Geboortecentrum Kolfdagboekje Informatie en dagboek Je kunt het kolfdagboekje zelf invullen of samen met de verpleegkundige, om overzicht te hebben op het kolven. Dit kan je helpen het kolven in dagelijks ritme in te passen. Het boekje kan gebruikt worden voor de overdracht van kolfgegevens tussen de kraamsuites (E), couveusesuites (E) en de kinderafdeling (B). Kolfdagboekje van Naam baby Datum en tijdstip geboorte
Inhoudsopgave Inleiding Afkolven van moedermelk Afkolfschema s Hygiëne richtlijnen Effectief kolven Borstmassage voor en tijdens het kolven Ga voorzichtig te werk Kolven met de hand Te vroeg geboren Het bewaren van moedermelk Bewaarschema Ontdooien en Opwarmen van de moedermelk Verhuur van elektrische borstpompen Meer informatie Dagschema s
Inleiding Gefeliciteerd met de geboorte van je baby. Je hebt gekozen voor het geven van borstvoeding aan je baby. Borstvoeding geven heeft belangrijke voordelen. Je eigen moedermelk is beter voor je baby dan welke kunstvoeding ook omdat borstvoeding de kans op het ontwikkelen van allergieën verkleint, en stoffen en cellen bevat die de afweer versterken. Er kunnen zich situaties voordoen waarbij het niet direct mogelijk is om borstvoeding te geven of waarbij de baby nog niet optimaal kan zuigen. Het alternatief is dan (tijdelijk) het afkolven van moedermelk. In deze brochure geven wij je richtlijnen bij het afkolven van nut kunnen zijn. In deze brochure gev wij richtlijnen voor het afkolven van moedermelk. Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je moet kolven Je baby kan nog niet aan de borst drinken omdat hij/zij te vroeg geboren is of omdat je baby ziek is. Je baby drinkt nog niet effectief aan de borst. Soms kolft een moeder tijdelijk als ze medicatie gebruikt die niet met de borstvoeding verenigbaar is. Het stimuleren van de melkproductie bij te weinig melk. Bij stuwing worden ook weleens de borsten leeg. Als je een keer een dagje of avondje uit wil zonder je baby of als je na de bevalling weer aan het werk gaat. Afkolven van moedermelk Moedermelk wordt geproduceerd op vraag en aanbod. Het is belangrijk om zo snel mogelijk na de bevalling te beginnen met kolven. Het liefst binnen het uur, maar uiterlijk binnen zes uur. Om de borstvoeding op gang te brengen en te houden, dien je zo vaak te kolven als wanneer je jouw baby aan de borst zou voeden. Wanneer je baby al enkele voedingen aan de borst drinkt, hoef je alleen de gemiste voeding(en) te kolven. Als je baby nog niet effectief aan de borst drinkt, kan nakolven na de borstvoeding nog nodig zijn. De kraam- of neonatologieverpleegkundige kan je hierin begeleiden. Ook kun je vragen naar onze lactatiekundige. Er zijn verschillende methoden van kolven: Met de hand. Met een handkolf. Met een enkelzijdige elektrische kolf. Met een dubbelzijdige elektrische kolf. Op de volgende bladzijde geven wij twee afkolfschema s voor het op gang brengen van de borstvoeding met een enkelzijdige en een dubbelzijdige kolf.
Afkolfschema s Het op gang brengen van de borstvoeding In de eerste week tot 0 dagen na de bevalling is iedere uur kolven noodzakelijk. Je kolft ongeveer 0 minuten per borst. Als de borstvoeding goed op gang is, neemt deze frequentie af en kun je volstaan met á keer per dag. Je kunt het kolven beëindigen zodra de melkstroom overgaat in druppels. Je kolft de borsten steeds zo leeg mogelijk. Het gebruik van een enkelzijdige kolf Minuten linkerborst en minuten rechterborst kolven Ongeveer minuut stoppen. Dan nogmaals minuten linkerborst en minuten rechterborst kolven. Door te wisselen van borst heb je steeds weer een toeschietreflex, wat bevorderlijk is voor de melkproductie. De genoemde tijden zijn een richtlijn. Wanneer dit niet lukt of als er nog geen melkproductie is, probeer dan vaker te wisselen en korter te kolven. Het gebruik van een dubbelzijdige kolf Minuten beide borsten tegelijkertijd kolven. Ongeveer minuut stoppen. Weer beide borsten minuten tegelijkertijd kolven. óf: 0 Minuten achter elkaar beide borsten tegelijkertijd kolven. De voordelen van dubbelzijdig kolven Meer melkproductie, tot wel 0% meer. De melk heeft een hoger vetgehalte en dit zorgt voor meer gewichtstoename en tevreden baby s. Geen melkverlies door lekkage aan de andere borst. Tijdwinst. Sommige moeders merken dat het tussendoor stoppen met kolven de toeschietreflex beter stimuleert dan 0 minuten aan een stuk af te kolven. Je kunt uitproberen wat voor jou het beste werkt. Aandachtspunten wat betreft het kolfschema s Nachts niet meer dan uur tussen de laatste en eerste keer kolven. In de nacht heb je een hogere prolactine prikkel en dat zorgt voor meer melkproductie. Rust en voldoende drinken is ook belangrijk voor het op gang brengen van de melkproductie. Als moeder thuis is, proberen om s middags te rusten. Mocht je langdurig willen gaan kolven, dan is een hoeveelheid van 00 tot 00 ml per dag voldoende om de moedermelk goed op gang te houden.
