Jaarverslag 2012. Universitair Medisch Centrum Groningen

Jaarverslag 2012 Universitair Medisch Centrum Groningen

Jaarverslag 2012 Universitair Medisch Centrum Groningen

Inhoud Woord vooraf Verslag van de Raad van Toezicht Bestuursverslag 2012 1. Algemene informatie 2. Financiële informatie 3. Risicobeheersing en Intern controle systeem 4. Financiële instrumenten 5. Governancecode 6. Maatschappelijke aspecten van ondernemen 7. Onderzoek, onderwijs en opleiding 8. Actuele ontwikkelingen in het zorgproces 9. Toekomst Tot slot Bijlagen I Nevenfuncties Raad van Toezicht en Raad van Bestuur II Jaarrekening 2012 4 7 13 13 18 20 23 24 25 29 31 40 40 41 42 47 3 Jaarverslag 2012 UMCG

Woord vooraf Geachte lezer, Met veel genoegen bieden wij u de jaarrekening 2012 van het UMCG aan. Aan de jaarrekening gaat een bestuursverslag vooraf, een relatief beknopte weergave van de belangrijkste activiteiten en ontwikkelingen in het UMCG van 2012. Overigens legt het UMCG over sommige thema s meer in detail verantwoording af in aparte publicaties. Zo verschijnt er een apart jaarverslag over de prestaties en ontwikkelingen op het gebied van Onderzoek en Onderwijs. Dit O&O jaarverslag staat gepubliceerd op de website van het UMCG (www.umcg.nl) en is ook in print verkrijgbaar. Ook publiceert het UMCG het verantwoordingsdocument Kwaliteit en veiligheid in de patiëntenzorg 2012. In het verslag bij de jaarrekening 2012 gaan wij in op ons beleid en de belangrijkste resultaten in 2012 op onze vier kerntaken: patiëntenzorg, onderzoek, onderwijs en opleiding. De activiteiten van het UMCG op deze vier gebieden zijn nauw met elkaar verweven. In het verlengde van onze missie Bouwen aan de toekomst van gezondheid blijft in 2012 en verder onze gemeenschappelijke focus onverminderd van kracht, namelijk Healthy Ageing: gezond en actief ouder worden. Hiermee leveren we een belangrijke maatschappelijke bijdrage aan het boeken van gezondheidswinst en aan beperking van de stijging van zorgkosten als gevolg van veroudering. In onze patiëntenzorg staan in 2012 nadrukkelijk de verdere verbetering van kwaliteit en patiëntveiligheid centraal. Tegelijkertijd maken we ons zorgen over de continuïteit van de basiszorg in Noord-Nederland; we proberen daar samen met andere zorginstellingen een oplossing voor te vinden. De gemeenschappelijke focussering èn onze investeringen in onderzoeksfaciliteiten en in mensen (talentprogramma s), hebben in 2012 geleid tot een sterke stijging in kwantiteit en kwaliteit van onze wetenschappelijke output, zowel in het fundamentele als in het klinisch wetenschappelijke onderzoek. Bij het onderwijs oriënteren we ons op een nieuw curriculum, ingericht met kleinere student-gemeenschappen ( learning communities ) rond specifieke thema s. Ook proberen we de capaciteit van onze faciliteiten zo goed mogelijk te laten renderen. 4 Jaarverslag 2012 UMCG

Valorisering is een belangrijk thema voor het UMCG de komende jaren. Belangrijk daarbij zijn het Center for Development and Innovation (CDI), de Stichting Business Generator Groningen (SBGG) en het Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland (HANNN), in de relatie tussen het UMCG, andere instellingen en het bedrijfsleven. Met de inzet en grote motivatie van onze UMCG-medewerkers zullen we, ook in deze tijd van bezuinigingen, onze ambities als academisch kennis- en zorgcentrum blijven waarmaken. Over een aantal jaar wil het UMCG nationaal en internationaal hét centrum voor Healthy Ageing zijn, waar onderzoek, zorg, opleiding en onderwijs van het hoogste niveau zijn. We hebben er alle vertrouwen in. Namens de Raad van Bestuur, Mr. J.F.M. Aartsen, Voorzitter Raad van Bestuur UMCG 5 Jaarverslag 2012 UMCG

