Jaarbericht 2011 driven by dedication
Jaarbericht 2011 Inhoudsopgave Deel 1. Jaarverslag 3 Voorwoord van de directie 4 De haven in cijfers 7 Over Zeeland Seaports 11 Zeeland Seaports on the move 17 Financiële ratio s, treasury, kansen en risico s 25 Bericht van de Raad van Commissarissen 33 Deel 2. Jaarrekening 38 Vennootschappelijke jaarrekening Vennootschappelijke balans per 31 december 2011 39 Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 2011 40 Kasstroomoverzicht over 2011 41 Grondslagen voor de financiële verslaglegging 42 Toelichting op de vennootschappelijke balans per 31 december 2011 47 Toelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekening 2011 60 Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december 2011 68 Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2011 69 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011 70 Grondslagen voor de financiële verslaglegging 71 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2011 77 Toelichting op de geconsolideerde balans winst- en verliesrekening 2011 87 Ondertekening jaarrekening 94 Deel 3. Overige gegevens 95 Resultaat bestemming 95 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 95 Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 2
Jaarbericht 2011 Deel 1. Jaarverslag Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 3
Deel 1. Jaarverslag Voorwoord van de directie Overslag Zeeuwse havens naar recordhoogte Het jaar 2011 was een jaar met twee gezichten. In de eerste drie kwartalen van het jaar leek de economische crisis ver weg. De goederenoverslag in de Zeeuwse havens steeg tot recordhoogte. Vrijwel alle goederensoorten droegen daaraan bij, maar de groei in olieproducten, ertsen, metalen en meststoffen was het sterkst. Gaandeweg het laatste kwartaal echter stagneerde de groei, waardoor een spectaculaire toename van de overslag uitbleef. Toch was er reden tot tevredenheid want uiteindelijk is in 2011 een record zeeoverslag behaald van ruim 35,5 miljoen ton. Een stijging van 8% ten opzichte van 2010. Voor de Zeeuwse havens is dit een uitstekend resultaat en hiermee liggen we goed op koers naar ons doel van 50 miljoen ton in 2020 (zie grafiek). Extra positief is dat de Zeeuwse haven met deze stijging de grootste relatieve groei realiseerde binnen de havens in onze regio. Grafiek 1. Prognose ontwikkeling zeeoverslag tot en met 2020 (x1mln ton) 35,52 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 4
Omslag in vierde kwartaal; 2012 onzeker Na een goed begin van 2011 vlakte de groei van de zeeoverslag richting het einde van het jaar af. Medio december kwam daar het faillissement van Zalco met een banenverlies van meer dan 600 medewerkers nog bovenop. De glastuinbouw kende een moeilijk jaar onder andere als gevolg van de EHEC-bacterie en de financiële crisis. Het aantrekken van nieuwe tuinders naar Terneuzen bleek in 2011 dan ook niet haalbaar. Tegelijkertijd zijn eind 2011 de vooruitzichten voor 2012 niet duidelijk. De financiële en economische situatie in Europa is onzeker en maakt het doen van nieuwe investeringen moeilijk. Ook nemen bestedingen van consumenten en overheidsinvesteringen af. De werkloosheid stijgt. Voor de havens in de Hamburg - Le Havre range 1 zal 2012 een uitdagend jaar worden. Zeeland Seaports heeft de afgelopen jaren geïnvesteerd om de economische activiteiten op peil te houden en verder uit te breiden. In 2012 zal in de Kaloothaven en de Braakmanhaven nieuwe kade- en steigercapaciteit in gebruik worden genomen. Al met al willen we met de bestaande activiteiten in 2012 een consolidatie van de overslag in 2011 realiseren. Het doel is dan ook 35,5 miljoen ton te realiseren. Financieel resultaat Het financieel resultaat bedroeg in 2011 een 3.659.328 negatief. Hoewel de omzet een solide groei doormaakte, hebben het faillissement van Zalco en de malaise in de glastuinbouw extra kosten met zich meegebracht. Vorderingen moesten afgeboekt worden en daarmee kon de omzetgroei niet vertaald worden in een financieel beter resultaat. Een verdere uitsplitsing en toelichting treft u aan in bijgevoegde jaarrekening 2011. Het resultaat uit normale bedrijfsvoering was in 2011 positief omdat de operationele bedrijfslasten zich onder het niveau van de begroting hebben ontwikkeld. Elke centimeter telt In 2011 is gebleken hoe belangrijk de nautische toegankelijkheid is voor de concurrentiepositie van de Zeeuwse havens. In goede economische omstandigheden zijn de marges voor onze klanten ruimer. Maar als de prijzen van transport van goederen dalen, wordt elke centimeter belangrijk. Voor veel goederensoorten (vooral bulk) is het essentieel om de toegankelijk van Vlissingen-Oost te vergroten naar tenminste 17,5 diepgang. Binnen de haven is deze toegankelijkheid al gerealiseerd en Zeeland Seaports werkte ook in 2011 nauw samen met de andere belanghebbende havens in het Scheldebekken en de Belgische en Nederlandse overheden om de toegankelijkheid ook buiten Vlissingen-Oost te realiseren. Het doel hiervan is uiteindelijk om in 2012 drempels voor een betere nautische toegankelijkheid weg te nemen. Containerisatie Voor de groei van de Zeeuwse havens is containerisatie onverminderd belangrijk. In scenario s voor de toekomstige wereldhandel is de container een steeds belangrijkere verschijningsvorm voor goederenoverslag. Zeeland Seaports moet ook mee in die trend. In de Zeeuwse havens zullen de goederen in toenemende mate in containers worden overgeslagen. Containerisatie is belangrijk voor zowel groei als voor behoud van bestaande lading. De initiatieven voor containerisatie in de Zeeuwse havens worden onverminderd door Zeeland Seaports ondersteund. 1 Hamburg-Le Havre range is de reeks zeehavens die loopt vanaf Hamburg tot aan Le Havre Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 5
