Raadsvoorstel agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer : 81014 Datum : 30 september 2014 Programma : Economie, werk en inkomen Blad : 1 van 8 Cluster : Samenleving Portefeuillehouder: dhr. V.G.M. van den Berg Informatie bij : M.J. van Zon E-mail/tel.nr. : m.v.zon@ijsselstein.nl/1673 Onderwerp Compensatie Wtgc/Cer via zorgverzekering minima Samenvatting Er vervallen van rijkswege een aantal regelingen waarmee chronisch zieken en gehandicapten financieel worden gecompenseerd voor meerkosten die zij hebben als gevolg van hun situatie. De Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) wordt afgeschaft en de regeling Compensatie Eigen Risico (CER). Ook vervalt de mogelijkheid voor gemeenten om chronisch zieken categoriale bijzondere bijstand te geven. Het rijk draagt de gemeente op om ter compensatie inwoners met een chronische ziekte en/of beperking en daarmee samenhangende meerkosten op maat te ondersteunen. De gemeente ontvangt hiervoor een derde van het bedrag dat het rijk beschikbaar had voor de CER en Wtgc. Er zijn verschillende manieren voor de gemeente om mensen (financieel) te compenseren. Dit kan via de individuele bijzondere bijstand, via de Wmo, en via de collectieve zorgverzekering voor minima (CZM). Voorgesteld wordt om ter compensatie van de afgeschafte regelingen de voorwaarden van de collectieve zorgverzekering te verruimen. Dit houdt in; dat de doelgroep van de CZM verruimd wordt van mensen tot 110% van het sociaal minimum naar 125%; het verhogen van de gemeentelijke bijdrage aan de premie waardoor het goedkoper wordt voor mensen en het gebruik zal toenemen; het verbeteren en uitbreiden van het verzekeringspakket waardoor chronisch zieken meer zorgkosten kunnen weg verzekeren. Inleiding Aanleiding voor dit voorstel is het vervallen van een aantal regelingen. Hieronder wordt aangegeven welke regelingen het betreft. a. Afschaffing Wtcg. Mensen met een chronische ziekte of een handicap krijgen via de Wtcg een algemene tegemoetkoming voor extra kosten die gerelateerd zijn aan hun aandoening. Het centraal administratie kantoor (CAK) beoordeelt aan de hand van inkomen, leeftijd en zorggebruik of iemand recht heeft op de tegemoetkoming en betaalt deze automatisch uit. De hoogte van de tegemoetkoming is afhankelijk van leeftijd en zorggebruik. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een hoge en lage tegemoetkoming voor mensen jonger dan 65 ( 494,- / 296,-) en vanaf 65 jaar ( 346,- / 148,-). Het rijk schaft deze regeling vanwege de ongerichtheid af per 2014 en wordt voor het laatst over 2013 in 2014 uitgekeerd.
Raadsvoorstel Blad: 2 van 8 b. Afschaffing CER. Mensen met hoge zorgkosten betalen vaak het volledig eigen risico van de zorgverzekering. Mensen waarvan verwacht wordt dat zij als gevolg van hun chronische aandoening jaar in jaar uit hun eigen risico vol maken ontvangen een CER. Door de CER krijgen mensen een geldbedrag ter gedeeltelijke compensatie van het verplicht eigen risico. De CER 2013 was door het ministerie van VWS wettelijk en uniform vastgesteld op 99,-. De CER staat los van de Wtcg en is niet inkomensafhankelijk. De CER is per 1 januari 2014 afgeschaft. Voormalig rechthebbenden 2013 CER Wtcg Totaal 3.562 4.169 7.731 Inkomenscategorie 0-15.000 15.001-33.000 > 33.001 1.445 3.306 2.980 7.731 c. Korting op eigen bijdrage Wmo extramurale zorg. Gemeenten kunnen een eigen bijdrage vragen voor een voorziening vanuit de Wmo. De hoogte van de eigen bijdrage voor een individuele voorziening en extramurale AWBZ zorg is afhankelijk van het inkomen vermogen, het huishouden en de leeftijd van de desbetreffende persoon. Iedereen die een eigen bijdrage voor zorg thuis (extramuraal) betaalt, krijgt