Hygiëne richtlijnen Voordat je begint met kolven, was je goed je handen. Het geboortecentrum verstrekt steriele flesjes om moedermelk in te bewaren. Probeer de binnenkant van de flesjes en de binnenkant van de doppen niet aan te raken. Wij adviseren je de voedingsbeha bij voorkeur dagelijks te wassen. Als er melk lekt en je borstkompressen gebruikt, verschoon je deze iedere keer na het kolven. Draag een goed steunende en niet knellende bh. Controleer meerdere malen per dag je borsten op harde schijven. Masseer deze zo nodig zachtjes weg in de richting van de tepel om een borstontsteking te voorkomen. Borsten die melk produceren zijn gevoelig voor kou. Voorkom plotselinge en sterke afkoeling van de borsten. Verkramping van de melkkanalen kan hierdoor optreden, wat een borstontsteking kan veroorzaken. Voor het kolven is het niet nodig je borsten te wassen. Gebruik geen zeep of lotions; op de tepelhof bevinden zich kliertjes die een vettige stof afscheiden. Die houden de tepelhof soepel en hebben een antiseptische werking. Smeer de laatste druppel melk na het kolven uit over de tepel en laat deze opdrogen. Dit zorgt voor een beschermende laag. Na gebruik maak je de kolfset schoon. Eerst met koud water en dan met warm water afspoelen. Daarna goed drogen en bewaren in een schone doek. De kolfset dien je één maal per dag uit te koken of in de afwasmachine te reinigen. Tijdens de opname verstrekken wij een wegwerp kolfset, die na uur gebruik of kolfbeurten, wordt vervangen. Effectief kolven Tips en adviezen om zo effectief mogelijk te kolven: Zorg dat alle benodigdheden binnen handbereik liggen. Het beste is, om in het bijzijn van je baby te kolven. Indien je baby wegens onvoorziene omstandigheden niet bij jou op de kamer kan verblijven, kun je een foto van je baby erbij nemen of een filmpje met geluiden van je baby afspelen. Voor de aanmaak van moedermelk is vocht nodig. Het is goed om bij elke kolfbeurt iets te drinken. Zet de kolf volgens de gebruiksaanwijzing in elkaar. Zorg ervoor dat je comfortabel zit en probeer zo goed mogelijk te ontspannen. Leg een katoenen luier onder je borsten, deze vangt de gelekte melk op. Houd het borstschild tussen wijsvinger en middelvinger en druk het zachtjes tegen de borst, de tepel moet in het midden van het borstschild zitten. Zet het apparaat aan met behulp van de aan/uit toets en begin te kolven. Verhoog eventueel tijdens het kolven geleidelijk het vacuümniveau tot een comfortabele zuigkracht, die voor jou het beste resultaat geeft en geen ongemak veroorzaakt. Kolven mag nooit pijnlijk zijn! Wanneer dit wel het geval is, is het beter om het vacuümniveau van de borstkolf wat lager te zetten. Het kan soms enkele minuten duren voordat de melk gaat stromen, dit is normaal. De hoeveelheid afe melk kan van keer tot keer verschillen. De eerste dagen na de bevalling komen er misschien niet meer dan enkele druppels. Dit is colostrum, wat veel afweerstoffen voor je baby bevat. Ook kleine beetjes hebben in dit opzicht grote waarde en dragen bij aan de gezondheid van je baby.
