Belangen: argumenten van voor- en tegenstanders Korte omschrijving werkvorm Welke argumenten dragen voor- en tegenstanders van het associatieverdrag met Oekraïne aan? Leerlingen concentreren zich in kleine groepjes op argumenten die momenteel circuleren in de discussie in de media. Ieder groepje krijgt vier argumenten met een toelichting. De eerste opdracht is om te bepalen welke argumenten vóór en welke juist tegen het verdrag zijn gericht. Daarna gaan de groepjes op basis van de toelichting samen overleggen over de kracht en de relevantie van ieder argument. Komt het groepje tot overeenstemming over twee argumenten die er het meest toe doen? Leerdoel Leerlingen weten welke argumenten naar voren worden gebracht in de discussie over het associatieverdrag met Oekraïne. Leerlingen wegen deze argumenten gezamenlijk, waardoor ze een beargumenteerde mening kunnen formuleren over de argumentatie. Bronnen www.nrc.nl/nieuws/2016/02/08/alles-wat-je-moet-weten-over-het-oekrainereferendum www.referendumchecker.nl nl.wikipedia.org/wiki/associatieovereenkomst_tussen_de_europese_unie_en_oekra% C3%AFne http://www.nrc.nl/nieuws/2013/11/25/eu-hekelt-druk-rusland-op-oekraineovereenkomst-niet-van-tafel www.aljazeera.com/indepth/opinion/2013/11/why-tymoshenko-case-matters- 2013111073826890764.html http://www.retecool.com/oekraine-referendum-kerncentrales-in-oekraine/ http://www.nrc.nl/next/2015/08/31/niet-luisteren-dan-organiseren-we-eenreferendum-1528104 https://en.wikipedia.org/wiki/ukraine%e2%80%93european_union_relations http://nos.nl/op3/artikel/2087682-oekraine-referendum-waar-stem-je-nou-over.html Duur 30 minuten Benodigdheden Voor iedere leerling een werkblad Voor ieder groepje een (verschillend) argumentenblad Handleiding 1. Introduceer het onderwerp en vraag wat de leerlingen al weten over dit verdrag. Vertel daarna dat ze zich gaan verdiepen in de argumenten van voor- en tegenstanders van het verdrag. Gebruik eventueel dit filmpje om het onderwerp te introduceren: http://nos.nl/op3/artikel/2087682-oekraine-referendum-waar-stem-je-nou-over.html 2. Verdeel de klas in groepjes van 3 á 4 leerlingen. 3. Geef elk groepje 1 argumentenblad. Zet zoveel mogelijk verschillende argumentenbladen in. Bij een grote klas kunnen argumentenbladen ook dubbel gebruikt worden.
4. Geef elke leerling een werkblad. 5. De groepjes krijgen 10 minuten de tijd om vraag 1 te beantwoorden. Verdieping Bij het tweede onderdeel van deze werkvorm gaan leerlingen kritisch naar de argumenten kijken. Kloppen de argumenten? In hoeverre zijn ze waar, en in hoeverre zijn ze relevant? 6. Geef de leerlingen ruim te tijd om elk argument (met toelichting) op het werkblad te analyseren en te bepalen in hoeverre het argument waar is, en in hoeverre het relevant is voor de discussie over het verdrag. Door dat te doen, kunnen zij een gefundeerde uitspraak doen over de kracht van het argument. Een voorbeeld: een bewering die waar is (bijvoorbeeld Oekraïne grenst aan Polen ) is niet vanzelfsprekend een krachtig argument om voor of tegen het verdrag te zijn. Maar een argument dat in de discussie wél relevant is (bijvoorbeeld Als we dit verdrag sluiten breekt onmiddellijk een oorlog uit met Rusland ) verliest zijn kracht als het niet waar is. 7. Laat de leerlingen ook vraag 3 invullen: kunnen zij het er onderling over eens worden welke twee argumenten op hun werkblad het meest krachtig zijn? 8. Bespreek klassikaal enkele argumenten en laat de groepjes aan anderen toelichten waarom zij deze wel of juist niet krachtig vinden. NB 1: In het antwoordmodel ziet u welke argumenten voor en tegen zijn, maar niet of ze waar en/of relevant zijn. Uit de toelichtingen kunnen de leerlingen (en u) opmaken dat het waarheidsgehalte van de argumenten vaak voor discussie vatbaar is - een eenduidig wel waar of niet waar is meestal niet te geven. De stellingen zijn in principe wel allemaal relevant. U kunt doorvragen wat voor belang de leerlingen persoonlijk aan de argumenten hechten: de ene leerling zal economische argumenten het meest relevant vinden, een ander kijkt misschien meer naar bijvoorbeeld geopolitieke argumenten. NB 2: Bij het selecteren van de argumenten hebben we vooral gebruik gemaakt van het NRCartikel Alles wat je moet weten over het Oekraïne-referendum (zie bronnenlijst). We hebben zestien argumenten uitgekozen: acht vóór en acht tegen.
