Bibliotheek 85.045 85.745 0,8231 482.781 495.869 2,711 286.271 281.021-1,83 957.986 965.499 0,784 30 53 76,67 Hoograven 23.310 23.505 0,8366 72.514 78.475 8,22 33.256 33.166-0,27 164.582 175.892 6,872 Zuid totaal: Kanaleneiland 21.925 22.020 0,4333 62.475 60.160-3,705 22.920 20.498-10,6 88.654 86.614-2,3 30 37 23,33 Lombok 18.320 18.390 0,3821 30.254 30.754 1,653 10.932 9.397-14 42.567 42.169-0,93 Lunetten 11.565 11.575 0,0865 50.274 48.725-3,08 23.913 21.997-8,01 99.708 102.024 2,323 Oog in Al 8.755 8.780 0,2856 34.539 36.984 7,079 18.694 18.524-0,91 84.791 90.088 6,247 Overvecht 31.360 31.215-0,462 126.365 122.265-3,244 39.830 37.409-6,08 204.158 207.423 1,599 Noord totaal Plantage 17.227 11.522 25.018 12 9-25,00 Tuinwijk 21.920 22.285 1,6651 52.388 53.587 2,289 27.590 26.493-3,98 143.962 156.766 8,894 Zuilen 22.320 22.530 0,9409 64.532 68.292 5,827 24.148 23.778-1,53 109.825 123.432 12,39 Parkwijk 17.750 18.895 6,4507 54.705 53.933-1,412 29.760 27.226-8,51 148.179 145.994-1,47 West totaal Waterwin 7.705 7.985 3,634 35.072 36.240 3,33 11.359 11.746 3,41 68.260 70.125 2,732 44 31-29,55 Vleuterweide 19.475 20.940 7,5225 111.342 127.764 14,75 41.301 48.434 17,3 288.578 332.341 15,17 Vleuten 9.935 10.395 4,6301 42.296 39.388-6,875 19.938 12.755-36 84.892 77.467-8,75 De Meern 11.975 12.015 0,334 63.936 60.304-5,681 26.888 25.146-6,48 147.051 138.729-5,66 Educatie 42.911 50.922 18,7 44.322 50.453 13,83 Bibliotheek aan Huis 9.570 8.951-6,47 30.932 30.548-1,24 Jeugdbibliotheekbus 8.037 39.079 5.071 Totaal 311.360 316.275 1,579 1.300.700 1.312.740 0,9 688.840 657.463-4,6 2.772.544 2.800.635 1,01 116 130 12,07 17

Groepen Reserveringen Vragen Aantal m2 Uren open 2011 2012 % 2011 2012 % 2011 2012 % 2011 2012 % 2011 2012 % Jeugdbibliotheekbus 279 nvt vvo Centrale Bibliotheek 14 46 228,57 64866 69.523 7,179 152.828 152.672-0,1 6.300 6.300 0 50 54 8 Hoograven 79 85 7,5949 8.307 9.908 19,27 19.968 24.050 20,4 1.200 1.200 0 27 27 0 Kanaleneiland 161 168 4,3478 4.286 5.069 18,27 44.954 45.786 1,85 1.370 1.353-1,24 23 22,5 0 Lombok 83 71-14,46 2.915 3.070 5,317 11.310 11.726 3,68 430 430 0 15 15 0 Lunetten 36 33-8,333 6.051 7.086 17,1 13.884 13.702-1,31 830 830 0 20 20 0 Oog in Al 9 13 44,444 4.342 5.220 20,22 7.228 9.828 36 445 445 0 18 17,5 0 Overvecht 194 176-9,278 10.901 11.640 6,779 34.060 31.512-7,48 1.500 1.500 0 38 37,5 0 Plantage 35 nvt 1.281 nvt 9.542 482-100 15 0-100 Tuinwijk 72 41-43,06 7.934 9.825 23,83 15.444 18.668 20,9 558 558 0 31 31 0 Zuilen 79 123 55,696 7.589 8.965 18,13 18.252 14.092-22,8 1.000 1.000 0 27 27 0 Parkwijk 86 94 9,3023 7.813 7.780-0,422 8.190 9.386 14,6 600 600 0 22 22 0 Waterwin 52 64 23,077 2.590 2.820 8,88 6.110 8.450 38,3 160 187 16,88 15 15 0 Vleuterweide 53 60 13,208 13.088 15.849 21,1 12.584 21.524 71 1.600 1.386-13,4 31 31 0 Vleuten 42 25-40,48 4.375 4.749 8,549 13.520 12.844-5 330 330 0 16 16 0 De Meern 54 33-38,89 8.160 8.880 8,824 9.880 11.882 20,3 390 390 0 24 24 0 Kantoor St. Jacobsstr. 770 733-4,81 Totaal 1049 1032-1,62 154777 170384 10,08 377.754 386.122 2,22 17.965 17.242-4 371 360-2,969 18