Resultaat 2013 de Bibliotheek Lek & IJssel IJsselstein Inhoud: 1. Feiten en cijfers A. Openstelling B. Collectie C. Leden en bezoekers 2. Activiteiten en samenwerkingspartners Cultuur Sportief Markt HKIJ Boekenweek Tentoonstellingen Leeskringen en leesclubs Bibliotheek aan huis Biebwinkel Contact met de politiek 3. Activiteiten en samenwerkingspartners: jeugd Boekstart Oudercafé Peuters en kleuters Leuke dingen maken Kinderboekenweek Muziekonderwijs Jongeren Informatie Punt 4. Educatie 5. Tenslotte Concrete plannen voor 2014 1
1. Feiten en cijfers A. Openstelling De Bibliotheek IJsselstein is open gedurende 44 uur per week, waarvan 9 uur (20%) buiten kantooruren. De openingstijden van de Bibliotheek staan op de website. Bezoekers kunnen gebruik maken van het wifi-netwerk: veel vaste bezoekers komen regelmatig in de Bibliotheek werken of studeren. Er zijn twaalf pc s beschikbaar en steeds meer bezoekers nemen hun eigen laptop of tablet mee als ze in de Bibliotheek werken. De Bibliotheek biedt koffie-, thee- en waterfaciliteiten. De Bibliotheek heeft een leestafel met 87 tijdschriften en 4 dagbladen. De Bibliotheek is toegankelijk voor mindervaliden. Terugbrengen buiten de openingstijden kan via de inleverbrievenbus. In de publieksservice in de Bibliotheek IJsselstein werken naast professionals 22 vrijwillige medewerkers (92 uur per week). Bij het voorlezen en de Bibliotheek aan huis zijn 14 vrijwillige medewerkers actief. Ook is er één expertvrijwilliger als gastvrouw bij activiteiten verbonden aan de Bibliotheek. In het najaar heeft de Bibliotheek onderzoek gedaan en de bezoekers bevraagd naar hun ervaringen met de nieuwe bibliotheek en de nieuwe opstelling. In totaal zijn 26 klanten uitgebreid bevraagd. Uit dit onderzoek blijkt dat de verblijfsduur in de Bibliotheek aanzienlijk is toegenomen; een kwart van de ondervraagden blijft gemiddeld langer dan een uur in de Bibliotheek. Als positieve punten worden genoemd: veel zitgelegenheid, mogelijkheid om te werken, wifi, koffie en thee, prettige sfeer. De bezoekers ervaren warmte en lawaai als minder positief. Enkele citaten uit het onderzoek: - Het is hier perfect, zegt ze. Als de kinderen erbij zijn blijft ze maar kort, circa 15 minuten. Ze komt ook wel alleen, zoals nu, en dan neemt ze lekker de tijd. - Snuffelen, lenen, maar ook om hier paar uur te werken via WIFI; geweldig gebouw: prettige sfeer. - Het grootste verschil met de Schuttersgracht vindt zij de uitstraling van het gebouw Het is een feestje om naar binnen te gaan, het is ruimtelijke en het geeft een relaxgevoel. - Dit gebouw vindt hij zeer uitnodigend en op vrijdag als zijn vrouw naar de markt gaat, gaat hij soms binnen lekker de krant lezen met een kopje koffie. Je loopt makkelijk binnen en de mensen zijn altijd vriendelijk. Soms heeft hij wel last van het lawaai. - Ze leent nu wel andere dingen, maar komt geen dingen tegen waarvan ze nog niet wist dat de bibliotheek die heeft: Ik ben goed op de hoogte. - Sind hier alle so freundlich und Professionel ùnd das ich hier auch Deutsch reden kann: absolut Spritze!! - Verder vermeldt ze dat ze erg blij is met de nieuwe plek van de Bibliotheek in IJsselstein, niet alleen fysiek (het gebouw), maar ook maatschappelijk: Er gebeurt nu veel meer in de Bibliotheek, er zijn veel activiteiten. Goed dat de Bibliotheek dat doet!. 2
