Pensioenreglement Bewust Pensioen

1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? 1 Pensioenreglement Bewust Pensioen In dit reglement vindt u wanneer u en/of uw nabestaande(n) welk pensioen kunnen verwachten. In hoofdstuk 10 staat een overzicht van alle informatie die u over uw pensioen krijgt. De ingangsdatum van dit reglement is 1-1-2014. Uw werkgever heeft het recht om deze regeling te veranderen of te stoppen. Dat mag hij alleen als er sprake is van ingrijpende wijzigingen van omstandigheden. Dit is het geval wanneer: De overheid ons stelsel van sociale voorzieningen zo ingrijpend wijzigt, dat een wijziging van deze regeling noodzakelijk wordt. Uw werkgever zich na afwijzing van een vrijstellingsverzoek moet aansluiten bij een bedrijfstakpensioenfonds. Uw werkgever de kosten van deze regeling niet meer kan dragen. In dat geval zal hij u hierover schriftelijk informeren en overleggen over een eventuele verandering. Dit heeft nooit gevolgen voor pensioen dat u al heeft opgebouwd. Als u vragen heeft over deze pensioenregeling aarzel dan niet deze aan uw werkgever, zijn adviseur of ons te stellen. Voor de leesbaarheid van dit reglement leggen we hier kort uit wat we bedoelen met: Pensioenregeling, als we spreken over het geheel; de beschikbare premieregeling met de verzekeringen. Uwpensioenregeling beschrijven we in het pensioenreglement. Pensioen, als we spreken over de uitkeringen die u of uw partner gaat krijgen na uw pensioendatum en is dus altijd: een uitkering; levenslang; gegarandeerd. Als we het over een specifiek pensioen hebben noemen we die bij naam: ouderdomspensioen, partnerpensioen, Anwpensioen, arbeidsongeschiktheidspensioen Pensioen-click, is de mogelijkheid om de waarde die u heeft opgebouwd om te zetten in pensioen. Met omzetten van opgebouwde waarde, Pensioen-click en vastclicken bedoelen we hetzelfde. Daar waar we zijn gebruiken kunt u ook haar lezen.

Pensioenreglement Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? 2 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gebeurtenissen voor uw pensioen. (u bent deelnemer) 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris (verhoging/verlaging, parttime werken) 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling (u wordt gewezen deelnemer) 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 4.1 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 4.2 Kinderen krijgen 4.3 Arbeidsongeschiktheid 4.4 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 4.5 Overlijden 5 U gaat met pensioen 5.1 Ik ga op de afgesproken pensioendatum met pensioen 5.2 Ik wil eerder of later met pensioen 5.3 Ik ga parttime werken en wil gedeeltelijk met pensioen 5.4 Ik wil mijn pensioen tijdelijk verhogen of verlagen 5.5 Ik overlijd 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 6.1 Premieberekening voor pensioenopbouw 6.2 Mijn eigen pensioen 6.3 Mijn partnerpensioen en mijn wezenpensioen 6.4 Mijn pensioen bij arbeidsongeschiktheid 6.5 Maxima 6.6 Indexering 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 7.1 Beleggen 7.2 Als ik mijn pensioen aanpas 8 Afkoop en waardeoverdracht 8.1 Afkoop 8.2 Waardeoverdracht 9 Overige informatie 9.1 Wanneer keren jullie niet uit of willen jullie een medische keuring? 9.2 Welke informatie kan ik waar vinden? 9.3 Wat als ik iets niet begrijp of als ik het er niet mee eens ben? Bijlagen Factorenboek, zie www.nn.nl/bewustpensioen Dit maakt onderdeel uit van dit reglement.

