stand van zaken implementatie kwaliteitskader voorkomen seksueel misbruik in de jeugdzorg d.d. 1-1-2014 Actiepunt Opleiding 1 mei 2014^ 1. De organisatie maakt op regionaal niveau afspraken met de HBO-opleidingen over de opname van de themacompetentie in het opleidingsprogramma en de stage opdracht. ^ : Landelijke taak Jeugdzorg Nederiand en HBO-raad. : P&O gaat gesprek aan met Hoge School. Concept gereed 1 maart 2014. : In gesprek met jeugdzorg Nederiand en jeugdzorgaanbieders om dit gezamenlijk op te pakken en niet iedere organisatie afzonderiijk.. Wordt in samenspraak met beroepenveldcommissie opgenomen in curriculum. Actiepunt Opleiding Instellingen Gereed ln ontwikkeling Niet gestart 1 mei 2014 2. MBO-studenten n.v.l voeren tijdens de stage bij de organisatie in het kader van kerntaak 2, opvoeden en ontwikkelen van jeugdigen van het kwalificatiedossier, een expliciete opdracht uit op het thema seksuele ontwikkeling van 'voorkomen seksueel misbruik'. Het resultaat hiervan wordt geborgd in het stageverslag. : N.v.t. werkt niet met MBO-stagiaires. : Werkt voornamelijk met HBO stagiaires. Medewerker P&O gaat na van welke ROC-opleidingen evt. MBO-studenten komen i.v.m. aanpassen stage opdracht. : Wordt eind maart/begin april mee gestart. ^ Termijn waarop volgens het kwaliteitskader het actiepunt geïmplementeerd moet zijn. ^ Er is in principe alleen een toelichting opgenomen als het actiepunt in ontwikkeling is of nog niet gestart. Niet alle instellingen hebben een toelichting aangeleverd. Als een actiepunt als gereed is aangemerkt is alleen toelichting opgenomen als de laatste hand aan de implementatie wordt gelegd.
Actiepunt Opleiding 1 mei 2014 3. De organisatie hanteert een werkwijze om systematisch aandacht te besteden aan de in de themacompetentie genoemde kennis en vaardigheden in de reguliere team overieggen,casus overieggen en/of werkbegeleiding/intervisie. : Onderdeel van werkdocument 'doorbreken van handelingsveriegenheid'. Specifiek: -inzet van vlaggensysteem incl. interne trainingsmodule over werken met vlaggensysteem. -interne training omgaan met seksualiteit. -trainen van competenties en vaardigheden rond signaleren en bespreekbaar maken van seksualiteit is opgenomen in jaarplannen van team/afdelingen en opleidingsplan. Concept gereed: 1 maart 2014. : Wordt eind maart/begin april mee gestart. Actiepunt Opleiding 1 mei 2014 4. De organisatie bepaalt een werkwijze gericht op bij- en nascholing waarbij systematisch aandacht besteed wordt aan de doorontwikkeling van de in de themacompetentie genoemde kennis en vaardigheden. De werkwijze is vastgelegd in een plan met betrekking tot de scholings- en loopbaanmogelijkheden (art. 33.1 cao jeugdzorg). : Actiepunt wordt meegenomen door de projectgroep professionalisering, onderdeel van herregistratie, resultaat is een na- en bijscholingsplan herregistratie waarin dit ondenwerp is opgenomen. Concept gereed: maart 2014. : Intern wordt medewerkers de training 'seksualiteit en intimiteit' aangeboden om kennis omtrent
seksuele ontwikkeling te onderhouden/verbeteren. Er wordt onderzocht of de themacompetentie in deze training wordt opgenomen. stek: Interne lesmodule en training is in ontwikkeling. Gaat in mei 2014 in uitvoering genomen worden. : Er is een training in ontwikkeling die volledig aansluit bij de themacompetentie. Wordt opgenomen in het opleidingspalet en onderdeel van de HR-gesprekkencyclus. Actiepunt Screening, sollicitatie- en functioneringsgesprekken 5. De organisatie vraagt bij iedere sollicitant referenties op waar het onderwerp seksueel grensoverschrijdend gedrag onderdeel van uitmaakt. : Format is ontwikkeld, wordt nu uitgerold en met de toepassing in de organisatie is gestart. Actiepunt Screening, sollicitatie- en functioneringsgesprekken 6. De organisatie hanteert bij het voeren van sollicitatiegesprekken een format met thema's: -reflectie op het spanningsveld afstand versus nabijheid in combinatie met grensoverschrijdend gedrag -reflectie op eigen opvoedingssituatie, -reflectie op ondenwerpen die kunnen leiden tot secundaire traumatisering, -gedragscode organisatie. : Het format waarin al deze onderwerpen vertegenwoordigd zijn is gereed. Er ligt een planning klaar om dit in 2014 in de organisatie uit te rollen (is gestart). : Er is een format in ontwikkeling met deze ondenwerpen. Invoering format uiteriijk 1 april 2014. : Onderdeel van jaarplan 2014 ter implementatie (wordt uitgewerkt in 3D-model). Geïmplementeerd maart 2014.