Identificatie UMCG Verslagleggende rechtspersoon ----------------------------------------------------------------------- Universitair Medisch Centrum Groningen Postbus 30.001 9700 RB Groningen Telefoon 050-3616161 Emailadres communicatie@umcg.nl Kamer van Koophandel nr. 01169570 Internetpagina www.umcg.nl Juridische structuur De publiekrechtelijke rechtspersoon Academisch Ziekenhuis Groningen (AZG) handelt sinds 2005 onder de naam UMCG. Het UMCG is een samenwerkingsverband tussen het AZG en de Faculteit Medische Wetenschappen (FMW), onderdeel van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Naast het UMCG wordt de UMCG-groep gevormd door een twintigtal aan het UMCG verbonden groepsmaatschappijen, waarin een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Deze staan vermeld in de jaarrekening. Toelating Het UMCG biedt zorg aan op grond van de Zorgverzekeringswet en AWBZ. In dat verband is een toelating nodig in het kader van de Wet toelating zorginstellingen (WTZi). Het UMCG is een toegelaten instelling met instellingsnummer 1435. ----------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------- Medezeggenschapsstructuur Via de Ondernemingsraad (OR) van het UMCG vindt de medezeggenschap van medewerkers plaats. De OR bestaat uit vijftien leden. De sectoren en de ondersteunende onderdelen hebben hun eigen medezeggenschapsorgaan Onderdeelcommissies (OC) met een zelfstandig advies- en instemmingsrecht. De Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek bepaalt dat het Stafconvent meewerkt aan het bestuur van het ziekenhuis. In het Stafconvent zijn de medisch specialisten vertegenwoordigd. Aan de vergaderingen nemen de afdelingshoofden deel. Studenten hebben een stem via de Onderzoek- en Onderwijsraad (O&O-raad). De O&O-raad bestaat uit veertien leden. Hiervan zijn zeven student, de andere zeven leden zijn personeelsleden waarvan vier gekozen leden uit de OR, en drie leden uit de OC s. Patiënten oefenen medezeggenschap uit via de Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen, de CRAZ. Voor organisatorische, operationele aangelegenheden, zoals de organisatie van zorg, huisvesting en dergelijke, worden in principe via Zorgbelang Groningen patiënten(verenigingen) ingeschakeld. ----------------------------------------------------------------------- 6 Jaarverslag 2012 UMCG

Verslag van de Raad van Toezicht ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- De Raad van Toezicht van het UMCG is benoemd door de minister van OCW als toezichthouder in het UMCG. Op grond van artikel 12.12 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek is de Raad van Toezicht belast met het houden van een voortdurend toezicht op al wat het UMCG aangaat. De Raad van Toezicht oefent onafhankelijk toezicht uit op het UMCG; er is geen sprake van enige belangenverstrengeling tussen de leden van de Raad van Toezicht en het UMCG en geen van de leden is oud-medewerker van het UMCG. Samenstelling Raad van toezicht De samenstelling van de Raad van Toezicht van het UMCG is in 2012 als volgt: H. Alders, voorzitter vanaf 1 februari 2010, daarvoor lid sinds 1 november 2007; Prof. dr. L. Koopmans, vice voorzitter en voorzitter van de Auditcommissie, sinds 1 februari 2007 lid van de Raad van Toezicht, herbenoemd in 2011; Prof. dr. B. Witholt, sinds 1 juni 2007 lid van de Raad van Toezicht, herbenoemd in 2011; Mw. prof. dr. H.J. Völker-Dieben, sinds 1 maart 2009 lid van de Raad van Toezicht; Mw. mr. L. Lindner, sinds 1 april 2010 lid van de Raad van Toezicht. Mevrouw Völker-Dieben heeft ruime ervaring binnen de gezondheidszorg. Van 1996 tot haar pensionering in 2004 was zij afdelingshoofd/hoogleraar Oogheelkunde in het VU medisch centrum. De heer Witholt heeft specifieke expertise op het gebied van onderzoek en valorisatie. De heer Koopmans heeft financiële expertise en mevrouw Lindner heeft een juridische achtergrond met specifieke kennis op het gebied van governance. De heer Alders ten slotte heeft expertise op het gebied van onderwijs en onderzoek. De leden van de Raad van Toezicht dragen zelf zorg voor een voldoende mate van deskundigheid en deskundigheidsbevordering en wisselen onderling kennis uit. De bezoldiging van de toezichthouders is opgenomen in de Jaarrekening. De nevenfuncties van de Raad van Toezicht zijn opgenomen in Bijlage I, naast de nevenfuncties van de Raad van Bestuur. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 7 Jaarverslag 2012 UMCG

