Protocol ECD Masteropleiding Science Education and Communication (SEC) Versie juli 2011 1
Protocol ECD Inleiding Om het werkplekleren zo soepel mogelijk te laten verlopen worden in dit protocol de richtlijnen, taken en afspraken die gelden voor de ESoE contactdocent (ECD) uiteengezet. Dit protocol sluit aan bij het Protocol Werkplekleren Student en is daar niet los van te zien. Voorop staat dat de student voortdurend zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen leerproces. De student geeft zelf aan hoe hij aan de competenties werkt en neemt zelf initiatieven om activiteiten te plannen en uit te voeren. Bij het begin van de werkplekperiode legt de student alle afspraken met de begeleiders vast. We beogen met dit protocol geen star systeem van werkplekbegeleiding te creëren. Er is binnen de taken van de ECD ruimte voor het maken van eigen afspraken met de student en de mensen van de werkplek. Dit protocol beoogt wel duidelijkheid te geven over de verwachtingen die er mogen zijn naar de ECD. Aanvullende afspraken dienen tijdig te worden gemaakt. Als er geen andere (schriftelijke) afspraken gemaakt worden met de student en de werkplek, geldt onverkort onderstaand protocol. Vooraf aan het werkplekleren Voor het onderwijs is een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) verplicht. Een aanvraagformulier hiervoor ontvangt de student bij aanvang op de werkplek of vraagt hij op bij het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag. (COVOG). Het invulde aanvraagformulier moet bij de gemeente waar de student woonachtig is worden ingediend. Deze VOG is vereist voor de werkplekovereenkomst. Een kopie zal ter beschikking worden gesteld aan de school en zal in het archief van ESoE worden opgenomen. 1. Doelstellingen en inhoud Werkplekleren I Werkplekleren I betreft een begeleide stage in een school voor voortgezet onderwijs. Minimaal tweederde van de activiteiten vindt plaats in het eerstegraads gebied voor het eigen vak (zie tabel 1). De student doet ervaring op met de werkzaamheden van een eerstegraads docent VO. De student laat zien dat hij op basis van academische vakinhoudelijke kennis een of meer samenhangende lessenreeksen kan voorbereiden en uitvoeren. Hij maakt hierbij een weloverwogen keuze en ordening van inhouden en werkvormen (leeractiviteiten). De student laat bovendien zien dat hij onderwijskundige en vakdidactische inzichten kan vertalen in een praktische lesvoorbereiding en lesuitvoering. Ten slotte zal worden nagegaan of de student in staat is om feedback van begeleiders en leerlingen tot zich te nemen en toe weet te passen in nieuwe situaties. Kortom, de student laat zien dat hij over de basiskennis, de basisvaardigheden en de basishouding beschikt voor het docentschap. 2
Na afronding van werkplekleren I is de student startbekwaam voor werkplekleren II. Werkplekleren II Werkplekleren II betreft een zelfstandige stage II in een school voor voortgezet onderwijs. Minimaal tweederde van de activiteiten vindt plaats in het eerstegraads gebied voor het eigen vak (zie tabel 1). De student functioneert zelfstandig als eerstegraads docent in het voortgezet onderwijs. Dit betekent dat de student over meerdere lessen een leerlijn kan uitzetten. Daarbinnen realiseert hij een weloverwogen keuze en ordening van (innoverende) inhouden en activerende werkvormen waarin leerlingen zelfstandig - individueel en met elkaar - leren. De student kan onderwijskundige en vakdidactische inzichten vertalen in een praktische onderwijsvoorbereiding, uitvoering en toetsing. Ten slotte zal worden nagegaan of de student in staat is om feedback van begeleiders en leerlingen tot zich te nemen en toe weet te passen in nieuwe situaties. Na afronding van werkplekleren 2 is de student een startbekwaam eerstegraads docent. Omvang van het werkplekleren Alle studenten volgen op de woensdag hoor- en werkcolleges bij de ESoE, de overige dagen zijn ze op de werkplek aanwezig. Het aantal werkplekdagen per week is afhankelijk van het traject dat de student volgt. 2-jarig traject Oriëntatie op onderwijs Werkplekleren I (WPL I) Werkplekleren II (WPL II) 1-jarig traject Oriëntatie op onderwijs Werkplekleren I (WPL I) Werkplekleren II (WPL II) Verkenning op de school (12 dagen) Minimaal 90 lessen/onderwijsactiviteiten¹ (of delen daarvan) waarvan 2/3 deel of meer in de bovenbouw en eigen vak. Minimaal 120 lessen/onderwijsactiviteiten in principe zelfstandig waarvan 2/3 of meer in de bovenbouw en eigen vak. Verkenning op de school (12 dagen) Minimaal 80 lessen/onderwijsactiviteiten 1 (of delen daarvan) waarvan 2/3 deel of meer in de bovenbouw en eigen vak. Minimaal 100 lessen/onderwijsactiviteiten in principe zelfstandig waarvan 2/3 of meer in de bovenbouw en eigen vak. 5 ec. 13 ec. 13 ec. 5 ec. 10 ec. 10 ec. Tabel 1: richtlijnen voor studiebelasting oriëntatie stage en werkplekleren I en II ¹ Onder een onderwijsactiviteit wordt bijvoorbeeld één les en de benodigde voorbereiding en verwerking verstaan. Het heeft een zichtbare output (schriftelijk, beeld e.d.). Het zijn voornamelijk activiteiten binnen de klas die gericht zijn op het leren lesgeven. 3