Actiepunt Screening, sollicitatie- en functioneringsgesprekken Ijan. 2014 7. De organisatie vraagt, conform artikel 6.5 cao jeugdzorg voorafgaand aan indiensttreding een verklaring omtrent gedrag en in overleg met de ondernemingsraad stelt de organisatie vast hoe vaak de werkgever van een werknemer een verklaring omtrent gedrag kan vragen. stek Actiepunt Screening, sollicitatie- en functioneringsgesprekken 8. De organisatie hanteert een format bij het voeren van functioneringsgesprekken waarin de volgende thema's aan de orde komen: -afstand en nabijheid in combinatie met risico's op seksueel grensoverschrijdend gedrag. -seksueel misbruik -veranderingen in de eigen persoonlijke omstandigheden die van invloed kunnen zijn op seksueel grensoverschrijdend gedrag. -het resultaat van het gesprek wordt geborgd in een verslag. : Het format waarin al deze onderwerpen vertegenwoordigd zijn is gereed. Er ligt een planning klaar om dit in 2014 in de organisatie uit te rollen.
Actiepunt Screening, sollicitatie- en functioneringsgesprekken 9. De organisatie hanteert een in een document vastgestelde werkwijze voor de omgang met vermoedens of signalen van seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag. Actiepunt Doorbreken handelingsverlegenheid Ijan. 2014 10. De organisatie kiest en implementeert een basismethodiek voor het bespreekbaar maken van seksuele ontwikkeling en grensoverschrijdend gedrag met (pleeg)kinderen, met (pleeg)ouders, in de leefgroep en in het team. : Alle medewerkers worden getraind in oplossingsgericht werken/veilig thuis. Specifieke training voor gedragswetenschappers:'als je seksueel misbruik vermoedt' (afronding trainingen zomer 2014, dit geldt ook voor actiepunt 11). : Alle medewerkers hebben de training seksualiteit en intimiteit gevolgd of volgen die. Het vlaggensysteem wordt daarnaast ingevoerd. Keuze is gemaakt (vlaggensysteem); implementatie wordt voorbereid. Andere methodieken worden onderzocht. Actiepunt Doorbreken handelingsverlegenheid Ijan. 2014 11. De organisatie stelt vast welk aanbod, afgestemd op leeftijd en doelgroep inzetbaar is in het kader van vooriichting en ondersteuning van jeugdigen bij de seksuele
ontwikkeling en past dat binnen de organisatie toe. stek: Binnen is een spel ontwikkeld waarmee onderwerpen m.b.t. veiligheid (incl. seksueel gedrag) met jongeren besproken worden. Aanbod in het kader van vooriichting en ondersteuning aan jongeren bij seksuele ontwikkeling op leeftijd en doelgroep wordt vastgesteld voor 1 april en dan op intranet geplaatst. Actiepunt Doorbreken handelingsverlegenheid 12. De organisatie stelt vast in welke overieggen het thema seksuele ontwikkeling. grensoverschrijdend gedrag en seksueel misbruik onderdeel van de agenda is en stelt vast op welke wijze het resultaat van de bespreking wordt vastgelegd. Actiepunt Jeugdige 13. De organisatie die de zorg overdraagt aan een of andere organisatie, verstrekt daarbij informatie over de (problemen bij de) seksuele ontwikkeling en voorgeschiedenis. De organisatie die de zorg ontvangt neemt de informatie op in het dossier van de jeugdige. Biz Actiepunt Jeugdige 1 mei 2014^ ^ T.o.v. het kwaliteitskader is dit actepunt landelijk verschoven naar 1 mei 2014 i.p.v.1 januari 2014. 6
14. In de risicoinventarisatie voor de jeugdige is informatie opgenomen over de seksuele ontwikkeling van de jeugdige, gericht op vertonen of slachtoffer worden van seksueel grensoverschrijdend gedrag, alsmedeindien van toepassing - de motivatie voor de keuze voor de leef- en behandelgroep., en Er wordt door Jeugdzorg Nederiand i.s.m. Nederiands Jeugdinstituut gewerkt aan een risicoinventarisatieschaal m.b.t. seksualiteit., en wachten deze ontwikkeling af. Alle instellingen doen risico-inventarisaties. Actiepunt Jeugdige 15. Bij aanvang van de n.v.t. hulpveriening worden betrokken hulpverieners en pleegouders door de organisatie op de hoogte gesteld van de voorgeschiedenis van een jeugdige en diens eventuele ervaringen met seksueel misbruik en of vertonen van seksueel grensoverschrijdend gedrag met als doel het gedrag te begrijpen en eventuele signalen van seksueel misbruik te verstaan. In het dossier van de jeugdige wordt opgenomen dat dit gesprek heeft plaatsgevonden en dat de uitkomst met de jeugdige is besproken.