automatisch een korting van 33% op eigen bijdrage. Samenhangend met het afschaffen van de Wtcg en CER heeft de regering besloten om de korting per 2015 te laten vervallen. d. afschaffing gemeentelijk categoriale bijstand voor chronisch zieken en gehandicapten. De mogelijkheden om categoriale bijzondere bijstand te verlenen worden beperkt. Alleen categoriale bijzondere bijstand in de vorm van een (premiebijdrage in de) collectieve (aanvullende) zorgverzekering voor minima blijft mogelijk. De overige vormen van categoriale bijzondere bijstand (waaronder die voor ouderen 65+ en chronisch zieken en gehandicapten) worden geschrapt. IJsselstein maakt gebruik van de mogelijkheid voor deze categoriale bijstand. Mensen die voldoen aan de criteria ontvangen een forfaitair bedrag van 200,- per jaar. De regeling wordt door WIL uitgevoerd. Fiscale regeling specifieke zorgkosten blijft bestaan! Belastingplichtigen mogen bepaalde drukkende uitgaven voor ziektekosten (de specifieke zorgkosten) van de inkomstenbelasting aftrekken, mits deze kosten voortkomen uit ziekte of een beperking. Er moet sprake zijn van door de belastingplichtige zelf betaalde uitgaven. Er is geen aftrek mogelijk voor uitgaven waar voor een tegemoetkoming bestaat van een ander zoals de werkgever, de gemeente of vanuit de zorgverzekering. De regering heeft besloten om de fiscale aftrek van uitgaven voor specifieke zorgkosten in aangepaste vorm te handhaven. Uitgaven voor een rolstoel, scootmobiel en woningaanpassingen zijn per 1 januari 2014 niet meer aftrekbaar. Deze voorzieningen kunnen op grond van de Wmo worden verstrekt. De regeling wordt nog herzien en meer gericht op de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten. Wat willen we bereiken? We willen mensen met een laag inkomen compenseren voor het wegvallen van de CER en de Wtgc en het gebruik van de collectieve zorgverzekering voor minima bevorderen. Hiermee willen we dat minima goed verzekerd zijn voor zorg kosten tegen een relatief lage premie.
Raadsvoorstel Blad: 3 van 8 Waarom willen we dit? Van de gemeente wordt verwacht dat zij de afschaffing van de CER en Wtcg compenseren. Het rijk verwacht dat de gemeenten de doelgroep die echt financiële ondersteuning nodig heeft via gemeentelijk beleid compenseert. De gemeente heeft voor deze compensatie 30% van de middelen ontvangen die het rijk beschikbaar had voor de uitvoering. Keuzes zijn noodzakelijk in de wetenschap dat de fiscale rijksregeling specifieke zorgkosten blijft bestaan. Uitgangspunten voor een nieuwe vorm van compensatie: - We ondersteunen primair chronische zieken of gehandicapten met een laag inkomen. - De compensatie houdt rekening met daadwerkelijke meerkosten. - De regeling is niet bureaucratisch en klantvriendelijk voor de inwoner. - De administratieve lasten voor de gemeenten (en inwoners) zijn zo beperkt mogelijk. - De uitvoeringskosten zijn in verhouding met de regelingskosten. - De regeling wordt budgetneutraal, binnen beschikbare (rijks)middelen, uitgevoerd. Er zijn verschillende mogelijkheden om chronisch zieken (financieel) te ondersteunen: Via de bijzondere bijstand: De gemeente verstrekt individuele bijzondere bijstand voor daadwerkelijk gemaakte en noodzakelijke kosten voorkomend uit bijzondere omstandigheden waar burgers niet zelf in kunnen voorzien. Dit geldt ook voor chronisch zieken en gehandicapten. Dit is vigerend beleid. De bijstand is in deze het vangnet voor de inwoners. Waar nodig kunnen beleidsregels worden aangepast en meer gericht op deze groep. Via de Wmo; In het kader van de Wmo wordt door IJsselstein geïnvesteerd in meer algemene voorzieningen gericht op ondersteuning van mensen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ondersteuning