Daarnaast kunnen ook in beperkte mate een aantal niet lesgevende activiteiten worden ondernomen. Voorbeelden daarvan zijn het bijwonen van een teamvergadering of het maken, afnemen en nakijken van een proefwerk. De student doet van het geheel verslag waarin de feedback van de leerlingen en de SPD is verwerkt. Dat zou kunnen betekenen dat de student het hele proces bespreekt met de SPD en dit samen met de analyses van de resultaten vastlegt. 2. Contact ECD Student Voorafgaand aan het werkplekleren checkt de ECD of onderstaande informatie bekend is en daar waar nodig informeert hij de student over of vraagt naar: - Protocol Werkplekleren Student. Dit wordt doorgenomen met de student. - de voorbereiding op de werkplek: sterkte-zwakte analyse en een eerste uitwerking van de leervragen. - evaluatieformulieren van voorgaande werkplekperioden indien van toepassing. Een student mag niet met een vervolgwerkplek beginnen als de vorige werkplekperiode niet is behaald of vroegtijdig is afgebroken. - het indienen van de getekende werkplekovereenkomst. De student toont deze ter inzage aan de ECD. Is er nog geen getekende overeenkomst, dan wordt de student op de consequentie gewezen: Geen overeenkomst in de 2 e week van de werkplekperiode betekent geen voortzetting van het werkplekleren. Bij het eerstvolgende gesprek wordt de student opnieuw gevraagd naar de overeenkomst. - Competentieprofiel - Begeleiders: taken OD/SPD/ECD - Aanvullende eigen afspraken ECD. Op de website van ESoE zijn alle belangrijke documenten voor studenten en ECDen terug te vinden. ECD OD Indien op de school een OD aanwezig is maakt de ECD bij de start van het werkplekleren afspraken over: - Taakverdeling ECD/OD - Contacten met de SPD(en) - Informatieverstrekking aan SPD(en) - Lesbezoeken - Feedback op leerwerkplan, reflecties etc. - Tussentijdse evaluatie en eindbeoordeling werkplekleren - Themabijeenkomsten / intervisiebijeenkomsten - Wederzijdse bereikbaarheid ECD SPD De invulling van het contact tussen ECD en SPD is afhankelijk van de organisatie in de school en de afspraken tussen ECD en OD. In elk geval is de ECD er verantwoordelijk voor dat: - de SPD(en) geïnformeerd zijn over organisatorische en inhoudelijke zaken met betrekking tot het werkplekleren. 4
- er afspraken gemaakt worden over de contacten tussen de ECD en de OD gedurende de werkplekperiode. ECD overige contacten binnen de werkplek - De ECD stelt zich bij de start op een school voor aan het management van de school en informeert, indien gewenst, over de taak en rol van de ECD. De vorm van deze kennismaking is mede afhankelijk van de mogelijkheden op de werkplek. - De ECD zorgt ervoor dat hij bekend is bij alle relevante medewerkers op de werkplek. - De ECD zorgt, in overleg met de opleidingsmanager van de ESoE, ervoor dat belangrijke informatie van ESoE op de werkplek bekend is. Tijdens het werkplekleren 3. Begeleiding student door ECD 1. Leerwerkplan Voor het leerwerkplan verwijzen we naar de beschrijving Handleiding Leerwerkplan. Het leerwerkplan wordt opgesteld aan de hand van het Competentieprofiel van leraren die aan een ULO (Universitaire Lerarenopleiding) opgeleid zijn (VSNU). - De studenten leveren het leerwerkplan uiterlijk in de tweede week van de werkplekperiode in bij de ECD. - Als het leerwerkplan dan niet is ingeleverd, wordt het werkplekleren opgeschort. Informeer in dat geval SPD en OD. - Het leerwerkplan is een groeidocument, de ECD begeleidt de student hierin. - ECD accordeert (na overleg met OD / SPD via de student) de startvisie van het leerwerkplan van de student. - De ECD bespreekt gedurende de werkplekperiode de vordering en de bijstelling van het leerwerkplan. 2. Reflectieverslagen - De ECD maakt met de student afspraken over de frequentie en de wijze waarop reflectieverslagen worden gemaakt. Ter indicatie geldt een frequentie van 1 maal per twee weken. - Bij de start van het werkplekleren worden met de student afspraken gemaakt over de momenten en de manier waarop feedback wordt gegeven. 3. Themabijeenkomsten / intervisiebijeenkomsten - De student neemt deel aan thema/intervisiebijeenkomsten die op de school georganiseerd worden. De ECD houdt overzicht over het aanbod van de school en de deelname van de student daarin. - De ECD organiseert de intervisiebijeenkomsten op het instituut; deze bijeenkomsten zijn bedoeld om te reflecteren op het werkplekleren en om te helpen bij het formuleren van leervragen. 4. Leerwerkplan - Het leerwerkplan is ontwikkelingsgericht. - De ECD begeleidt de student in het werken met het leerwerkplan. 5
