Het kikkerpad veldwerk - onderbouw Inhoud: korte omschrijving opbouw en organisatie kikkertjeslied lessuggesties kopieerbladen: kleurplaat met versje handleiding begeleiding/ouders Milieu Educatie Centrum De Witte Schuur Wilhelminaplantsoen 2, 1601 LS Enkhuizen tel: 0228-320 310/mec.dewitteschuur@zonnet.nl http://dewitteschuur.bruist.nu Pagina 1 van 8
Veldwerk - Het Kikkerpad Voor: Wanneer: Duur: Locatie: Kosten: de onderbouw voorjaar Kikkerpad mei/juni ca. 1 1 / 4 uur vanuit De Witte Schuur 15,- per klas Doelstelling Kennismaking met de natuur in onze directe leefomgeving en natuurbeleving. Wat levert het op? De leerlingen worden uitgenodigd om de verrassende aspecten van de gewone natuur door zintuiglijke waarnemingen te ontdekken. Op een speelse, doch zeer gerichte werkwijze, beleven ze een avontuur in de natuur. De persoonlijke relatie met de directe leefomgeving wordt gestimuleerd. Inhoud en werkwijze Deze activiteit wordt als avonturenpad voor de allerjongste leerlingen uitgezet. De klas wordt in kleine groepjes verdeeld en elke groep werkt zelfstandig. Bij elke kikker beleef je iets bijzonders. We gebruiken de verschijnselen van het seizoen om aan de leerlingen inzicht te geven in de samenhang van verschillende kenmerken. Organisatie In ons centrum staat alles klaar voor de klas. De leerlingen zijn voorbereid op de activiteit en er komen voldoende begeleiders mee. Een medewerker van MEC De Witte Schuur ontvangt de klas en geeft een inleiding over de activiteit, waarna de groepjes aan de slag kunnen. Pagina 2 van 8
opbouw en organisatie VELDWERK - HET KIKKERPAD Algemeen: De activiteit het Kikkerpad is een speels zintuiglijk belevingspad. De leerlingen leren hun omgeving met alle zintuigen waar te nemen (kleuren waarnemen, ruiken, proeven, luisteren naar vogels, kijken naar de lucht maar ook springen als een kikker, spelletjes doen, een liedje zingen, leren over de levenscyclus van de kikker en nog meer). Ze leren zich in de natuur te gedragen, op de paden blijven, open staan voor geluiden en geuren. Positieve ervaringen dragen bij aan een positieve houding naar de eigen, directe leefomgeving. Inhoud en verloop van de activiteit: Er wordt in groepjes van ca. 4 kinderen gewerkt, zodat alle leerlingen betrokken kunnen blijven bij de activiteit. Het slagen hiervan hangt mede van de begeleiding af. Het duurt + 1¼ uur. De klas wordt op het erf van De Witte Schuur door een medewerker ontvangen en na de inleiding worden de groepjes over de verschillende kikkers verdeeld. Begeleiders krijgen dan het kikkeravonturenboekje en lezen de opdrachten voor. De groepjes lopen in dezelfde richting, maar in eigen tempo. Bij alle 10 kikkers is iets te doen. Het kan zijn dat niet alle opdrachten gedaan kunnen worden, maar dat is niet erg; het gaat om het beleven, niet om de snelheid! Voorbereiding: De leerlingen op de activiteit voorbereiden is heel belangrijk; ze komen in een nieuwe omgeving en gaan werken in een (voor hen) ongewone werkvorm. Ook het bespreken van de gedragregels is van groot belang. Dit gesprek heeft op zichzelf al educatieve waarde. Om het avontuur in de heemtuin te doen slagen, moeten ze: goed luisteren samenwerken; de opdrachten samen uitvoeren, dus bij elkaar blijven! geen bloemen plukken en niets kapot maken. De kikkers zijn meneer en mevrouw Kikker met hun kikkerkindertjes Kareltje en Karolientje. Het liedje op de volgende bladzijde gaat over dit gezin wordt ook tijdens de avonturentocht gezongen. Het zou leuk zijn als de leerlingen dit dan al een beetje geoefend hebben. De tekst is op melodie van "Er zaten 7 kikkertjes..." (klemtoon op de vetgedrukte lettergrepen) Organisatorisch: De activiteit wordt zoveel mogelijk door de begeleiders van school uitgevoerd. DWS: zorgt voor materiaal, veilige randvoorwaarden en duidelijke instructies Leerkracht: zorgt voor de voorbereiding van de klas en komt met voldoende begeleiding heeft de klas in groepjes verdeeld en de gedragscodes met hen besproken Pagina 3 van 8
lessuggesties ter voorbereiding/verwerking van deze activiteit: Het kikkerliedje over meneer en mevrouw Kikker met hun kikkerkindertjes Kareltje en Karolientje. De tekst is op melodie van "Er zaten 7 kikkertjes..." (klemtoon op de vetgedrukte lettergrepen) er waren eens vier kikkertjes al in de boerensloot ze zwommen met z n allen gezellig poot aan poot ze kwikten en ze kwaakten wat en iedereen genoot nu weet ik van de kikkertjes al in de boerensloot Dag kleine kikker Dag kleine kikker, bij ons in de sloot. Eens was je klein, maar nu ben je groot! Je werd als een vis uit een eitje geboren en toen kreeg je pootjes van achter en van voren je staartje verdween, het is werkelijk waar en toen kon je springen, want toen was je klaar! Dag kleine kikker, bij ons in de sloot, eens was je klein, maar nu ben je groot Pagina 4 van 8