Invulling van het toezicht in 2012 In 2012 heeft de Raad van Toezicht vier keer regulier vergaderd, waarbij telkens de Raad van Bestuur aanwezig was: op 12 maart, op 30 mei, op 22 oktober en op 19 december. De discussies in de Raad van Toezicht zijn gevoerd op basis van door de Raad van Bestuur aangeleverde documenten, maar ook op basis van de algemene ontwikkelingen die zich voor doen in de maatschappij, in het wetenschappelijk onderzoek en in de zorgsector. In aanvulling op het in 2011 vastgestelde informatieprotocol waarin is vastgelegd welke informatie de Raad van Bestuur wanneer stuurt naar de Raad van Toezicht, is in 2012 het informatieprotocol O&O vastgesteld. Hierin is vastgelegd dat de Raad van Bestuur de Raad van Toezicht tweemaal per jaar informeert over onderwerpen op het gebied van Onderwijs en Opleidingen. Kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg is een vast punt op elke agenda van de Raad van Toezicht, waar veel aandacht aan besteed wordt. Conform de afspraken in het informatieprotocol rapporteert de Raad van Bestuur hier uitvoerig over. Alle calamiteiten worden gerapporteerd aan de Raad van Toezicht en besproken. In 2012 stond het expliciteren en verankeren van verantwoordelijkheden in het bestuursreglement nadrukkelijk op de agenda. De Raad van Toezicht heeft zich ervan vergewist dat de Raad van Bestuur veel aandacht heeft voor kwaliteit en veiligheid in het UMCG en blijft de implementatie van het beleid van de Raad van Bestuur volgen. De Raad van Toezicht heeft zich in 2012 intensief bezig gehouden met de opvolging van de heren Bruggeman en Jaspers, die in juni respectievelijk december hun bestuursfunctie hebben neergelegd. De Raad van Toezicht heeft per 1 juli 2012 de heer Aartsen benoemd tot voorzitter van de Raad van Bestuur. De procedures om te voorzien in de vacature Jaspers (aandachtsgebied patiëntenzorg) en de vacature Aartsen (aandachtsgebied bedrijfsvoering) zijn in 2012 gestart. De medezeggenschaps- en adviesorganen in het UMCG (Ondernemingsraad, Stafconvent, Verpleegkundige adviesraad, CRAZ en directeuren) zijn in de gelegenheid gesteld een bijdrage te leveren aan het profiel voor de twee vacatures. De Raad van Toezicht heeft vervolgens twee selectiecommissies ingesteld met een vertegenwoordiging van Raad van Toezicht, Raad van Bestuur, Convent, OR en de directeur P&O. Na positieve advisering over het voorgenomen besluit van de Raad van Toezicht door de Ondernemingsraad, de Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen en het Stafconvent, heeft de Raad van Toezicht per 31 december 2012 prof. dr. A.G.J. van der Zee (aandachtsgebied patiëntenzorg) en drs. H.A. Snapper RA RC (aandachtsgebied bedrijfsvoering) benoemd. De Auditcommissie van de Raad van Toezicht heeft op 30 mei, onder leiding van de voorzitter prof. Koopmans, vergaderd in aanwezigheid van de externe accountant. Daarbij 8 Jaarverslag 2012 UMCG

zijn het verslag van de accountant bij de jaarrekening, de jaarrekening en het jaarverslag met de accountant besproken en heeft hij vragen van leden van de Raad van Toezicht beantwoord. De Raad van Toezicht heeft in 2012 goedkeuring verleend aan de volgende besluiten van de Raad van Bestuur: Jaarverslag en jaarrekening 2011; Begroting 2013; Wijzigingen in bestuursreglement UMCG betreffende governance op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Op 12 maart 2012 heeft het jaarlijkse overleg tussen de Raden van Toezicht van RUG en UMCG plaatsgevonden. In dit overleg wordt de O&O-begroting van het UMCG goedgekeurd. Verder stond het jaar 2012 voor de Raad van Toezicht in het teken van de discussie over onder andere de volgende strategische onderwerpen: Beleidsbrief 2013 Hierin worden de prioriteiten voor 2013 uiteen gezet, waaronder: - Actualisering en aanscherping van de missie en visie, waarbij de focus blijft liggen op Healthy Ageing als overkoepelend thema voor alle kerntaken. - Verdere vormgeving van centra op de UMCG speerpunten. - Uitwerking van concentratie en spreiding samen met regionale partners. - Kwaliteit en veiligheid van de patiëntenzorg. - Patiënt betrekken als partner (o.a. in het EPD traject). - Onderzoek: focus op excellentie en kwaliteit, valorisatie en EU programma Horizon 2020. - Onderwijs en opleiding: verder verbeteren van kwaliteit en rendement. - Ontwikkeling van beleid op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Hoofdlijnenakkoord & invoering prestatiebekostiging ziekenhuiszorg De Raad van Toezicht heeft zich ervan vergewist dat de Raad van Bestuur adequate maatregelen heeft getroffen om de financiële gevolgen van het Hoofdlijnenakkoord en de invoering van prestatiebekostiging op basis van DOT-zorgproducten op te vangen. (Risicomanagement) grote projecten De Raad van Toezicht heeft risicoanalyses van Lifelines, ERIBA, vervanging ZIS/EPD (en overige IT-projecten), protonenfaciliteit en nieuwbouwprojecten ontvangen. Er is uitvoerig gesproken over het aanbestedingstraject voor het nieuwe EPD en de plannen voor een faciliteit voor protonentherapie. Bezuinigingen / Klaar voor de toekomst De Raad van Toezicht heeft de bezuinigingen 2012 en verder gevolgd, met name voor het onderdeel Zorgadministratie. 9 Jaarverslag 2012 UMCG