Toeiichting Actiepunt Weerbaarheid vergroten 16. De organisatie legt in een document vast bij wie jeugdigen met vragen en/of problemen terecht kunnen en wat hiermee gedaan wordt. De organisatie maakt hiervoor een voor O'onge) jeugdigen leesbare versie of ander leeftijdsadequaat product. De organisatie maakt de documenten kenbaar aan de jeugdigen in de organisatie. : In ontwikkeling: afgerond eind maart 2014 Geconstateerd is dat de informatie voor jeugdigen versnipperd gegeven wordl Elke jongere die bij (deeltijd of 24-uurs) krijgt informatie over het AKJ (jongerenfolder) Daarnaast staat in 'Afspraak met 'info over hoe en bij wie jongeren bijv. een klacht kunnen indienen. En krijgen jongeren bij 24-uursproject waar ze verblijven nog specifieke informatie over gedrags- en huisregels. Afspraak is om samen met de jongerenraad een document op te stellen over bij wie jongeren voor wat en waar terecht kunnen. Actiepunt Weerbaarheid vergroten 1 jan.2014 17. De organisatie betrekt de jeugdigen bij het opstellen en onderhouden van de gedragsregels en maakt hiervan een voor (jonge) jeugdigen leesbare versie of ander leeftijdsadequaat product. De organisatie actualiseert haar n.v.l
gedragsregels voor het thema voorkomen seksueel misbruik. : Elk 24-uursproject bij heeft gedragsregels. Per project wordt samen met de jongeren de gedragsregels geactualiseerd rond thema voorkomen seksueel misbruik. Uitkomst wordt samen met jongerenraad vertaald in een voor jongeren leesbare versie. Afgerond: eind maart 2014. : Op een managementvergadering is dit ondenwerp opnieuw onder de gebracht. In principe voert dit beleid uit, maar alle locaties screenen de huisregels nog een keer. Daar waar nodig worden de gedragsregels voor het thema seksueel misbruik in de verschillende (jongeren) raden geactualiseerd. Actiepunt Weerbaarheid vergroten Ijan. 2014 18. De organisatie bespreekt, indien mogelijk en afhankelijk van de leeftijd en de problematiek, in de beginperiode van het traject met de jeugdige over de seksuele ontwikkeling, het seksueel gedrag de grenzen en normen die de organisatie daarbij hanteert. In het dossier wordt opgenomen dat het gesprek heeft plaatsgevonden. De organisatie maakt de jeugdige duidelijk op welke wijze en bij wie hij een melding van seksueel grensoverschrijdend gedag kan doen en wat met een dergelijke melding gedaan wordl : In de praktijk wordt hier aandacht aan besteed, er wordt op dit moment beleid ontwikkeld om dit meer te structureren.