B. Collectie 1) 1 exclusief tijdschriften Bezit 2011 Bezit 2012 Gepland 2013 Bezit 2013 35.170 36.501 35.500 36.273 1) Uitleningen 2011 Uitleningen 2012 Prognose 2013 Uitleningen 2013 Percentage toename/afname 2) 279.143 306.377 259.500 318.057 + 4% 1) exclusief tijdschriften 2) Het percentage is berekend ten opzichte van 2012 en afgerond op hele percentages. Na de verhuizing naar de Poorter stijgt het aantal uitleningen opnieuw in 2013, een resultaat om trots op te zijn. De totale collectie kent een uitleenfrequentie van 8,2 (het gemiddeld aantal keren dat een boek per jaar wordt geleend). Provinciaal gezien is de uitleenfrequentie rond de 5; in IJsselstein is dit dus bovengemiddeld. Het is tevens de hoogste uitleenfrequentie binnen onze regio. Zo n intensief gebruik van de collectie is positief maar brengt het gevaar met zich mee dat de collectie te snel slijt en daardoor minder aantrekkelijk wordt om te lenen. Het budget is in dat geval niet toereikend om voldoende exemplaren te vervangen. In de provincie Utrecht is het aantal uitleningen in 2013 over het geheel genomen licht gedaald met 2%, het hoofdbestanddeel Boeken daalt eveneens met 2% op jaarbasis. C. Leden en bezoekers Bezoeken Bezoeken Prognose Bezoeken Percentage 2011 2012 2013 2013 toename/afname 2) 120.166 147.344 130.000 164.573 + 12% In 2013 is het aantal bezoeken toegenomen, net als in 2012. De toename schrijven wij toe aan de grote aantrekkingskracht van het gebouw, en ook aan de vele groepen die wij in de Bibliotheek ontvangen bij verschillende activiteiten. Leden 2011 Leden 2012 Prognose 2013 Leden 2013 Percentage toename/afname 2) Boekstart 0-2 jaar 265 nvt Jeugd 3-11 jaar 2.960 3.167 3.000 2.663-8% * Jeugd 12-17 jaar 1.486 1.569 1.500 1.645 + 5% Volwassenen (betalende leden incl. 3.266 3.292 3.300 2.963-3% ** U-pas korting) U-pas korting 72 64 Diversen *** 241 Totaal 7.712 8.028 7.800 7.777-2% *Jeugd 0 11 jaar (Boekstart en 3-11 jaar bij elkaar geteld) ** volwassenen en diversen bij elkaar geteld ** * leeskringen, scholen, instellingen, personeel, gastleners (in 2012 en daarvoor geteld bij volwassenen) Vanaf 18 jaar betalen de leden contributie. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen een klein abonnement ( 28,00; aantal te lenen materialen is gemaximeerd) en een standaardabonnement ( 48,50; onbeperkt lenen). 3
Het aantal bezoekers en uitleningen stijgt; het aantal leden daalt. Dat betekent in ieder geval dat minder mensen gemiddeld meer lenen en dat bezoekers vaker komen om de Bibliotheek te gebruiken om te werken of gebruik te maken van de leestafel. De daling bij de jeugd tot 12 jaar en de stijging van jongeren tot 18 jaar heeft een demografische oorzaak; IJsselstein is uitgegroeid en de kinderen uit jonge gezinnen zijn tieners geworden. De afname van het aantal betalende leden is een punt van grote aandacht. In IJsselstein is 22% van de bevolking lid van de Bibliotheek. In de provincie Utrecht is er in 2013 een netto ledenverlies 2,6% geweest. Gemiddeld is het aantal jeugdleden stabiel, maar onderling zijn er opvallende verschillen. Alle bibliotheken verliezen betalende leden, gemiddeld 6,2%. 