Les behorend bij de volgende pagina s uit het boek Mail uit Barbarije : pagina 10 en 11 Pagina 36 t/m 38 Link met andere vakken: muziek taal beeldende vorming Tijdsindicatie: 60 minuten 6.14 Al die willen te kap ren varen In deze les komen er een aantal liedjes aan de orde die over Michiel de Ruyter gaan. De leerlingen bekijken een aantal van deze liedjes en zoeken hierbij de juiste gebeurtenis uit het leven ven Michiel de Ruyter. Ze maken bij dit lied een cd-hoesje waarop de gebeurtenis uit het leven van Michiel de Ruyter staat afgebeeld. Doelstellingen: de leerlingen kunnen aan het einde van de les tenminste drie verschillende gebeurtenissen uit het leven van Michiel de Ruyter opnoemen en hierbij vertellen in welk liedje dit naar voren komt de leerlingen kunnen het lied In een blauwgeruite kiel aan het einde van de les meezingen, ze kunnen ook de link met het leven van Michiel de Ruyter hierbij aangeven de leerlingen kunnen zich een beeld schetsen van het (zee)leven in de 17 e eeuw, met behulp van de tekst van een liedje hierover de leerlingen kunnen met behulp van een liedje over een gebeurtenis uit het leven van Michiel de Ruyter een cd-hoesje ontwerpen waarop deze gebeurtenis weer wordt gegeven de leerlingen oefenen het samen bekijken van de tekst van een liedje en het op zoek gaan naar de bijbehorende gebeurtenis Relatie met het kinderboek Mail uit Barbarije pagina 10 en 11: In een vitrine ( ) verder gaan. Abdel neuriet voor Anna het liedje: In een blauwgeruite kiel. pagina 35 t/m 38: De deur gaat open ( ) en zet hem uit. Anna en Abdel horen in de antiekwinkel verschillende liedjes die over Michiel de Ruyter en / of het zeeleven gaan. Benodigd materiaal: liedjes op papier Michiel de Ruyter (per cd Michiel de Ruyter tweetal één blad, ieder tweetal krijgt wit karton van 12 cm x 12 cm (ieder een ander liedje) één) liedje op papier In een blauwgeruite cd-speler kiel (voor iedere leerling één)
kaartjes met gebeurtenissen uit het leven van Michiel de Ruyter Michiel de Ruyter Voorbereiding door de leerkracht: De leerkracht luistert naar het liedje In een blauwgeruite kiel. Dit liedje staat op de cd. De leerkracht zorgt ervoor dat hij dit lied kan aanleren. De leerkracht kopieert voor iedereen de tekst van het liedje. De leerkracht zorgt ervoor dat er een tafel voor in de klas staat met hierop alle kaartjes met de gebeurtenissen uit het leven van Michiel de Ruyter De leerkracht zorgt dat er voor ieder tweetal de tekst van een liedje over Michiel de Ruyter is gekopieerd. Als de klas groter is dan het aantal liedjes moeten sommige liedjes (en gebeurtenissen) twee keer gekopieerd worden. De leerkracht snijdt wit karton (of iets zwaarder papier) in stukken van 12 cm x 12 cm. Tips en suggesties: In plaats van de kaartjes met gebeurtenissen op een tafel te leggen, kunnen ze ook voor ieder tweetal gekopieerd worden. De leerlingen moeten dan zelf de goede gebeurtenis kiezen uit alle gebeurtenissen. Door dit te doen wordt de les moeilijker van opzet gemaakt In plaats van de kaartjes met gebeurtenissen op een tafel te leggen, kunnen ze ook door de leerkracht uitgedeeld kunnen worden. Dan wordt het voor de leerlingen makkelijker. Als de leerlingen enthousiast zijn, kunnen er nog meerdere liedjes aangeleerd worden. De tekst en muzieknotatie van alle liedjes staan in de achtergrondinformatie. Als de leerkracht ervoor kiest om nog meer liedjes aan te leren, dan kan hij hierbij de leerlingen ook zoveel mogelijk betrekken. De leerlingen kunnen dan bijvoorbeeld een korte presentatie geven over dit liedje en vertellen waar het over gaat aan de hand van hun gemaakte cd-hoesje. Het is leuk om de liedjes aan te leren met een instrument erbij. Dit kan de leerkracht zelf doen. Er kan ook voor gekozen worden om een aantal leerlingen een liedje (naar keuze) te laten instuderen en voor te laten spelen voor de klas. Dit kan bijvoorbeeld al gedaan worden voordat deze les gegeven wordt. Zo worden de leerlingen erg betrokken bij deze liedjes.