via de sociale wijkteams. Algemene Wmo voorzieningen komen ook ten goede aan chronisch zieken en gehandicapten en kunnen waar mogelijk meer op deze groep worden ingericht. Er is in dit geval geen sprake van directe financiële compensatie. Door een aanpassing in de Wmo krijgt de gemeente de mogelijkheid om een tegemoetkoming te verstrekken aan personen met een chronische ziekte of een beperking voor daarmee verband houdende, aannemelijke meerkosten. De gemeente is vrij om te bepalen hoe en aan wie de tegemoetkoming wordt verstrekt. Via de collectieve zorgverzekering minima (CZM): De CZM wordt ingezet om inwoners in een (financieel) kwetsbare positie toegang te garanderen tot goede en betaalbare zog. De CZM heeft voor inwoners de volgende voordelen; lage premie basisverzekering door collectiviteitskorting; lagere premie aanvullende verzekering door premiebijdrage gemeenten; uitgebreidere dekking dan bij particuliere verzekering. Via de collectiviteit van CZM kan een dekking worden aangeboden die de meeste specifieke zorgkosten voor mensen met een beperking vergoed zoals; eigen bijdragen voor Wmo maatwerkvoorzieningen (hulp bij het huishouden, begeleiding of hulpmiddelen). Verzekeraars is gevraagd in een offerte traject om een uitgebreide aanvullende verzekering speciaal voor mensen met een hoge zorgvraag. De CZM kan kan aan mensen worden aangeboden tegen een gunstig tarief. Hierdoor worden mensen direct financieel gecompenseerd. Vanaf 2015 is het mogelijk de CZM aan te bieden voor mensen met een hoger inkomen dan 110% van het sociaal minimum. Een combinatie van mogelijkheden. Iedere manier van compenseren heeft voor- en nadelen. De kracht ligt in de combinatie. Voorgesteld wordt om de mogelijkheden van de CZM maximaal te benutten en de voorwaarden hiervan te
Raadsvoorstel Blad: 4 van 8 verruimen. Compensatie via de CZM sluit goed aan bij de genoemde uitgangspunten. Met de CZM kunnen chronisch zieken een groot deel (90-95%) van hun zorgkosten weg verzekeren. Een voordeel van deze optie is dat de aanvullende zorgverzekering als eerste wordt aangesproken, voordat de meerkosten in aanmerking komen voor vergoeding door de gemeente. Deze optie brengt geen extra administratieve lasten voor burgers en gemeenten met zich mee: claimbeoordeling en afhandeling van declaraties, al dan niet rechtstreeks vanuit de zorgverlener, vindt immers plaats door de zorgverzekeraar. De aanvullende verzekering en de uitbreiding hierop zijn voor iedereen met een laag inkomen vrij toegankelijk. Een voordeel van de collectieve zorgverzekering is dat de doelgroep zichzelf selecteert. De aanvullende verzekering en de uitbreiding hierop zijn voor iedereen met een laag inkomen vrij toegankelijk. De veronderstelling is dat alleen mensen met een relatief hoog zorggebruik (waaronder chronisch zieken en gehandicapten) gebruik zullen maken van de uitbreiding op de aanvullende verzekering. Mensen met een lage tot gemiddelde zorgvraag zullen geen aanspraak maken op deze uitbreiding. Omdat de doelgroep zichzelf selecteert, hoeft er geen indicatiestelling te worden uitgevoerd om te bepalen of het recht op compensatie bestaat (oftewel: of iemand chronisch ziek of gehandicapt is). Bij andere vormen van compensatie, zoals via de bijzondere bijstand of een tegemoetkoming in het kader van Wmo, is dit wel het geval. Bij compensatie via de Wmo gaat het om het creëren of verruimen van algemene voorzieningen. De Wmo met al zijn voorzieningen zoals de sociale wijkteams zijn er op gericht om mensen te ondersteunen. Dit geldt ook voor chronisch zieken en gehandicapten. Voorgesteld wordt om chronisch zieken en gehandicapten via de Wmo te compenseren via algemene voorzieningen