Ik en de maatschappij Online
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Mieke Lens Inhoudelijke redactie: Ina Berlet Eindredactie: Daphne Ariaens Titel: Ik en de Maatschappij Online ISBN: 978 90 3722 229 6 Edu Actief b.v. 2015 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl. 2
Inhoud Voorwoord 4 Hoofdstuk 1 6 Hoofdstuk 2 Meningen op internet 24 Hoofdstuk 3 Informatie zoeken op internet 34 Hoofdstuk 4 Kopen en boeken via internet 43 Hoofdstuk 5 Gamen op het internet en met apps 57 Hoofdstuk 6 Herhaling 61 Eindopdracht en reflectie 65 3
Voorwoord Dit leer-werkboek gaat over veilig internetten. Veel jongeren zijn actief op internet. Bijvoorbeeld in een sociaal netwerk. Jij misschien ook wel. In dit leer-werkboek oefen je met: het opstellen van een internetprofiel het delen van informatie en foto s je mening geven op internet informatie zoeken op internet een veilige en goede website kiezen veilig kopen op internet gamen via internet en apps. Picto In dit boek zie je bij sommige opdrachten een picto. Een pictogram geeft je informatie over de opdracht. Hierna lees je wat de picto s betekenen. Bij dit picto ga je nadenken over een opdracht. Je denkt na over wat je straks gaat doen. Je gaat de opdracht voorbereiden. Bij dit picto ga je de opdracht uitvoeren. Je gaat bijvoorbeeld iets maken. Of je gaat iets doen. Bij dit picto ga je evalueren. Je controleert of je de opdracht goed hebt gedaan. Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Wat vond je van de opdracht? Wat kon je eerst niet, wat je nu wel kunt? Wat ga je de volgende keer anders doen? 4
Voorwoord Bij dit picto ga je reflecteren. Je denkt na over wat je hebt geleerd. En wat dat betekent voor je toekomst. Wat ga je nu doen? Hoe gaat het verder? Bij dit picto ga je in gesprek. Om een opdracht na te bespreken kun je de StruX-kaarten gebruiken. Bij dit picto ga je iets bekijken op de website van StruX. Dit kan bijvoorbeeld een foto, formulier of film zijn. Volg deze stappen. 1. Ga naar www.strux.nl 2. Klik op de knop deelnemer. 3. Klik op Ik en de maatschappij. 4. Klik op de foto van dit leer-werkboek. 5. Klik op de link van de opdracht. Misschien werk je met een portfolio. In je portfolio stop je bewijsstukken. Als je dit picto ziet, kun je een bewijsstuk toevoegen. Bespreek dit met je begeleider. Beeldwoordenboek In dit boek staan gekleurde woorden. Gekleurde woorden moet je kennen. Het zijn belangrijke woorden. Deze woorden kun je opzoeken in het beeldwoordenboek. Ga naar beeldwoordenboek.strux.nl. 5
Hoofdstuk 1 Dit hoofdstuk gaat over sociale netwerken. Je hebt sociale contacten met verschillende mensen. Bijvoorbeeld thuis, op school, op stage of werk, met vrienden en vriendinnen. De mensen met wie je contact hebt, zijn jouw sociale netwerk. Ook via internet kun je contacten leggen. Bijvoorbeeld op Facebook. Dit hoofdstuk gaat over: een account en een profiel aanmaken op internet een veilig wachtwoord maken informatie en foto s op je pagina zetten en delen met anderen wat je wel en niet moet doen op een netwerksite. Jij hebt contact met verschillende groepen mensen. Bijvoorbeeld met familieleden. Dan heb je nog je klas- of groepsgenoten, je collega s op stage of werk en je vrienden. Die groepen noemen we sociale netwerken. Je hebt contacten thuis, op school, op de sportclub of op stage. En je hebt contacten op internet. Bijvoorbeeld via Facebook. Jij en je vrienden op Facebook zijn ook een sociaal netwerk. Contacten op internet zijn contacten op afstand. Weet je? Een sociaal netwerk is een groep mensen die contact met elkaar hebben. 6
Hoofdstuk 1 Sociale netwerkkaart. Opdracht 1 Kijk naar de afbeelding. Maak je eigen netwerkkaart. Laat zien in welke groepen/sociale netwerken jij zit. Welk netwerk is het belangrijkst voor jou? Waarom? 7
Hoofdstuk 1 Opdracht 2 Denk na over je sociale netwerken. Wil je graag veel vrienden op internet? Ja/nee, want Wil je graag veel vrienden bij jou in de buurt? Ja/nee, want Is een vriend op internet hetzelfde als een vriend bij jou in de buurt? Ja/nee, want Wat verwacht je van je vrienden op internet? Wat verwachten je vrienden op internet van jou? 8
Hoofdstuk 1 Sociale netwerksites Op sociale netwerksites leg je contacten met anderen. Je vertelt elkaar wat je doet of leuk vindt. Je deelt foto s, muziek en filmpjes met elkaar. Sociale netwerksites zijn bijvoorbeeld: Facebook, Twitter of Instagram. Op Facebook kun je veel over jezelf vertellen en met elkaar delen. Bijvoorbeeld: berichten, foto s en filmpjes. Op Twitter kun je snel korte berichten met elkaar delen. Op Instagram kun je foto s met elkaar delen. Weet je? Alles verandert snel op internet. Wat nú populair is, hoeft dat volgend jaar niet meer te zijn. Dat is ook zo bij sociale netwerksites. 9
Hoofdstuk 1 Opdracht 3 Je wilt jouw foto s delen. Op welke site kun je dat doen? Je wilt tips over jouw hobby met anderen delen. Op welke site kun je dat doen? Je wilt een profiel van jezelf maken. Op welke site kun je dat doen? Je wilt snel berichten delen met anderen. Op welke site kun je dat doen? Voordelen en nadelen van netwerksites Netwerksites hebben voordelen. Je kunt: mensen vinden die hetzelfde leuk vinden als jij oude bekenden terugvinden foto s en filmpjes delen snel op nieuws en berichten van anderen reageren. Netwerksites hebben ook nadelen. Je hebt weinig privacy. Iedereen kan zich ongevraagd met jou bemoeien. Veel contacten zijn anoniem. Je weet niet wie het zijn. Je kunt verslaafd raken. Want je bent bang iets te missen. Mensen met kwade bedoelingen kunnen jouw berichten lezen. Je weet op internet niet wat anderen met jouw informatie en foto s doen. Staat iets op internet? Dan is het moeilijk om het weg te halen. Opdracht 4 Is het een voordeel of een nadeel? Facebook mag al jouw foto s en informatie gebruiken. Instagram kun je als app op je smartphone gebruiken. Met Twitter kun je snel korte berichten sturen. Facebook stelt nieuwe vrienden aan je voor. Op Ello kun je alleen mensen toevoegen die jij zelf uitnodigt. voordeel/nadeel voordeel/nadeel voordeel/nadeel voordeel/nadeel voordeel/nadeel 10