Al die willen te kap ren varen Michiel de Ruyter Lesverloop Lesdeel/Tijd Activiteiten van de leerlingen Activiteiten van de leerkracht Inleiding (15 minuten) De leerlingen luisteren een keer naar het liedje In een blauwgeruite kiel. De leerlingen overleggen in tweetallen wat ze gehoord hebben over het leven van Michiel de Ruyter. Ze krijgen hiervoor een minuut de tijd. De tweetallen vertellen aan de leerkracht en de rest van de klas wat ze gehoord hebben over het leven van Michiel de Ruyter. De leerlingen luisteren nog een keer naar het liedje In een blauwgeruite kiel. Als ze kunnen mogen ze proberen mee te zingen. De leerlingen luisteren naar de opdracht. De leerlingen worden in tweetallen verdeeld en gaan op de door de leerkracht aangewezen plaats zitten, met hun werkblad. Ze beginnen met het doorlezen van het liedje. De leerkracht laat het liedje In een blauwgeruite kiel aan de leerlingen horen. De leerkracht vertelt dat de leerlingen in tweetallen een minuut de tijd krijgen om te overleggen wat dit liedje met Michiel de Ruyter te maken heeft. De leerkracht vraagt aan de leerlingen welke zaken over het leven van Michiel de Ruyter ze gehoord hebben en schrijft dit op het bord. De leerkracht zingt zoveel mogelijk zelf ook mee en moedigt de leerlingen aan om zelf ook mee te zingen. De leerkracht vertelt wat er gaat gebeuren. De leerkracht maakt tweetallen. De leerkracht vertelt dat er zo meteen steeds twee tweetallen bij de tafel voor in de klas mogen komen. Het is de bedoeling dat de leerlingen daar de gebeurtenis uitzoeken die bij hun liedje past. Aandachtspunten, differentiatie en organisatie Aandachtspunt: Het liedje In een blauwgeruite kiel is te vinden op de cd. Het is handig de cd van tevoren klaar te hebben staan. Het liedje op papier kan uitgedeeld worden voordat de les begint, maar hiermee kan ook gewacht worden tot het daadwerkelijke zingen. Aandachtspunt: Als het aantal liedjes niet uitkomt met het aantal leerlingen, kunnen ook een aantal liedjes dubbel worden uitgezet. Let er dan wel op dat er ook dubbele gebeurteniskaartjes klaar moeten liggen. Er kan ook voor gekozen worden om in plaats van met tweetallen, met drietallen te werken.
Hebben ze deze gebeurtenis gevonden dan gaan ze terug naar de plaats die ze door de leerkracht aangewezen hebben gekregen. Ze maken van dit liedje een cd-hoesje zodat aan het hoesje gezien kan worden waar dit liedje over gaat. De leerkracht laat de liedjes en stukken karton om een cd-hoesje op te maken uitdelen. De leerkracht geeft aan dat de leerlingen kunnen beginnen met het lezen van het liedje. Aandachtspunt: De afmetingen van de stukken papier om een cd-hoesje op te maken staan onder het kopje benodigde materialen. Kern (40 minuten) Twee tweetallen lopen naar de tafel, waarop de gebeurtenissen uit het leven van Michiel de Ruyter liggen. Ze zoeken de gebeurtenis op, die bij hun liedje hoort. Ze controleren dit bij de leekracht. Daarna maken ze een cd-hoesje voor dit liedje. Hierop moet duidelijk naar voren komen wat de link van dit liedje met Michiel de Ruyter is. Ook de titel van dit liedje moet op het cd-hoesje staan. Het is de bedoeling dat de leerlingen hun liedje geheim houden voor de andere leerlingen. De leerkracht geeft de volgorde van lopen van de tweetallen aan. De leerkracht legt een lijst bij zich neer waarop de leerlingen kunnen controleren of ze de goede gebeurtenis hebben gepakt. De leerkracht loopt via een vaste looproute een rondje door de klas en geeft de leerlingen positieve feedback en tips. De leerkracht zorgt er ook voor dat de liedjes zoveel mogelijk geheim blijven voor elkaar. Differentiatie: Het is handig om de wat vlottere tweetallen eerst te laten kiezen. Zij moeten dan kiezen uit meerdere gebeurtenissen uit het leven van Michiel de Ruyter. Voor de zwakkere leerlingen blijft er dan minder over om uit te kiezen, waardoor het voor hen makkelijker wordt. Aandachstpunt: De leerlingen kunnen zelf controleren op een lijst of ze de goede gebeurtenis hebben gepakt. Op deze lijst staat de naam van het liedje en het nummer van de kaart. Dit kan ook door de leerkracht bekeken worden. Telkens mogen er twee tweetallen bij de tafel met de kaartjes met Als de leerlingen allemaal een tijdje aan het werk zijn, legt de leerkracht Organisatie: De leerlingen kunnen aan de