Daarnaast heeft de Provincie Zeeland in 2011 het besluit genomen om de Westerschelde Container Terminal (WCT) mogelijk te maken. Het omgevingsplan van de Provincie wordt hiervoor aangepast. Zeeland Seaports zal in 2012 alle noodzakelijke stappen zetten om de WCT zo snel mogelijk planologisch en commercieel realiseerbaar te maken. Zeeland Seaports op lange termijn In 2009 heeft Zeeland Seaports het Strategische Masterplan 2010-2020 vastgesteld. Inmiddels is de wereld zodanig veranderd dat onze strategie aangepast moet worden. Dit zal in de eerste helft van 2012 leiden tot een herzien plan, waarbij de marktbenadering voorop zal staan. In welke markten gaat Zeeland Seaports groeien naar 50 miljoen ton in 2020 en hoe kan Zeeland Seaports zich onderscheiden binnen de Hamburg Le Havre range? Zelfstandig Vanaf januari 2011 is Zeeland Seaports een verzelfstandigd havenbedrijf; met een zelfstandige directie en raad van commissarissen die werken overeenkomstig de Nederlandse Code voor Corporate Governance. Gebleken is dat de verzelfstandiging zorgvuldig heeft plaatsgevonden: er hebben geen belangrijke wijzigingen in statuten, overeenkomsten en benoemingen plaatsgevonden. Zeeland Seaports is nu zodanig gepositioneerd dat optimaal kan worden bijgedragen aan het bereiken van onze visie, missie en doelstellingen. Wijzigingen In 2011 werd de raad van commissarissen compleet met de komst van een vijfde commissaris. Ook in het management team van Zeeland Seaports hebben wijzigingen plaatsgevonden. Ten eerste is met ingang van 1 oktober 2011 het team versterkt met de komst van de commercieel directeur. Ten tweede heeft het hoofd Public Affairs en Algemene Zaken Zeeland Seaports in december 2011 verlaten. Ten derde heeft eind 2011 het interim hoofd HRM zijn opdracht beëindigd. Deze wordt in januari 2012 opgevolgd door het nieuwe hoofd HRM waarmee het management team compleet is. Tenslotte Dit voorwoord eindigt met dank aan de medewerkers van Zeeland Seaports, aan de leden van de Raad van Commissarissen en aan de Ondernemingsraad. Met onze kernwaarden toewijding, betrouwbaarheid, resultaatgerichtheid, respect en samen hebben wij in 2011 succes behaald. Zeeland Seaports ligt goed op koers om in 2020 het doel van 50 miljoen ton te behalen. Terneuzen, maart 2012 Hans van der Hart CEO N.V. Zeeland Seaports Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 6
Deel 1. Jaarverslag De Haven in cijfers Zeeoverslag Zeeuwse havens Tabel 1. Aan- en afvoer over zee naar goederensoort x 1.000 ton Goederensoort Aanvoer Afvoer Totaal Verschil 2010 2011 2010 2011 2010 2011 % Landbouwproducten 4.581 4.402 971 1.115 5.552 5.517-1% Andere voedingsproducten 144 211 112 225 256 436 70% Vaste brandstoffen 3.488 4.371 471 368 3.959 4.739 20% Aardolie en aardolieproducten 7.284 8.020 1.348 1.537 8.633 9.557 11% Ertsen, metaalafval e.d. 939 968 51 99 990 1.067 8% Metalen en halffabricaten 1.220 1.436 63 188 1.383 1.624 17% Ruwe mineralen e.d., bouwmaterialen 1.571 1.714 123 109 1.694 1.824 8% Meststoffen 1.327 1.294 2.114 2.672 3.441 3.966 15% Chemische producten 2.821 2.461 1.477 1.530 4.298 3.991-7% Overige goederen 1.492 1.505 1.271 1.296 2.763 2.800 1% Totaal 24.867 26.382 8.101 9.138 32.968 35.520 8% Grafiek 2. Zeeoverslag naar goederensoort x 1.000 ton 10.000 8.000 6.000 2010 2011 4.000 2.000 0 Landbouwproducten Andere voedingsproducten Vaste brandstoffen Aardolie en aardolieproducten Ertsen, metaalafval e.d. Metalen en halffabrikaten Ruwe mineralen e.d. bouwmaterialen Meststoffen Chemische producten Overige goederen Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 7
Tabel 2. Aan- en afvoer over zee van goederen naar verschijningsvorm x 1.000 ton Verschijningsvorm Aanvoer Afvoer Totaal Verschil 2010 2011 2010 2011 2010 2011 % Droge bulk 9.076 10.018 2.778 3.151 11.854 13.170 11% Natte bulk 8.979 9.338 2.934 3.440 11.913 12.778 7% Containers 107 83 117 106 224 190-15% Roll-on/roll-off 745 721 879 868 1.624 1.589-2% (Overig) stukgoed 5.961 6.221 1.391 1.572 7.352 7.793 6% Totaal 24.867 26.382 8.101 9.138 32.968 35.520 8% Grafiek 3. Zeeoverslag naar verschijningsvorm x 1.000 ton 14.000 12.000 10.000 2010 2011 8.000 6.000 4.000 2.000 0 Droge bulk Natte bulk Containers Roll-on/roll-off (Overig) stukgoed Toelichting zeeoverslagcijfers Het totaal aan overslagvolume van Zeeland Seaports per zeeschip is 8% meer vergeleken met 2010. Hierbij is de overslag in Vlissingen sterk gestegen en in Terneuzen licht gedaald. Voornaamste reden voor deze daling in Terneuzen betreft onderhoud bij Dow Benelux, waardoor hier een stuk minder natte chemische- en aardolieproducten (natte bulk) is overgeslagen. De overslag van de goederensoorten; andere voedingsproducten (+70%), vaste brandstoffen (+20%), olieproducten (+11%), ertsen (+8%), metalen (+17%), mineralen (+8%), meststoffen (+15%) en overige goederen (+1%) is toegenomen, terwijl de overslag in landbouwproducten (-1%) en chemische producten (-7%) is afgenomen. Wanneer er gekeken wordt naar de overslag per verschijningsvorm dan valt hier te constateren dat zowel de overslag in roll on/roll off (-2%) als in containers (-15%) is gedaald. De overslag in droge bulk (+11%), natte bulk (+7%) en overig stukgoed (+6%) is gestegen. De stijging van de overslag is zowel veroorzaakt door, de aanvoer van goederen met 26,4 miljoen ton import in 2011 vergeleken met 24,9 miljoen ton in 2010, als door de export van goederen met 9,1 miljoen ton in 2011 vergeleken met 8,1 miljoen ton in 2010. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 8
Marktaandeel Zeeland Seaports Door de overslaggroei met 8 procent is Zeeland Seaports is er in 2011 in geslaagd haar marktaandeel binnen de Hamburg-Le Havre range licht te vergroten. Tabel 3. Marktaandeel Hamburg Le Havre range Haven 2010 2011 ton % ton % Rotterdam 430,0 36,9 434,6 36,0 Antwerpen 178,1 15,3 187,2 15,5 Hamburg 121,3 10,4 132,2 10,9 Amsterdam 90,7 7,8 92,0 7,6 Le Havre 70,2 6,0 68,5 5,7 Bremen 68,7 5,9 80,6 6,7 Zeebrugge 49,6 4,3 47,3 3,9 Duinkerken 42,8 3,7 47,5 3,9 Zeeland 33,0 2,8 35,5 2,9 Gent 27,3 2,3 27,2 2,3 Rouen 26,7 2,3 25,4 2,1 Wilhelmshaven 25,7 2,2 30,0 2,5 Totaal 1164 100 1208 100 Grafiek 4. Marktaandelen Hamburg-Le Havre range 2,9% Rotterdam Antwerpen Hamburg Amsterdam Le Havre Bremen Zeebrugge Duinkerken Zeeland Gent Rouen Wilhelmshaven Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 9