1. Kikkervisjes in de klas Om de kinderen de ontwikkeling van eitje tot kikker te laten zien, zou u een bak met kikkerdril in de klas kunnen zetten. Hier zou u dan met de kinderen over kunnen praten. Laat de bak staan en kijk met de kinderen elke dag of er wat gebeurd is, en wat er gebeurd is. Een doordenkend gesprek: Waar vonden we de kikkerdril, wat is een kikker dril, denk je dat alle kikkervisjes kikkers worden, wat eten ze, worden zo ook door andere dieren gegeten, hoe gebeurt het bij andere dieren, etc. Let op: Als de kikkervisjes uitkomen gaan er de eerste dagen heel veel van dood. Zorg er dus voor dat de dode kikkervisjes uit de bak gehaald worden voor de kinderen elke dag op school komen. Zoek op het Internet handleiding hoe u het beste de kikkervisjes kunt verzorgen. 2. Spelende Kikkers: Verschillende spelvormen met als onderwerp kikkers. Het springen en kwakken leent zich bij uitsteek om het spel buiten of in de gymzaal te organisren. bedoelingen: (voor de kinderen) Kinderen oefenen de verschillende spelmethoden: tikspelen, ritmespelen, zang- en concentratiespelen. Kinderen oefenen het uitvoeren van en spel in een groep. De les: 2.a Intro actie/reactiespel met ritme: De kinderen lopen in het gemarkeerde gebied op de speelplaats. Ze lopen op het ritme dat ik klap met mijn handen. Als ik stop met klappen staan de kinderen stil. Als ik sneller ga klappen gaan de kinderen rondspringen als kikkers. Als ik dan weer stop met klappen staan de kinderen weer stil. Enz. 2.b Tikspel: Alle kinderen zijn vliegen en er zijn 2 kikkers die wel zin hebben in een lekker vliegje. De kikkers moeten de vliegen proberen te tikken. Als een vlieg getikt is moet hij op de grond gaan zitten. Als ongeveer de helft van de kinderen getikt is worden er 2 nieuwe kikkers gekozen en begint het spel opnieuw. 2.c Zangspel: Lied: De kikkertjes de kikkertjes, de kikkertjes zijn aardig om de zien de kikkertjes, de kikkertjes zijn aardig om de zien oe-wak kwakkwak etc. geen haartjes, geen staartjes geen oortjes hebben zij geen haartjes, geen staartjes geen oortjes hebben zij oe-wak kwakkwak etc. Refrein: in het hoge gras, in het lage gras daar springen zij in het rond in het hoge gras, in het lage gras daar springen zij in het rond oe-wak kwakkwak etc. Pagina 5 van 8
Bij de coupletten staan de kinderen in een kring en zingen het lied en maken ze de bewegingen die bij de zinnen horen: haren, staartjes en oren aanwijzen en hoog en laag aangeven. Bij het refrein springen de kinderen als kikkers rond terwijl ze de kikkergeluiden maken. 2.d Concentratiespel: De kinderen gaan in een kring zitten (of op de rand van de zandbak) en ik zit ertussen zitten. Ik fluister een (kikker)woord in het oor van het kind naast mij. Die fluistert het weer verder. Zo gaat het door tot het weer bij mij is. Ik zeg het woord hardop en we kijken of het nog het zelfde woord is. De kinderen moeten hierbij zo stil mogelijk blijven. Dit doen we een aantal keer met woorden die te maken hebben met kikkers. Pagina 6 van 8
3. kleurplaat met versje Dag kleine kikker, bij ons in de sloot, Eens was je klein, maar nu ben je groot! Je werd als een vis uit een eitje geboren en toen kreeg je pootjes van achter en van voren je staartje verdween, het is werkelijk waar en toen kon je springen want toen was je klaar! Dag kleine kikker, bij ons in de sloot, eens was je klein maar nu ben je groot Pagina 7 van 8
Handleiding voor begeleiders (ouders) van het kikkerpad Het kikkerpad is een natuurbelevingpad, in en rond de heemtuin uitgezet. Bij elke kikker is iets bijzonders te beleven... Op een speelse manier leren de leerlingen hun directe leefomgeving waar te nemen. Er wordt in groepjes van ca. 4 leerlingen gewerkt. (het duurt + 1¼ uur) Uit onze ervaring blijkt, dat eigen kinderen in de groep vaak moeizaam verloopt. Doel van de activiteit: De activiteit is speciaal voor de allerjongsten ontworpen. Beleving en ontdekking staan hierin centraal. Een belangrijk aspect in deze activiteit is; de leerhouding en het gedrag in de natuur en eigen omgeving. (u kunt hen daarbij helpen) Langs het pad staan 10 kikkers met een opdracht. Elke groep werkt zelfstandig en in eigen tempo. Het groepje blijft bij elkaar, niemand rent vooruit. De kinderen luisteren naar u. Iedereen blijft op de paden (lopen). Er wordt niets geplukt of kapot gemaakt. Laat dieren met rust. wees zo stil mogelijk om beter waar te kunnen nemen. Laat de kinderen (zo mogelijk) bij elke opdracht zitten en lees de opdracht voor. Om de aandacht te vergroten kunt u fluisteren. Zorg dat alle kinderen betrokken blijven. (bv. door gerichte vragen te stellen aan een kind dat afgeleid is) Stimuleer de kinderen om over hun ervaringen, waarnemingen en bevindingen te vertellen. Bij sommige opdachten zijn materialen nodig; deze zitten in de kist bij de kikker. Gebruik het zorgvuldig. Veel natuurplezier toegewenst! Pagina 8 van 8