2. Activiteiten en samenwerkingspartners Cultuur Uit in IJsselstein is een onderdeel van de Bibliotheek IJsselstein en in deze samenwerking worden veel activiteiten georganiseerd. In de eerste plaats de cultuurkenniscafés, gericht op het IJsselsteinse culturele veld. In 2013 zijn zes van dergelijke cafés gehouden, met de onderwerpen: durf-te-vragen, out of the box-denken, crowdfunding, social media, LinkedIn, efficiënt en effectief netwerken. Het aantal deelnemers is steeds rond de 25. In de Bibliotheek werd een kunstveiling georganiseerd waarvan de opbrengst bestemd was voor de speeltuin in het Kloosterplantsoen. Kunstenaars en particulieren brachten 60 kunstwerken in. Opbrengst voor de speeltuin was 3.167,-. De veiling trok ongeveer 125 bezoekers. De veilingmeester De Bibliotheek was opnieuw deelnemer en locatie tijdens de kerstavond van mevrouw Klein Sprokkelhorst. In de Bibliotheek waren op die avond zeven verschillende activiteiten en 1.400 bezoekers. Speciaal voor kinderen was er een programma met verhalen, poppenkast, poëzieraps. Dit was een groot succes en we gaan hier in 2014 zeker mee door. 4
De open dag van het Kursusproject vond dit jaar voor het eerst plaats in de Bibliotheek. Naast presentaties gaven de docenten ook workshops. Workshop dans tijdens open dag Kursusproject Sportief De Bibliotheek was start- en eindpunt van het hardloopfestijn in samenwerking met Reactive: IJsselstein ontmoet Lopik. Er kwamen die dag 1.100 mensen binnen. Markt In de herfst organiseerde de Bibliotheek elke maand een ambachtelijke markt op zaterdagochtend: zes ambachtelijke kunstenaars verkochten hun producten op die markt. Tegelijkertijd was er in het souterrain een schrijfcafé intuïtief schrijven onder leiding van Francis Doesburg. HKIJ Een aantal activiteiten heeft plaatsgevonden in samenwerking met de HKIJ: een lezing Koninklijke Bezoeken (25 deelnemers) en een lezing Speeltuin Kloosterplantsoen (30 deelnemers). Boekenweek Tijdens de Boekenweek vertelde schrijver Albert de Kuijer over zijn boeken. Deze middag is muzikaal omlijst met optredens van jonge zangtalenten onder begeleiding van zangstudio Jacqueline Dekker. Totaal aantal bezoekers was 55. Tentoonstellingen Tijdens Nationale Veteranendag werd in de Bibliotheek de tentoonstelling Herkenning en erkenning - ervaringen van veteranen geopend waarbij ook de burgemeester op bezoek kwam. Het IJsselsteinse veteranenplatform gaf in deze tentoonstelling in woord, beeld en geluid een overzicht van hun aanwezigheid in oorlogsgebieden. Exposities zijn er geweest in samenwerking met de Stichting Sprokkelhorst, Fotoclub F11, Kunstcafé en Schildersclub Lek en IJssel. Leeskringen en leesclubs In IJsselstein maken 6 leeskringen gebruik van de speciale service met leeskringkratten. Elke leeskringkrat bevat 8 exemplaren van een titel en leeskringen gebruiken zo n krat ter voorbereiding op hun leeskringbijeenkomst. In totaal bereikt de Bibliotheek hiermee 50 zeer gemotiveerde lezers. In samenwerking met de landelijke stichting Senia organiseerde de Bibliotheek een bijeenkomst, gericht op (toekomstige) leeskringen. In totaal namen hier 22 belangstellenden aan deel en hier is een leeskring Geschiedenis uit voortgekomen, die haar bijeenkomsten in de Bibliotheek organiseert. 5