Ontwikkeling Binnenvaart Niet alleen de overslag over zee kende een goed jaar. Ook voor de binnenvaart kon Zeeland Seaports een toename noteren van de overslag. In 2011 werd er 31,4 miljoen ton overgeslagen tegenover 27,8 miljoen ton in 2010. Dit betekende een groei van 13 procent. Ontvangen schepen In de afgelopen jaren is er onder meer als gevolg van de schaalvergroting in de scheepvaart sprake geweest van een afnemend aantal schepen dat onze havens aandeed. Het aantal schepen nam af terwijl de lading per schip toenam. Inmiddels lijkt hier een kentering op te treden doordat nu niet alleen het overslagvolume toeneemt maar ook het aantal schepen dat onze havens aandoet. 2002 Tabel 4. Aantal schepen 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Zeeschepen 5.573 6.390 6.700 6.867 6.770 6.572 6.417 5.476 6.114 6.224 Binnenvaartschepen 18.088 22.259 22.880 23.272 23.453 21.056 21.468 18.430 19.813 21.265 Financieel resultaat Het financieel resultaat over 2011 bedraagt 3.659.328 negatief en is als volgt opgebouwd: Bedrijfsresultaat 13.062.394 Resultaat op deelnemingen -/- 5.298.809 Operationeel resultaat 7.763.585 Financiële baten en lasten -/- 11.422.913 Financieel resultaat -/- 3.659.328 In 2011 is de totale omzet met 9% toegenomen tot ruim 51,7 miljoen. Over de omzetgroei kunnen we zeer tevreden zijn. Ook de personeelslasten, de exploitatielasten, de afschrijvingen en de financiële lasten hebben zich ontwikkeld overeenkomstig de verwachtingen of beter. Er is echter sprake van twee grote financiële lasten: De bedrijfslasten worden negatief beïnvloed door een afwaardering van de balanspost debiteuren met 7,6 miljoen vanwege faillissementen of oninbare posten. Het faillissement van Zalco van eind december 2011 speelt hierin een grote rol. Dit heeft het bedrijfsresultaat sterk verminderd. De deelneming WarmCO 2 blijft onverminderd verliesgevend. In het resultaat op deelneming is 100% van het negatieve resultaat van de deelneming WarmCO 2 inbegrepen oftewel -/- 6,0 miljoen. Voor een verdere onderbouwing en toelichting wordt verwezen naar de jaarrekening 2011. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 10
Deel 1. Jaarverslag Over Zeeland Seaports Inleiding In 1998 is Zeeland Seaports ontstaan door een fusie van Havenschap Terneuzen en Havenschap Vlissingen. In 2011 is het havenbedrijf verzelfstandigd naar een overheids N.V. Onder andere naar aanleiding van de verzelfstandiging is een nieuwe missie opgesteld: Zeeland Seaports wil op een toegewijde en respectvolle manier voor de duurzame ontwikkeling van de logistiek en industrie in de Zeeuwse zeehavens zorgen. De kernwaarden betrouwbaar, respect, toewijding, samen en resultaatgericht staan hierbij centraal. De ambitie is om te groeien van 35 miljoen ton overslag zeevaart in 2011 naar 50 miljoen ton in 2020. De nieuwe organisatie van N.V. Zeeland Seaports De naamloze vennootschap Zeeland Seaports is een 100% deelneming van de gemeenschappelijke regeling Zeeland Seaports, waarin de provincie Zeeland en de gemeenten Terneuzen, Borsele en Vlissingen deelnemen. De organisatie van Zeeland Seaports kent ongeveer 85 formatieplaatsen en heeft per 31 december 2011 de volgende structuur: aandeelhoudersvergadering raad van commissarissen finance, control & ict directie public affairs en algemene zaken hrm havendienst commerciële zaken infrastructuur en ruimte Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 11
Corporate Governance Code vrijwillig toegepast Zeeland Seaports past vrijwillig de principes en best-practice bepalingen van de Nederlandse Corporate Governance Code toe. De mate van transparantie en verantwoording die de Corporate Governance Code bedrijven oplegt sluit prima aan op de filosofie en de bedrijfsvoering van Zeeland Seaports. De principes en best practices van de Corporate Governance Code komen zoveel mogelijk terug in de diverse interne reglementen, zoals het reglement voor de Raad van Commissarissen en het reglement voor de Auditcommissie. Deze en andere reglementen zijn terug te vinden op www.zeelandseaports.com. Conform de Corporate Governance Code hebben wij het pas toe of leg uit principe gevolgd en daarin uitgelegd wanneer de betreffende bepaling niet van toepassing is op Zeeland Seaports. Deze uitleg is te vinden op www.zeelandseaports.com. In 2011 is de code op de volgende wijze toegepast: dit jaarverslag bevat een afzonderlijk hoofdstuk over de code waarin de best practice bepalingen worden toegepast (best practice bepaling I.1); in dit jaarverslag is aandacht besteed aan operationele en financiële doelstellingen, financiële ratio s, risico s en risicobeheersingsystemen (best practice bepalingen II.1.2, II.1.4 - II.1.6); transacties waarin tegenstrijdige belangen van bestuurders spelen hebben zich in 2011 niet voorgedaan (best practice bepalingen II.3.2 II.3.4 en III.6.1 III.6.3); overname van de vennootschap is beschermd middels een blokkeringsregeling voor overdracht van aandelen in de statuten (best practice bepaling IV.3.11); er is een verslag van de raad van commissarissen opgenomen waarin de best practice bepalingen worden toegepast (best practice bepalingen II.2, III.1.2., III.1.3, III.1.5, III.1.7, III.1.8 en III.2.3). Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 12
Risicomanagement Risicobeheersing heeft sterk de aandacht van de directie. Het in kaart brengen van alle voorkomende risico s en een zo transparant mogelijke communicatie daarover, is daarbij het uitgangspunt. Daarbij betrekt de directie ook de relevante principes van de Corporate Governance Code. Het beheersen van risico s wordt langs drie lijnen ingezet: Eerste lijn: het lijnmanagement. De manager van een afdeling is verantwoordelijk voor het opsporen, meten en managen van alle risico s binnen de bedrijfsprocessen van de afdeling. Hiervoor heeft Zeeland Seaports eind 2011 een zogenoemd Corporate Risk Assessment uitgevoerd. Aan de hand van interviews, externe en interne rapporten en een workshop is een lijst van risico s opgesteld. Voor deze risico s is vervolgens een rangorde bepaald en maatregelen geformuleerd door de directie. Dit onderzoek zal voortaan jaarlijks worden herhaald. Tweede lijn: het projectmanagement. Grote of risicovolle activiteiten worden projectmatig aangepakt. In het team is de projectleider verantwoordelijk voor het opsporen, meten en managen van alle risico s binnen het project en deze te rapporteren aan de opdrachtgever. Derde lijn: de interne audit. Jaarlijks worden bedrijfsprocessen door middel van interne audits getoetst. Op basis van een risico analyse toetst een interne audit jaarlijks de opzet, het bestaan en de werking van de werkprocessen binnen Zeeland Seaports. De bevindingen uit de audits worden voorzien van aanbevelingen die door de directie moeten worden goedgekeurd. In dit systeem zijn in 2011 geen belangrijke tekortkomingen geconstateerd. De risicobeheersing- en controlesystemen hebben in het verslagjaar naar behoren gewerkt, hetgeen een redelijke mate van zekerheid geeft dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat. Voor een beschrijving van de belangrijkste risico s wordt verwezen naar de jaarrekening. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 13
