Ik en de maatschappij. Democratie

Transcriptie

1 k en de maatschappij Democratie

2 Colofon Uitgeverij: du Actief b.v Auteur: Annemieke Schut nhoudelijke redactie: Daphne Ariaens itel: k en de maatschappij - Democratie SB: Omslagfoto: istockphoto.com Foto s: du Actief b.v., portret van Koning Willem Alexander: copyright VD- fotograaf Koos Breukel; foto stembiljet: Wikipedia- J.. Luijt; foto ridderzaal: Wikipedia- amthestig; foto vluchtelingen in ederland: enate Klinkenberg du Actief b.v Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting eprorecht ( Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PO ( De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van du Actief, te vinden op 2

3 nhoud Voorwoord 4 Hoofdstuk 1 k en democratie 6 Hoofdstuk 2 Vrijheid en gelijkheid in ederland 17 Hoofdstuk 3 ijn gemeente 27 Hoofdstuk 4 Stemmen 33 Hoofdstuk 5 ijn provincie en mijn land 44 Hoofdstuk 6 k en uropa 61 Hoofdstuk 7 Herhaling 70 indopdracht en reflectie 73 3

4 Voorwoord Dit leer-werkboek gaat over democratie in ederland en uropa. Je leert wat democratie is en wat dat voor jou betekent. Bijvoorbeeld op jouw school en in jouw gemeente. n in jouw provincie. aar ook in ederland en in uropa. Je leert hoe ederland en uropa bestuurd worden. n je leert hoe jij kunt stemmen. Zo beslis jij mee over wat er in ederland en uropa gebeurt. Picto n dit boek zie je bij sommige opdrachten een picto. en pictogram geeft je informatie over de opdracht. Hierna lees je wat de picto s betekenen. Bij dit picto ga je nadenken over een opdracht. Je denkt na over wat je straks gaat doen. Je gaat de opdracht voorbereiden. Bij dit picto ga je de opdracht uitvoeren. Je gaat bijvoorbeeld iets maken. Of je gaat iets doen. Bij dit picto ga je evalueren. Je controleert of je de opdracht goed hebt gedaan. Wat ging er goed en wat ging er minder goed? Wat vond je van de opdracht? Wat kon je eerst niet, wat je nu wel kunt? Wat ga je de volgende keer anders doen? 4

5 Voorwoord Bij dit picto ga je reflecteren. Je denkt na over wat je hebt geleerd. n wat dat betekent voor je toekomst. Wat ga je nu doen? Hoe gaat het verder? Bij dit picto ga je in gesprek. Om een opdracht na te bespreken kun je de StruX-kaarten gebruiken. Bij dit picto ga je iets bekijken op de website van StruX. Dit kan bijvoorbeeld een foto, formulier of film zijn. Volg deze stappen. 1. Ga naar 2. Klik op de knop Deelnemer. 3. Klik op k en de maatschappij. 4. Klik op de foto van dit leer-werkboek. 5. Klik op de link van de opdracht. isschien werk je met een portfolio. n je portfolio stop je bewijsstukken. Als je dit picto ziet, kun je een bewijsstuk toevoegen. Bespreek dit met je begeleider. Beeldwoordenboek n dit boek staan gekleurde woorden. Gekleurde woorden moet je kennen. Het zijn belangrijke woorden. Deze woorden kun je opzoeken in het beeldwoordenboek. Ga naar beeldwoordenboek.strux.nl. 5

6 Hoofdstuk 1 k en democratie Dit hoofdstuk gaat over democratie. Je leert wat democratie is. n je voert een debat. Je bedenkt ook nieuwe regels voor je school. Democratie ederland is een democratie. Het woord democratie bestaat uit 2 andere woorden: demos = volk en kratos = heersen. en democratie is dus een land waarin het volk heerst. Het volk is de baas. Alle mensen mogen meepraten over beslissingen die genomen worden. Opdracht 1 Deze opdracht doe je samen. aak groepen van 4 of 5. Jullie krijgen een groot vel papier. Jullie gaan een woordweb maken. Zet in het midden het woord democratie. Schrijf alles op waar je aan denkt bij het woord democratie. aak voor elk woord een poot aan het web. Hebben jullie allemaal een paar woorden opgeschreven? Bespreek met elkaar: welke woorden passen het beste bij democratie? Streep de woorden die niet zo goed passen weg. Gebruik de StruX-kaart Samenwerken en overleggen. 6