Personele zaken Zoals elk jaar heeft de voorzitter van de Raad van Toezicht ook dit jaar weer zijn halfjaarlijkse overleg met de Ondernemingsraad gehad. Doel van dit overleg is bijpraten over de ontwikkelingen in het UMCG. Dit overleg heeft vooral in het teken gestaan van de bezuinigingen bij de Zorgadministratie en de benoemingsprocedures leden Raad van Bestuur. Ook met het bestuur van het Stafconvent is in 2012 uitvoerig gesproken over de invulling van de vacatures in de Raad van Bestuur. - Beloning leden RvB Naast de benoeming van bestuursleden, is de Raad van Toezicht verantwoordelijk voor de beoordeling en de beloning van de leden van de Raad van Bestuur. Met de individuele bestuursleden worden jaarlijkse functioneringsgesprekken gevoerd. Het beloningsbeleid van de Raad van Toezicht heeft tot doel goede kandidaten aan te trekken, te motiveren en te behouden. De beloningsstructuur is afgestemd op de complexiteit en zwaarte van de functie. Het vaste bruto salaris wordt conform het voorgaande vastgesteld en zo nodig aangepast. De richtlijnen van de NVZD/NVTZ worden hierbij als uitgangspunt gehanteerd. Bonussen en tantièmes worden niet uitgekeerd, omdat de Raad van Toezicht hecht aan een adequate, vaste beloningsstructuur. De regeling die de Raad van Toezicht heeft getroffen met de twee bestuurders die in 2012 zijn teruggetreden, komt voort uit afspraken die in 1999 zijn gemaakt en wordt nader toegelicht in de Jaarrekening (hoofdstuk 1.9.18). - Vlootschouw Eenmaal per jaar bespreekt de Raad van Toezicht het functioneren van het gehele topkader (afdelingshoofden en directeuren) met de Raad van Bestuur. Hiermee verschaft de Raad van Toezicht zich een beeld van de kwaliteit van het topkader, de aandachtspunten die er zijn voor het bestuur en de te verwachten personele wisselingen. In 2012 heeft de Raad van Toezicht voor de tweede maal de vragenlijst voor de zelfevaluatie ingevuld. De uitkomsten hiervan worden in 2013 besproken. De evaluatie van de relatie tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht is vanwege de wisselingen in de Raad van Bestuur in 2012 niet uitgevoerd. Op basis van de constructieve wijze waarop het UMCG in 2012 haar activiteiten heeft uitgevoerd, zien wij als Raad van Toezicht het jaar 2013 met vertrouwen tegemoet. Namens de Raad van Toezicht, Hans Alders, Voorzitter Raad van Toezicht 10 Jaarverslag 2012 UMCG

Organogram UMCG 2012 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- Ondernemingsraad O&O-raad Raad van Toezicht Raad van Bestuur Stafconvent CRAZ UMC-staf ------- Beleidsontwikkeling en UMCG-brede control Facilitaire Dienst Bouw & Infrastructuur ICT, Functioneel- & Gegevensbeheer, Medische Techniek Sector A ------- Langdurige Zorg, Vaten Sector B ------- Kortdurende Zorg, Buik Sector C ------- Kinderen, Voortplanting, Revalidatie, Psychiatrie Sector D ------- Oncologie Sector E ------- Ondersteunende Specialismen Sector F ------- Ontwikkeling en Overdracht 11 Jaarverslag 2012 UMCG

Organisatorische structuur en bestuursmodel ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- Het UMCG is een lijnorganisatie met decentraal integraal management, dat handelt binnen de door de Raad van Bestuur afgegeven kaders. Er zijn zes sectoren: Langdurige zorg en vaten, Kortdurende zorg en buik, Kinderen, voortplanting, revalidatie, psychiatrie, Oncologie, Ondersteunende specialismen en Ontwikkeling en overdracht. Elke sector heeft een directeur en eigen ondersteuning in de vorm van een bedrijfsbureau. De overige ondersteuning vindt plaats door de UMC-staf, ICT / Functioneel & Gegevensbeheer / Medische Techniek, Facilitaire Dienst en Bouw & Infrastructuur. De (financiële) besturingsfilosofie van het UMCG gaat uit van decentrale resultaatverantwoordelijkheden, waarbij de controlfunctie in belangrijke mate is gedecentraliseerd bij de sectoren. Jaarlijks maakt de Raad van Bestuur afspraken over de doelstellingen en de middelen (budget). Primair worden afspraken gemaakt met de sectoren. Per sector worden de budgetten van afdelingen en zorgeenheden gecumuleerd vastgesteld. Daarbij heeft elke organisatie-eenheid een exploitatie- en een investeringsbudget, dat deels variabel is op basis van outputparameters. Binnen de sectoren rapporteren de eenheden per kwartaal, waarna de sectoren aan de Raad van Bestuur rapporteren. Aan de orde komt de budgetuitputting in relatie tot de realisatie van de doelstellingen op basis van de balanced scorecard (personeel, activiteiten, milieu/energiegebruik). Uitgangspunt voor de bedrijfsvoering is de beleids- en planning & control-cyclus. Binnen de sectoren functioneren afdelingen, die de basis vormen voor de ordening van de patiëntenzorg, het onderzoek en het onderwijs in het UMCG. Het afdelingshoofd is, binnen de financiële en organisatorische kaders die gelden in het UMCG, verantwoordelijk voor de geneeskundige behandeling en verzorging van de patiënten van de afdeling. Elke afdeling stelt in afstemming met de daarbij behorende ondersteunende zorgfaciliteit(en) (bijv. een verpleegafdeling) één begroting op, gebaseerd op het medisch beleid van de afdeling en op de ontwikkelingen/mogelijkheden van de zorgfaciliteit. De afdelingshoofden leggen rechtstreeks verantwoording af aan de Raad van Bestuur als het gaat om het beleid ten aanzien van patiëntenzorg, onderzoek, onderwijs en opleiding. Voor de afdelingen wordt de beleidscyclus mede vormgegeven in een beleidsoverleg tussen het afdelingshoofd en de Raad van Bestuur in het bijzijn van de sectordirecteur. De beleidsrichtingen die daaruit volgen, dienen in de planning & control-cyclus te worden verwerkt, afhankelijk van de haalbaarheid en wenselijkheid van die plannen. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 12 Jaarverslag 2012 UMCG