1 Pensioen in Nederland 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht Het Nederlandse pensioenstelsel Pensioen is bedoeld als vervanging van uw arbeidsinkomen dat wegvalt bij: Ouderdom Overlijden Arbeidsongeschiktheid Het pensioenstelsel in Nederland bestaat uit drie onderdelen. De hoogte van uw inkomen hangt af van wat u in elk van de drie onderdelen (ook wel pijlers genoemd) hebt opgebouwd. 1 e pijler Overheid Bewust Pensioen is pensioen in de 2e pijler. 2 e pijler Werkgever Ouderdom AOW Ouderdomspensioen Lijfrente levensloop Overlijden Anw Partnerpensioen Anw-pensioen 3 e pijler U zelf, bijvoorbeeld door: Lijfrente Overlijdensrisicoverzekering Arbeidsongeschiktheid WIA Arbeidsongeschiktheidspensioen Arbeidsongeschiktheidsverzekering 9 Overige informatie Meer weten? 3

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen Uw pensioenregeling is gebaseerd op afspraken tussen u, uw werkgever en ons. Schematisch ziet dat er als volgt uit: U 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling Pensioenovereenkomst Dit pensioenreglement 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen Uw werkgever Nationale-Nederlanden 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht Uitvoeringsovereenkomst 9 Overige informatie Meer weten? ABC BV heeft de uitvoering van dit pensioen ondergebracht bij Nationale-Nederlanden Levensverzekering Maatschappij N.V., gevestigd te Rotterdam. Met wij, jullie of ons bedoelen we Nationale-Nederlanden. In dit reglement bedoelen we met u : De werknemer die deelneemt in de pensioenregeling, heeft deelgenomen of met pensioen is gegaan. Met werkgever bedoelen we ABC BV gevestigd te Amsterdam. 4

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling Voor wie Werknemers van Pensioenleeftijd ABC BV gevestigd te Amsterdam; DEF BV gevestigd te Rotterdam; GHI BV gevestigd te Den Bosch; JKL BV gevestigd te Groningen. Als u switcht tussen deze bedrijven, blijft u in deze regeling. 67 jaar. Uw ouderdomspensioen gaat in op de 1e van de maand waarin u deze leeftijd bereikt en eindigt als u overlijdt. 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? Deelnemers Volgens de Pensioenwet kan de directeur / grootaandeelhouder deelnemen aan deze regeling. Ook kunnen werknemers die volgens de wetgeving van de Verenigde Staten van Amerika als US Person worden aangemerkt niet deelnemen aan deze regeling. 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? 5

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? Bewust Pensioen van Nationale-Nederlanden Uw pensioenregeling op basis van beschikbare premie Dit Bewust Pensioen bestaat uit: 1 Pensioen dat u opbouwt op basis van beschikbare premie. Dit betekent dat de hoogte van de premie vast staat, maar de hoogte van uw pensioenuitkering nog niet. U bouwt daarvoor waarde op. Voor de Pensioenwet is dit een premieovereenkomst. Alle opgebouwde waarde moeten we uiterlijk op uw pensioendatum omzetten in pensioenuitkeringen. 2 Pensioenen waarvan de pensioenuitkeringen gegarandeerd zijn. Voor de Pensioenwet zijn dit uitkeringsovereenkomsten. Garantie Uw werkgever heeft besloten om een gedeelte van de premie direct om te zetten in pensioen. De rest van de premie wordt belegd om waarde op te bouwen. In hoofdstuk 6.1 kunt u de verdeling van de premie terugvinden. Hieronder ziet u een overzicht van de verschillende onderdelen van deze regeling. Dit geldt zolang u deelnemer bent. Waar uw pensioen uit bestaat als u niet meer deelneemt (gewezen deelnemer) of als u met pensioen bent, leest u in Hoofdstuk 4 en 5. 6

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland Standaard zit in uw pensioenregeling 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht Partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum Partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum Wezenpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum Uw ouderdomspensioen is de maandelijkse uitkering die u vanaf uw pensioendatum voor de rest van uw leven gaat ontvangen. Dit pensioen bouwt u op. Partnerpensioen is de maandelijkse uitkering die uw partner voor de rest van zijn leven ontvangt als u overlijdt nadat u met pensioen bent gegaan. Dit pensioen bouwt u op tegelijk met uw ouderdomspensioen. Het partnerpensioen is 70% van uw ouderdomspensioen. Partnerpensioen is de maandelijkse uitkering die uw partner voor de rest van zijn leven ontvangt als u overlijdt voor u met pensioen bent gegaan en op dat moment nog deelnemer bent in de pensioenregeling. Voor deze uitkeringen bent u niet afhankelijk van de opgebouwde waarde. Het wezenpensioen is de maandelijkse uitkering aan uw kinderen als u overlijdt voor uw pensioendatum en op dat moment nog deelnemer bent in de pensioenregeling. We keren uit tot de leeftijd: 21 jaar, of; 27 jaar bij invalide of studerende kinderen. Voor invaliditeit of studeren volgen we de normen van de Algemene kinderbijslagwet. Premieovereenkomst Premieovereenkomst Uitkeringsovereenkomst Uitkeringsovereenkomst 9 Overige informatie Meer weten? Vrijstelling van premiebetaling bij arbeidsongeschiktheid Dit is een verzekering die zorgt dat uw werkgever geen of minder premie hoeft te betalen als u een uitkering ontvangt vanwege arbeidsongeschiktheid. (WIA-uitkering) Verzekering 7