Actiepunt Weerbaarheid vergroten 1 okt. 2013 19. De organisatie zet n.v.l weerbaarheidstrainingen in voor die jeugdige voor wie dit, gezien zijn problematiek, nodig is. Actiepunt Casus overleg 1 mei 2014 20. De organisatie stelt een richtlijn op voor het organiseren van een intern multidisciplinair overieg bij een casus van (vermoeden van) seksueel misbruik. Actiepunt Casus overleg 1 mei 2014 21. De organisatie stelt een richtlijn op voor het organiseren van een extern multidisciplinair overieg bij een casus van (vermoeden van) seksueel misbruik. Hiertoe worden afspraken gemaakt met de relevante ketenpartners. Instellingen Gereed ln ontwikkeling Niet gestart 10
: Er zijn diverse vormen van extern multidisciplinair overieg. Vaste richtlijn is uiteriijk 1 mei 2014 klaar.." Werkgroep Voorkomen Seksueel Misbruik: Concept 1 maart 2014. Actiepunt diagnostiek en hulp na misbruik 1 mei 2014 22. De organisatie stelt hulpverieningsaanbod voor slachtoffers en daders vast en beschikbaar en past dit indien nodig toe. n.v.l : Er is hulpverieningsaanbod, er vindt nog harmonisatie van beleid plaats. stek: Er is aanbod, maar dit wordt nu geïnventariseerd en gestructureerd. Aanbod en mogelijkheden worden momenteel geïnventariseerd. Actiepunt De organisatie 23. De organisatie stelt vast op welke wijze in het kwaliteitsmanagementsysteem signalen van seksueel misbruik en grensoverschrijdend gedrag worden geregistreerd en geanalyseerd, op basis waarvan verbetermaatregelen worden getroffen. l-task systeem voorziet in registratie en analyse van incidenten; het registreren van signalen is nog geen onderdeel van kwaliteitsmanagementsysteem. Wordt momenteel uitgewerkl Actiepunt De organisatie 1 okt 2014 24. De organisatie implementeert een instrument waarmee de beleving van de veiligheid structureel in kaart worden gebracht. De uitkomsten worden beoordeeld in de teams en binnen het 11
management en leiden zo nodig tot verbeteracties. : Werkt sinds 2 jaar met de Veiligheidsbarometer: een vragenlijst waarbij onder jongeren die bij verblijven gevraagd wordt naar hoe veilig zij zich voelen. Deze vragenlijst wordt uitgebreid met 3 vragen over de beleefde seksuele veiligheid. Gereed: maart 2014. Actiepunt De organisatie 1 jan.2014 25. Het bestuur van de organisatie evalueert minimaal twee keer per jaar de meldingen en incidenten op het gebeid na seksueel misbruik en seksueel grensoverschrijdend gedrag, bespreekt de resultaten, neemt zo nodig maatregelen en ziet toe op de uitvoering daarvan. Actiepunt De organisatie 1 mei 2014 26. De organisatie stelt een plan van aanpak op voor het inrichten van een lokale leeromgeving met als doel om door reflectie en discussie met ketenpartners te leren van actuele casuïstiek : Denkt na over instellen leerreview methode. Plan van aanpak gereed 1 mei 2014. : Neemt deel aan de landelijke ontwikkelgroep m.b.l Learning Together. Dit is een methodiek om met verschillende ketenpartners aan de hand van een casereview te leren van actuele casuïstiek. Uitwerken voorstel om Learning Together als ketenmethodiek te hanteren bij actuele casuïstiek Gereed eind maart 2014. Wordt opgezet in de reflectiepraktijk. 12
Actiepunt De organisatie 1 okt 2013 27. De organisatie hanteert een regeling voor de behandeling van klachten als bedoeld in artikel 68 Wet op de jeugdzorg, waarin tevens is vastgelegd de wijze waarop klager wordt geïnformeerd over de beslissing op de klacht en de reactie van de organisatie op deze beslissing. Actiepunt De organisatie 1 okt 2013 28. De organisatie geeft voldoende bekendheid aan de klachtenprocedure door in ieder geval: -de jeugdige en diens (pleeg)ouders bij de kennismaking te informeren over de klachtenprocedure -(schriftelijke) informatie beschikbaar te hebben binnen de organisatie. Actiepunt De organisatie 1 mei 2014 29. De organisatie stelt over elk kalenderjaar een openbaar verslag op, overeenkomstig 13
