Klimaatinstallaties met wko beoordeling op functioneren bij 38 kantoren

Vergelijkbare documenten
Functioneren van WKO installaties

Onderzoek naar het functioneren van klimaatinstallaties met bodem-energiesysteem (open WKO) in Zuid-Holland

'Kostenpost of duurzaam in balans: hoe staat uw wko er voor?

Klimaatinstallatie gemeentehuis Moerdijk: achtergronden en verbeteringen. 29 september 2011 Linda Deutz & Jaap de Knegt

Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel

WKO scan TivoliVredenburg Utrecht

White paper. Komt een WKO bij de dokter. Onderzoek WKO Dokter naar oorzaken slecht functionerende WKO s

TAB 1 / HOOFDSTUK 1 TAB 2 / HOOFDSTUK 2 I. INLEIDING COLOFON INLEIDING DEELNEMERSLIJST + DOCENTEN

Meetbare realisatie van duurzaamheids doelstellingen. Businesscase Strukton PULSE bij provincie Noord-Holland

TECHNEA. duurzaam WARMTEPOMPEN AT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 2-4 KW HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING

Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:

Monitoring en Energiebalans

Welkom. Rentabiliteit studie energiecentrale MMC

P5 Afstudeerpresentatie

Cloud Energy Optimizer Energie besparen, CO2-footprint verkleinen

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Cloud Energy Optimizer Energie besparen, CO2-footprint verkleinen

Warmte en Koude Opslag in PCM materialen

AT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 4-18 KW TECHNEA WARMTEPOMPEN HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING

Cloud Energy Optimizer Energie besparen, CO2-footprint verkleinen

Energiebesparing. Kantoren A-01

30% is de gemiddelde potentie aan energiebesparing bij het optimaliseren van technische gebouwsystemen

Mozaïekpark. Groeien in het groen. Woningen Wageningen. Toelichting op het klimaatsysteem Wageningen 30 augustus 2012 Ronald Scheffer

NUL-OP- DE-METER. FidesWonen maakt uw huis weer als nieuw Comfortabel & duurzaam

Lessons learned KWO praktijkervaringen bodemenergie in NL. Bijeenkomst WCTB Sanne de Boer - IF Technology 21 oktober 2014

Certificering van WKO is niet genoeg

BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp

Energy Service Company: een kans voor u?

Financierings- en exploitatieconstructies bij WKO, Visie van de Adviseur

Vereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015

Energy-Floor haalt energie uit de bodem van uw woning

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed

Kenniscentrum InfoMil Energiebesparing bij een sportclub

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant

White paper. Behaalt uw WKO het maximale rendement? Plus: Antwoord op de 4 WKO-vragen van uw CFO

Concept Ecovision. Il sole come partner. Concept Ecovision. schermature solari Colt

Bodemenergie in Arnhem Stimuleren en regie

Duurzaam Beheer en Onderhoud: Minder klachten, betere arbeidsprestaties, lagere energierekening

Commissioning: Een absolute aanrader!

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

Bouwen is Vooruitzien

Nieuw Kortenoord Tuinwijk Nul op de Meter Woning

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

b a l a n s in e n e r g i e z u i l 1 minimumeis: Sluitende balans op de gebouwtemperatuur. Doel

Klimaatbeheersing. Hoe organisaties en werknemers profijt hebben van een goed binnenklimaat

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

Betonkernactivering. Changing the climate for living

White paper. Heb jij een aantrekkelijk profiel? Energieprofielanalyse biedt 70% kans om te besparen op uw energierekening

Zorg voor energie en comfort

Installatieprestatie

Itho Daalderop Hybride lucht/water warmtepompen. innovatief. & energiezuinig

Een perfecte balans tussen wooncomfort, energiekosten en het milieu. Daar plukt ú nu, en uw (achter-) kleinkinderen láter de vruchten van.