Bestuursverslag 1 Algemene informatie Kernactiviteiten en nadere typering ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- Het bestuursreglement van het UMCG noemt de volgende taken van het UMCG: Patiëntenzorg in de meest brede zin van het woord. Het verzorgen van een opleiding tot medisch specialist. Het verzorgen van medisch-wetenschappelijk onderwijs. Opleiding en bij- en nascholing van medici, althans het leveren van een bijdrage hieraan en de opleiding, bij- en nascholing van onder meer verpleegkundigen, (para)medici en ondersteunend personeel. Het bijdragen aan de ontwikkeling en het verrichten van medisch-wetenschappelijk onderzoek. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1.1 Missie en visie Het UMCG is tegelijk universitaire kennisinstelling, ziekenhuis, onderwijs- en opleidingsinstituut en innovatiecentrum. Door deze verbondenheid zijn we tot veel in staat, in een professionele en productieve cultuur. Zo geven we inhoud en vorm aan onze ambitieuze missie: Bouwen aan de Toekomst van Gezondheid. Ons bestaansrecht als publieke instelling ontlenen we voor een belangrijk deel aan onze maatschappelijke meerwaarde. Die meerwaarde blijkt bijvoorbeeld uit de ontwikkeling van nieuwe zorgconcepten, nieuwe behandelwijzen en onderwijsvernieuwingen. Het UMCG vervult daarin een sleutelrol in de gezondheidszorg van Noord Nederland en daarbuiten. Onze meerwaarde komt ook tot uitdrukking in onze focus en inzet op Healthy Ageing: actief en gezond ouder worden. Zo leveren we als UMCG nu en straks een grote bijdrage aan de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg. 1.2 UMCG als kennisinstelling Het UMCG wil zich, samen met de andere faculteiten van Rijksuniversiteit Groningen, kunnen meten met de beste bio-medische kennisinstellingen van de wereld middels onze focus op Healthy Ageing. Deze gemeenschappelijke focussering én onze investeringen in onderzoeksfaciliteiten en in mensen (talentprogramma s), hebben geleid tot een sterke stijging in kwantiteit en kwaliteit van onze wetenschappelijke output, zowel in het fundamentele als in het klinisch wetenschappelijke onderzoek. Nieuwe ontwikkelingen, zoals de start van het European Research Institute for the Biology of Ageing (ERIBA) en de verdere uitrol van LifeLines, één van de grootste populatiestudies ter wereld, zal sterk bijdragen aan het bereiken van onze ambities. 13 Jaarverslag 2012 UMCG

Onze medewerkers vormen de verbindende kracht bij de keten die loopt van fundamenteel onderzoek naar translationeel onderzoek, klinisch onderzoek en topreferente zorg. Zorgvuldigheid en integriteit staan bij ons wetenschappelijk onderzoek voorop. 1.3 UMCG als zorginstelling Het Medisch Beleidsplan van het UMCG legt de nadruk op topreferente en complexe zorg en complexe patiënten, onderbouwd vanuit het onderzoek. Kwaliteit en patiëntveiligheid staan in de patiëntenzorg voorop. Daar blijven we elkaar op aanspreken. Onze patiënten willen persoonlijke zorg en aandacht. Die wens reikt verder dan een goed contact met een individuele medisch specialist. Het is meer dan een uitstekende medische behandeling. Ze willen integrale zorg. Dat is ook het belangrijkste thema voor patiëntenverenigingen. Voor- en nazorg en ook palliatieve zorg horen daar onlosmakelijk bij, dus ook de afstemming met verwijzers, zoals andere ziekenhuizen, zorgcentra en huisartsen. Noord Nederland staat intussen voor een forse uitdaging: hoe houden we kwalitatief goede zorg voor alle noorderlingen beschikbaar? Daar is in onze regio een netwerk van samenwerkende zorgaanbieders voor nodig. Het behoort tot de maatschappelijke taak en agenda van het UMCG om zo n regionaal netwerk te realiseren. We zijn als zorgaanbieders in Noord Nederland sterk afhankelijk van elkaar. We doen ons uiterste best om onze zorg voor patiënten, ondanks onze omvang, naar menselijke maat te organiseren. Zonder hinder van schotten in de organisatie. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- Het UMCG herbergt alle poortspecialismen. Ze heeft erkenning voor de functies Traumacentrum en Revalidatiecentrum. Daarnaast kent het UMCG een Universitair Sportmedisch Centrum Groningen, het Wervelkolom Centrum, het UMC Groningen Cancer Centrum, het Universitair Centrum Ouderengeneeskunde en het Universitair Centrum Psychiatrie. Het UMCG is het enige ziekenhuis in Nederland dat alle vormen van orgaantransplantaties verricht, zowel enkelvoudige als gecombineerde transplantaties. Ook verricht het UMCG alle weefseltransplantaties. Het UMCG heeft bovendien een transplantatieprogramma voor kinderen. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 14 Jaarverslag 2012 UMCG