- De ECD geeft feedback. Dit gebeurt in elk geval bij de tussentijdse evaluatie en het eindgesprek van het werkplekleren. 5. Feedback en tussentijdse evaluatie - De ECD maakt in het begin van de werkplekperiode afspraken over de momenten en de manier waarop hij gedurende deze periode feedback geeft aan de student. - De student neemt het initiatief om een tussenevaluatiegesprek te plannen halverwege de werkplekperiode met de SPD, ECD en OD. Alle betrokkenen maken op dit moment de tussenstand op. Dit wordt in een gesprek met de betrokkenen besproken. - Op basis van de tussenevaluatie stel de student zichzelf doelen voor de tweede helft van de werkplekperiode. Deze worden toegevoegd aan het leerwerkplan, of hij past het leerwerkplan hier zichtbaar op aan. - Ook worden in het gesprek werkafspraken voor de komende weken vastgelegd. - Een formulier voor de tussentijdse evaluatie is te vinden in de praktijkgids op de website van ESoE. - De ECD/OD en SPD ontvangen uiterlijk 1 week na de tussenevaluatie het ingevulde en ondertekende formulier en het op basis van de gemaakte afspraken, bijgewerkte leerwerkplan. 4. Lesbezoek / bezoek onderwijsactiviteit - De ECD bezoekt ten minste één volle les of onderwijsactiviteit per werkplekperiode. Op verzoek van betrokkenen (student, ECD, OD en/of SPD) kunnen meerdere lessen bezocht worden. Daarnaast bezoekt de ECD de school aan het begin van de werkplekperiode om afspraken te maken met de betrokkenen op school en aan het eind voor de afronding van het werkplekleren. 5. Aanwezigheid/bereikbaarheid - De ECD maakt aan het begin van de werkplekperiode afspraken met de student over aanwezigheid op de werkplek/stageschool en bereikbaarheid. Dit uiteraard in samenspraak met de school. 6
Afronding werkplekleren 6. Eindbeoordeling werkplekleren - De eindbeoordeling van het werkplekleren vindt altijd plaats op grond van het leerwerkplan (zie Handleiding Leerwerkplan) en een eindgesprek werkplekleren. (zie ook Protocol Werkplekleren Student) - Voorafgaand aan het eindgesprek werkplekleren vullen SPD en student het beoordelingsformulier in. Dit wordt door de student opgenomen in het leerwerkplan of meegenomen naar het eindgesprek t.b.v. het werkplekleren. - Eindgesprek werkplekleren door ECD en SPD en/of OD. Ter voorbereiding heeft de ECD/SPD/OD het volledig uitgewerkte leerwerkplan van de student, dat hij een week voor het eindgesprek heeft ontvangen, doorgenomen. - De beoordeling, inclusief sterke punten en aandachtspunten, wordt schriftelijk vastgelegd door de ECD. Hiervoor wordt het laatste blad ( samenvattend oordeel ) van het evaluatieformulier gebruikt. De ECD bepaalt in overleg met SPD/OD het eindcijfer, dit is een geheel getal. - De ECD vult het originele evaluatieformulier werkplekleren (laatste blad) in en zorgt voor de handtekeningen van OD, SPD en student. De ECD tekent vervolgens het tentamenbriefje en levert het tentamenbriefje en het originele evaluatieformulier in bij het secretariaat van de ESoE. - Ook indien de werkplekperiode met een onvoldoende wordt afgerond, dient dit te worden geregistreerd. Op het laatste blad van het evaluatieformulier dient dan in het kader bijzondere opmerkingen te worden aangegeven of het werkplekleren afgebroken is en in geval van nog niet voldaan / nog niet aangetoond wat de afspraken zijn voor afronding. Het te hanteren cijfer bij: o Afgebroken werkplekperiode = 4 o Nog niet voldaan/nog niet aangetoond = 5 - Als een student herhaaldelijk zijn afspraken met de ECD niet nakomt en de ECD kan aantonen dat hij meerdere pogingen heeft gedaan om de student hierop te wijzen, kan de ECD een deadline gaan stellen aan de werkplekperiode. Bij geen gehoor aan deze deadline, wordt het werkplekleren afgebroken met een 4. Deze mail met genoemde deadline en eventueel relevante andere mails moeten in het studentendossier komen. Deze informatie dient de ECD te overhandigen aan het secretariaat van de ESoE. Dit is belangrijk voor dossieropbouw. 7