Bibliotheek aan huis Dertien aan huis gebonden lezers worden maandelijks bezocht door in totaal zes vrijwilligers. Biebwinkel In juli werd de Biebwinkel geopend door wethouder Rob de Vries: een samenwerkingsverband met Boekhandel Logica. Een Biebwinkel is een verkooppunt van de boekhandel in de Bibliotheek met als doel de klanten meer keuzemogelijkheid te bieden (lenen of kopen). Het gebruiksgemak voor de bezoekers wordt daarmee vergroot. Deze samenwerking heeft als positief neveneffect dat bibliotheek en boekhandel gebruik kunnen maken van elkaars deskundigheid. Tot nu toe voldoen de resultaten nog niet aan de ambitieuze doelstelling van een verkoop van twee boeken per dag. De Bibliotheek zal extra inspanningen doen om de verkoop te verhogen. Opening Biebwinkel Contact met de politiek In het kader van de komende gemeenteraadsverkiezingen heeft de Bibliotheek de politieke fracties benaderd. Met de meeste fracties heeft de Bibliotheek uitgebreid gesproken; de gesprekken zijn over en weer als verhelderend ervaren. In juni is het Genootschap van oud raadsleden en wethouders met 30 personen op bezoek geweest. Zij kregen een presentatie en rondleiding in het gebouw waaraan velen nog in de jarenlange besluitvorming hebben bijgedragen. We hebben een bijdrage geleverd aan een verandering in de beeldvorming over de Bibliotheek, ondermeer door te vertellen over de nieuwe werkwijze van onze Bibliotheek. 3. Activiteiten en samenwerkingspartners: jeugd De bibliotheek neemt deel aan de gemeentelijke regiegroep jeugdbeleid en laat daarmee zien ook op beleidsniveau haar rol te nemen als partner in de lokale keten rondom jeugd. Boekstart De bibliotheek werkt structureel samen met de gemeente, CJG en Vitras/CMD voor de doelgroep 0-4 jaar in het programma Boekstart. Ouders van pasgeboren baby s krijgen op het consultatiebureau informatie over taalontwikkeling en leesbevordering. Ze ontvangen een waardebon waarmee in de bibliotheek een koffertje kan worden opgehaald met een babyboek en een CD met liedjes en rijmpjes. De Bibliotheek laat de ouders zien welke media er voorhanden zijn voor elke fase en promoot het gratis lidmaatschap voor kinderen. 6
Oudercafé Met het CJG en Vitras/CMD organiseren we maandelijks een laagdrempelig oudercafé: een ontmoetingsplek voor (groot)ouders met hun baby s en peuters. In een ontspannen sfeer kunnen zij vragen stellen aan de jeugdexpert van de Bibliotheek en de jeugdverpleegkundige, maar ook met elkaar ervaringen, informatie, twijfels en zorgen uitwisselen. Elke maand is er aandacht voor een bepaald thema. Hiervoor nodigen we een gast uit, een lokale expert die vanuit eigen deskundigheid met deelnemers in gesprek gaat en vragen kan beantwoorden. Tijdens deze ochtenden wordt ook voorgelezen aan de kinderen. Thema s waren bijvoorbeeld: spraak-/taalontwikkeling (logopedist) en spelen met je kind (speltherapeut). Aantal bezoekers totaal: 132 Peuters en kleuters Tijdens de Nationale Voorleesdagen organiseerden we een voorleesontbijt waar burgemeester P. van den Brink voorlas aan kinderen, ouders en pedagogisch medewerkers van kinderopvang Purkie. Tijdens deze periode bezochten 140 kinderen met hun ouders via kinderopvang of peuterspeelzaal de bibliotheek en werden 20 nieuwe peuterleden ingeschreven. In maart genoten 40 kinderen van 3-8 jaar van het theatrale liedjesprogramma Waterland van Eindeloze tonen. Na de voorstelling werd de CD gepresenteerd. Elke woensdagmiddag wordt er voorgelezen voor kinderen van 4-6 jaar. (130 kinderen) Leuke dingen maken In maart namen 18 jongeren deel aan de workshop telefoonhoesjes maken. In februari/maart kon de tentoonstelling kunstwerken van afgedankte elektrische apparaten worden bekeken, gemaakt door kinderen van 8-12 jaar. Ze volgden op de buitenschoolse opvang workshops over het inzamelen en recyclen van elektrische apparaten en mochten de ingezamelde apparatuur zelf demonteren. Onderdelen