Werkblad De EU wil een associatieverdrag sluiten met Oekraïne. Waar gaat het verdrag over? Het associatieverdrag gaat vooral over handel, maar ook over economische, gerechtelijke en financiële hervormingen in Oekraïne. Daarnaast gaat het verdrag over gelijke rechten voor arbeiders, visumvrij reizen, het uitwisselen van informatie over criminelen, modernisering van de energie-infrastructuur van Oekraïne en financiële steun van de EU aan Oekraïne. De EU en Oekraïne gaan ook samenwerken op het gebied van veiligheid en defensie. Referendum over het verdrag In Nederland is een referendum aangevraagd over dit verdrag. Nederlandse burgers mogen op 6 april gaan stemmen of ze voor of tegen dit verdrag zijn. Deze werkvorm gaat over de argumenten van voor- en tegenstanders van het verdrag. 1. Bekijk met je groepje de vier argumenten op je argumentenblad en lees de toelichtingen. Geef in de eerste rechterkolom voor elk argument aan of het volgens jullie een argument voor of tegen het verdrag is. 2. Jullie gaan nu de kracht van de vier argumenten beoordelen. Dat doe je door je gezamenlijk bij elk argument twee dingen af te vragen: - Is dat wat beweerd wordt waar? - Doet dit argument er toe voor een beslissing over het verdrag? Voorbeelden: Oekraïne grenst aan Polen Deze stelling is waar, maar het is niet relevant (dat wil zeggen: het doet er niet toe) voor de beslissing over het verdrag. Het is dus geen krachtig argument om voor of tegen het verdrag te zijn. Als we dit verdrag sluiten, breekt onmiddellijk een oorlog uit met Rusland Deze stelling is wél relevant (doet er wel toe), maar dit argument verliest zijn kracht als het niet waar is. Om de kracht van een argument te bepalen moeten we dus uitzoeken hoe waar het is, en of het er toe doet in deze discussie. Vul voor elk argument de volgende tabel in:
Argument: (nummer) Hoe zeker weten jullie dat dit argument waar is? Doet dit argument er toe? Dus: helpt het (voor jullie) om te beslissen of je voor of tegen een associatieverdrag met Oekraïne bent? 3. Welke twee argumenten van de vier op het werkblad vinden jullie het meest krachtig? Waarom?...
Argumentenblad A Het verdrag zorgt voor stabiliteit aan de grenzen van de EU. (1) Welvaart in Oekraïne zou inderdaad voor meer stabiliteit in het land kunnen zorgen. Aan de andere kant: Rusland voelt zich nu omsingeld door het Westen. Een welvarend Oekraïne, met nauwe banden met de EU, is bedreigend voor Rusland. Rusland verliest invloed in de regio. Poetin is daarom fel tegen het associatieverdrag. Rusland zou het verdrag in Oekraïne als een bedreiging kunnen zien (bijvoorbeeld omdat de inwoners van Rusland dan ook meer welvaart willen en hervormingen gaan eisen). Sommige mensen vrezen daarom dat Rusland, in reactie op het verdrag, het conflict in Oost-Oekraïne weer gaat opstoken. Dan is van stabiliteit aan de buitengrenzen van de EU geen sprake. Voor/tegen Het verdrag zorgt voor onrust en heeft zelfs een burgeroorlog veroorzaakt in Oekraïne. (2) Oekraïne en de EU stonden in 2013 al op het punt om het verdrag te ondertekenen. Er waren een aantal moeilijkheden, waaronder: a. Rusland wilde niet dat Oekraïne deze samenwerking met de EU aanging en dreigde het armlastige Oekraïne met hogere gasprijzen en andere sancties. b. De EU stelde als voorwaarde voor het verdrag dat de voormalige president van Oekraïne (Timosjenko), die gevangen zat, naar het buitenland mocht voor medische behandeling. President Janoekovitsj zag op het laatste moment af van het verdrag. Oekraïners in het westen kwamen toen in opstand, omdat zij dat verdrag wél wensten. Oekraïners in het oosten kwamen daar weer tegen in opstand. Dat is uitgelopen op een burgeroorlog. Een stem tegen het associatieverdrag is een stem voor Poetin. (3) Oekraïne hoorde vroeger bij Rusland, en veel Oost-Europese landen stonden vroeger onder invloed van Rusland. Het Westen is sinds de jaren 90 steeds verder naar Rusland toe opgeschoven. Rusland voelt zich nu omsingeld door het Westen. Een welvarend Oekraïne, met nauwe banden met de EU, is bedreigend voor Rusland. Poetin is daarom fel tegen het associatieverdrag. Poetin wil de macht van het Westen graag breken. Het is gunstig voor hem als de westerse landen het niet met elkaar eens zijn. Het verdrag is eigenlijk een opstapje naar EU-lidmaatschap voor Oekraïne. (13) In het associatieverdrag staat niets over een toekomstig lidmaatschap van Oekraïne van de EU. Met dit verdrag wordt Oekraïne geen EU-lid. Als Oekraïne over een jaar of tien veel democratischer en rijker is, dan is er tegen die tijd kans op EU-lidmaatschap. Dat hoopt Oekraïne zelf ook. Er is dan wel een geheel nieuw akkoord voor nodig. Tegenstanders van het verdrag zien het verdrag als een stap in die richting. Voorstanders wijzen erop dat er ook associatieverdragen zijn met landen die nooit zullen toetreden, zoals Zuid- Afrika.
