Reader Veilig ICT (Weet wat je kind doet) Samenstelling: Radboud Prinsen september 2007 (versie 2) - 1 -
Inhoud Inleiding... blz. 3 Artikel Surfen zonder risico's bestaat niet... blz. 4 Zoeken op internet... blz. 6 Controle op de pc... blz. 8 Meer weten?... blz. 9-2 -
Veilig ICT Kinderen komen op school in aanraking met ICT. Thuis is er veelal ook een computer te vinden. Hoe ermee omgegaan wordt, dat is natuurlijk per gezin verschillend. Het ene kind van 9 mag nog niet met een computer werken, terwijl het andere kind zich al op het internet begeeft. Deze reader gaat niet om de vraag of een kind van 9 nou wel of niet met een computer mag werken. Het doel van deze reader is om informatie te geven bij vraagstukken die opkomen rond het thema: het (jonge) kind en de computer Er is op internet veel te vinden over het kind en de computer. Ik heb getracht informatie bij elkaar te zoeken die relevant en handig is. Radboud Prinsen september 2007-3 -
Surfen zonder risico's bestaat niet Het onderstaande artikel geeft duidelijk weer wat de gevaren zijn van het surfen (werken met internet.) Surfen zonder risico's bestaat niet Laat ik meteen maar met de deur in huis vallen: Voor kinderen is surfen zonder risico net zo min mogelijk als zonder risico naar school fietsen. Het risico is aanwezig dat je kind sites bezoekt die niet voor hem of haar geschikt zijn. Denk aan porno of geweld. Ook bestaat de mogelijkheid dat kinderen via chat of e-mail contact maken met iemand die zich voordoet als kind, maar dit in werkelijk niet is. Ouders voeden hun kinderen op. Internet behoort daar een onderdeel van te zijn. Wat doe je wel, wat doe je niet? Waar kom je wel, waar kom je niet? Veel ouders weten minder van het internet dan hun kinderen en vragen zich af hoe ze een kind moeten opvoeden als het om internet gaat. Laat ik het fietsen als voorbeeld nemen. Jonge kinderen neem je veilig achterop. Je denkt er niet aan om een peuter alleen aan het verkeer deel te laten nemen. Worden ze wat ouder dan fietsen ze naast je. Dat doe je pas wanneer je het vertrouwen hebt dat je kind naast je blijft fietsen. Je wijst het op de regels: altijd rechts fietsen, je hand uitsteken wanneer je afslaat en goed uitkijken! Je wijst je kind op de gevaren: dit is een gevaarlijk kruispunt, niet iedereen houdt zich aan de regels in het verkeer, niet iedereen is te vertrouwen. Dan komt het moment dat je kind voor het eerst alleen naar school fietst. Je laat niet merken dat je ongerust bent, maar waarschuwt nog wel: "Kijk je goed uit?" Daar gaat je kind. Wanneer alles goed blijft gaan krijg je steeds meer vertrouwen en al gauw fietst je zoon of dochter zonder problemen alleen naar school. Natuurlijk is het mogelijk dat er ooit iets gebeurt. Risico's blijven bestaan. Na een voorval bespreek je wat er is gebeurd in de hoop dat zoiets niet meer zal gebeuren. Bovenstaande tekst over het fietsen kun je eenvoudig vertalen naar surfen op het internet. Jonge kinderen laat je niet op het internet. Na verloop van tijd ga je samen met je kind internetten en wijs je hem of haar op de regels en de gevaren. Daarna surft je zoon of dochter alleen, terwijl jij in de buurt bent. Na verloop van tijd surft het alleen en zeg je nog: "Kijk je wel uit?" Dan is de vraag natuurlijk wanneer je een kind alleen laat surfen. Tja, wanneer laat je een kind alleen fietsen? Dat is wanneer je denkt dat het goed zal gaan. Een duidelijke leeftijdsgrens is er niet. Het ene kind laat je eerder alleen fietsen dan het andere. Dat geldt ook voor het surfen op het internet. Er blijven natuurlijk altijd risico's. Veilig internetten in de zin van surfen zonder risico's bestaat dus niet, veiliger internetten wel. Praktische tips 1. Er bestaat software waarmee je de voor jouw kind beschikbare sites beperkt tot een van te voren gemaakte selectie. Indien je hier niet voor kiest kunnen onderstaande tips van nut zijn en zorgen voor een veiliger internetgebruik. 2. Zet de computer, indien mogelijk, in de huiskamer. In ieder geval op een plaats waar je zicht hebt op de pc. Zo blijf je betrokken bij wat je kinderen doen. 3. Leer je kinderen nooit hun telefoonnummer en adresgegevens op het internet te plaatsen zonder jouw toestemming. Wijs hen op de gevaren. 4. Vertel je kinderen dat mensen op het internet niet altijd zijn die ze zeggen te zijn. Maak ze daarom duidelijk dat ze alleen met jouw toestemming een afspraak via het internet mogen maken. 5. Ga zelf internetten! Op die manier vergroot je de kennis rond dit medium en blijf je meer betrokken bij de leefwereld van je kinderen. 6. Weer SPAM van je computer. Via deze weg komt ongevraagd een hoop ellende de wereld van je kind binnen. Gebruik bijvoorbeeld Mailwasher (http://www.mailwasher.net/), waarmee je al voor het binnenhalen van de mail deze kunt selecteren. - 4 -