Realisatie WKO. WKO-coach Drenthe - Voorlichtingsbijeenkomst WKO

Interieur koelen, verwarmen en ventileren in één oplossing

Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten

WKO Uw grondwater is goud waard

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

MONOBLOCK 4-34 KW LUCHT WARMTEPOMP TECHNEA WARMTEPOMPEN AT TEC WARMTEPOMPEN

Gebruikerspakket. Duurzaam energiesysteem Warmte en Koude. Dr. Struyckenplein

ENERGIECONCEPTEN. Advies op maat. vandorp.eu

Energiebesparende warm tapwater conceptenin. collectieve installaties. Erwin Janssen Product Manager Nathan

Gebruik en Beheer van WKO Systemen

Mag ik mij even voorstellen. Johan Pot

DWA FEEDBACK No. 13. Hydraulische varianten gelijkwaardig?

WelWonen Energie uit eigen bodem. Eindeloos... Ing E A J Weenink

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018

24/7 PRESTATIEBORGING DASHBOARDS - KPI S - GRAFIEKEN - MELDINGEN - RAPPORTAGES - BENCHMARK VOLLEDIG INZICHT IN GEBOUWPRESTATIES

Informatieboekje. project Oosterhaar. 43 seniorenappartementen in de sociale verhuur

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp

Duurzaam, mvo, energiezuinig & klimaatneutraal

Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII

Duurzame energie. uitgestoten in vergelijking met een conventioneel verwarmingssysteem, bijvoorbeeld een CV ketel.

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen

[MISSION SUSTAINABLE] Praktisch innoveren in bestaande gebouwen

Tergooi Hilversum Uitbreiding fase 1

Themabijeenkomst BodemenergieNL BEHEER & ONDERHOUD. Samenhang bovengrond en ondergrond. Themabijeenkomst BodemenergieNL 4 december 2014

Kwaliteitsborging Bodemenergie

SUGGESTIES VOOR INHOUD PRESTATIE-AFSPRAKEN. TUSSEN GEMEENTE en WONINGCORPORATIES en HUURDERS

WKOtool en EBS. EBS als WKO prestatiemonitoring? M:

Meer comfort en minder energieverbruik?

WERKWIJZE WERKTERREIN

Programma.» Waarom warmtepompen?» Hoe werkt een Warmtepomp?» Wat is C.O.P.?» Verschillende warmtepompen/ bronnen.» Investering / terugverdienen

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect)

Duurzame klimaatinstallaties in Etten-Leur Woonbond Kennis- en Adviescentrum Siem Goede

Sjoerd de Jong Bouwenadvies

EDEL COP ENERGIE. Een overgedimentioneerd apparaat betekent een te hoge energie rekening. gratis GREEN. Since 1892

NIEUWBOUW ZONDER AARDGAS DUURZAAM EN COMFORTABEL

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Informatie avond Streefverbruik. Jan Willems

Samenvatting. Een Ecovat INFRASTRUKTUUR is een plug and play :

Koude en Warmte Opslag

Geniet van de DHP-AQ, de stilste en energiezuinigste lucht/water-warmtepomp ooit Zekerheid, comfort en energiebesparing in elk seizoen

Het technische rendement van zonnepanelen Opdracht 2.5 Warmteopslag Aquifer, WKO Ondergrondse warmte en koudeopslag

Stappenplan voor energiemanagement in bestaand vastgoed BAM Techniek - Energy Systems

Van Gasbel Naar Waterbel

COMFORTVERBETERING ENERGIEBESPARING MEER DAN 15% EFFECTIEVE CO2-REDUCTIE TERUGVERDIENTIJD MINDER DAN 5 JAAR

De wet is met name ingevoerd om de consumenten (afnemers of gebruikers) te beschermen tegen te hoge tarieven.

Transcriptie:

Klimaatinstallaties met wko beoordeling op functioneren bij 38 kantoren Project uitgevoerd door: Innuvate B.V. : R. Krijger Energy Retrofit : P.W. Rolf In opdracht van: Gemeente Den Haag Omgevingsdienst Haaglanden

Even voorstellen! Peter Rolf Energy R etrofit organiseert energiebesparing in samenwerking m et gebouweigenaren en huurders. T: +316 4166 7 593 www.energyretrofit.nl info@energyretrofit.nl Zorggroep Florence

Inhoud 1. Aanleiding 2. Doelstelling 3. Wat is een wko? 4. Werkwijze per kantoor 5. Bevindingen 6. Aanbevelingen naar de gebruiker

Aanleiding Onbalans 70% functioneert matig tot slecht Veel comfort en klimaatklachten WKO waar voor je geld? Niet voldoen aan wet en regelgeving Registratieplicht Businesscase niet rond Duurzame techniek voor gebouwde omgeving Tekort aan warmte of koude Zuinig koelen

Doelstelling project Bij 38 kantoren in ZuidHolland: 1. Inzicht verwerven in het functioneren van de klimaatinstallatie; 2. Knelpunten benoemen; 3. Optimalisaties aandragen voor energiebesparing. Hoe is het beheer rondom de techniek georganiseerd?