Deelneming Valuepark Terneuzen In 2003 is Valuepark Terneuzen C.V. opgericht. Een samenwerkingsverband tussen Zeeland Seaports en Dow Benelux die beiden een 50% belang hebben in deze vennootschap. Doel van Valuepark Terneuzen is de ontwikkeling en exploitatie van bedrijventerreinen in de omgeving van DOW Benelux in Terneuzen. Valuepark Terneuzen Beheer B.V. is beherend vennoot van Valuepark Terneuzen C.V. Zeeland Seaports Beheer B.V. (100% dochter van de N.V. Zeeland Seaports) en Terneuzen Partnership Services (100% dochter van DOW) zijn de commanditaire vennoten van deze C.V.. Op basis van de samenwerkingsovereenkomst draagt Zeeland Seaports zorg voor het financiële beheer en de inning van havengelden ten behoeve van Valuepark Terneuzen. De door Zeeland Seaports geïnde bedragen worden volledig doorbetaald aan de C.V.. In 2006 is een serviceovereenkomst getekend, waarin wordt beschreven welke diensten tegen welke tarieven door Zeeland Seaports aan Valuepark Terneuzen worden geleverd en berekend. WarmCO 2 In 2007 is Zeeland Seaports een samenwerkingsverband aangegaan, WarmCO 2, met als doel het stimuleren van werkgelegenheid, welvaart en duurzaamheid in de regio door de ontwikkeling van glastuinbouw te ondersteunen met het verstrekken van warmte en CO 2. Zeeland Seaports Beheer B.V. heeft in 2009 haar aandeel in WarmCO 2 vergroot tot 80%. Yara Sluiskil bezit in 2011 de overige 20% van de aandelen. Uit fiscale en financiële overwegingen heeft Zeeland Seaports Beheer B.V. haar aandelen in WarmCO 2 in 2010 overgedragen aan Blakowi Groene Kracht B.V.. Hiervoor is een winstbewijs verkregen. In 2009 is een bankfinanciering op naam van WarmCO 2 gerealiseerd waarbij Zeeland Seaports garant staat voor maximaal E 65 miljoen gedurende de looptijd van het project. Voor deze garantstelling zal Zeeland Seaports een beschikbaarheidsvergoeding ontvangen. Op basis van een overeenkomst financiële dienstverlening draagt Zeeland Seaports zorg voor het financiële beheer ten behoeve van WarmCO 2. Het gaat hier om het verzorgen van de inkoop- en verkoopadministratie, de begroting- en jaarrekeningcyclus en de treasury functie. Voor deze dienstverlening wordt een vast bedrag per jaar gerekend. De overige diensten worden tegen een vast uurtarief doorbelast. Vliegveld Midden-Zeeland Zeeland Seaports neemt sinds 2007 voor 15% deel in Partners Vliegveld Midden-Zeeland B.V. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 14
Samenwerking Samenwerking bedrijven binnen het havengebied Zeeland Seaports geeft binnen haar beheersgebied toepassing aan haar kernwaarden door goede samenwerking en deelname aan overlegstructuren met belangenorganisaties van de bedrijven in de haven zoals de ZPPC, de BZW en de Kring van Werkgevers Zeeuws-Vlaanderen en Midden- en Noord- Zeeland. Hierbij worden ook gezamenlijke projecten uitgevoerd zoals Vitaal Sloegebied en Kanaalzone en Gebieds ontwikkeling Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone. Bij deze projecten zijn ook meerdere overheidspartijen betrokken. Zeeland Seaports kent in de Adviescommissie Bedrijfsleven een nuttig en relevant overlegorgaan dat op een breed terrein gevraagd en ongevraagd adviezen verstrekt. Nationale Havenraad, Brancheorganisatie Zeehavens en Havenalliantie Zeeland Seaports kent een lange traditie van samenwerking met andere havens, zowel in breder verband (Nationale Havenraad, Havenalliantie, Zeehavenoverleg Rijn-Schelde Delta) als bilateraal. Tot eind 2011 is de Nationale Havenraad een specifiek en breed sectoroverleg geweest met ministeries, havenbeheerders, regionale en lokale overheden, regionale en landelijke brancheorganisaties, vakorganisaties en diverse organisaties en instellingen. Het ministerie van infrastructuur en milieu heeft in 2011 besloten deze raad op te heffen. Door de havenbeheerders is dit besluit aangegrepen om de overlegstructuur met overheden, andere havengerelateerde organisaties en de havenbedrijven vorm te geven in een Brancheorganisatie Zeehavens. In 2012 zal deze brancheorganisatie verder vorm krijgen. De Havenalliantie is opgezet om via informeel overleg van zeehavens en betrokken ministeries de concurrentiepositie van de Nederlandse zeehavens te versterken. De Havenalliantie bestaat uit de havenbeheerders van de havens van Amsterdam, Rotterdam, Groningen en Zeeland en de ministeries van Infrastructuur en Milieu en Economie, Landbouw en Innovatie. De samenwerking tussen de vier grote Nederlandse zeehavens en twee ministeries heeft waardevolle inzichten opgeleverd over de toekomst van het Mainport Netwerk Nederland. Deze informele samenwerking kan beschouwd worden als een begin van een doorbraak naar meer samenwerking en kan een krachtige bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de topsector logistiek. Samenwerking met de Vlaamse havens Met de andere havens in het Scheldebekken heeft Zeeland Seaports een goede relatie opgebouwd. Een goede buur is immers beter dan een verre vriend. Samenwerking vindt in eerste instantie plaats op basis van projecten en dossiers, maar met Havenbedrijf Gent wordt ook in breder verband gesproken. Inmiddels is op veel dossiers een steeds verdergaande samenwerking tot stand gekomen. Op nautischtechnisch gebied, maar ook op andere vlakken. Een goed voorbeeld hiervan is de samenwerking met Gent in Biobase Europe. Tussen de beide havenbedrijven bestaan op veel disciplines uitstekende contacten, zowel op managementniveau als op andere niveaus binnen de organisatie. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 15