en waar nodig deze meer te richten op de doelgroep. Het optuigen van een nieuwe financiële compensatie regeling onder regime van de Wmo wordt vooralsnog niet geadviseerd voor zover dit budgettair mogelijk zou zijn. Dit sluit niet goed aan bij de genoemde uitgangspunten waar het gaat om de punten uitvoeringkosten, bureaucratie. Ook bestaat de kans dat dit weer een ongerichte regeling waarbij niet gemaakte kosten worden vergoed aan mensen met een hoog inkomen. De bijzondere bijstand blijft voor alle (ook chronisch zieke) minima uiteindelijk het vangnet. Iedereen die niet in zijn noodzakelijke zorgkosten kan voorzien kan een beroep doen op de bijstand. Gemeenten hebben beleidsvrijheid om rekening te houden met specifieke individuele omstandigheden. Met dit raadsvoorstel wordt voorgesteld; ter compensatie van chronische zieken en gehandicapten de voorwaarden van de collectieve zorgverzekering te verruimen. Dit verruimen van de voorwaarden van de CZM bestaat uit drie onderdelen: a) Verbetering van het aanbod, grotere dekking. b) Verhogen van de gemeentelijke premie bijdrage c) Uitbreiding van de doelgroep a. Verbetering aanbod CZM. Het is mogelijk om een groot deel van de meerkosten die chronisch zieken hebben weg te verzekeren. De dekking die verzekeraars in hun CZM voor minima geven is ruimer dan die van particuliere verzekeringen. Om te komen tot een beter aanbod met een grotere dekking voor mensen met een grote zorgvraag is aan verzekeraars gevraagd nieuwe pakketten aan te bieden die hier meer op gericht zijn. Dit heeft geldt tot een keuze voor een nieuw aanbod voor 2015 met een ruimere dekking. b. verhogen van de gemeentelijke premie bijdrage.
Raadsvoorstel Blad: 5 van 8 De gemeente kan/mag een premiebijdrage verlenen aan de aanvullende zorgverzekering CZM. De huidige gemeentelijke bijdrage aan de aanvullende verzekering is 10, per maand ongeacht het pakket. Voorgesteld wordt deze bijdrage te verhogen tot 27,50 voor het midden pakket en 37,50 voor het uitgebreide pakket. Tabel 1: wijziging premiebijdrage gemeente Aanvullende verzekering Premie* bijdrage gemeente Kosten verzekerde Huidig Midden pakket 31,- 10,- 21,- Uitgebreid pakket 50,- 10,- 40,- Vanaf 2015 Midden pakket 35,- 27,50 7,50 Uitgebreid pakket 55,- 37,50 17,50 *De premiebedragen zijn per maand en voor 2015 een inschatting. Begin november worden de definitieve bedragen door de zorgverzekeraars bekend gemaakt. c. Verruimen van de doelgroep. De huidige doelgroep van de CZM is wettelijk genormeerd tot 110% van het sociaal minimum. Vanaf 2015 biedt de wetgever de mogelijkheid om de doelgroep te verruimen. Deze mogelijkheid wordt geboden met het oog op compensatie afschaffing Wtgc en CER. Voorgesteld wordt om aan te sluiten bij de U-pas grens en de regeling open te stellen tot 125% van het sociaal minimum. Hierbij gaat het om mensen (huishoudens) met een bruto jaarinkomen van maximaal 22.500,- 2. Alternatieven Het is mogelijk om geen of een andere regeling in te stellen om mensen met een chronische ziekte of handicap te compenseren. Een andere regeling is het verstrekken van een forfaitaire tegemoetkoming aan deze doelgroep. De tegemoetkoming kan jaarlijks eenmalig worden verstrekt. De voorwaarden voor de verstrekking worden vastgelegd in de Wmo-verordening. Gezien de argumenten en uitgangspunten wordt dit niet geadviseerd. Een dergelijke regeling leidt tot bureaucratie, hoge administratieve lasten en hoge uitvoeringskosten. 3. Kanttekeningen De CZM voor minima is een open einde regeling, wat maakt dat het aantal deelnemers op voorhand niet met zekerheid te zeggen is. Om deze reden is het van belang het bereik van de regeling jaarlijks te evalueren en waar nodig bij te stellen.