artikel 68Wet op de jeugdzorg, waarin tevens eens per twee jaar is opgenomen de mening van klagers wat betreft het verloop van de klachtbehandeling. en Verslag wordt jaarlijks gemaakt, de mening van de klagers wat betreft de klachtbehandeling is nog niet eens per 2 jaar ingevoerd. Actiepunt De organisatie 1 mei 2014* 30. De organisatie voert jaariijks, vanaf het jaar 2013,een analyse uit van het aantal geregistreerde klachten gericht op seksueel grensoverschrijdend gedrag op basis waarvan verbetermaatregelen worden getroffen. Actiepunt De organisatie 1 jan.2014 31. De Raad van Toezicht voert jaarlijks gesprekken met de raad van Bestuur over het functioneren betreffende kwaliteit en veiligheid. De volgende onderwerpen worden besproken: -voorkomen van seksueel misbruik -Signalen van seksueel misbruik De uitkomsten van een Dit actiepunt is landelijk verschoven van 1 oktober 2013 naar 1 mei 2014 14
uitgevoerde veiligheidsmonitor, de analyse daarvan, de genomen verbetermaatregelen en de resultaten daarvan Het resultaat van het overleg wordt vastgelegd in een verslag. : Is ingepland voor 2014. : Raad van Toezicht voert jaarlijks gesprekken met de Raad van Bestuur over het functioneren betreffende kwaliteit en veiligheid. Ten aanzien van deze specifiek onderwerpen is actie uitgezet naar Raad van Bestuur. Actiepunt Pleegzorg^ Ijan. 2014 32. De organisatie hanteert bij de screening van aspirant pleegouders het 'kwaliteitskader voorbereiding en screening aspirant pleegouders' waarin het thema seksualiteit en seksueel misbruik uitdrukkelijk is belegd. Actiepunt Pleegzorg 1 okt. 2013 33. De organisatie neemt in het pleegouderbegeleidingsplan standaard het ondenwerp seksuele ontwikkeling en seksueel misbruik op, alsmede het betrekken van het netwerk van de pleegouders gedurende de pleeggezinsplaatsing, uitdrukkelijk is belegd. ^ De actiepunten Pleegzorg zijn alleen van toepassing op, die als enige Zuid-Hollandse instelling pleegzorg aanbiedt. 15
Actiepunt Pleegzorg 1 okt. 2014 34. De organisatie stelt een hulpverieningsaanbod vast en beschikbaar in het kader van voorbereiding van en begeleiding van pleegouders die een jeugdige met een seksueel traumatische voorgeschiedenis opnemen c.q. hebben opgenomen. : Het ontwerpen en vaststellen van hulpverieningsaanbod ten aanzien van deze norm is reeds gestart en in de afrondende fase. Actiepunt Pleegzorg Ijan. 2014 35. De organisatie stelt het cursus c.q. scholingsaanbod voor pleegouders, gericht op seksuele ontwikkeling en voorkomen seksueel misbruik vast en beschikbaar. : Cursus- en scholingsaanbod voor pleegouders is ontwikkeld, maar nog niet digitaal vastgesteld. In het najaar van 2013 is al gestart met het trainen van pleegouders. Actiepunt Pleegzorg 1 okt 2013 36. In de periodieke evaluatie van de pleeggezinplaatsing is expliciet aandacht voor het thema seksuele ontwikkeling van de jeugdige en wijziging van omstandigheden. 16
Actiepunt Pleegzorg 37. De organisatie voert de periodieke evaluatie van de pleeggezinplaatsing uit met inachtneming van hetgeen in het 'kwaliteitskader voorbereiding en screening aspirant pleegouders' is opgenomen ten aanzien van: -de veiligheidscheck -de tussentijdse screening -het opvragen van de verklaring van geen bezwaar. Actiepunt Pleegzorg Instellingen Gereed ln ontwikkeling Niet gestart 38. De organisatie stelt beleid en werkwijze vast op basis waarvan gehandeld wordt bij vermoedens van seksueel misbruik in een pleeggezin. Waarbij het besluit is genomen het pleegkind in het pleeggezin te laten. Onderdeel van de werkwijze is het opstellen van een veiligheidsplan waarin opgenomen: Concrete, praktische afspraken met ketenpartners, pleegouders, het sociale netwerk van pleegouders en pleegkind oom de 17
veiligheid te verhogen en risico's te minimaliseren Afspraken, opgenomen in een veiligheidsplan over het toezicht op het navolgen van de gemaakte afspraken en sancties bij niet nakomen van de afspraken. Actiepunt Pleegzorg 1 jan.2014 39. De organisatie maakt over het beleid als genoemd hierboven afspraken met ketenpartners en legt deze vast. : Samenwerkingsafspral<en tussen en zijn in conceptversie vastgelegd. 18