ESPO Zeeland Seaports is lid van ESPO, de European Seaports Organisation. ESPO heeft als missie het beïnvloeden van de Europese politiek, om een veilige, efficiënte en milieuvriendelijke duurzame Europese havensector te bereiken, opererend als een essentieel element van een transportindustrie met, voor zover mogelijk, vrije - eenduidige marktvoorwaarden. Stichting HollandPorts Sinds een aantal jaren neemt Zeeland Seaports deel aan internationale beurzen in HollandPorts verband. HollandPorts was aanvankelijk een initiatief van de promotiecouncils van de Amsterdamse en Zeeuwse havens, Amports en ZPPC, en het havenbedrijf van Groningen Seaports. In een convenant spraken deze partijen af dat zij samen zouden optrekken om de zeehavens van Amsterdam, Groningen en Zeeland internationaal te promoten. In 2011 kwam er een einde aan het convenant en is besloten om dit convenant om te zetten in een officiële rechtsvorm, een stichting. Doel van de stichting is om de Nederlandse zeehavens te promoten op met name algemeen logistieke beurzen in het buitenland. Vanaf de oprichting van deze stichting in 2011 neemt de Rotterdam Port Promotion Council nu ook officieel deel aan HollandPorts. Samenwerking Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone Het project Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone is een samenwerkingsverband dat uitvoering geeft aan de integrale ontwikkeling van de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone. Hierbij wordt ingezet op het terugbrengen van het tekort op de grondexploitatie van de ruimtelijk-economische projecten. Daar waar mogelijk zullen extra middelen worden gegenereerd om de uitvoering van de integrale gebiedsontwikkeling te versterken. Indien mogelijk en effectief zal de onderlinge samenwerking met andere regionale en bovenregionale instanties en partijen worden uitgebreid en het Rijk worden aangesproken voor participatie en ondersteuning waar het gaat om grensoverschrijdende zaken, bovenregionale knelpunten of projecten en ontwikkelingen met een toegevoegde waarde voor de Nederlandse economie. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 16
Deel 1. Jaarverslag Zeeland Seaports on the move Inleiding Om op een toegewijde en respectvolle manier voor de duurzame ontwikkeling van de logistiek en industrie in de Zeeuwse zeehavens te zorgen, worden projecten uitgevoerd. Met deze ontwikkelingsprojecten is Zeeland Seaports on the move en geven we invulling aan onze ambitie om 50 miljoen ton in 2020 over te slaan. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de projecten die in 2011 werden uitgevoerd. Ontwikkeling en realisatie Nieuwbouw kade Kaloothaven In 2011 is de nieuwbouw gestart van de kade in de Kaloothaven ten behoeve van de gebruiker OVET. De bestaande binnenvaart kade is vervangen door een 400 meter lange diepzeekade voor het aanmeren van Capesize schepen met een diepgang tot 17,5 meter. De totale zeekadelengte in de Kaloothaven bedraagt hiermee 650 meter zodat twee bulkcarriers gelijktijdig kunnen aanmeren. Daarnaast zal één hectare terrein worden uitgegeven ten behoeve van de opslag van bulkproducten. De realisatie van het project is voorspoedig verlopen. De eerste 7.000 m2 terrein is in december 2011 overgedragen aan OVET. De verwachting is dat in het eerste kwartaal van 2012 de kade in zijn geheel zal worden overgedragen. Met het gereedkomen van deze kade wordt een jaarlijkse toename verwacht van 1,5 miljoen ton bulklading. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 17
Ontwikkeling Axelse Vlakte de Autrichehaven Op de Axelse Vlakte is eind maart 2011 de laatste fase van de baggerwerkzaamheden in de Autrichehaven afgerond. In totaal is circa 520.000 m 3 gebaggerd. Voor het bedrijf Mammoet is een ontlastvloer aangelegd, direct achter de bestaande kademuur (Autrichehaven fase 1). Met het gereedkomen van de tweede fase van de Autrichehaven is een haven met een totale kadelengte van 800 meter en een diepgang van 12,5 meter gerealiseerd. Een terrein van 60 hectare direct aan de Autrichehaven is nog beschikbaar voor havengebonden activiteiten. Sloesteiger project Vlissingen-Oost uitbreiding steigercapaciteit vloeibare bulk Zeeland Seaports heeft de mogelijkheden onderzocht om een nieuwe overslagfaciliteit te creëren in de Sloehaven ten behoeve van de op- en overslag van vloeibare bulk. Hiervoor is met verschillende bestaande en nieuwe marktpartijen onderhandeld. De layout van de steiger voorziet in ligplaatsen voor zee- en binnenvaartsschepen tot een maximale diepgang van 17,5 meter. De realisatie van dit project zal leiden tot een forse toename in de overslag van vloeibare bulk; 2 tot 4 miljoen ton per jaar. Containerisatie transformatie van verschijningsvorm Om planologische verankering mogelijk te maken is het noodzakelijk dat het voornemen voor de realisatie van de Westerschelde Container Terminal (WCT) op de juiste wijze is opgenomen in de provinciale Structuurvisie (Omgevingsplan). In 2011 heeft diverse malen overleg plaatsgevonden om te komen tot een adequate tekst hiervoor. Eind 2011 was de definitieve tekst voor het omgevingsplan 2012-2018 nog niet bekend. In het voorjaar van 2012 zal het ontwerp-omgevingsplan 2012-2018 in procedure worden gebracht. Zeeland Seaports zet in op alle niveaus om de containerisatie van de overslag in de Zeeuwse havens verder mogelijk te maken. Voor de WCT is in 2011 een onderzoek (quick scan) uitgevoerd, op basis van de inhoud van het MER WCT 2010. In hoofdlijnen zijn de volgende aspecten onderzocht: Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 18
ontwerp (ligging, bouwwijze, faseerbaarheid); infrastructuur (actualisatie van het overzicht van noodzakelijke infrastructurele maatregelen); natuur (vermindering juridische risico s door natuur inclusief ontwerp); business case (markt, klant en exploitatie). De resultaten van de quick scan zijn vastgelegd in het Haalbaarheidsrapport Westerschelde Container Terminal: Naar een go-no-go beslissing over de planologische verankering van de WCT. Bij een positief besluit zal de eerstvolgende stap bestaan uit de actualisatie van het rapport MER/PB WCT uit 2010. Ontwikkeling Buitenhaven Vlissingen een nieuwe toekomst? Voor de revitalisering van de Buitenhaven Vlissingen is samengewerkt met de gemeente Vlissingen en de provincie Zeeland. De doelstelling in 2011 was om het masterplan af te ronden en de businesscases te actualiseren. Voor de locatie vloeibare bulk, wat als één van de financiële dragers van het project werd gezien, is een marktconsultatie uitgevoerd. De uitkomsten van de