Raadsvoorstel Blad: 6 van 8 Wat gaat het kosten? Tabel 2: Financiële consequenties 2015 2016 2017 2018 30% bereik 40% bereik 45% bereik 50% bereik Kosten per jaar 273.780 365.040 410.670 456.300 Dekking Budget CZM/categoriale bijstand 90.000 90.000 90.000 90.000 Stelpost minimabeleid 15.000 20.000 30.000 40.000 Middelen Wtgc/CER 168.780 255.040 290.670 326.300 Hierbij wordt uit gegaan van een geleidelijke toename van het gebruik van de CZM dat zich stabiliseert op 50%. Het gebruik onder mensen met uitkering en tot 110% ligt naar verwachting hoger dan in de categorie 110-125%. Het gebruik in IJsselstein is nu rond de 20%. Landelijk is het gemiddeld gebruik 35%. In steden die al meer premie bijdragen zien we een hoger gebruik. Wat gaan we daarvoor doen? - We bieden inwoners vanaf 2015 een uitgebreider pakket aanvullende zorgverzekering in het kader van de CZM. Hierdoor kunnen mensen met een hoge zorgvraag, chronisch zieken en gehandicapten, zich verzekeren voor veel voorkomende meerkosten als gevolg van hun situatie. - We verhogen de premiebijdrage van de gemeente aan de aanvullende zorgverzekering naar 27,50 voor het midden pakket en 37,50 voor het uitgebreide pakket. - We verruimen de doelgroep van de CZM van 110% naar 125% van het sociaal minimum. Communicatie voortraject De cliëntenraad van WIL is om advies gevraagd over een nieuw aanbod en nieuwe voorwaarden van de CZM. In dit voorstel is rekening gehouden met het advies van de cliëntenraad WIL. Het platform samenleving IJsselstein (PSIJ) is om advies gevraagd. Het PSIJ heeft aangegeven zich te kunnen vinden in het visie om mensen te compenseren via verruiming van de voorwaarden van de CZM zoals voorgesteld. Communicatie besluit Voor de implementatie wordt een apart communicatieplan opgesteld samen met WIL, BS&F en de Menzis. Naar aanleiding van het raadsbesluit zal een persbericht uitgaan en informatie op de gemeentelijke website worden geplaatst.
Raadsvoorstel Blad: 7 van 8 Alle mensen die voorheen CER of Wtgc ontvingen, en hun gegevens via het CAK aan de gemeente kenbaar hebben gemaakt, worden persoonlijk per brief geïnformeerd over de mogelijkheden van de CZM. Voorstel 1. De voorwaarden voor de collectieve zorgverzekering voor minima (CZM) verruimen, ter vervanging van de landelijke afgeschafte compensatieregelingen voor chronisch zieken en gehandicapten en de afschaffing van de categoriale bijstand. 2. De inkomensgrens voor deelname aan de CZM verhogen van 110% naar 125% van het sociaal minimum. 3. De premie bijdrage van de gemeente aan de aanvullende collectieve zorgverzekering voor minima verhogen. 4. De financiële consequenties verwerken in de begroting. Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSELSTEIN, De secretaris, de burgemeester, J. van Delden drs. P.C. van den Brink
Raadsbesluit blad : 8 van 8 De raad van de gemeente IJsselstein; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 30 september 2014, zaaknummer 81014. BESLUIT: 1. De voorwaarden voor de collectieve zorgverzekering voor minima (CZM) te verruimen, ter vervanging van de landelijke afgeschafte compensatieregelingen voor chronisch zieken en gehandicapten en de afschaffing van de categoriale bijstand. 2. De inkomensgrens voor deelname aan de CZM te verhogen van 110% naar 125% van het sociaal minimum. 3. De premie bijdrage van de gemeente aan de aanvullende collectieve zorgverzekering voor minima te verhogen. 4. De financiële consequenties te verwerken in de begroting. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente IJsselstein, gehouden op 6 november 2014 de griffier, de voorzitter, J.A.M. Kleene drs. P.C. van den Brink