Argumentenblad B Het verdrag is goed voor de Nederlandse economie. (4) Op de korte termijn zal het verdrag niet veel voordelen opleveren voor Nederland. De economie van Oekraïne is nu namelijk kleiner dan die van Noord- Holland. Maar op den duur kan Oekraïne, met 45 miljoen inwoners, zeker een interessante afzetmarkt voor Nederlandse producten worden. Voor/tegen Het verdrag is goed voor de economie van Oekraïne. (6) Door het verdrag krijgt Oekraïne makkelijker toegang tot de EU-markt, met meer dan 500 miljoen consumenten. Als het verdrag wordt getekend, hoeft Oekraïne bijna geen importtarieven meer te betalen. Dit zorgt ervoor dat de economie van Oekraïne kan groeien. Deze maatregel heeft eerder al gewerkt bij Hongarije, Polen en Roemenië, toen zij in 1995 een handelsverdrag sloten met de EU. Het verdrag belemmert de handel van Oekraïne met Rusland. (7) Rusland vreesde dat door het EU-verdrag de Russische markt overspoeld zou gaan worden met Europese producten. Om dat tegen te gaan heeft Rusland inmiddels de handelsvoordelen voor Oekraïne geschrapt. Rusland had gewild dat Oekraïne zou toetreden tot de douane-unie van Rusland, Wit-Rusland, Kazachstan, Kirgizië en Armenië. Sinds het uitbreken van de Oekraïense burgeroorlog eind 2013 is de handel tussen Rusland en Oekraïne flink teruggelopen, en hun verhouding is nogal gespannen, mede door de rol van Rusland bij die burgeroorlog. Er gaat straks veel van ons belastinggeld naar Oekraïne. (8) Door dit verdrag krijgt Oekraïne inderdaad geld van de EU, en dus van Nederlandse belastingbetalers. Maar let op: dit geld wordt betaald uit de vaste bijdragen die de lidstaten aan de EU betalen. Nederland hoeft voor Oekraïne dus geen extra geld vrij te maken.
Argumentenblad C Je moet geen zaken doen met een corrupt regime. (9) In Oekraïne heerst inderdaad veel corruptie: ambtenaren en politici gunnen voordeeltjes aan bevriende zakenlieden in ruil voor geld. De corruptie is zo systematisch, dat het lastig is om er niet aan mee te doen. In het verdrag staan wel juist ook maatregelen om die corruptie in Oekraïne te verminderen. Of die maatregelen succes gaan hebben, is nog niet te voorspellen. Voor/tegen Door dit verdrag zullen de mensenrechten in Oekraïne verbeteren. (10) Dat is wel een van de doelstellingen van het verdrag. Het moet bijvoorbeeld zorgen voor gelijke rechten op de arbeidsmarkt voor homo s en lesbiennes. Maar het is de vraag of het lukt. Oekraïne is een conservatief land. Een grote meerderheid van de Oekraïners kiest voor dit verdrag. (11) Het percentage Oekraïners dat voor het verdrag met de EU is, schommelt tussen de 50% en 60%. Het percentage dat liever bij de douane-unie met Rusland wil, was in 2014 nog 30% à 35%, maar is in 2015 gedaald tot 10% à 15%. De groep die met geen van beide een samenwerking aan wil gaan, maakt ongeveer 25% van de bevolking uit. Bron: https://en.wikipedia.org/wiki/ukraine%e2%80%93european_union_relations Er is oorlog in Oekraïne, daar moeten we ons niet in mengen. (12) Klopt, in het oosten van Oekraïne wordt gevochten. Daar wil de EU niet in worden meegesleurd. Het verdrag dwingt de EU echter niet om Oekraïne militair bij te staan. En voor sommigen is de oorlog en de inmenging vanuit Rusland juist een reden om voor het verdrag te zijn, om de Oekraïners te steunen.