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland Uw pensioen is uitgebreid met de volgende uitkeringen 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen Anw-pensioen Pensioen bij arbeidsongeschiktheid Het Anw-pensioen is een maandelijkse uitkering aan uw partner als u overlijdt voor: uw 70e jaar We keren uit tot: uw partner 67 wordt, of; de AOW-gerechtigde leeftijd van uw partner indien dit eerder is dan 67 jaar, of; daarvoor overlijdt. Het Anw-pensioen is een extra pensioen voor uw partner. U kunt zelf kiezen of u een Anw-pensioen wenst. U kunt uw keuze dan kenbaar maken bij uw werkgever. Een arbeidsongeschiktheidspensioen is een aanvulling op uw WIA-uitkering zolang u arbeidsongeschikt bent. Uw pensioen bij arbeidsongeschiktheid stopt op uw pensioendatum, of als u overlijdt. Uitkeringsovereenkomst Uitkeringsovereenkomst 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? Toeslagen Toeslagen zijn verhogingen van het pensioen om prijsstijgingen te compenseren. Deze regeling kent geen toeslagen. De volgende pensioenuitkeringen verhogen we als ze zijn ingegaan voor uw pensioendatum jaarlijks op 1 januari met 3%: Partnerpensioen Wezenpensioen Anw-pensioen Arbeidsongeschiktheidspensioen Pensioenopbouw met beleggen Het deel van de premie dat we niet direct omzetten in pensioen wordt belegd. De waarde die daarmee wordt opgebouwd gaat u uiterlijk op uw pensioendatum ook omzetten in pensioen. 8

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? 9 Zelf clicken Het deel van de premie dat we niet direct omzetten in pensioen wordt belegd. De waarde die daarmee wordt opgebouwd gaat u op uw pensioendatum ook omzetten in pensioen. Voor de opbouw van uw pensioen hebben we beleggingsportefeuilles met drie verschillende profielen samengesteld. Uw risicoprofiel bepaalt of u belegt met een defensief, neutraal of offensief profiel. Op het moment dat u start in deze pensioenregeling, zorgen wij standaard dat de premie voor Zelf clicken wordt belegd in de beleggingsportefeuille defensief. Dit verandert alleen als u uw risicoprofiel wijzigt. Dit doet u op mijn.nn.nl. Bij Bewust Pensioen zorgt Nationale-Nederlanden voor de beleggingskeuzes en de spreiding van het risico. Al naargelang uw pensioendatum dichterbij komt, bouwen we de risico s af door de mix van fondsen in uw beleggingsportefeuille aan te passen. Hoe korter de resterende looptijd tot aan uw pensioendatum, hoe meer we de aandelenfondsen vervangen door beleggingen met minder risico, zoals obligatiefondsen. Hiermee wordt zoveel mogelijk voorkomen dat door koersdalingen kort voor u met pensioen gaat een (groot) deel van uw opgebouwde waarde uit beleggingen verloren gaat. De opgebouwde waarde uit beleggingen gaat u op uw pensioendatum omzetten in pensioen. U krijgt voor u met pensioen gaat een offerte van ons om de opgebouwde waarde uit beleggingen om te zetten in pensioen. Pensioenclick U heeft ook de mogelijkheid om voor uw pensioendatum de opgebouwde waarde uit beleggingen om te zetten in pensioen. Wij noemen dat vastclicken. Ook kunt u de toekomstige maandelijkse premie voor Zelf clicken vastclicken. U kunt vastclicken in een veelvoud van 10%. Als u vastclickt weet u voor dat deel van uw pensioen hoeveel pensioen u vanaf uw pensioendatum gaat ontvangen. U krijgt deze mogelijkheid vanaf leeftijd 50. Deze leeftijd sluit aan op het moment dat we de mix van fondsen in uw beleggingsportefeuille vervangen door beleggingen met minder risico. Zie hiervoor de uitleg in de voorgaande tekst. Voor het vastclicken in pensioen kunt u kiezen: 1 de opgebouwde waarde van de beleggingen vastclicken, en/of 2 de maandelijkse premie vastclicken. Opgebouwde waarde uit beleggingen vastclicken U kan zelf bepalen wanneer u welk gedeelte van de opgebouwde waarde uit beleggingen vastclickt in pensioen. Op mijn.nn.nl ziet u in een voorbeeldberekening wat u daarvoor aan pensioen vanaf uw pensioendatum ontvangt als u op die dag vastclickt. Die voorbeeldberekening is op basis van de aankooptarieven en waarde van uw beleggingen op die dag. Als u vastclickt verkopen we de participaties uiterlijk op de vijfde beursdag na het vastclicken. Daardoor kan er een verschil ontstaan tussen de getoonde voorbeeldberekening en wat u voor het vastgeclickte deel daadwerkelijk gaat ontvangen aan pensioen vanaf uw pensioendatum.