uit dit afval werden gebruikt om de kunstobjecten te maken. Kinderboekenweek In de Kinderboekenweek (thema sport en spel) was er een workshop streetdance i.s.m. Dansexpress en trad het jeugdorkest van Excelsior op. (33 bezoekers) Muziekonderwijs In oktober hield Fulco Muziekonderwijs een informatiemarkt in de bibliotheek waarbij ook een les algemene muzikale vorming werd gegeven en de bezoekers konden genieten van een kinderconcert. Jongeren Informatie Punt In de Week van de Opvoeding werd het Jongeren Informatie Punt (JIP) geopend in het souterrain van de Bibliotheek. Vier dagdelen per week houden de jongereninformatiemedewerkers van Pulse spreekuur voor jongeren tussen 12 en 23 jaar. De Bibliotheek en Pulse zijn er op gericht waar mogelijk samen te werken voor deze doelgroep en willen duidelijke meerwaarde creëren met deze samenwerking. 7
4. Educatie We bieden basisonderwijs en voorschoolse instellingen een vraaggestuurd programma aan voor 0-12 jaar, gericht op leesplezier, taalvaardigheid, (voor)leesvaardigheid en informatievaardigheid. Naar behoefte kunnen één of meerdere producten of diensten worden afgenomen. 3 scholen hebben een gesprek gehad voor informatie, advies en ondersteuning; 10 scholen hebben tezamen 16 schoolabonnementen; 13 scholen hebben deelgenomen aan de IJsselsteinse voorronden van de Nationale Voorleeswedstrijd; 1 school kwam met groep 1-2 op bezoek (18 leerlingen); 5 scholen kwamen met groep 3 op bezoek (151 leerlingen); 1 school kwam met groep 4 op bezoek (27 leerlingen); 2 scholen kwamen met groep 6 op bezoek (58 leerlingen); 4 scholen werkten met leespleziermodules in de klas (200 leerlingen); 4 scholen maken gebruik van het schoolbibliotheeksysteem Educat-B; i.s.m. Kunst Centraal kwamen alle groepen 8 van 17 scholen (575 leerlingen) voor het programma Historische Verhalen; 2 schoolteams speelden onder leiding van de mediacoach van de bibliotheek het MediaMatchingGame (in gesprek over sociale media en hoe daar als school mee om te gaan); de mediacoach verzorgde op 2 scholen een ouderavond over Sociale Media (30 ouders en 5 leerkrachten) en over Digitaal Pesten (30 ouders en 5 leerkrachten). 5. Tenslotte De Bibliotheek bindt en verbindt organisaties en individuen. De komende jaren gaan we de fysieke bibliotheek nog meer de place to be maken door meer samen te werken met de gemeente op de thema s van sociaal beleid, meer ruimte voor te creëren ondernemerschap en samenwerking met bedrijven. Daarbij zal de verbinding van de digitale bibliotheek met de fysieke bibliotheek de komende jaren verder vorm en inhoud krijgen. De Bibliotheek zal daarmee nog meer mensen en doelgroepen van dienst kunnen zijn. Concrete plannen voor 2014: organiseren van oudercafés rond opvoedthema s in samenwerking met het CJG; wij zijn partner bij taalontwikkeling en preventie van laaggeletterdheid. De Voorleesexpress wordt uitgevoerd met externe financiering, in samenwerking met Pulse; de collectie te lenen e-books en e-luisterboeken wordt sterk uitgebreid; we rusten burgers toe voor deelname aan de digitale overheid door het uitvoeren van programma s als digisterker; we vergroten de bekendheid van Uit in IJsselstein en realiseren meer draagvlak bij lokale aanbieders en bedrijven; we realiseren een podium voor media, educatie en persoonlijke ontwikkeling (de Verdieping). Op termijn (2015) zijn de activiteiten van de Verdieping kostendekkend. 8