1.4 UMCG als onderwijs- en opleidingsinstituut De Toekomst van Gezondheid vraagt om professionals van morgen. De beste plek waar aankomende artsen, medische specialisten en anderen voor hun ontwikkeling terecht kunnen is bij het UMCG. Dat is een ambitie die we blijvend waarmaken. Enthousiast, vernieuwend en met gecertificeerde, zelf praktiserende topdocenten. Naast vakinhoudelijke kennis en vaardigheden ademen onderwijs en opleidingen de brede maatschappelijke context waarin opgeleide professionals straks zullen werken. Samenwerking van medici is daarin belangrijk, net als goede communicatie: onderling en met de patiënten. Er is daarom per definitie aandacht voor aanpalende specialismen en overige zorgprofessionals, zoals de verpleging in haar verzorgende en vaak regisserende rol. Voor een goede invulling van deze onderwijs en opleidingstaak werken we met diverse zorgaanbieders samen in de het OOR-NN: de Onderwijs- en Opleidingsregio Noord Nederland. 1.5 UMCG als innovatiecentrum Onze medewerkers vormen de verbindende kracht bij de keten die loopt van fundamenteel onderzoek naar translationeel onderzoek, klinisch onderzoek en topreferente zorg. Het UMCG heeft daarin een lange, vruchtbare traditie. Valoriseren doen we overal in die keten. Bijvoorbeeld bij het publiceren over wetenschappelijke resultaten en bij de vertaling daarvan naar onze eigen afdelingen en naar andere zorgaanbieders. Met Healthy Ageing komt er ook steeds meer aandacht voor preventieprogramma s. Met spin-offs genereren we bovendien extra financiële middelen voor nieuw onderzoek. Belangrijk bij de realisering hiervan zijn het Center for Development and Innovation (CDI), de Stichting Business Generator Groningen (SBGG) en het Healthy Ageing Netwerk Noord Nederland (HANNN). Valorisering is een belangrijk thema voor het UMCG de komende jaren. Niet louter het exploreren en bedenken, maar ook het toepassen, doen en delen, laten het best onze meerwaarde zien. Daarom krijgen we toenemend ondersteuning vanuit de Europese Unie en willen ook diverse marktpartijen graag met ons samenwerken. 1.6 Samenwerkingsrelaties Het UMCG maakt samen met de zeven andere UMC s deel uit van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU). De NFU heeft als algemene doelstelling het behartigen van de gezamenlijke belangen van de UMC s. Daartoe worden gemeenschappelijke beleidsvisies en standpunten ontwikkeld op alle terreinen die de acht UMC s aangaan. 15 Jaarverslag 2012 UMCG

Healthy Ageing is hét onderwerp waar het UMCG, de RUG, de Hanzehogeschool Groningen, de gemeente Groningen en de provincie Groningen gezamenlijk op focussen. Vele organisaties en bedrijven nemen deel in het Healthy Ageing Network Northern Netherlands (HANNN). Internationaal werkt het UMCG in het kader van de Alliance of Healthy Ageing intensief samen met de Mayo Clinic (Rochester, Minnesota, USA), maar ook met diverse centra in Europa (Kopenhagen, Jena, Newcastle, Rotterdam) en met een aantal private partners (onder andere met DSM Nutritional Products, Basel). Voor diverse projecten op het gebied van Healthy Ageing zijn EU- en FES (Fonds Economische Structuurversterking) subsidies verworven. De Alliance for Healthy Ageing is opgericht met steun van de Noaber Foundation. Het doel van de Alliance is een bijdrage te leveren aan oplossingen voor het probleem van dubbele vergrijzing in de westerse wereld. Ook de pensioenuitvoeringsorganisatie PGGM heeft zich hierbij onlangs aangesloten. Vanuit LifeLines participeert het UMCG in verschillende (internationale) netwerken. LifeLines is een van de founding partners van BBMRI-NL, de Nederlandse tak van het Europese project BBMRI (Biobanking and Biomolecular Research Infrastructures). Het UMCG is actief in het Parelsnoer Initiatief (PSI) van de NFU. Internationaal vindt vanuit LifeLines onder andere de coördinatie plaats van het Europese 7e Kader Programma BioShare-EU (Biobank Standardisation and Harmonisation for Research Excellence in the European Union). Uit wettelijk en beleidsmatig oogpunt onderhoudt het UMCG contacten met verschillende ministeries (Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, VWS, Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, Sociale Zaken) en vindt overleg plaats over financiering van onderzoeksprojecten. Ook de contacten met de toezichthouders, onder andere de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) en de CCMO (Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek), kennen een wettelijke basis. 1.7 Verder Bouwen aan de Toekomst van Gezondheid De Raad van Bestuur wil samen met de organisatie de toekomstvisie en strategie, een vervolg op de huidige visienota Bouwen aan de toekomst van gezondheid 2007-2011, actualiseren en uitwerken. Enerzijds is dat nodig vanwege snelle ontwikkelingen in de buitenwereld, met inbegrip van de hogere eisen aan onze organisatie. Anderzijds zal er meer helderheid over het gezamenlijke perspectief moeten zijn om nu en straks verdere keuzes te maken. De actuele richting en prioriteiten zullen we in 2013 vaststellen in een herijkt missieen visiedocument. 16 Jaarverslag 2012 UMCG