Afsluiting (5 minuten) gebeurtenissen gaan staan. De tweetallen die nog moeten wachten voordat zij naar de tafel mogen komen, kunnen alvast gaan bedenken naar welke gebeurtenis zij op zoek moeten gaan en alvast bedenken wat ze kunnen tekenen op het cd-hoesje. Leerlingen die klaar zijn kunnen alvast bedenken hoe ze hun cd-hoesje in tweetallen gaan presenteren. De leerlingen presenteren hun cdhoesjes aan de rest van de klas. Ze vertellen wat er te zien is op het cdhoesje en wat de titel van dit liedje is. De rest van de klas mag raden wat de link van dit liedje met het leven van Michiel de Ruyter is. De leerlingen zingen als afsluiting van de les nogmaals het liedje In een blauwgeruite kiel. Leerlingen die een nieuwe tekst hebben verzonnen op het liedje In een blauwgeruite kiel kunnen dit nu ook ten gehore brengen. Michiel de Ruyter de les even stil. Hij vertelt dat de leerlingen straks aan elkaar gaan presenteren wat ze getekend hebben. De andere leerlingen in de klas mogen dan raden welke link dit liedje met Michiel de Ruyter heeft. De leerkracht laat de tweetallen een voor een voor de klas komen. Hij vraagt aan de andere leerlingen of zij misschien vragen hebben voor het presenterende tweetal. De leerkracht geeft aan dat we nog een keer het liedje In een blauwgeruite kiel gaan zingen. Leerlingen die ook een nieuwe tekst hebben verzonnen op het liedje In een blauwgeruite kiel kunnen dit ook ten gehore brengen aan de rest van de klas. Dit kan dan afwisselend met de al bekende coupletten gedaan worden. Er wordt dan om de beurt door twee leerlingen en de hele klas gezongen. presentatie beginnen als ze klaar zijn. Wel is het de bedoeling dat iedereen aan de presentatie werkt. Zijn de leerlingen ook klaar met de presentatie voorbereiden, dan is er voor deze leerlingen nog een klaaropdracht. De leerlingen mogen dan in tweetallen een eigen liedtekst verzinnen over Michiel de Ruyter op de wijs van In een blauwgeruite kiel De leerlingen mogen hierbij gebruik maken van e cd-speler en het liedje In een blauwgeruite kiel. Aandachtspunt: Het is de bedoeling dat de leerlingen dit zoveel mogelijk zelf organiseren. De leerkracht begeleidt alleen waar nodig. Aandachtspunt: Het liedje In een blauwgeruite kiel staat op de cd. Andere liedjes staan in de bijlage met muzieknoten aangegeven.
Al die willen te kap ren varen Kaartjes en liedjes 1. Dit liedje gaat over de loopbaan van Michiel de Ruyter. Eerst werkte Michiel de Ruyter als touwslager in de stad Vlissingen. Hierna ging hij aan boord van een schip. Hij kwam daarna steeds hoger in rang te staan. Hij begon als matroos, maar eindigde als luitenant- admiraal- generaal. 2. Dit liedje gaat over het feit dat Michiel de Ruyter op school zijn best niet deed. Hij haalde veel liever kattenkwaad uit, dan dat hij ging leren. Hij is zelfs van school gestuurd! Dit liedje is een les voor andere kinderen om wel naar school te gaan en goed je best te doen. Door naar school te gaan kun je zelf je koers bepalen (zelf bepalen wat je later wilt doen). En heb je niet, net zoals Michiel nu, er spijt van dat je je school niet hebt afgemaakt. 3. Dit liedje gaat over het begin van de loopbaan van Michiel de Ruyter op zee. Hij heeft net zijn werk in de touwslagerij vaarwel gezegd en vaart nu mee op een schip. Michiel de Ruyter is rond deze tijd ongeveer even oud als jullie nu zijn. Dit schip heeft de haven net verlaten en de bemanning is in opperbeste stemming. 4. Dit liedje gaat over het leven op een schip. De bemanningsleden van een schip waren meestal stoere kerels. Deze mannen lieten zichzelf niet snel kennen. Zelfs als het er niet zo vredig aan toeging op een schip stonden ze er nog bij alsof ze de zee wel aan konden! Michiel de Ruyter had dan ook echte zeebenen. 5. Dit lied gaat over de bemanning van een schip. Bemanningsleden zagen er, zeker na een lange reis, niet Zee meer van Geschiedenis zo fris uit. De mannen begonnen bijvoorbeeld te stinken. Hoewel de mannen er niet meer zo fris en fruitig uitzagen, zagen ze er wel stoer uit. En deze mannen deden ook dingen waar je wel stoer voor moest zijn. Michiel de Ruyter is bijvoorbeeld op