actualisatie van de businesscases worden betrokken in de beslissing hoe de revitalisering verder vorm te geven. Sinds oktober 2011 is bekend dat binnen het projectgebied van de Buitenhaven wellicht een kazerne van het Ministerie van Defensie zal worden gevestigd. Voor de regio zal de komst van deze marinierskazerne gunstig zijn voor de werkgelegenheid. Voor het project Buitenhaven betekent dit een alternatieve variant. Eind 2011 was nog geen besluit van de Minister van Defensie over de komst van de mariniers naar Vlissingen. De verwachting is dat in het tweede kwartaal van 2012 een besluit zal worden genomen. Maintenance Valuepark, een hotspot in Zeeuws-Vlaanderen In 2011 is gewerkt aan de voorbereidingen ter realisatie van het Maintenance Valuepark Terneuzen (MVP), een gespecialiseerd bedrijventerrein voor onderhoudsbedrijven en functies, waarbij specifiek wordt gekeken naar de inrichting van een omgeving voor open innovatie en opleiding. Binnen de procesindustrie bestaat een grote druk om kosten voortdurend te verlagen en om onderhoudsprocessen te innoveren en daardoor duurzaamheid en beschikbaarheid te optimaliseren. Daarnaast treft de vergrijzing de onderhoudsindustrie meer dan gemiddeld. Een uitdagend imago en praktijkgerichte opleidingsmogelijkheden vormen een antwoord op het dreigend arbeidstekort. Op MVP gaan bedrijven, aannemers, kennisinstellingen en faciliterende dienstverleners een intensieve samenwerking aan waardoor deze plek moet uitgroeien tot de hotspot voor hoogwaardig onderhoud. Marktanalyses tonen aan dat meer en meer de belangstelling verschuift van op zich zelf gerichte industrieterreinen naar concepten op basis van parkmanagement, campussen of clusters. Het MVP wil zich ontwikkelen tot een kennisknooppunt voor onderhoud op nationale en internationale schaal. Als locatie is een terrein geselecteerd ten oosten van DOW Benelux. Dit gebied maakt nog geen deel uit van het beheersgebied van Valuepark Terneuzen. Onderhandelingen met grondeigenaren zijn in 2011 nagenoeg afgerond. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 19
Uitbreiding steigercapaciteit Braakmanhaven - meer schepen voor meer bulk Begin 2011 heeft Oiltanking een overeenkomst getekend met Valuepark Terneuzen betreffende de uitbreiding van de steiger Mosselbanken in de Braakmanhaven. De opleverdatum is vastgesteld op 30 november 2012. Na ondertekening is de projectvoorbereiding opgestart en zijn de diverse vergunningaanvragen ingediend. In verband met de door de Provincie Zeeland opgelegde herstel opgave met betrekking tot de natuurbeschermingswet heeft overleg plaatsgevonden met Rijkswaterstaat, de Provincie Zeeland, natuurbeschermingsverenigingen t Duumpje en de Steltkluut, het Zeeuwse landschap, ZMF en Staatsbosbeheer. De partijen waren van mening dat de door de Provincie Zeeland opgelegde herstelopgave op dit moment niet uitgevoerd dient te worden in het Natura2000 gebied Westerschelde vanwege de kwetsbaarheid van het systeem en de nog niet vastgestelde beheermaatregelen. In de gezamenlijke overleggen is in 2011 afgesproken, en door middel van een convenant bekrachtigd, dat de herstelopgaven uitgevoerd zullen worden door de aanleg van tijdelijke- en definitieve natuur. Eind oktober is gestart met de uitvoering van de baggerwerkzaamheden. Het baggerwerk was in december voor het overgrote deel afgerond. Het bestek voor de aanleg van de steiger is gegund, het werk op locatie zal vanaf maart 2012 gaan starten. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 20
Innovatie en duurzaamheid CO 2 footprint In 2011 is voor het eerst een CO 2 footprint opgesteld voor de eigen bedrijfsvoering van Zeeland Seaports. Het project is opgestart als uitwerking van één van de actiepunten uit de Beleidsbrief duurzame zeehavens van de Nationale Havenraad. Ook is begin 2011 door Zeeland Seaports een visie en missie vastgesteld waarin specifiek aandacht wordt besteed aan de duurzame ontwikkeling van de Zeeuwse zeehavens. De berekende footprint over 2010 is uitgekomen op 337 ton CO 2. De laatste jaren is er al veel bespaard door verschillende initiatieven, waaronder het groen inkopen van stroom en het inkopen van duurzame producten. Op basis van een afweging van de mogelijkheden om de emissies verder te laten dalen is een reductiedoelstelling opgesteld om per 2015 nog eens 30% over de bedrijfsvoering aan CO 2 emissies te hebben gereduceerd ten opzichte van 2010. Er is in 2011 een actieplan vastgesteld om deze duurzame doelstelling te halen. De bagger-, onderhouds-, en realisatiewerken zijn per jaar sterk fluctuerend en zijn daarom niet in de footprint opgenomen, maar apart beschreven. Deze werken overschrijden de totale emissie van de footprint. Er is daarom besloten voor deze activiteiten een werkgroep op te starten om te onderzoeken of er manieren zijn om invloed uit te oefenen op duurzamer werken. De resterende emissies zullen elk jaar financieel worden gecompenseerd door een bedrag te storten in het Zeeuws Klimaatfonds. Dit fonds organiseert de CO 2 -compensatie voor Zeeuwse bedrijven en overheden. Het fonds biedt financiële steun aan projecten die energieverbruik reduceren of duurzame energie opwekken. Biodiversiteit Natuur en havens zijn nauw met elkaar verbonden. De Zeeuwse havens grenzen direct aan één van de kwetsbare ecosystemen van Europa. Het kwetsbaar natuurgebied Westerschelde moeten we behouden en wanneer mogelijk moeten we de diversiteit aan natuur in onze havengebieden versterken. Dit natuurbeleid is vastgesteld in 2007. Eind 2010 heeft Zeeland Seaports zich samen met bedrijven als DOW en Yara verenigd in Zeeland Biodivers, waarbij ook natuurinstanties, landbouw en recreatiesector, provincie en gemeentes zijn aangesloten. In nauw overleg met natuurinstanties is een ecologisch groenbeheerplan voor het Vlissingen-Oost opgesteld wat vanaf 2011 door de afdeling Beheer wordt gebruikt. Het ecologisch groenbeheerplan voor Terneuzen wordt vanaf najaar 2011 geschreven. Voor een duidelijke indruk van de bestaande biodiversiteit op de haventerreinen wordt tweejaarlijks een jaarronde monitoring uitgevoerd. In maart 2011 is gestart met de derde ronde voor monitoring van de natuurwaarden. Voor het eerst worden alle haventerreinen van Zeeland Seaports jaarrond gemonitord. Ook DOW deed vanaf dit jaar mee. Er is nog geen resultaat bekend want het onderzoek zal pas worden afgerond in maart 2012. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 21