Hoofdzaken in cijfers ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 2011 2012 Zorg Eerste administratieve consulten 195.114 197.472 Totaal consulten 550.883 535.045 waarvan centrale spoedopvang 36.402 37.651 Dagbehandelingen 33.102 34.269 Klinische opnames 36.892 36.695 Verpleegdagen 321.478 306.045 Gemiddelde verpleegduur in dagen (inclusief Revalidatie en Psychiatrie) 8,7 8,3 Totaal aantal meldingen van incidenten in het IMS 4.249 4.938 Onderwijs en onderzoek Aantal promoties 149 173 Aantal ISI publicaties 1.927 ca. 1.950 Aantal ingeschreven studenten (1 oktober) 3.774 3.831 Bedrijfsvoering Opbrengsten (x miljoen euro) (enkelv.) 946,9 980,4 Resultaat (x miljoen euro) (enkelv.) 4,3 12,8 Aantal medewerkers (per 31-12) 11.279 11.648 Aantal fte (per 31-12) 8.511 8.643 Ziekteverzuim 3,7% 3,9% Aantal gemelde vacatures 400 500 % vrouwelijke hoogleraren (per 31-12) 22 24 % vrouwelijke afdelingshoofden (per 31-12) 20 28 ---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 17 Jaarverslag 2012 UMCG

2. Financiële informatie Het verslagjaar 2012 staat voor wat betreft de financiering voor een belangrijk deel in het teken van de overgang naar (DOT-) prestatiebekostiging in de zorg. In plaats van facturatie van DBC s aan zorgverzekeraars, moeten vanaf 2012 zorgproducten gefactureerd worden. Deze overgang per 1 januari 2012 had een grote impact op het facturatiesysteem van het UMCG. Risico was het ontstaan van liquiditeitstekorten als gevolg van het niet tijdig kunnen factureren van de nieuwe zorgproducten. Door veel inspanning van betrokken afdelingen en door goed overleg met zorgverzekeraars, zijn hiervoor passende oplossingen gevonden. Liquiditeitsproblemen blijven daardoor uit. Het enkelvoudige resultaat over 2012 bedraagt e 12,8 miljoen (2011: e 4,3 miljoen). Het resultaat is ten opzichte van 2011 dus toegenomen met e 8,5 miljoen. De bedrijfsopbrengsten zijn ten opzichte van 2011 toegenomen met e 33,4 miljoen. De lasten zijn gestegen met e 24,9 miljoen; e 24,5 miljoen bedrijfslasten en e 0,4 miljoen (saldo) financiële baten en lasten. Het resultaat van ruim e 12 miljoen komt vooral tot stand door incidentele baten (fiscaal circa e 4 miljoen en nagekomen subsidies circa e 6 miljoen) en incidentele lasten (sloop/asbest UCP circa e 4 miljoen). Door de invoering van de DOT-bekostiging zal ook na 2012 het te verwachten resultaat een (hogere) onzekerheid kennen. De hogere opbrengst wordt vooral veroorzaakt door toename van extern gefinancierde onderzoeksprojecten. De stijging van de bedrijfslasten komt vooral door de toename van de personele kosten en de patiënt- en bewonersgebonden kosten. De toename van de personele kosten is het gevolg van een hoger aantal personeelsleden alsmede hogere loonkosten door onder andere hogere pensioenpremies. De toename in de patiënt- en bewonersgebonden kosten komt voornamelijk door de stijging van de kosten voor dure geneesmiddelen en door overheveling van TNF-alfaremmers naar het ziekenhuisbudget. Het UMCG beschikt eind 2012 over een eigen vermogen van e 142,2 miljoen (2011: e 129,3 miljoen). Het eigen vermogen uitgedrukt als percentage van de totale bedrijfsopbrengsten bedraagt eind 2012 14,5% (2011: 13,7 %) en uitgedrukt als percentage van het balanstotaal eind 2012 15,9% (2011: 15,8%). Het weerstandsvermogen, zijnde het eigen vermogen en de voorzieningen, bedraagt eind 2012 25,1% (2011: 24,1%) van de bedrijfsopbrengsten. 18 Jaarverslag 2012 UMCG