Bij het stoppen van het afkolven, eerst het kolfapparaat uitzetten en dan pas het aanzetstukje van de borst nemen, dus eerst het vacuüm verbreken. Zie het kolven als iets positiefs, dit is iets wat u echt kunt doen om je te vroeggeboren of zieke baby te kunnen helpen. Borstmassage voor en tijdens het kolven Voor je begint met kolven is het goed de borsten te warmen, te masseren en de tepels te stimuleren. Ga hierbij als volgt te werk: Figuur. Masseer de melkgangen en -kliertjes door met een vlakke hand van boven af richting tepel te drukken. Maak cirkelvormige bewegingen met de vingers, concentreer de bewegingen gedurende enkele seconden op één plek voor u naar een andere plek gaat. Ga in een ronde beweging richting tepelhof. Figuur. Strijk licht van de bovenkant van de borst richting tepelhof. Probeer erbij te ontspannen, aangezien ook dat bevorderend werkt op de toeschietreflex. Figuur. Wat ook kan helpen is gebruik te maken van de zwaartekracht door voorover te leunen en te "schudden". Ga voorzichtig te werk en vermijd onderstaande bewegingen:. Knijp niet in de borst, dit kan een kneuzing van het borstweefsel veroorzaken.. Laat de handen niet over de borst "glijden". Dit kan schrale plekken op de huid veroorzaken.. Niet aan de tepel trekken, ook dit kan beschadiging van het weefsel veroorzaken. Figuur. vermijd deze bewegingen
Kolven met de hand Naast het kolven met een elektrische borstkolf, raden wij je ook aan om het kolven met de hand aan te leren. Op de eerste plaats, omdat als je deze twee technieken combineert, je meer melk maakt (tot wel 00 ml/ uur meer). Op de tweede plaats is het altijd handig om toch melk uit uw borsten te kunnen halen zonder apparatuur. Wat moet je doen om te kunnen kolven met de hand Plaats de duim en wijsvinger aan weerszijden van de tepel ongeveer tot cm van de tepel af. Duw voorzichtig je vingers naar binnen richting de ribbenkast. Duw duim en wijsvinger naar elkaar toe, en laat los. Herhaal dit ongeveer minuten. Hieronder vind je een verwijzing naar een filmpje over het kolven met de hand http://newborns.stanford.edu/breastfeeding/handexpression.html Te vroeg geboren Als je baby te vroeg geboren is, kan het zijn dat je baby nog niet zelfstandig aan de borst kan drinken. Het is heel belangrijk dat je baby dan toch moedermelk krijgt. Dit is namelijk aangepast aan zijn/haar leeftijd. Op de prematurenschijf, op de volgende pagina, wordt aangegeven welke weg jullie gaan afleggen voordat er volledig op vraag borstvoeding gegeven kan worden. Afhankelijk van de leeftijd en gesteldheid van je baby kan dit variëren tussen enkele uren tot enkele maanden voordat jullie samen stap 0 bereiken.
Als de afe moedermelk gebruikt wordt om een te vroeg geboren of zieke baby te voeden, is hygiëne extra belangrijk om de groei van bacteriën te voorkomen. Het is erg belangrijk dat moedermelk onder de beste condities bewaard en vervoerd wordt. Het bewaren van moedermelk Aandachtspunten Sluit de flesjes en zet ze meteen in de koelkast. Zet de afe melk niet in de deur van de koelkast in verband met temperatuurschommelingen. Als er meer afe melk is, dan je baby op dat moment nodig heeft, kun je dit het beste meteen invriezen zodra de melk afgekoeld is. Je mag melk bij elkaar voegen om een flesje vol te maken. Hiervoor moet wel eerst alle melk afgekoeld zijn. Het is belangrijk om duidelijk de naam van je kind en de datum en tijd van de kolfbeurt op het flesje te noteren. Als je thuis melk ingevroren hebt en als je deze meeneemt naar het ziekenhuis, is het belangrijk dat deze melk vervoert wordt in een koeltas met diepvrieselementen.