6. Toen Michiel de Ruyter de baas was van een schip, kwam hij vaak verstekelingen tegen (verstekelingen zijn mensen die op een schip meevaren terwijl niemand dat weet en het dus ook niet mag. Zo kon het zijn dat er ineens een meisje op een schip meevoer en dat mocht natuurlijk niet. Meisjes die toch stiekem meevoeren op een schip kregen hiervoor wel straf. Ze werden soms gewoon van boord gezet. 7. Dit liedje gaat over mensen die meevaren op een schip. Het kwam wel eens voor dat er mensen van de ene plaats naar de andere plaats meevoeren op bijvoorbeeld een koopvaardijschip. Bij Michiel de Ruyter is dit ook wel eens gebeurd. 8. Dit liedje gaat over de tijd dat Michiel de Ruyter nog een kind was. Toen hij nog heel jong was haalde hij regelmatig kattenkwaad uit. Er is bijvoorbeeld een verhaal bekend, waarin wordt verteld dat Michiel de Ruyter op de kerktoren van Vlissingen is geklommen.
Antwoordenlijst liedjes en kaartjes Michiel de Ruyter Kaartnummer Naam van het liedje 1 In een blauwgeruite kiel 2 Spreek Michiel, wat scheelt je knaap? 3 Ho jo, Ho jo, Ho jo 4 Storm op zee 5 Al die willen te kaap ren varen 6 Daar was laatst een meisje loos 7 Schipper mag ik overvaren? 8 Niet slaan, niet slaan, niet slaan
In een blauwgeruite kiel
Spreek Michiel, wat scheelt je knaap?
Ho jo, ho jo
Storm op zee
Al die willen te kap ren varen
Daar was laatst een meisje loos 1. Daar was laatst een meisje loos 2. Zij moest klimmen in de mast 3. Maar door storm en tegen- weer 4. Och kapiteintje sla mij niet 5. Zij moest ko- men in de kajuit die wou gaan va- ren, die wou gaan va- ren. maken de zei- len, ma- ken de zei- len. sloegen de zei- len, sloe- gen de zei- len. ik ben uw lief- je, ik ben uw lief- je. kreeg een pak ran- sel, kreeg een pak ran- sel. Daar was laatst een meisje loos Zij moest klimmen in de mast Maar door storm en tegen- weer Och kapiteintje sla mij niet Zij moest ko- men in de kajuit die wou gaan va- ren als lichtma- troos. maken de zei- len met touwtjes vast. sloegen de zei- len van boven neer. ik ben uw lief- je zo als je ziet. kreeg een pak ran- sel en toen was t uit.
Schipper mag ik overvaren?
Lang leef Michiel
Al die willen te kap ren varen Achtergrondinformatie De achtergrondinformatie behorend bij de liedjes is te vinden op de kaartjes met hierop de gebeurtenissen uit het leven van Michiel de Ruyter. In de loop van de eeuwen zijn er in het binnenland en het buitenland talloze publicaties over Michiel de Ruyter verschenen. Veel daarvan zijn speciaal bestemd voor de jeugd. Zo zijn er verschillende boeken geschreven over Michiel de Ruyter. Ook in liedjes komt de zeeheld vaak voor. Vrijwel het beroemdste liedje is toch wel In een blauwgeruite kiel, geschreven door Richard Hol (1825 1904) Dit liedje gaat geheel over Michiel de Ruyter. Toch kloppen er een aantal dingen niet in dit liedje. Zo wordt er in het liedje beweerd dat Michiel de Ruyter in de Oost is geweest, maar men vermoedt dat hij daar nooit is geweest. Hoewel dit liedje al een beetje gedateerd is, wordt dit nog wel vaak gezongen. Er is zelfs een liedbundel met allemaal scheepsversjes die dezelfde naam draagt als dit liedje. Er zijn ook een heleboel liedjes die niet specifiek over Michiel de Ruyter gaan, maar wel over het leven op zee. In deze liedjes kun je vaak ook een link leggen met het leven van Michiel de Ruyter. Meer specifieke informatie hierover is te vinden op de kaartjes met gebeurtenissen.