7. Vertel je kinderen welke sites je niet geschikt vindt voor ze en leer hen die weg te klikken wanneer ze er per ongeluk op terecht komen. 8. Wijs kinderen op de gevaren van chatten (http://www.besafeonline.org/dutch/chat.htm). Links rond een veiliger internet vind je op Internetwijzer Basisonderwijs. Sipke Kloosterman Dit artikel is met bronvermelding vrij te publiceren. http://www.meestersipke.nl - 5 -
Zoeken op internet Veel problemen kunnen ontstaan op het moment dat een kind zelfstandig gaat zoek op het internet en zelf niet weet hoe het moet. De kans is dan groot dat een kind op ongewenste sites komt en daar dingen tegenkomt die absoluut niet gewild zijn. In de vierde klas krijgen de kinderen doorgaans de opdracht een spreekbeurt of een werkstuk te maken naar aanleiding van de dierkundeperiode. Een dier wat zeker langskomt is de kat of de poes. Als een kind op Google zoekt naar een poesje dan is de kans meer dan 90% dat het terecht komt op volwassenensites. Het is daarom van belang dat kinderen leren zoeken. Hoe ga je met zoektermen om, waar zoek je, etc. Begeleiding van de kinderen is dan zeker een must. Wilt u uw kind toch op internet laten zoeken dat kan dat wel. Laat ze werken met een van de volgende zoekmachines en/of portalen. Deze sites blokkeren veel ongewilde content (=inhoud). 1. http://www.meestersipke.nl/ 2. http://middenbouw.kennisnet.nl/ 3. http://www.surfsleutel.nl/ 4. http://www.netwijs.nl/ - 6 -
Het werkt ook goed als u een eigen startpagina maakt. Daarop kunt u sites plaatsen die u zelf goed heeft gekeurd voor uw kind. Een gratis startpagina is aan te vragen bij MyPip (http://www.mypip.nl/). Een andere gratis manier om internet af te schermen is Glubble. Glubble is een add-on voor de FireFox browser. Met dit programma kunt u Internet afschermen. De kinderen kunnen na installatie alleen nog maar goedgekeurde sites bezoeken. Let wel: Het programma is in eerste instantie geschreven voor de Engelse markt. Al u het aan wilt passen voor Nederlandse Sites dan moet er wel veel ingesteld worden. Het is niet moeilijk, wel veel werk! Downloads: http://www.glubble.com/ http://www.mozillaeurope.org/nl/products/firefox/ - 7 -
Controle op de pc Wilt u weten waar uw kind geweest is op internet. Er bestaat een mogelijkheid om dit in te zien. Kies bij internet Explorer voor de optie [Geschiedenis] en u krijgt alle bezochte sites te zien. Veel kinderen weten dit en wissen zelf de geschiedenis. Er bestaan programma s om de geschiedenis alsnog op te slaan. Zoek dan op termen als Save IE history of PC Monitor. Een gratis pc monitor / beveiligingsprogramma is te downloaden op: http://pcsitter.vivso.com/features.htm#top. Bedenk wel dat programma s altijd te omzeilen zijn. Nog uitgebreider is het programma Timeslot. Het gratis programma Timeslot beheert de tijd dat een kind met de pc mag werken. Daarnaast geeft dit programma ook de mogelijkheid om bepaalde programma s uit te sluiten voor gebruik. Dit is te downloaden via de KPN/site maar ook via de schoolsite. 1. http://www.kpn.com/kpn/show/id=1931467 2. http://www.vsalmelo.nl De laatste tijd is er veel geschreven over digitaal pesten. Dit gebeurt het meest via het programma MSN. Het is soms lastig om constant naast uw kind te zitten bij het chatten. Daarnaast wil uw kind vast wel eens lekker rustig bezig kunnen zijn. Het is wel van belang dat u weet wat uw kind doet. Er bestaat binnen MSN de mogelijkheid om alle berichten (binnenkomend en uitgaand) op te slaan in logboeken. Op de manier kunt u altijd zien waar uw kind op MSN mee bezig is. Ga in MSN naar [Extra] en dan naar [Opties]. Stel daarna in het onderstaande scherm bij het tabblad [Berichten] de volgende zaken in. 1. Deze optie wel aanvinken 2. Deze optie uit laten. (Indien u niet wilt dat uw kind weet dat u de berichten bekijkt.) 3. Geef hier een directorynaam op waar de kinderen bij voorkeur niet komen. - 8 -
Meer weten? Er zijn veel mensen die meer willen weten over dit onderwerp. Op de onderstaande links is meer te lezen over dit onderwerp. 1. http://www.mijnkindonline.nl/ 2. http://www.ouders.nl/xdiv9906.htm (nuttig hoofdstukje: Tien tips voor veilig Internet-gebruik) 3. http://www.ouders.nl/pdf/print-vuistregels9-13.pdf 4. http://www.ouders.nl/forum.htm Software Er bestaat ook software om het surfen op internet veiliger te maken. De software belooft veel, kost dat vaak ook maar maakt het niet altijd waar. Bekijk zelf de verschillende software maar eens. Lees ter voorbereiding het stukje Dan maar dokken uit het 2 e artikel van Meer weten? 1. http://www.quirex.nl/nl/krowser.php (Kindvriendelijke browser) 2. http://www.cyberpatrol.com/ 3. http://www.netnanny.com/ 4. http://www.surfcontrol.com/ 5. http://www.surfwatch.com/ Kinderen en games Er is veel geschreven over de effecten van spelletjes (games) op kinderen. In de onderstaande artikelen komt dit aan de orde. 1. http://mijnkindonline.web-log.nl/mijnkindonline/2006/12/het_effect_van_.html 2. http://www.weetwatzegamen.nl/pagina.php?id=13&t=nl - 9 -