Bewaarschema Net afe melk Net afe melk Temperatuur Kamertemperatuur thuis Kamertemperatuur ziekenhuis koelkast thuis koelkast ziekenhuis Bewaartijd Max uur Max uur max. dagen max. uur Afgekoelde moedermelk vriesvak koelkast max. weken Afgekoelde moedermelk (kleine) vriezer die vaak open en dicht gaat tot maanden Afgekoelde moedermelk diepvries constant ºC of kouder maanden of langer Ontdooide moedermelk koelkast max. uur Ontdooide moedermelk kamertemperatuur Direct gebruiken Ontdooien van ingevroren moedermelk Ingevroren moedermelk kun je het beste in de koelkast laten ontdooien. Als je de voeding snel nodig heeft, kun je de melk onder koud stromend water langzaam warm laten worden. Nooit direct onder warm stromend water laten ontdooien, omdat dan de beschermende stoffen en afweerstoffen verloren gaan. Op kamertemperatuur ontdooien wordt afgeraden in verband met bacteriegroei. Opwarmen van de moedermelk Moedermelk kan worden opgewarmd onder de warme kraan, in een flessenwarmer of in een pannetje met warm water. Op afdeling neonatologie is er een speciale stoof om de moedermelk in op te warmen. Moedermelk wordt op de kinderafdeling om praktische redenen in de magnetron opgewarmd, wel met een laag wattage, tussendoor even schudden en zo kort mogelijk. Thuis mag moedermelk ook in de magnetron mits je bovengenoemde aandachtspunten in acht neemt. Restjes al opgewarmde moedermelk mogen niet worden bewaard. 9
Verhuur van elektrische borstpompen De kolven hebben specifieke eigenschappen voor verschillende doeleinden. Wacht met het aanschaffen of het huren van een kolf tot het moment dat je het nodig hebt. Je kunt de aankoop of de huur afstemmen op de situatie waarin je je dan bevindt. U kunt een kolf huren bij: Startpunt zorg, Venlo Zorgboulevard VieCuri MC Tegelseweg 0 ma t/m vrij.00.00 uur za en zo.00.00 uur Thuiszorgwinkel Venray Schoolstraat ma.00.0 uur di t/m vrij 0.00 -.0 uur za 0.00.0 uur Thuiszorgwinkel Panningen Pantaleon Steenbakkersstraat 0 ma t/m vrij 0.00.00 uur Thuiszorgwinkel Venlo-Blerick Drie Decembersingel ma t/m vrij 9.00 -.0 uur za 9.0 -.0 uur Thuiszorgwinkel Horst Hoofdstraat ma t/m vrij 9.00 -.0 uur za 0.00.0 uur Thuiszorgwinkel Panningen Raadhuisstraat ma t/m vrij 9.00.0 uur za 0.00.00 uur Het algemene telefoonnummer van de thuiszorgwinkels 0 0 0 00 Meer informatie/begeleiding Borstvoeding natuurlijk :www.borsvoedingnatuurlijk.nl 0- La Leche League: www.lalecheleague.nl 0-9 www.borstvoeding.nl www.borstvoeding.com Hieronder vind je een verwijzing naar een filmpje over het aanleggen van de baby https://www.youtube.com/watch?v=wjt-ashodw&feature=youtu.be 0
Dag : datum: / / De eerste paar dagen heb je weinig tot geen productie; dit is heel normaal
Dag : datum: / / Colostrum is de eerste melk die moeders produceren; deze is meestal dik, romig en geel van kleur
Dag : datum: / / Borstvoeding werkt volgens vraag en aanbod. Hoe vaker je kolft, hoe meer productie
Dag : datum: / / Masseer je borsten voordat je gaat kolven. Dit huidcontact zorgt ervoor dat je meer melk aanmaakt.
Dag : datum: / / Het borstvoedingshormoon oxytocine is er ook om de moeder een rustgevoel te geven. Als je dit niet weet, denk je dat je wordt overvallen door vermoeidheid.
Dag : datum: / / Je kunt altijd een afspraak maken met de lactatiedeskundige op de afdeling.
Dag : datum: / / Als je in de beginperiode vaak kolft, bouwt je lichaam veel prolactine op. Hierdoor zal de melkaanmaak later veel gemakkelijker zijn.
Dag : datum: / / Om je melk te vervoeren is een klein koelkastje met koelelementen noodzakelijk.
Dag 9: datum: / / De samenstelling van borstvoeding is perfect afgestemd op de voedingsbehoefte van je baby. 9
Dag 0: datum: / / Als na 0 minuten kolven je borsten nog vol aanvoelen en er nog steeds straaltjes melk uitkomen, kolf dan langer door. 0
Dag : datum: / / Als je stress hebt, schiet de melk minder makkelijk toe. Probeer te ontspannen. Maak je niet ongerust, als de stress minder wordt, wordt de melkproductie weer meer.
Dag : datum: / / Overproductie aan melk afbouwen is makkelijker dan onderproductie opbouwen, Blijf dus kolven.
Dag : datum: / / Eet en drink naar behoefte, je hoeft niet veel liters per dag te drinken of jezelf normale voedingsmiddelen te ontzeggen. Je mag alles eten.
Dag : datum: / / Als je weer gaat werken, mag je wettelijk tot negen maanden % van je werktijd gebruiken voor het voeden of afkolven.
Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u ze stellen tijdens het eerstvolgende bezoek aan de verloskundige of gynaecoloog. Geboortecentrum Noord-Limburg routenummer Laag Verlosafdeling/ Kraamsuites/ afdeling Gynaecologie Laag Polikliniek Verloskunde/ Couveusesuites/ afdeling Neonatologie VieCuri Medisch Centrum Locatie Venlo Locatie Venray Tegelseweg 0 Merseloseweg 0 9 BL Venlo 0 CE Venray (0) 0 (0) internet: www.viecuri.nl VieCuri Patiëntenservicebureau mei 0 bestelnummer 99