2 Mijn Bewust Pensioen 1 Pensioen in Nederland 2 Mijn Bewust Pensioen 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 4 Belangrijke gebeurtenissen, nadat u gestopt bent bij deze pensioenregeling 5 U gaat met pensioen 6 Beschikbare premie en pensioenberekeningen 7 Zijn er kosten en wie betaalt die? 8 Afkoop en waardeoverdracht 9 Overige informatie Meer weten? 10 Maandelijkse premie vastclicken U kunt ook op mijn.nn.nl zelf bepalen of u (een deel van) de maandelijkse premie voor Zelf clicken direct wilt vastclicken in pensioen. Alle toekomstige premies clicken wij dan volgens uw keuze vast in pensioen op basis van de aankooptarieven op het moment dat de maandelijkse premie wordt ingelegd. U gaat met pensioen en u heeft nog niet alle opgebouwde waarde uit beleggingen vastgeclickt? Dan krijgt u voor u met pensioen gaat een offerte van ons om deze waarde om te zetten in pensioen. Volgen van de waarde van opgebouwde bedragen Bij Zelf clicken gaat uw pensioenopbouw als volgt: 1 U bouwt met uw beleggingen waarde op voor uw pensioen. 2 Vanaf leeftijd 50 heeft u de mogelijkheid om opgebouwde waarde uit beleggingen om te zetten in pensioen. U weet direct wat dat aan pensioen vanaf uw pensioendatum gaat opbrengen. Op basis van deze informatie kunt u beslissen of u advies van uw werkgever of zijn adviseur wilt. Ook kunt u de toekomstige maandelijkse premie voor Zelf clicken vastclicken. 3 De opgebouwde waarde uit beleggingen dat u niet heeft vastgeclickt blijft staan. U krijgt een offerte van ons op het moment dat u met pensioen gaat. Op mijn.nn.nl kunt u zien hoe de waarde van uw pensioen zich ontwikkelt. U ziet: wat u al aan pensioenen hebt opgebouwd; wat u met beleggen aan waarde hebt opgebouwd. Let op! Als u overlijdt voordat u met pensioen gaat, kan de waarde uit de beleggingen niet worden omgezet in pensioen. Wij houden deze waarde dan over. Een deel van deze waarde geven we maandelijks tot aan uw pensioendatum aan u terug door extra beleggingen te kopen. Hoeveel we iedere maand teruggegeven hangt af van de levensverwachting. Deze berekenen we met de overlevingstafel NN Collectief 2013 uniseks. Omdat de levensverwachting ieder jaar hoger wordt, gebruiken we voor de cijfers van 2013 ieder jaar een correctiefactor 1.0.