Argumentenblad D Het verdrag is eigenlijk een opstapje naar EU-lidmaatschap voor Oekraïne. (13) Voor/tegen In het associatieverdrag staat niets over een toekomstig lidmaatschap van Oekraïne van de EU. Met dit verdrag wordt Oekraïne geen EU-lid. Als Oekraïne over een jaar of tien veel democratischer en rijker is, dan is er tegen die tijd kans op EU-lidmaatschap. Dat hoopt Oekraïne zelf ook. Er is dan wel een geheel nieuw akkoord voor nodig. Tegenstanders van het verdrag zien het verdrag als een stap in die richting. Voorstanders wijzen erop dat er ook associatieverdragen zijn met landen die nooit zullen toetreden, zoals Zuid-Afrika. Er komen straks heel veel Oekraïners naar Nederland. (14) Oekraïners mogen sowieso (ook zonder dit verdrag) op den duur, als het land aan de eisen voldoet, visumvrij naar Europa reizen voor kort verblijf (maximaal 45 dagen). Als toeristen dus. Door het verdrag gebeurt dit misschien eerder. Het is niet zo dat Oekraïners hier straks zomaar mogen komen werken, daarvoor blijft een werkvisum nodig. Door dit verdrag zullen de mensenrechten in Oekraïne verbeteren. (10) Dat is wel een van de doelstellingen van het verdrag. Het moet bijvoorbeeld zorgen voor gelijke rechten op de arbeidsmarkt voor homo s en lesbiennes. Maar het is de vraag of het lukt. Oekraïne is een conservatief land. Het verdrag kan een kernramp voorkomen. (15) In Oekraïne staat de grootste kerncentrale van Europa, in 1980 gebouwd door de Russen. Het gaat niet zo goed met die centrale, omdat er geen reserveonderdelen uit Rusland komen. Als het verdrag doorgaat, kan de EU een team van experts sturen om de kans op ongelukken te verkleinen.
Argumentenblad E Je moet geen zaken doen met een corrupt regime. (9) In Oekraïne heerst inderdaad veel corruptie: ambtenaren en politici gunnen voordeeltjes aan bevriende zakenlieden in ruil voor geld. De corruptie is zo systematisch, dat het lastig is om er niet aan mee te doen. In het verdrag staan wel juist ook maatregelen om die corruptie in Oekraïne te verminderen. Of die maatregelen succes gaan hebben, is nog niet te voorspellen. Voor/tegen Het verdrag is goed voor de Nederlandse economie. (4) Op de korte termijn zal het verdrag niet veel voordelen opleveren voor Nederland. De economie van Oekraïne is nu namelijk kleiner dan die van Noord-Holland. Maar op den duur kan Oekraïne, met 45 miljoen inwoners, zeker een interessante afzetmarkt voor Nederlandse producten worden. Het verdrag zal de corruptie in Oekraïne verminderen. (5) In het verdrag staan afspraken om de corruptie in Oekraïne tegen te gaan. Dat soort afspraken worden alleen lang niet altijd nagekomen. Corruptie terugdringen is niet makkelijk. Het verdrag vergroot de kans op oorlog tussen het Westen en Rusland. (16) Poetin is inderdaad tegen het associatieverdrag van de EU met Oekraïne. Maar of het verdrag voor hem aanleiding is om een oorlog met het Westen te beginnen, is de vraag. Het lijkt niet in zijn belang. Het zou erger zijn als Oekraïne lid van de NAVO werd: dat is een militaire organisatie. Dan zou de verhouding tussen Rusland en het Westen echt op scherp komen te staan.
Antwoordmodel argumenten Voor - Tegen 1. Het verdrag zorgt voor stabiliteit aan de grenzen van de EU. Voor 2. Het verdrag zorgt voor onrust en heeft zelfs een burgeroorlog veroorzaakt in Oekraïne. Tegen 3. Een stem tegen het associatieverdrag is een stem voor Poetin. Voor 4. Het verdrag is goed voor de Nederlandse economie. Voor 5. Het verdrag zal de corruptie in Oekraïne verminderen. Voor 6. Het verdrag is goed voor de economie van Oekraïne. Voor 7. Het verdrag belemmert de handel van Oekraïne met Rusland. Tegen 8. Er gaat straks veel van ons belastinggeld naar Oekraïne. Tegen 9. Je moet geen zaken doen met een corrupt regime. Tegen 10. Door dit verdrag zullen de mensenrechten in Oekraïne verbeteren. Voor 11. Een grote meerderheid van de Oekraïners kiest voor dit verdrag. Voor 12. Er is oorlog in Oekraïne, daar moeten we ons niet in mengen. Tegen 13. Het verdrag is eigenlijk een opstapje naar EU-lidmaatschap voor Oekraïne. Tegen 14. Er komen straks heel veel Oekraïners naar Nederland. Tegen 15. Het verdrag kan een kernramp voorkomen. Voor 16. Het verdrag vergroot de kans op oorlog tussen het Westen en Rusland. Tegen