In Vlissingen-Oost zit al jaren een bijzondere broedkolonie lepelaars. Deze lepelaars worden gemonitord door de Werkgroep Lepelaars en de KNNV. Er waren dit jaar 36 paar broedende lepelaars aanwezig en er zijn ongeveer 40 lepelaarjongen uitgevlogen. De kolonie ligt op een braakliggend zeehaventerrein aan de Quarleshaven. Met de KNNV en werkgroep lepelaar wordt bekeken of er door Zeeland Seaports een natuurterrein buiten de haven kan worden ingericht. Of dit uiteindelijk kan is afhankelijk van ecologische en financiële haalbaarheid. Verminderen onderhoudsinspanning baggeren zeehavens Per april 2011 is het Zeehaven Innovatie Project (ZIP) van start gegaan. Het project heeft als uiteindelijk doel om de baggerinspanning in de Braakmanhaven en de Sloehaven te reduceren met als doel een financieel aantrekkelijker en vooral duurzamer baggermethodiek te implementeren. Om nu de methodes van baggerreducerende maatregelen goed te onderzoeken samen met de toepasbaarheid in beide havens, is een jaar uitgetrokken voor deskstudie (historische gegevens, werkbare methodes), meetonderzoeken in beide havens en een totaalanalyse van alle beschikbare gegevens. Vervolgens zal worden bepaald of het project werkbaar is en welke methode(s) in welke haven toepasbaar is of zijn. In 2011 zijn ten behoeve van dit project uitgebreide (stroom)metingen gedaan in beide havens. Deze gegevens vormen de input voor de keuze voor het uitvoeren van een praktijkproef met een techniek of methode om de baggersinspanning te verminderen. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 22
Walstroom binnenvaart In 2010 is een project opgestart met als doel het realiseren van een aantal walstroomvoorzieningen voor binnenvaartschepen, om zodoende de CO 2 -uitstoot van stilliggende binnenvaartschepen met draaiende generatoren terug te dringen. Begin 2011 zijn de resultaten van het in 2010 uitgevoerde haalbaarheidsonderzoek naar walstroomvoorzieningen gepresenteerd. Op basis hiervan is verder gekeken naar de mogelijkheden voor de realisatie van walstroomvoorzieningen voor binnenvaart. Dit heeft geleid tot het besluit om een eerste fase van aanleg in 2012 uit te voeren. Inmiddels is bij de Europese Commissie namens alle Nederlandse zeehavens een verzoek ingediend om de energiebelasting op groen ingekochte walstroom te laten vervallen. De uitkomst hiervan is nog niet bekend, maar een verlaging hiervan betekent een positief effect op de financiële haalbaarheid van het totale project. Topsector logistiek Om de sterke positie van Nederland op verschillende werkgebieden te behouden en te versterken heeft het kabinet in 2011 negen topsectoren aangewezen. Logistiek is er hier één van en heeft als doelstelling: In 2020 heeft Nederland een internationale toppositie (1) in de afwikkeling van goederenstromen, (2) als ketenregisseur van (inter)nationale logistieke activiteiten en (3) als land met een aantrekkelijk innovatie- en vestigingsklimaat voor verladend en logistiek bedrijfsleven. Als aanjager hiervoor heeft het logistiek topinstituut DINALOG zich in Breda gevestigd. DINALOG zet diverse initiatieven op die in de komende jaren moeten bijdragen aan het behalen van de doelstelling. Zeehavens spelen gezien de internationale stromen hierin een belangrijke rol. Zeeland Seaports is bij diverse initiatieven die onder DINALOG vallen betrokken en zal dus ook bijdragen aan het behalen van deze doelstelling. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 23
Kanaal Seine-Nord De Franse premier Sarkozy heeft 5 april 2011 groen licht gegeven voor onderhandelingsactiviteiten voor de bouw van het nieuwe kanaal Canal Seine-Nord. De onderhandeling vindt plaats tussen de Franse vaarwegbeheerder VNF en twee bedrijven die zich hebben gemeld voor de aanleg en de exploitatie van het Canal Seine-Nord. Het kanaal Seine-Nord verbindt de havens van Zeeland Seaports met Parijs via een snelle en efficiënte verbinding. Waar nu nog met binnenvaartschepen van maximaal 400 ton richting Parijs gevaren kan worden is het na realisatie mogelijk om dit traject met schepen tot 4.400 ton af te leggen. Deze verbinding moet naast schaalvergroting ook zorgen dat er vaker voor binnenvaart zal worden gekozen in plaats van voor vervoer over de wegen. Verwacht wordt dat het kanaal in 2017 klaar zal zijn voor gebruik. Door haar ligging zal Zeeland Seaports een belangrijke rol vervullen in de logistieke keten die hierdoor ontstaat. Twin Hub Network In december 2011 is het project Twin Hub Network van start gegaan. Dit Europees subsidietraject (Interreg) is een initiatief vanuit de TU Delft met Zeeland Seaports als één van de 12 partners. Doelstelling van het onderzoek is om containeruitwisseling per spoor tussen de twee beoogde hubs 2 in Rotterdam en Antwerpen efficiënter uit te voeren afhankelijk van de eindbestemming. Het bundelen van lading vanuit diverse zeehavens geeft de kans om meer bestemmingen in het achterland te kunnen bedienen. Voor Zeeland Seaports wordt nu gekeken naar de benodigde infrastructuur om op dit netwerk aan te kunnen sluiten en welke voordelen dit heeft voor de Zeeuwse havens. In 2013 zullen door de drie participerende treinoperators ook daadwerkelijk treinen gaan rijden op de onderzochte trajecten. Dit project loopt tot september 2015. Multi Utility Providing (MUP) MUP heeft in 2011 een belangrijke transitie in haar betekenis ondergaan. MUP is een concept en niet zozeer een hard stuk infrastructuur. MUP staat voor Multi Utility Providing. MUP streeft naar duurzame (rest)stroomuitwisselingen in de Zeeuws-Vlaamse kanaalzone. MUP bewerkstelligt dit door invulling te geven aan drie deelgebieden: infrastructuur, commodities en het makelen en schakelen. Uit analyse blijkt dat duurzame (rest)stroomuitwisselingen nu al mogelijk zijn in de Zeeuws-Vlaamse kanaalzone en deze kansen zijn dan ook uitgewerkt in business cases. Alleen de bundeling van meerdere uitwisselingen tegelijkertijd is momenteel nog niet mogelijk en de MUP wil er juist naar streven om dit wel te kunnen realiseren. Voor 2012 zijn daarom een aantal interessante trajecten in gang gezet om (rest) stroomuitwisselingen in de kanaalzone bij voldoende kans zo snel mogelijk te realiseren. Eén van de voornaamste activiteiten hierin is de Plan MER procedure om een mogelijk tracé van (rest)stroomuitwisselingen planologisch in te kunnen passen. 2 Hub = locatie/terminal waar goederen samen geladen worden op één of meerdere treinen Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 24