3.1 Start van uw pensioen U bent deelnemer 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling Wat moet ik doen nadat deze regeling is ingegaan? Welke wijzigingen zijn belangrijk om door te geven? Wat gebeurt er als ik wijzigingen te laat of niet juist doorgeef? Ik heb al eens aan een pensioenregeling deelgenomen? Op mijn.nn.nl kunt u uw pensioengegevens bekijken. U kunt ook het volgende wijzigen: uw risicoprofiel (staat standaard op defensief); wijze van clicken. U kunt ook een Anw-pensioen afsluiten. Als u dat wilt geeft u dat door aan uw werkgever. Als de dekking is ingegaan vindt u dat op mijn.nn.nl Als u gaat samenwonen of al samenwoont (zie ook 3.2). Het is belangrijk om dit aan uw werkgever door te geven als u gebruik wilt maken van partnerpensioen en Anw-pensioen. De volgende wijzigingen moet u aan ons doorgeven: een ongeregistreerd partnerschap dat u beëindigt; als u verhuist naar het buitenland; adres en eventuele wijzigingen in uw burgerlijke staat. Als u zelf informatie niet goed of niet op tijd heeft doorgegeven, hoeven wij die schade niet te betalen. Wij overleggen dan met uw werkgever of wij de pensioenen alsnog kunnen verzekeren en op welke voorwaarden. U kunt uw opgebouwd pensioen bij vorige werkgevers overbrengen in dit pensioen. In Hoofdstuk 8 Afkoop en waardeoverdracht leest u hier meer over. Vraag ook aan uw adviseur of dat voor uw situatie wenselijk is.

3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap U bent deelnemer Krijgt degene met wie ik samenwoon automatisch partnerpensioen? Wanneer krijgt mijn partner partnerpensioen? Nee, degene met wie u samenwoont, heeft niet automatisch recht op partnerpensioen. Maar dat kan wel. Hoe? Dat leest u in de vragen hieronder. Uw partner krijgt partnerpensioen als u overlijdt voor u met pensioen bent gegaan en op dat moment nog deelnemer bent in de pensioenregeling. Of als u overlijdt nadat u met pensioen bent gegaan. In deze pensioenregeling is uw partner: a) Uw echtgenote/echtgenoot. b) Uw geregistreerde partner. c) Uw ongeregistreerde partner. Uw echtgenoot of geregistreerde partner heeft automatisch recht op partnerpensioen. Ook uw ongeregistreerde partner kan recht hebben op partnerpensioen. Uw partnerrelatie moet dan aan bepaalde voorwaarden voldoen. 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling 12

3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap U bent deelnemer Aan welke voorwaarden moet mijn ongeregistreerd partnerschap voldoen? Voor ongeregistreerd partnerschap geldt dat u moet kunnen aantonen: dat u minimaal vijf jaar een gezamenlijke huishouding op eenzelfde adres voert, of; dat u minimaal een half jaar een gezamenlijke huishouding op eenzelfde adres voert en een notariële samenlevingsovereenkomst heeft gesloten. U toont dit aan met: een kopie van uw samenlevingscontract dat is vastgelegd bij de notaris, of een uittreksel van de gemeente waaruit blijkt dat u minimaal vijf jaar (ook al bent u een of meer keren verhuisd) altijd samen op eenzelfde adres woonde, of een koop- of huurovereenkomst van de gezamenlijke woning die ouder is dan vijf jaar. Uw partner mag niet: gehuwd zijn of met iemand anders een geregistreerd partnerschap hebben, of; in de rechte lijn aan u verwant zijn. 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling Wat moet in de notariële samenlevingsovereenkomst staan? Ik krijg een partnerrelatie nadat deze regeling is gestart? De samenlevingsovereenkomst moet de volgende gegevens bevatten: 1 de naam, de geboortedatum en de burgerlijke staat van u en uw partner; 2 de aanvangsdatum van de gezamenlijke huishouding; 3 wat u heeft afgesproken over uw gezamenlijke financiën zoals een regeling over de verdeling van de kosten van de huishouding. Uw echtgenoot of geregistreerde partner heeft automatisch recht op partnerpensioen. Ook uw ongeregistreerde partner kan recht hebben op partnerpensioen. Uw partnerrelatie moet dan aan de hiervoor vermelde voorwaarden voldoen. U kunt ook een Anw-pensioen afsluiten. Als u dat wilt geeft u dat door aan uw werkgever. Als de dekking is ingegaan vindt u dat op mijn.nn.nl 13