Wat is een wko? Voordelen Opslag energie Duurzaam Zuinig koelen (20x beter) Efficiënt verwarmen (2x beter) Nadelen Samenhang gebouw(installaties) Veel partijen (en belangen) Beheer en onderhoudskosten vergunning plichtig Benadering vanuit de koude bron Winter Zomer Prestatie wko SPF Temperatuurverschil over de bronnen Effectief laden : Laden koude bron : Ontladen koude bron Energie aandeel wko Afbeelding: provincie.drenthe.nl

Werkwijze per kantoor A. Beoordeling gegevens Principeschema Monitoringgegevens verstuurd aan Provincie (jaaropgave) Energiebesparingsplannen Totale energierekening Vergunning B. Bedrijfsbezoek Technische rondgang Inkijk in gebouwbeheersysteem Interview met gebruiker Vragenlijst organisatorische factoren C. Verwerking rapport Beoordeling wko Verslag van interview Aanbevelingen

Beoordeling gegevens Monitoringgegevens 18 17 16 15 14 13 Temperatuurverschil gemiddeld 5K. 12 11 Aandachtspunten jaaropgave aan Provincie: Verwerking registratie (o.a. optel en invulfouten, of niet compleet) grondwater vs. opgewekte energie gewogen gem. temperaturen (GBS module juist?) Delta T over bronnen (ten opzichte van ontwerp) Normaal verloop laden / ontladen (per seizoen) 10 9 8 Onttrekkingstemperatuur koude bron Infiltratietemperatuur warme bron

Beoordeling gegevens Principeschema Aandachtspunten ontwerp: Mengpunten tijdens laden koude bron Gelaagdheid buffervat Toerenregeling pompen Ongewenste hydraulische kortsluitingen

Bedrijfsbezoek Rondgang en inkijk GBS Aandachtspunten tijdens rondgang: Installatie komt overeen met tekeningen Technische staat van de klimaatinstallatie Aanwezigheid revisiegegevens Inkijk gebouwbeheersysteem (o.a.): bedrijf wijze klimaatinstallatie Controle klok en stooklijnen Geen pompen/kleppen op de hand

Bedrijfsbezoek in gesprek met de gebruiker Wie is de gebruiker van de klimaatinstallatie? Degene die vanuit zijn functie verantwoordelijk is voor klimaatcomfort, energie en installaties (en hij vertegenwoordigt hiermee het bedrijf). Degene die de energierekening betaalt! Belang: een lage energierekening én een comfortabel binnenklimaat

Bedrijfsbezoek in gesprek met de gebruiker

Belangrijkste bevindingen 1. Er is bij nagenoeg alle kantoren nog een aanzienlijk besparingspotentieel aanwezig. 2. De gebruiker stuurt met name op klimaatcomfort (voorkomen van klachten) en de energiekosten zijn hierbij van ondergeschikt belang. 3. De gebruiker heeft onvoldoende inzicht in het energieverbruik. 4. De gebruiker heeft geen afspraken gemaakt omtrent prestatie/resultaat.

Tussentijdse aanbevelingen naar de gebruiker 1. Maak energie zichtbaar! (= monitoring en energiebeheer) 2. maak één persoon verantwoordelijk voor energie en installaties. 3. Formuleer een doelstelling en draag deze uit. 4. Voer een optimalisatieprogramma uit. 5. Werk met gespecialiseerde partijen met een BRLcertificaat. 6. Maak afspraken over het gewenste resultaat (onderhoud én beheer). 7. Stuur op klimaatcomfort én een lage energierekening.

Vragen/opmerkingen? Einde