Het totaal aan liquide middelen bedroeg ultimo 2012 e 94,3 miljoen (ultimo 2011: e 52,1 miljoen). De toename van de liquide middelen is onder meer het gevolg van de verrekening van financieringsverschillen uit voorgaande jaren met zorgverzekeraars, de positieve liquiditeit van O&O-projecten (vooruit ontvangen bedragen) en ontvangen voorschotten van zorgverzekeraars. Het werkkapitaal, zijnde het verschil tussen de vlottende activa (voorraden, debiteuren, liquide middelen) en de vlottende passiva (crediteuren en overige kortlopende schulden) bedroeg ultimo 2012 e 66,9 miljoen positief, tegenover e 71,4 miljoen positief ultimo 2011. In 2012 zijn geen nieuwe langlopende leningen aangetrokken. De betaling van de reguliere investeringen ter waarde van e 50,7 miljoen heeft plaats gevonden met eigen middelen. De financiering van de materiële vaste activa vond ultimo 2012 plaats voor 115% met lang (eigen en vreemd) vermogen (ultimo 2011: 116%). De afname ten opzichte van 2011 is het gevolg van het uit eigen middelen financieren van investeringen in 2012. De loan-to-value bedraagt eind 2012 60% (2011: 64%) en de DSCR 1) bedraagt over 2012 2,6 (2011: 2,6). Op basis van meerjaren kasstroomoverzichten wordt de financieringsbehoefte per jaar in kaart gebracht. Gedurende het jaar wordt op basis van liquiditeitsontwikkelingen en geplande (meerjaren)investeringsactiviteiten bepaald of financiering lang (kapitaalmarkt) of kort (geldmarkt) noodzakelijk is. Het UMCG merkt dat de beschikbaarheid van kapitaal in de huidige markt niet meer een vanzelfsprekendheid is. Financiers stellen hogere eisen en met name financiering voor de lange termijn is lastiger uit de kapitaalmarkt te halen. Op basis van de solide financiële positie, de financiële lange termijn begroting en de kapitaalbehoefte, verwacht het UMCG hier op korte termijn de komende jaren geen hinder van. 1) Debt Service Coverage Ratio. De definitie welke de BNG hanteert is in 2012 aangepast. Het vergelijkend cijfer over 2011 is op basis van de nieuwe definitie voor de vergelijkbaarheid herrekend. 19 Jaarverslag 2012 UMCG

3. Risicobeheersing en Intern controle systeem 3.1 Integraal risicomanagement Risicomanagement staat in directe relatie met de missie, visie en ambities van het UMCG. Dit betekent dus ook dat risicomanagement binnen het UMCG een brede scope heeft en aansluit bij de ambities van onze organisatie. Het UMCG onderschrijft het belang van adequaat risicomanagement. Enerzijds vanuit een intrinsieke motivatie om zijn doelstellingen te willen realiseren, waarbij aandacht voor risicomanagement noodzakelijk is, en anderzijds vanwege de toenemende eisen van externe stakeholders, blijkend uit wijzigende (nationale) regelgeving op het gebied van corporate governance en eisen van toezichthouders, zoals de IGZ. Met het oog op zijn doelstellingen monitort het UMCG processen en resultaten op het gebied van: Bedrijfsvoering (financiën, personeel, ICT, arbo & milieu). Patiëntenzorg (productie, patiëntveiligheid, kwaliteit, patiënttevredenheid). Onderzoeksresultaten. Onderwijs, opleidingen. Het UMCG werkt in dit kader met prestatie-indicatoren (PI s), waarover binnen de planning & control-cyclus door bedrijfsonderdelen gerapporteerd wordt aan de Raad van Bestuur. Met de gerichte aandacht voor en sturing op (gevraagde) prestaties komen de risico s, die het leveren van deze prestaties kunnen frustreren of dwarsbomen, goed in beeld. Dit komt onder meer naar voren door aandacht voor risicomanagement in de planning & controlcyclus en bij nieuwe beleidsinitiatieven (business cases). Zo rapporteren sectoren per kwartaal over de belangrijkste geïdentificeerde risico s en getroffen maatregelen. Bij projecten wordt van de organisatieonderdelen gevraagd in de business case aandacht aan risicomanagement te besteden middels een risicoassessment en indien noodzakelijk scenarioanalyses. Ook bij interne audits (financiën, informatiebeveiliging, ICT, kwaliteitszorg, arbo en milieu) wordt in toenemende mate aandacht geschonken aan de wijze waarop organisatieonderdelen vorm aan risico-identificatie, beheersmaatregelen en monitoring geven. 20 Jaarverslag 2012 UMCG