3.3 Kinderen krijgen U bent deelnemer 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling Komen mijn kinderen in aanmerking voor wezenpensioen? Ik krijg een kind nadat deze regeling is gestart? De volgende kinderen komen in aanmerking voor wezenpensioen: uw kinderen: - waar u de vader of moeder van bent; - die u heeft geadopteerd; - uw pleegkinderen (volgens de normen van de Algemene Kinderbijslagwet, AKW). kinderen van uw partner; - die behoren tot de gezamenlijke huishouding, en; - voor wie u of uw partner een uitkering ontvangt op grond van de Algemene Kinderbijslagwet of die studeren of invalide zijn. Let op! Wat we onder partner verstaan vindt u in 3.2. U hoeft niets te doen. Uw kind is automatisch verzekerd. 14

3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen U bent deelnemer Ik overlijd. Uw partner ontvangt partnerpensioen Levenslang. Begint 1e van de maand waarin u overlijdt. Tot en met de maand waarin uw partner overlijdt. We verhogen dit bedrag ieder jaar op 1 januari met 3%. Het volgende geldt alleen als u voor een Anw-pensioen hebt gekozen. Uw partner ontvangt ook Anw-pensioen Begint de 1e van de maand waarin u overlijdt. Tot het eind van maand waarin: - uw partner 67 wordt, of; - uw partner de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt indien dit eerder is dan 67 jaar, of; - daarvoor overlijdt. We verhogen dit bedrag ieder jaar op 1 januari met 3%. Uw kinderen ontvangen wezenpensioen Begint 1e van de maand waarin u overlijdt. Tot hun 21e of 27e bij studerende of invalide kinderen, volgens de normen van de Algemene Kinderbijslagwet (AKW). Het wezenpensioen wordt verdubbeld: - als u overlijdt zonder een partner na te laten, of: - als uw partner tijdens de uitkering van het wezenpensioen overlijdt. We verhogen dit bedrag ieder jaar op 1 januari met 3%. 15

3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen U bent deelnemer Mijn partner overlijdt. Uw partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum vervalt. Uw partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum kunt u op uw pensioendatum ruilen voor een hoger ouderdomspensioen. Let op! Bij een ongeregistreerd partnerschap is het belangrijk dat u doorgeeft dat uw partner is overleden. Uw Anw-pensioen vervalt. 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling Mijn kind overlijdt. Voor uw wezenpensioen verandert er niets. 16

3.5 Arbeidsongeschiktheid U bent deelnemer 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling Wat gebeurt er als ik ziek word? Wat gebeurt er als ik een WIA-uitkering ga ontvangen? Er verandert niets aan uw pensioensituatie zolang u in dienst blijft en geen WIA-uitkering ontvangt. Uw arbeidsongeschiktheidspercentage is > 34% Vrijstelling van premiebetaling: zolang u een WIA-uitkering ontvangt betalen wij de premie voor het gedeelte dat u arbeidsongeschikt bent (zie tabel Hoofdstuk 6 Berekeningen). Als u ouder wordt volgen wij de premie staffel (zie 6.1). Uw salaris op full time basis is hoger dan WIA-grenssalaris (Per 2013 is dit 50.167,50) U ontvangt van ons arbeidsongeschiktheidspensioen. Op basis van het percentage van uw arbeidsongeschiktheid vullen we uw jaarsalaris aan. De aanvulling berekenen we als volgt: (jaarsalaris-/-wia-grenssalaris)* 70,00% We verhogen dit bedrag ieder jaar op 1 januari met 3%. Let op! Er zijn situaties dat we geen arbeidsongeschiktheidspensioen uitkeren. Zie hoofdstuk 9. Uw arbeidsongeschiktheidspercentage is < 35% Geen vrijstelling van premiebetaling. U ontvangt van ons geen arbeidsongeschiktheidspensioen. 17