7 Opdracht 2 Wissel de woordwebben nu uit. Hang de woordwebben naast elkaar en vergelijk. Bespreek met de hele groep: Hebben de groepen verschillende woorden gevonden? Vinden jullie de andere woorden goed passen bij democratie? Vul jullie eigen woordweb dan aan. Opdracht 3 aak de woordzoeker. Zoek de woorden: democratie debat volk demos argument minderheid regels respect politiek wetten meepraten. O A G U B W L F D H D D O C A K K L O P Y A B D V O L K W F S P C S G G L S J B S O D S P A Z n de woordzoeker vind je ook woorden die horen bij democratie. Kun je die nog gebruiken in het woordweb van opdracht 1? Vul je woordweb aan met die woorden. 7 Hoofdstuk 1 k en democratie

8 Hoofdstuk 1 k en democratie Democratie in het klein Democratie bestaat ook in het klein. Bij jou thuis of in de klas. isschien mag je niet overal over meepraten. Wanneer wel en wanneer niet? n telt jouw mening? Opdracht 4 Schrijf 3 regels op die bij jou thuis gelden Wie maakt de regels thuis? b ik b iemand anders b samen Schrijf 3 regels op die op school gelden Wie maken de regels op school? b de leerlingen b de docenten en de schoolleiding b de leerlingen en de school samen egels egels werken alleen als iedereen de regels kent. n als iedereen ze goed of eerlijk vindt. Opdracht 5 Doe deze opdracht in groepen van 3. Praat over de volgende vragen: Hoe maken jullie thuis regels? Hoe regelen jullie dat thuis? Praten jullie daar thuis samen over? 8

9 Hoofdstuk 1 k en democratie eerderheid n een democratie praten mensen veel met elkaar. De meeste stemmen gelden. Dat betekent dat de meerderheid beslist. De minderheid moet de beslissing accepteren. Het is belangrijk dat de meerderheid en de minderheid elkaar respecteren. n dat ze naar elkaar luisteren. Debat n een gesprek moet je de ander kunnen overtuigen van jouw gelijk. Zo n gesprek heet een debat. n een debat probeer je de ander te overtuigen met argumenten. en argument is een goede reden voor jouw mening. Goede argumenten zijn belangrijk. Je overtuigt de ander niet door hard te praten. aar wel met goede argumenten. n je moet ook altijd goed naar de ander luisteren. isschien heeft hij of zij ook goede argumenten. Zo geef je je mening Als je een mening hebt, begin je je zin met k vind dat... Bijvoorbeeld: k vind dat je op school elke toets mag herhalen. Dat is jouw mening. Heb je daar ook argumenten voor? Bijvoorbeeld: Dan krijg je een kans om de stof goed te oefenen en de toets te halen. Weet je? Bij een debat is het publiek erg belangrijk. Het publiek is het met de spreker eens of oneens. s het publiek het eens met de spreker? Dan stemmen ze voor. s het publiek het oneens met de spreker? Dan stemmen ze tegen. Bedenk dus als spreker wat voor het publiek belangrijk is. Wat wil het publiek horen? Denk niet aan je eigen belang, maar probeer je publiek te overtuigen. Gebruik goede argumenten. 9

10 Hoofdstuk 1 k en democratie Opdracht 6 Doe deze opdracht met de hele groep. Vraag aan jullie begeleider hoe je deze opdracht uitvoert. Jullie gaan een debat voeren. Dan moet je jouw mening geven. Dan wil je graag dat iedereen naar jouw argumenten luistert. aar hoe houd je de aandacht van de ander bij jouw verhaal? Hoe overtuig jij de ander? Dat ga je oefenen. De luchtballon 4 van jullie zitten in een luchtballon. De luchtballon dreigt neer te storten! Jullie zijn samen veel te zwaar. Wie van jullie mag blijven? Wie wordt overboord gezet? Overtuig de rest van de groep dat jij onmisbaar bent! Opdracht 7 Schoolregels Schoolregels zijn, net als de regels thuis, vooral afspraken over hoe je met elkaar omgaat. n schoolregels staan soms regels over wat iemand niet mag doen. aar veel vaker staat in schoolregels juist wat iemand wel moet doen. Deze opdracht doe je met de hele groep. Bedenk samen welke schoolregels van jullie school jullie kennen. Schrijf die op. Verzamel alle regels op het bord. Jullie krijgen nu van jullie begeleider de schoolregels zoals die nu gelden. Vergelijk die regels met de regels op het bord. Welke schoolregels hadden jullie al bedacht? Welke schoolregels stonden nog niet op het bord? 10