Deel 1. Jaarverslag Financiële ratio s. Treasury, kansen en risico s Financiële ratio s In 2010 is het rapport Financieringsstrategie Zeeland Seaports in het kader van de besluitvorming over de verzelfstandiging uitgekomen. In dit rapport is vastgesteld dat de vermogenspositie van Zeeland Seaports zelfstandig kan worden gefinancierd indien de N.V. Zeeland Seaports voldoet aan de vereisten die de financiers stellen aan diverse ratio s. Deze zijn: Solvabiliteit norm: > 30% DSCR (debt service coverage ratio) norm: > 1,35 ICR (interest coverage ratio) norm: > 2,50 Net Debt/EBITDA norm: < 6,00 Zeeland Seaports zal naar verwachting uiterlijk in 2028 voldoen aan de vereiste ratio s om zelfstandig financiering aan te trekken. De resultaten per eind 2011 zijn: Solvabiliteit 2011: 26% DSCR (debt service coverage ratio) 2011: 0,7 ICR (interest coverage ratio) 2011: 1,8 Net Debt/EBITDA 2011: 19,0 Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 25
Treasury Het financieringsbeleid van de N.V. Zeeland Seaports is vastgelegd in het treasury statuut en de garantie- en dienstverleningsovereenkomst (GDO). De treasuryfunctie van Zeeland Seaports kent de volgende algemene doelstellingen: verkrijgen en handhaven van toegang tot de (Europese) financiële markten tegen acceptabele condities; het beschermen van de organisatie tegen ongewenste financiële risico s zoals renterisico s, valutarisico s, koersrisico s, liquiditeitsrisico s en kredietrisico s; het minimaliseren van kosten bij het beheren van geldstromen en financiële posities; het minimaliseren van de rentekosten van de leningen; het optimaliseren van het rendement van de beschikbare liquiditeiten; het optimaliseren van het rendement op vermogen. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 26
Vermogenspositie Per 31 december 2011 zag de financieringspositie er als volgt uit (bedragen x 1 mln.): x 1 mln. Kasgeldleningen 184,5 Rolloverleningen 230,2 Langlopende leningen 10,1 Rekening courant -0,8 Totaal financiering (inclusief leningen Valuepark Terneuzen) 424,0 Volgens het treasury statuut dient minimaal 60% van de totale financieringspositie tegen een vaste rente (>1 jaar) te zijn afgesloten. Om het renterisico op de kasgeldleningen en de rolloverlening af te dekken zijn rentederivaten afgesloten. De lopende contracten zijn in 2011 door de GR Zeeland Seaports overgedragen aan de N.V. Zeeland Seaports. De specificatie van de lopende derivaten per 31 december 2011 ziet er als volgt uit: Hoofdsom in x 1 mln. Looptijd Coupon Derivaat Marktwaarde per 31/12/2011 50,0 01/12/2004-01/01/2025 4,2325% SWAP -8,1 24,0 07/01/2008-01/01/2012 5,0% CAP 0 45,0 07/01/2008-04/01/2024 4,62% SWAP -12,3 48,0 25/09/2006-01/01/2027 4,38% SWAP -10,3 47,0 10/01/2009-01/01/2022 3,6425% SWAP -5,2 20,0 1/3/2011-1/4-2021 4,105% SWAP -3,5 5,8 8/1/2005-8/1/2030 3,6975% SWAP -0.8 23,5 11/1/2005-1/1-2026 4,125% SWAP -4,5 De hedgeratio bedraagt per 31 december 2011 64,4% (inclusief de leningen voor Valuepark Terneuzen). Als gevolg van de rentedaling in 2011 is de marktwaarde van de portefeuille gedaald met 20,3 miljoen naar -/- 44,7 miljoen. Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin Zeeland Seaports in staat is middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder dat dit betekent dat het beleid veranderd moet worden. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit die middelen en mogelijkheden waarover Zeeland Seaports beschikt om niet begrote kosten, die onverwacht en substantieel zijn, te dekken. Voor de beoordeling van de vraag of Zeeland Seaports beschikt over een adequaat weerstandsvermogen moet een relatie gelegd worden tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de daarmee af te dekken risico s. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 27
Eind 2011 is de buffer tussen de financieringspositie en de verleende garantie door de GR Zeeland Seaports groot 61 mln. Bij de bepaling van de garantiebehoefte in 2010 was de verwachting dat de bufferruimte eind 2011 20 miljoen zou bedragen. Uit een rapportage die eind 2011 aan de aandeelhouder is aangeboden blijkt dat op basis van geactualiseerde kasstroomprognoses een zelfstandige financiering 2 jaar eerder bereikt zou kunnen worden (2026 ten opzichte van 2028). Het verschil wordt veroorzaakt door uitstel van investeringen en positieve kasstroomontwikkelingen ten opzichte van de verwachting in de jaren 2010 en 2011. Deze wordt voor het grootste deel veroorzaakt door een lagere gemiddeld betaald rentepercentage ten opzichte van de rekenrente (5,5%). Kansen en risico s In deze paragraaf zijn de belangrijkste kansen en risico s ten aanzien van de financiële positie van Zeeland Seaports weergegeven: Ten eerste betreft het financieringsrisico s. De beheersing daarvan is vastgelegd in het Treasury statuut. Zeeland Seaports voert een conservatieve financieringsstrategie door slechts een beperkt risico toe te staan. De hedgeratio is tenminste 60% en de toegestane derivaten betreffen slechts SWAP, CAP en SWAPTION bij partijen met tenminste een A-rating. Koers- en valutarisico s zijn bij Zeeland Seaports niet toegestaan. De samenstelling van het vreemd vermogen bestaat bij Zeeland Seaports deels uit rollover leningen (langlopend) en deels kasgeld (kortlopend). Beide kennen een variabele rentestructuur. Uit oogpunt van flexibiliteit zijn bij de rollover leningen flexibele voorwaarden ten opzichte van het aantrekken en aflossen van gelden overeengekomen. Kasgeld is uitsluitend voor 1 of 3 maanden en kent dus al flexibiliteit. Voor kasgeld bestaat wel het risico van beschikbaarheid in geval van herfinanciering. Dit risico is echter zo klein gezien de garantiestructuur, dat het als een aanvaardbaar risico wordt gewaardeerd ten opzichte van de prijs die betaald moet worden om dit risico uit te sluiten. Voor kasgeld zonder garantie van de aandeelhouder zal dit te zijner tijd opnieuw beoordeeld worden. Zeeland Seaports - Jaarbericht 2011 pagina 28