3.5 Arbeidsongeschiktheid U bent deelnemer 3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling Wat gebeurt er als ik meer of minder arbeidsongeschikt word? Ik ontvang een WIA-uitkering en mijn salaris verandert? U wordt minder arbeidsongeschikt? Uw uitkering gaat omlaag voor het gedeelte dat u minder arbeidsongeschikt bent (zie tabel Hoofdstuk 6 Berekeningen). Gebeurt dit nadat u bent ontslagen? Zie Hoofdstuk 4.3. U wordt meer arbeidsongeschikt? Uw uitkering gaat omhoog voor het gedeelte dat u meer arbeidsongeschikt bent (zie tabel Hoofdstuk 6 Berekeningen). Gebeurt dit nadat u bent ontslagen? Zie Hoofdstuk 4.3. Als u een salaris wijziging krijgt terwijl u een WIA-uitkering ontvangt veranderen wij niet de hoogte van uw: vrijstelling van premiebetaling; uitkeringen arbeidsongeschiktheidspensioen. 18

3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie U bent deelnemer Wat gebeurt er met mijn ouderdomspensioen als we gaan scheiden of onze partnerrelatie eindigt? Wat gebeurt er met mijn partnerpensioen als we gaan scheiden of onze partnerrelatie eindigt? Wat gebeurt er als mijn expartner overlijdt? Bij echtscheiding, scheiding van tafel en bed en einde van het geregistreerd partnerschap heeft uw ex partner recht op een deel van uw ouderdomspensioen. De Wet verevening pensioenrechten noemt dit verevenen van ouderdomspensioen. U mag met uw partner hierover ook andere afspraken maken. Wij verevenen niet als: u dit twee jaar na de scheiding/einde partnerrelatie vraagt; het opgebouwde pensioen lager is dan de wettelijke afkoopgrens; u een ongeregistreerd partnerschap beëindigt. Uw partnerpensioen als u overlijdt voor uw pensioendatum vervalt samen met uw Anw-pensioen. Uw partnerpensioen als u overlijdt na uw pensioendatum blijft staan voor uw ex-partner. Dit is 70% van uw opgebouwd ouderdomspensioen op het moment dat uw relatie is geëindigd. Als uw ex-partner voor uw pensioendatum overlijdt, blijft het opgebouwde partnerpensioen staan tot uw pensioendatum. Heeft u geen nieuwe partner op uw pensioendatum, dan kunt u dit partnerpensioen omzetten naar een hoger pensioen voor u. Een nieuwe partner na uw pensioendatum heeft geen recht op partnerpensioen. Let op! U kan in overleg met uw ex-partner afwijken van de verdeling. Dit kan ook als u dit in de huwelijkse voorwaarden of het echtscheidingsconvenant anders heeft geregeld. Wat gebeurt er met mijn wezenpensioen als we gaan scheiden of onze partnerrelatie eindigt? Er verandert niets. Let op! Voor een verdubbeling van het wezenpensioen maakt het niet uit of u ex-partners bent.

3 Belangrijke gegevens voor uw pensioen 3.1 Start van uw pensioen 3.2 Samenwonen, trouwen en geregistreerd partnerschap 3.3 Kinderen krijgen 3.4 Overlijden van u, uw partner of uw kinderen 3.5 Arbeidsongeschiktheid 3.6 Scheiden of beëindigen partnerrelatie 3.7 Meer of minder salaris 3.8 Ontslag of einde pensioenregeling 3.7 Meer of minder salaris (verhoging/ verlaging of parttime werken) U bent deelnemer Onze salarissen worden collectief verhoogd. En als ik tussentijds een salarisverhoging krijg? Als mijn salaris lager wordt? We rekenen met het nieuwe salaris uw pensioengrondslag opnieuw uit op 1 januari (zie Hoofdstuk 6 Berekeningen). We gaan uit van uw actuele salaris. Een tussentijdse verhoging verwerken wij op de 1e dag van de volgende maand. Ontvangt u tussentijds een variabele beloning, dan verwerken we dat op het moment dat we uw pensioengrondslag bepalen. (zie Onze salarissen worden collectief verhoogd ). De variabele beloning uit het laatste jaar tellen we op bij uw actuele jaarsalaris. Let op! Bij salarissen boven het WIA-grenssalaris verwerken we maximaal 30% stijging per jaar. Alles boven die 30% verwerken we in het jaar daarna. We gaan uit van uw actuele salaris. Een tussentijdse verlaging verwerken wij op de 1e dag van de volgende maand. Dit heeft nooit gevolgen voor pensioen dat u al heeft opgebouwd. Let op! Uw opgebouwde waarde in beleggingen kan in waarde blijven stijgen of dalen. 20